Diabetes Mellitus (DM), pankreasın beta hücrelerinden salgılanan insülin hormonunun tam ya da kısmi yetersizliği sonucu ortaya meydana çıkan karbonhidrat, protein ve yağ metabolizmasının bozuklukları ile karakterize olan, yasam boyu suren kronik bir metabolizma hastalığıdır Klinik olarak polidipsi (fazla su içmek), poliüri (fazla idrar yapmak), polifaji (artı yeme), kilo kaybı gibi klasik belirtiler ve hastalığa spesifik retinopati, nöropati, nefropati gibi komplikasyonlar ile tanınabilir
Pankreastan salgılanan insülin, enerji kaynağı olarak kullanabilmesi için kandaki şekerin gözenekli olan içerisine taşınmasında rol oynayan bir hormondur Diabet hastalarında ise bu durum insülin hormonunun yetersizliğinden ya da hiç olmamasından dolayı şeker gözenekli olan içerisine giremez ve kanda birikmeye başlar, dolayısıyla bireylerin kan şekeri düzeyi yükselir Halk Müziği arasında “ diyabet olarak bilinir
DİABETES MELLİTUSUN TEDAVİSİ
Hastalığın teftiş aşağıda tutulabilmesi için perhiz, alıştırma ve ilaç tedavisi bir arada yürütülmelidir
Perhiz Tedavisi
Diyabette besin alışkanlıklarının düzenlenmesinin amacı; hayatınız her tarafında uygulayabilecek en ideal besin programını oluşturarak kan şekerini normale yakın seviyede yakalamak, hiperglisemi ve hipoglisemiyi önlemek, ideal vücut ağırlığını temin etmek ve korumak, hastalıkla ilgili olarak uzun dönemde gelişebilecek büyük ve ufak damar komplikasyonlarını durdurmak, çocukluk ve erginlik döneminde sıradan yükselme ve gelişmeyi karşılamak, gebelik ve emzirme döneminde yeterli ve dengelenmiş beslenmeyi karşılamak, özetle hayat kalitesini kuvvetlendirmek ve hayat süresini uzatmaktır
DM ’ lu bireylerde gıda tedavisi diabetin yoklama ve yönteminde temeldir Hastaların maddi özellikleri, besin alışkanlıkları, ekonomi durumu, hayat tarzları, laboratuar sonuçları, aktivite düzeyleri, kilosu, yaşı ve uygulanan tıbbi tedaviye ast olarak değişmektedir Diabet diyeti her hasta için özel olarak bir beslenme uzmanı göre hazırlanmalı ve her diabet hastası sadece kendisi için hazırlanan diyeti uygulamalıdır
Perhiz planı için öneriler:
Özlem edilen ağırlığınıza ulaşınız ve o ağırlığınızı koruyunuz
Porsiyon ölçülerinize dikkat ediniz
Öğün atlamayınız
Bireylerin günlük beslenme öğesi ve enerji gereksinimleri farklıdır Ekmek, et, süt, sebze, meyve, yağ gruplarından her birinden ihtiyacınız olan miktarlar saptanılarak, size özel bir beslenme planı yapılmalıdır Her bir gruptan önerilen miktarda yemeniz, beslenme öğesi ve enerji gereksiniminizi karşılayacaktır
Yeterli ve dengeli beslemek için her gün 3 esas öğün, 3 ara öğün şeklinde besleniniz
Her gün çesitli besinler yiyiniz
Öğünlerinizi her gün ahenkli olarak aynı zamanda yemeye özen gösteriniz
Sebze, meyva, kurubaklagil, kepekli ekmek gibi yüksek posalı yiyecekler kan şekerinizin kontrolünde önemlidir
Kilo vermek istiyorsanız öğün atlamayınız, öğün atlamak bir sonraki öğünde daha fazla yemenize, böylece daha pozitif enerji almanıza niçin olur Bu tutum bununla birlikte kan şekerinizi de yükseltir
Sizin için yerinde olan yiyecek bütün aile bireyleri için uygundur farklı zamanlarda yemek yemek yemenize ve ayrı yemekler pişirtmenize lüzum yoktur
Kullandığınız tuzlu ve yağ miktarına uyarı ediniz
Şeker hastaları için önerilmeyen yiyecekler; Dere şekeri, Şeker ve Şekerlemeler, Reçel ve Marmelat, Pekmez, Bal, Çikolata, Dondurma, Helva çeşitleri, Hazır meyve suları, Şekerli Kurabiye, Pasta ve Tatlılar, Şekerli içecekler (meşrubatlar)
Fiziksel Aktivite
Bedensel aktivite, vücutta glikozun daha iyi kullanılmasını sağladığı gibi kullanılan insülinin daha etkin olmasını sağlar Çalışma programına, bireyin kısa zamanda tolere edebileceği, hafif bir egzersizle başlanılmalıdır Bireyin genel sağlık durumuna tarafından aktivite sıklığı ve süresi değişebilir Yapılan aktivite ahenkli olarak, yaşam boyu devam ettirilmelidir Dehidratasyonu önlemek için egzersizden önce, esnasında ve ardından istikrarsız alınmalıdır
Uyumlu bir aktivite planıyla; kan şekeri düzenlenebilir, bazal ve öğün sonrası insülin düzeyi azalır, insülin duyarlılığı düzelir, kan lipit profillerinde düzelme görülür, kilo korumaya tezgâhtar olur ve bunların ışığında yaşam kalitesi yükselir
Oral antidiabetikler (OAD)
Oral antidiabetik ilaçlar (OAD) insülin salgılama yeteneği demin tükenmemiş yani pankreasında insülin üretimi azalarak da olsa devam eden diabetlilerde kullanılan ilaçlardır Herif 2 DM yönetiminin bilhassa ilk dönemlerinde uygulanan temel tedavi yöntemidir
Oral antidiyabetik ilaçları böbrek, karaciğer fonksiyonları düşük olanlarda, sülfonamid alerjisi olanlarda, ağır enfeksiyonlarda, ketoasidoz koması, hamilelik ve süt verme dönemlerinde ve büyük ameliyatlarda alınması sakıncalıdır
Tanı Kriterleri
Tanı, diabetes mellitusa özgü komplikasyonların ve alışılmış semptomların varlığı ile konulmaktadır Esas klinik bulgular şunlardır: polifaji (fazla yemek yemek yeme), polidipsi (fazla su içme), poliüri (çok idrara çıkma), ağırlık kaybı, baskı azalması, ağız kuruluğu, bulanık görme, deri enfeksiyonları, kaşıntılar, iştahsızlık, baş ağrısı ve halsizliktir
Ancak Diabetes Mellitusta belli tanı, laboratuar yöntemlerinin kullanılması ve sonuçların değerlendirilmesi ile konulur Normalde erişkinlerde 100 ml kandaki arzu kan şekeri 70 90 mg arasında değişir Yaş ilerlemesiyle bu değerler biraz yükselebilir; 100 120 mg dl ‘ ya değin normal sayılabilir *
Pankreastan salgılanan insülin, enerji kaynağı olarak kullanabilmesi için kandaki şekerin gözenekli olan içerisine taşınmasında rol oynayan bir hormondur Diabet hastalarında ise bu durum insülin hormonunun yetersizliğinden ya da hiç olmamasından dolayı şeker gözenekli olan içerisine giremez ve kanda birikmeye başlar, dolayısıyla bireylerin kan şekeri düzeyi yükselir Halk Müziği arasında “ diyabet olarak bilinir
DİABETES MELLİTUSUN TEDAVİSİ
Hastalığın teftiş aşağıda tutulabilmesi için perhiz, alıştırma ve ilaç tedavisi bir arada yürütülmelidir
Perhiz Tedavisi
Diyabette besin alışkanlıklarının düzenlenmesinin amacı; hayatınız her tarafında uygulayabilecek en ideal besin programını oluşturarak kan şekerini normale yakın seviyede yakalamak, hiperglisemi ve hipoglisemiyi önlemek, ideal vücut ağırlığını temin etmek ve korumak, hastalıkla ilgili olarak uzun dönemde gelişebilecek büyük ve ufak damar komplikasyonlarını durdurmak, çocukluk ve erginlik döneminde sıradan yükselme ve gelişmeyi karşılamak, gebelik ve emzirme döneminde yeterli ve dengelenmiş beslenmeyi karşılamak, özetle hayat kalitesini kuvvetlendirmek ve hayat süresini uzatmaktır
DM ’ lu bireylerde gıda tedavisi diabetin yoklama ve yönteminde temeldir Hastaların maddi özellikleri, besin alışkanlıkları, ekonomi durumu, hayat tarzları, laboratuar sonuçları, aktivite düzeyleri, kilosu, yaşı ve uygulanan tıbbi tedaviye ast olarak değişmektedir Diabet diyeti her hasta için özel olarak bir beslenme uzmanı göre hazırlanmalı ve her diabet hastası sadece kendisi için hazırlanan diyeti uygulamalıdır
Perhiz planı için öneriler:
Özlem edilen ağırlığınıza ulaşınız ve o ağırlığınızı koruyunuz
Porsiyon ölçülerinize dikkat ediniz
Öğün atlamayınız
Bireylerin günlük beslenme öğesi ve enerji gereksinimleri farklıdır Ekmek, et, süt, sebze, meyve, yağ gruplarından her birinden ihtiyacınız olan miktarlar saptanılarak, size özel bir beslenme planı yapılmalıdır Her bir gruptan önerilen miktarda yemeniz, beslenme öğesi ve enerji gereksiniminizi karşılayacaktır
Yeterli ve dengeli beslemek için her gün 3 esas öğün, 3 ara öğün şeklinde besleniniz
Her gün çesitli besinler yiyiniz
Öğünlerinizi her gün ahenkli olarak aynı zamanda yemeye özen gösteriniz
Sebze, meyva, kurubaklagil, kepekli ekmek gibi yüksek posalı yiyecekler kan şekerinizin kontrolünde önemlidir
Kilo vermek istiyorsanız öğün atlamayınız, öğün atlamak bir sonraki öğünde daha fazla yemenize, böylece daha pozitif enerji almanıza niçin olur Bu tutum bununla birlikte kan şekerinizi de yükseltir
Sizin için yerinde olan yiyecek bütün aile bireyleri için uygundur farklı zamanlarda yemek yemek yemenize ve ayrı yemekler pişirtmenize lüzum yoktur
Kullandığınız tuzlu ve yağ miktarına uyarı ediniz
Şeker hastaları için önerilmeyen yiyecekler; Dere şekeri, Şeker ve Şekerlemeler, Reçel ve Marmelat, Pekmez, Bal, Çikolata, Dondurma, Helva çeşitleri, Hazır meyve suları, Şekerli Kurabiye, Pasta ve Tatlılar, Şekerli içecekler (meşrubatlar)
Fiziksel Aktivite
Bedensel aktivite, vücutta glikozun daha iyi kullanılmasını sağladığı gibi kullanılan insülinin daha etkin olmasını sağlar Çalışma programına, bireyin kısa zamanda tolere edebileceği, hafif bir egzersizle başlanılmalıdır Bireyin genel sağlık durumuna tarafından aktivite sıklığı ve süresi değişebilir Yapılan aktivite ahenkli olarak, yaşam boyu devam ettirilmelidir Dehidratasyonu önlemek için egzersizden önce, esnasında ve ardından istikrarsız alınmalıdır
Uyumlu bir aktivite planıyla; kan şekeri düzenlenebilir, bazal ve öğün sonrası insülin düzeyi azalır, insülin duyarlılığı düzelir, kan lipit profillerinde düzelme görülür, kilo korumaya tezgâhtar olur ve bunların ışığında yaşam kalitesi yükselir
Oral antidiabetikler (OAD)
Oral antidiabetik ilaçlar (OAD) insülin salgılama yeteneği demin tükenmemiş yani pankreasında insülin üretimi azalarak da olsa devam eden diabetlilerde kullanılan ilaçlardır Herif 2 DM yönetiminin bilhassa ilk dönemlerinde uygulanan temel tedavi yöntemidir
Oral antidiyabetik ilaçları böbrek, karaciğer fonksiyonları düşük olanlarda, sülfonamid alerjisi olanlarda, ağır enfeksiyonlarda, ketoasidoz koması, hamilelik ve süt verme dönemlerinde ve büyük ameliyatlarda alınması sakıncalıdır
Tanı Kriterleri
Tanı, diabetes mellitusa özgü komplikasyonların ve alışılmış semptomların varlığı ile konulmaktadır Esas klinik bulgular şunlardır: polifaji (fazla yemek yemek yeme), polidipsi (fazla su içme), poliüri (çok idrara çıkma), ağırlık kaybı, baskı azalması, ağız kuruluğu, bulanık görme, deri enfeksiyonları, kaşıntılar, iştahsızlık, baş ağrısı ve halsizliktir
Ancak Diabetes Mellitusta belli tanı, laboratuar yöntemlerinin kullanılması ve sonuçların değerlendirilmesi ile konulur Normalde erişkinlerde 100 ml kandaki arzu kan şekeri 70 90 mg arasında değişir Yaş ilerlemesiyle bu değerler biraz yükselebilir; 100 120 mg dl ‘ ya değin normal sayılabilir *