doğadaki maddeler hangi ozelliklerine gore sınıflandırılır
Doğadaki Maddelerin ve Dengesinin Korunmasi
TOPRAK KİRLİLİĞİ ve İNSAN SAĞLIĞINA ETKİLERİ
Endustriyel atıklar,lağım ve tarım ilacları toprak kirliliğinin nedenleridir
Toprak kirliliği, ince bir tabaka ve en verimli bolumu olan ust tabakaya buyuk zarar verir
Tarım ilaclarının ve gubrenin fazlası bazı yararlı bakterilere zarar verdiğinden dikkatli kullanılmalıdır
TOPRAK NEDİR ?
Tum canlıların besin kaynağı olan yerin ust tabakasına toprak denir Toprak tum canlılar icin gerekli mineralleri ve suyu bunyesinde tutar
Gunluk hayatımızda ihtiyac duyduğumuz odun,kağıt,pamuk,kum,cakıl taşı ve daha bircok mineral toprağın bunyesinde bulunmaktadır
TOPRAĞIN YAPISI,KATMANLARI ve CEŞİTLERİ
Yakın cevremizdeki toprağa baktığımızda,bunların renk ve yapılarının farklı olduğunu goruruz Orman tabanı ve kaliteli tarım topraklarının rengi siyaha yakındır Bu tur toprağın esas yapısını,icinde bol miktarda bulunan bitki ve hayvan atıklarının parcalanması ile meydana gelen “humus oluşturur
Rengi siyaha yakın olan topraklar, organik maddelerce zengin, grisarı topraklar ise verimsiz topraklardır
Topraklar yukarıdan aşağıya doğru uc temel tabakadan oluşur
En ustte bitki ve hayvan atıklarının bol olduğu humus bulunmaktadır
Bu tabakaya Toprak ust tabakası adı verilmektedirBurası organik ve inorganik maddelerce zengindir
Orta Tabaka; ceşitli cozunen maddeler ve minerallerce zengin tabakadır
Alt Tabaka ise; ana kayadan kopan yarı parcalanmış inorganik maddeler bulunur
İNSANLARIN CEVREYE ETKİLERİ
Faaliyetlerimiz cevreyi olumlu ya da olumsuz yonde etkiler İnsanların etkilediği cevrenin başında ormanlar gelir İnsanlar ormanları devamlı tahrip etmektedir Ormanlar kesilerek, yakılarak veya asit yağmurları ile yok edilmekte sonunda ormandaki canlıların yaşama şartları ortadan kalkmaktadır
Baca ve egzozlardan cıkan zehirli gazlar havadaki su buharı ile birleşerek asit yağmurlarını neden olur Komurun verdiği zararı azaltmak icin yuksek kalorili ve az duman cıkaran komur kullanılmasına dikkat edilmelidir Linyit komuru kok komurunden daha fazla duman cıkarır Cevreyi en cok linyit komuru kirletir
Doğal gaz kul bırakmadığı gibi dumanı da azdır Elektrik enerjisi havayı kirletmeyen temiz bir enerji ceşididir Petrol ve urunleri duman cıkararak havayı kirletir Petrol su uzerine yayılarak suyun hava ile temasını keser Oksijenin suya girmesini onler Yeteri kadar oksijen alamayan sulardaki bitki ve hayvanlar olur
ATIK CEŞİTLERİ
Cevreye atılan ve doğal dengeyi bozan zararlı maddelere atık denir
Kağıt, doğal gubre, yaprak, sofra artığı, hayvan leşleri gibi organik artık ve atıklar bir hucreli mikroorganizmalar tarafından parcalanır Bu maddeler cevrede gecici kirliliğe neden olur
Parcalanma sonucu ayrışan maddeler tekrar tabiata kazandırılmış olur
Cam şişeler, teneke kutular, deterjan, petrol, plastikler, piller, tarım ilacı, poşetler ve benzeri maddeler cevrede uzun zaman bozulmadan kalabilmektedir Bu maddeler kalıcı kirliliğe sebep olur
DOĞAL DENGENİN BOZULMASI
Cevrenin tahribi, ya doğal cevrenin yok edilmesi ile ya da cevrenin kirletilmesi ile olur
Bozulan bir cevrenin eski sağlıklı yapısına donuşturulmesi pek mumkun olmamaktadır
Cevredeki doğal alanları tahrip eden zararlı maddeler; besinler, hava ve su yolu ile insanlara ulaşmaktadır Kirlenmiş ortamlarda mikroplar coğalarak insanda ceşitli hastalıklara sebep olmaktadır
Cevrenin doğal dengesinin bozulmasına yol acan sebepleri kısaca şoyle sıralayabiliriz:
Aşırı ve plansız şehirleşme,
Cevre gozetilmeden kurulmuş endustri tesisleri,
Belediye hizmetlerinin aksaması, vatandaşlarda cevre bilincinin yerleşmemiş olması,
Kalitesiz komur ve petrol urunlerinin aşırı miktarda ve usulune uygun olmayan şekilde yakılması sonucu cıkan zehirli baca ve egzoz gazları,
Tarım ilacı, gubre, boya, deterjan, pil, ahşap işciliğinde kullanılan vernik, cila gibi kimyasal maddelerin cevreye atılması,
Bocek oldurucu, koku ortucu (deodorant), boya puskurtucu (spreyler) gibi basınclı gaz taşıyan mamullerin kullanılması
HAVA VE HAVA KİRLİLİĞİ
Havanın yapısında % 78 azot, % 21 oksijen, % 1 karbondioksit ve diğer gazlar bulunur
Havanın bu doğal yapısını değiştiren her turlu madde kirleticidir
HAVA KİRLİLİĞİ VE İNSAN SAĞLIĞINA ETKİLERİ
Kirli hava temel olarak duman ve sisten meydana gelir Kalitesiz yakıt kullanılması sonucu ve araba egzozlarından cıkan artıklar kirlenmenin en onemli nedenlerindendir
Hava kirliliği insan, hayvan ve bitkilere etki etmektedir İnsanlara etkileri;
Solunum yolu rahatsızlıkları
Astım, bronşit
Vucudun savunma mekanizmasının zayıflaması
ASİT YAĞMURLARI
Fabrika bacalarından ve egzozlardan cıkan kukurt dioksit ve azot oksit gazları havaya karışır
Buhar halindeki su ve oksijenle reaksiyona girerek sulfurik ve nitrik asite donuşur Asitli su buharı bulutlarla hava akımıyla cok uzak yerlere taşınabilir
Toprağa yağmur olarak duşup bitkilerin kurumasına sebep olur
SU VE SU KİRLİLİĞİ
Hayatın en temel gereksinimlerinden birisi sudur Canlıların tumu yaşamaları icin suya ihtiyac duyarlar
Suyu icme ve temizlik ihtiyaclarımız icin kullanırız Su aynı zamanda sanayi tesislerinde, sulamada ve enerji elde etmede kullanılır
İnsan vucudunun yaklaşık % 70 ’ i sudur İnsan kanındaki su miktarı ise % 90 ’ dan fazladır Su cok iyi bir cozucu olup bir cok maddeyi cozer
İCME SUYUNUN TEMİZLENMESİ:
İcme sularının temizlenmesi icin yapılan işlemlere arıtma denir Barajlardaki suların evlerimize gelmeden once gecirdiği aşamalar:
1 ) Dinlendirme : İcindeki kucuk parcacıkların Cokmesi icin barajlardaki sular dinlendirme havuzlarına alınır
2 ) Havalandırma : Su havaya puskurtulerek guneş ışığı ve oksijenle teması sağlanır Boylece su icindeki mikropların bir kısmı oldurulur
3 ) Suzme : Dinlendirilmiş su, ceşitli suzgeclerden gecirilerek suzulur
4 ) İlaclama : Havuzlarda suyun icine mikrop olduruculer atılır Temizlenmiş su evlerimize gonderilir
SU KİRLİLİĞİ
Su tuketiminin artması ya da suyun kirletilmesi onemli sorular acığa cıkarır Kirliliğin başlıca sebepleri ;
Bakteriler ve virusler
Organik atıklar
Suda cozunen inorganik maddeler
Tortular
Radyoaktif maddeler
Sıcaklıktır
Doğadaki Maddelerin ve Dengesinin Korunmasi
TOPRAK KİRLİLİĞİ ve İNSAN SAĞLIĞINA ETKİLERİ
Endustriyel atıklar,lağım ve tarım ilacları toprak kirliliğinin nedenleridir
Toprak kirliliği, ince bir tabaka ve en verimli bolumu olan ust tabakaya buyuk zarar verir
Tarım ilaclarının ve gubrenin fazlası bazı yararlı bakterilere zarar verdiğinden dikkatli kullanılmalıdır
TOPRAK NEDİR ?
Tum canlıların besin kaynağı olan yerin ust tabakasına toprak denir Toprak tum canlılar icin gerekli mineralleri ve suyu bunyesinde tutar
Gunluk hayatımızda ihtiyac duyduğumuz odun,kağıt,pamuk,kum,cakıl taşı ve daha bircok mineral toprağın bunyesinde bulunmaktadır
TOPRAĞIN YAPISI,KATMANLARI ve CEŞİTLERİ
Yakın cevremizdeki toprağa baktığımızda,bunların renk ve yapılarının farklı olduğunu goruruz Orman tabanı ve kaliteli tarım topraklarının rengi siyaha yakındır Bu tur toprağın esas yapısını,icinde bol miktarda bulunan bitki ve hayvan atıklarının parcalanması ile meydana gelen “humus oluşturur
Rengi siyaha yakın olan topraklar, organik maddelerce zengin, grisarı topraklar ise verimsiz topraklardır
Topraklar yukarıdan aşağıya doğru uc temel tabakadan oluşur
En ustte bitki ve hayvan atıklarının bol olduğu humus bulunmaktadır
Bu tabakaya Toprak ust tabakası adı verilmektedirBurası organik ve inorganik maddelerce zengindir
Orta Tabaka; ceşitli cozunen maddeler ve minerallerce zengin tabakadır
Alt Tabaka ise; ana kayadan kopan yarı parcalanmış inorganik maddeler bulunur
İNSANLARIN CEVREYE ETKİLERİ
Faaliyetlerimiz cevreyi olumlu ya da olumsuz yonde etkiler İnsanların etkilediği cevrenin başında ormanlar gelir İnsanlar ormanları devamlı tahrip etmektedir Ormanlar kesilerek, yakılarak veya asit yağmurları ile yok edilmekte sonunda ormandaki canlıların yaşama şartları ortadan kalkmaktadır
Baca ve egzozlardan cıkan zehirli gazlar havadaki su buharı ile birleşerek asit yağmurlarını neden olur Komurun verdiği zararı azaltmak icin yuksek kalorili ve az duman cıkaran komur kullanılmasına dikkat edilmelidir Linyit komuru kok komurunden daha fazla duman cıkarır Cevreyi en cok linyit komuru kirletir
Doğal gaz kul bırakmadığı gibi dumanı da azdır Elektrik enerjisi havayı kirletmeyen temiz bir enerji ceşididir Petrol ve urunleri duman cıkararak havayı kirletir Petrol su uzerine yayılarak suyun hava ile temasını keser Oksijenin suya girmesini onler Yeteri kadar oksijen alamayan sulardaki bitki ve hayvanlar olur
ATIK CEŞİTLERİ
Cevreye atılan ve doğal dengeyi bozan zararlı maddelere atık denir
Kağıt, doğal gubre, yaprak, sofra artığı, hayvan leşleri gibi organik artık ve atıklar bir hucreli mikroorganizmalar tarafından parcalanır Bu maddeler cevrede gecici kirliliğe neden olur
Parcalanma sonucu ayrışan maddeler tekrar tabiata kazandırılmış olur
Cam şişeler, teneke kutular, deterjan, petrol, plastikler, piller, tarım ilacı, poşetler ve benzeri maddeler cevrede uzun zaman bozulmadan kalabilmektedir Bu maddeler kalıcı kirliliğe sebep olur
DOĞAL DENGENİN BOZULMASI
Cevrenin tahribi, ya doğal cevrenin yok edilmesi ile ya da cevrenin kirletilmesi ile olur
Bozulan bir cevrenin eski sağlıklı yapısına donuşturulmesi pek mumkun olmamaktadır
Cevredeki doğal alanları tahrip eden zararlı maddeler; besinler, hava ve su yolu ile insanlara ulaşmaktadır Kirlenmiş ortamlarda mikroplar coğalarak insanda ceşitli hastalıklara sebep olmaktadır
Cevrenin doğal dengesinin bozulmasına yol acan sebepleri kısaca şoyle sıralayabiliriz:
Aşırı ve plansız şehirleşme,
Cevre gozetilmeden kurulmuş endustri tesisleri,
Belediye hizmetlerinin aksaması, vatandaşlarda cevre bilincinin yerleşmemiş olması,
Kalitesiz komur ve petrol urunlerinin aşırı miktarda ve usulune uygun olmayan şekilde yakılması sonucu cıkan zehirli baca ve egzoz gazları,
Tarım ilacı, gubre, boya, deterjan, pil, ahşap işciliğinde kullanılan vernik, cila gibi kimyasal maddelerin cevreye atılması,
Bocek oldurucu, koku ortucu (deodorant), boya puskurtucu (spreyler) gibi basınclı gaz taşıyan mamullerin kullanılması
HAVA VE HAVA KİRLİLİĞİ
Havanın yapısında % 78 azot, % 21 oksijen, % 1 karbondioksit ve diğer gazlar bulunur
Havanın bu doğal yapısını değiştiren her turlu madde kirleticidir
HAVA KİRLİLİĞİ VE İNSAN SAĞLIĞINA ETKİLERİ
Kirli hava temel olarak duman ve sisten meydana gelir Kalitesiz yakıt kullanılması sonucu ve araba egzozlarından cıkan artıklar kirlenmenin en onemli nedenlerindendir
Hava kirliliği insan, hayvan ve bitkilere etki etmektedir İnsanlara etkileri;
Solunum yolu rahatsızlıkları
Astım, bronşit
Vucudun savunma mekanizmasının zayıflaması
ASİT YAĞMURLARI
Fabrika bacalarından ve egzozlardan cıkan kukurt dioksit ve azot oksit gazları havaya karışır
Buhar halindeki su ve oksijenle reaksiyona girerek sulfurik ve nitrik asite donuşur Asitli su buharı bulutlarla hava akımıyla cok uzak yerlere taşınabilir
Toprağa yağmur olarak duşup bitkilerin kurumasına sebep olur
SU VE SU KİRLİLİĞİ
Hayatın en temel gereksinimlerinden birisi sudur Canlıların tumu yaşamaları icin suya ihtiyac duyarlar
Suyu icme ve temizlik ihtiyaclarımız icin kullanırız Su aynı zamanda sanayi tesislerinde, sulamada ve enerji elde etmede kullanılır
İnsan vucudunun yaklaşık % 70 ’ i sudur İnsan kanındaki su miktarı ise % 90 ’ dan fazladır Su cok iyi bir cozucu olup bir cok maddeyi cozer
İCME SUYUNUN TEMİZLENMESİ:
İcme sularının temizlenmesi icin yapılan işlemlere arıtma denir Barajlardaki suların evlerimize gelmeden once gecirdiği aşamalar:
1 ) Dinlendirme : İcindeki kucuk parcacıkların Cokmesi icin barajlardaki sular dinlendirme havuzlarına alınır
2 ) Havalandırma : Su havaya puskurtulerek guneş ışığı ve oksijenle teması sağlanır Boylece su icindeki mikropların bir kısmı oldurulur
3 ) Suzme : Dinlendirilmiş su, ceşitli suzgeclerden gecirilerek suzulur
4 ) İlaclama : Havuzlarda suyun icine mikrop olduruculer atılır Temizlenmiş su evlerimize gonderilir
SU KİRLİLİĞİ
Su tuketiminin artması ya da suyun kirletilmesi onemli sorular acığa cıkarır Kirliliğin başlıca sebepleri ;
Bakteriler ve virusler
Organik atıklar
Suda cozunen inorganik maddeler
Tortular
Radyoaktif maddeler
Sıcaklıktır