Diyabet Nedir?
Diyabetin tanımı
Şeker Hastalığı, tıptaki adı ile Diabetes Mellitus kan şekerinin yükselmesi, idrarda şeker çıkmasıdır Yükselen kan şekeri yıllar içinde değişik belirtilerle kendini gösterir Yapılan çalışmalar toplumda şeker hastalığının görülme sıklığının % 45 civarında olduğunu göstermektedir Araştırmalara tarafından, Türkiye'de adeta 11,5 milyon kişide şeker hastalığı olduğu düşünülmektedir
Şeker Hastalığı tipleri
Şeker hastalığının 2 tipi vardır:
Alıcı I şeker genel olarak 30 yaşından önce başlar Hastalar, normal kiloda veya zayıftır, bu alıcı diyabette mutlaka insülin kullanılmalıdır Buna insüline bağımlı diyabet de denir Çünkü Tip I diyabetlilerde vücutta hiç insülin yapılmamaktadır
Tip II şeker hastalığına insüline bağımlı olmayan diyabet de denir Şekerlilerin büyük çoğunluğu bu tiptedir 40 yaşından sonra başlar Hastaların çoğunluğu şişmandır Irsiyetin hastalığın oluşumunda kayda değer etkisi vardır, yani hastaların yakınlarında diyabete rastlanma sıklığı yüksektir
İyi tasarlanmış bir diyet yardımı ile kilo vererek ve egzersizle, kan şekeri yıllarca ilaca ihtiyaç duyulmadan normalde tutulabilir
Kan şekeri ölçüm sonuçları çoğu faktörle değişebilir; kanın alındığı yer, kullanılan materyalin kan ya da plazma oluşu, kullanılan ölçüm yöntemi, şeker sonuçlarını etkileyebilir Kan şekeri tayini, toplar damar kanında, mesela önkol damarından alınan kanda yapılabildiği gibi kılcal damardan yani parmak ucundan alınan kanda da yapılabilir Bugün, en sık kullanılan usul toplar damardan alınan kanın plazmasında yapılan ölçümdür Plazma şekeri tam kan şekerinden takriben % 10 yüksektir, diğer deyişle aynı yerden alınan kanla yapılan ölçümler bile eğer ayrı materyal kullanılıyorsa farklı sonuç verebilir
Diyabetin nedenleri
Tip I diyabetin aşina nedeni otoimmunitedir Diğer anlatımla vücudumuzu hastalıklara karşı koruyan savunma sistemi birtakım nedenlerle vücudun adi hücrelerini tanımayıp saldırmakta ve yıkım etmektedir Savunma sistemindeki bu hayret belirlenmiş kalıtımsal özellikleri olanlarda mesela özel bir doku grubu taşıyanlarda ve akrabalarında Herif I diyabeti olanlarda, daha çoğunlukla ortaya çıkmaktadır Bahsedilen bu doku grubu HLA (Dr3 ve DQ ) adları ile bilinir ve ülkemizde de HLA doku grubu tayınleri yapılabilmekte ve belli olmamakla beraber diyabete genetik eğilim olup olmadığı araştırılabilmektedir Kalıtımsal zemin üstüne eklenen ateşli bir enfeksiyon sonrası pankreastaki beta hücrelerinin hasar görmesi ve insülin yapılamaması sonucu diyabet ortaya çıkmaktadır Müşteri I şeker hastalığında irsiyetin rolü fazla keskin değildir Genel bir anlatımla Tip I diyabet oluşumunda irsiyetin rolü %20 dış faktörlerin etkisi % 80 gibi düşünülebilir Diyabet ortaya çıkmadan önce pankreasta otoimmün olayların başladığıda anlaşılabilmektedir İnsülin yapan hücrelere ve insüline karşısında antikor denen maddelerin varlığı (bunlara adacık hücreli antikoru ve insülin oto antikoru denmektedir) ilerideki yıllarda şeker hastalığının ortaya çıkacağını gösterebilen göstergelerdir Tip I şeker hastalarının yakın akrabalarında yukarıda bahsedilen testlerin yapılması önerilmektedir Bu konuda doktorunuz daha ayrıntılı data verecektir
Alıcı II diyabette, yani 40 yaşından sonradan başlayan diyabetin ortaya çıkışında ise şişmanlık ve irsiyet en başta gelen etkenlerdir Hastaların çoğunluğunda ailede şekerli hasta vardır Genetik yatkınlığa ilave olarak hastalığın ortaya çıkmasında şişmanlığın yanına, dengesiz besin, durağan bir yaşam şekli, sık gebelikler, gebelikte diyabet saptanması, yüksek kan basıncı, kolesterol ve trigliserid denen kan yağlarının yüksekliği, ameliyatlar, safra kesesinde taş gibi nedenler önemlidir Özellikle kortizonlu romatizma ilaçları, doğum denetleme hapları ve idrar söktürücü türü kan basıncı ilaçları da bu yönden tartı taşır Kalıtımsal meyil yanında bahsedilen bu dış faktörlerin ciddiliğine veya hafifliğine tarafından diyabet erken veya daha geç yaşlarda ortaya çıkmaktadır Ailesinde Herif II şeker hastası olanlar şekere yakalanma yönünden daha artı risk taşıdıklarından yılda 2 defa açlık ve tokluk şekeri kontrolü ile kendilerini izlemelidirler *
Diyabetin tanımı
Şeker Hastalığı, tıptaki adı ile Diabetes Mellitus kan şekerinin yükselmesi, idrarda şeker çıkmasıdır Yükselen kan şekeri yıllar içinde değişik belirtilerle kendini gösterir Yapılan çalışmalar toplumda şeker hastalığının görülme sıklığının % 45 civarında olduğunu göstermektedir Araştırmalara tarafından, Türkiye'de adeta 11,5 milyon kişide şeker hastalığı olduğu düşünülmektedir
Şeker Hastalığı tipleri
Şeker hastalığının 2 tipi vardır:
Alıcı I şeker genel olarak 30 yaşından önce başlar Hastalar, normal kiloda veya zayıftır, bu alıcı diyabette mutlaka insülin kullanılmalıdır Buna insüline bağımlı diyabet de denir Çünkü Tip I diyabetlilerde vücutta hiç insülin yapılmamaktadır
Tip II şeker hastalığına insüline bağımlı olmayan diyabet de denir Şekerlilerin büyük çoğunluğu bu tiptedir 40 yaşından sonra başlar Hastaların çoğunluğu şişmandır Irsiyetin hastalığın oluşumunda kayda değer etkisi vardır, yani hastaların yakınlarında diyabete rastlanma sıklığı yüksektir
İyi tasarlanmış bir diyet yardımı ile kilo vererek ve egzersizle, kan şekeri yıllarca ilaca ihtiyaç duyulmadan normalde tutulabilir
Kan şekeri ölçüm sonuçları çoğu faktörle değişebilir; kanın alındığı yer, kullanılan materyalin kan ya da plazma oluşu, kullanılan ölçüm yöntemi, şeker sonuçlarını etkileyebilir Kan şekeri tayini, toplar damar kanında, mesela önkol damarından alınan kanda yapılabildiği gibi kılcal damardan yani parmak ucundan alınan kanda da yapılabilir Bugün, en sık kullanılan usul toplar damardan alınan kanın plazmasında yapılan ölçümdür Plazma şekeri tam kan şekerinden takriben % 10 yüksektir, diğer deyişle aynı yerden alınan kanla yapılan ölçümler bile eğer ayrı materyal kullanılıyorsa farklı sonuç verebilir
Diyabetin nedenleri
Tip I diyabetin aşina nedeni otoimmunitedir Diğer anlatımla vücudumuzu hastalıklara karşı koruyan savunma sistemi birtakım nedenlerle vücudun adi hücrelerini tanımayıp saldırmakta ve yıkım etmektedir Savunma sistemindeki bu hayret belirlenmiş kalıtımsal özellikleri olanlarda mesela özel bir doku grubu taşıyanlarda ve akrabalarında Herif I diyabeti olanlarda, daha çoğunlukla ortaya çıkmaktadır Bahsedilen bu doku grubu HLA (Dr3 ve DQ ) adları ile bilinir ve ülkemizde de HLA doku grubu tayınleri yapılabilmekte ve belli olmamakla beraber diyabete genetik eğilim olup olmadığı araştırılabilmektedir Kalıtımsal zemin üstüne eklenen ateşli bir enfeksiyon sonrası pankreastaki beta hücrelerinin hasar görmesi ve insülin yapılamaması sonucu diyabet ortaya çıkmaktadır Müşteri I şeker hastalığında irsiyetin rolü fazla keskin değildir Genel bir anlatımla Tip I diyabet oluşumunda irsiyetin rolü %20 dış faktörlerin etkisi % 80 gibi düşünülebilir Diyabet ortaya çıkmadan önce pankreasta otoimmün olayların başladığıda anlaşılabilmektedir İnsülin yapan hücrelere ve insüline karşısında antikor denen maddelerin varlığı (bunlara adacık hücreli antikoru ve insülin oto antikoru denmektedir) ilerideki yıllarda şeker hastalığının ortaya çıkacağını gösterebilen göstergelerdir Tip I şeker hastalarının yakın akrabalarında yukarıda bahsedilen testlerin yapılması önerilmektedir Bu konuda doktorunuz daha ayrıntılı data verecektir
Alıcı II diyabette, yani 40 yaşından sonradan başlayan diyabetin ortaya çıkışında ise şişmanlık ve irsiyet en başta gelen etkenlerdir Hastaların çoğunluğunda ailede şekerli hasta vardır Genetik yatkınlığa ilave olarak hastalığın ortaya çıkmasında şişmanlığın yanına, dengesiz besin, durağan bir yaşam şekli, sık gebelikler, gebelikte diyabet saptanması, yüksek kan basıncı, kolesterol ve trigliserid denen kan yağlarının yüksekliği, ameliyatlar, safra kesesinde taş gibi nedenler önemlidir Özellikle kortizonlu romatizma ilaçları, doğum denetleme hapları ve idrar söktürücü türü kan basıncı ilaçları da bu yönden tartı taşır Kalıtımsal meyil yanında bahsedilen bu dış faktörlerin ciddiliğine veya hafifliğine tarafından diyabet erken veya daha geç yaşlarda ortaya çıkmaktadır Ailesinde Herif II şeker hastası olanlar şekere yakalanma yönünden daha artı risk taşıdıklarından yılda 2 defa açlık ve tokluk şekeri kontrolü ile kendilerini izlemelidirler *