Doğalgazın Elektrik Uretimindeki Yeri ve Kojenerasyon Hakkında Bilgi
Doğalgazın Elektrik Uretimindeki Yeri ve Kojenerasyon Hakkında Bilgi
Turkiye, Cumhuriyet'ten bu yana, hep elektrik sıkıntıları yaşamıştır Sosyoekonomik kalkınmamızın en onemli lokomotifi olan elektriği sanayiye ve konutlara, istenildiği kadar, kaliteli (kesintisiz) ve dunya olculerine gore makul bir fiyatla ulaştırmak ve emre amade kılmak, Hukumetlerimizin en onemli gorevlerinden biridir Elektriksiz sosyoekonomik kalkınma duşunulemez Turkiye'de kişi başına tuketilen 1900 kwh elektrik enerjisi ile Avrupa ortalamasının ucte birinde ve dunya ortalamasının altındadır Turk insanını, Dunya ortalamasının altında bir yaşama mahkum eden, elektrikte Devlet Tekeli kaldırılmalıydı İşte bu maksatla 1984'te 3096 sayılı yasa cıkartılarak, ozel ve tuzel kişilere kendi elektrik santralını kurma, işletme ve satma hakkı tanındı Bugun elektriğimizin % 77'si TEAŞ, % 23'u ise ozel şirketler tarafından uretilmektedir
Turkiye ’deki elektrik uretiminde son durum nasıldır?
Turkiye'de 2000 yılı sonu itibariyle, 27500 MW'lık kurulu guc bulunmaktadır Bu gucle gecen yıl 125 milyar kwh elektrik uretilmiş, buna karşın 3,5 milyar kwh'lık elektrik enerjisi acığı ithal yoluyla karşılanmıştır Bu uretimin % 23'une tekabul eder 28 milyar kwh'i ozel enerji şirketleri tarafından uretilmiştir 28 milyar kwh'lık, ozel elektrik şirketleri uretimi icinde 16 milyar kwh'ın kojenerasyon teknolojisine gore kurulan Otoproduktorler tarafından uretilmiş olduğuna dikkatinizi cekmek isteriz
Otoproduktor kimdir?
Otoproduktor; elektrik uretim tesisleri, bir sanayi tesisi ile entegre olarak calışan, buhar, sıcak gaz gibi cıktıları prosesde kullanılan veya sanayi atıklarını, yan urunlerini elektrik uretiminde kullanarak aynı zamanda sanayi tesisinin elektrik enerjisi ihtiyacını karşılayan tesislerdir
1985 yılında cıkartılan 9799 sayılı kararname ile yasal dayanak bulan Otoproduktorluk, 1992 ile 2000 yılları arasında adeta patlayarak Turkiye'nin elektrik enerjisi ihtiyacının % 16'sını uretecek, 2700 MW'lık bir kapasiteye ulaşmıştır Bugun sayıları 100'e ulaşan Otoproduktorluk neden bu kadar caziptir ve nicin bu kadar suratle gelişmektedir? Otoproduktorluk, kojenerasyon teknolojisi ve tasarımına dayanır
Kojenerasyon nedir?
Kojenerasyon; elektrik ve ısı enerjilerini birlikte uretim teknolojisidir Gaz turbini veya gaz motorunun egzosundan cıkan ve son yıllara kadar havaya atılan ısı enerjisini değerlendiren bir sistemdir Bu suretle, gaz turbini jeneratorunde sanayicinin ihtiyacı olan kaliteli (voltajı ve frekansı ip gibi sabit) ve kesintisiz (uninterrupted) elektrik uretilirken, egzos gazları uzerine konulan atık ısı kazanı ile fabrikanın ihtiyacı olan buhar ya da ısıtma ısısı, neredeyse bedavaya gelecek cuzi bir fiyatla elde edilmektedir
Enerji verimleri nasıldır?
Elektrik ve ısının aynı enerji kaynağından (ekseriya doğal gaz) aynı anda uretimi ile, % 92'lere varan cevrim randımanı elde edilmektedir Bu cevrim randımanının, bir komur veya linyit santralında % 36, fuel oil santralında % 38, kombine cevrimli doğal gaz santralında % 55 olduğunu hatırlatmak isteriz Yani kojenerasyon tesisi ile, klasik elektrik uretme sistemlerinin 1 kwh elektrik uretmek icin kullandığı yakıtın ucte bir miktarı ile (kalori bazında) 1 kwh elektrik elde edilebilmektedir Bugun enerji yoğun sanayiler icin, enerji girdisinin maliyet uzerindeki ağır faturasını bilen ve yaşayan sanayicilerimiz icin bu, enerji faturasının ucte bire duşurulmesi demektir Ayrıca, gecen yıl enerji kaynaklarının % 64'unu ithal yoluyla karşılayan ve yaklaşık 8,5 milyar $ odeyen ulkemiz icin sağlanan enerji tasarrufunun ne kadar onemli olduğunu takdirlerinize bırakıyoruz Kojenerasyon teknolojisi uygulamasına en uygun ve en ucuz yakıt, bugun şehriniz sınırına kadar gelmiş olan doğalgazdır
Kojenerasyon sistemi kurmanın ve işletmenin maliyeti nedir?
Elektrik uretimi icin Turkiye'de yıllardan beri, komur, linyit, fuel oil, doğal gaz veya akarsu (hidrolik) kullanılır Linyit, fuel oil ve komur santrallarının 1 MW veya 1000 kW başına kuruluş maliyetleri 800 000 1 200 000 US $ arasındadır Yani cok pahalı yatırım gerektirir Halbuki Doğal Gaz Kombine Cevrim Santralında bu rakam 400 000 US $, kojenerasyon sistemlerinde de 500 000 600 000 US $'dır Kojenerasyon sistemlerinde, egzos ısısından uretilen buhar ya da sıcak suyu fabrikalarda ya da konutlarda değerlendirdiğimizde, bu ısı enerjisinin de, uretilen elektrik enerjisi ile toplamına gore hesap yaparsak, 1 MW kapasite icin yatırım birim fiatı 200 000 $'a duşer Yani Kojenerasyon dediğimiz, elektrik ve ısı enerjilerinin birlikte uretim teknolojisi bize cok ucuz maliyetle bir tesis kurma imkanı verirken, bu tesisi cok ekonomik işletme maliyeti ile işletme imkanı da vermektedir Cunku işletme maliyeti icinde en yuksek pay yakıt maliyetidir Yakıt maliyeti ise Kojenerasyon sisteminin %90'lara varan cevrim randımanı sayesinde cok duşuk olmakta ve bu suretle yatırımcısına buyuk karlar sağlamaktadır
Doğalgazın, Kojenerasyon sisteminde kullanılan diğer yakıt tipleri ile kıyaslanması
Kojenerasyon sistemlerinde, doğal gaz, nafta, LPG, fuel oil, motorin, biogaz gibi ceşitli enerji kaynakları kullanılmaktadır Bu kaynakların 1000 kilo kalorisinin İstanbul ve Ankara gibi buyuk şehirlerdeki piyasa fiatlarına baktığımızda, (Doğal Gaz Dergisinde verilen Ağustos 2001 fiatı itibariyle) en duşuk fiatın 17 495 lira ile doğal gaz ondan sonraki fiatın 17 723 lira ile 6 no'lu fuel oil olduğunu goruyoruz Diğer yakıtlar, Ağustos 2001 piyasası itibariyle, doğal gaz ve fuel oil No6'dan daha pahalıydılar Ayrıca doğal gazın cevre dostu bir yakıt olarak Ankara, İstanbul, Bursa ve Eskişehir'in hava kirliliğini de ortadan kaldırdığına da dikkatinizi cekmek isteriz
Kojenerasyonun Uygulama Alanları
• Tekstil Fabrikaları
• Kağıt Fabrikaları
• Seramik Fabrikaları
• Kimya Fabrikaları
• Plastik Fabrikaları
• Gıda Fabrikaları
• Orman Urunleri Fabrikaları
• Oteller
• Hastaneler
• Apartman ve Siteler
• Alışveriş Merkezleri
• Villalar
• İş Merkezleri
• Biyogaz ve Cop Gazı Tesisleri
Doğalgazın Elektrik Uretimindeki Yeri ve Kojenerasyon Hakkında Bilgi
Turkiye, Cumhuriyet'ten bu yana, hep elektrik sıkıntıları yaşamıştır Sosyoekonomik kalkınmamızın en onemli lokomotifi olan elektriği sanayiye ve konutlara, istenildiği kadar, kaliteli (kesintisiz) ve dunya olculerine gore makul bir fiyatla ulaştırmak ve emre amade kılmak, Hukumetlerimizin en onemli gorevlerinden biridir Elektriksiz sosyoekonomik kalkınma duşunulemez Turkiye'de kişi başına tuketilen 1900 kwh elektrik enerjisi ile Avrupa ortalamasının ucte birinde ve dunya ortalamasının altındadır Turk insanını, Dunya ortalamasının altında bir yaşama mahkum eden, elektrikte Devlet Tekeli kaldırılmalıydı İşte bu maksatla 1984'te 3096 sayılı yasa cıkartılarak, ozel ve tuzel kişilere kendi elektrik santralını kurma, işletme ve satma hakkı tanındı Bugun elektriğimizin % 77'si TEAŞ, % 23'u ise ozel şirketler tarafından uretilmektedir
Turkiye ’deki elektrik uretiminde son durum nasıldır?
Turkiye'de 2000 yılı sonu itibariyle, 27500 MW'lık kurulu guc bulunmaktadır Bu gucle gecen yıl 125 milyar kwh elektrik uretilmiş, buna karşın 3,5 milyar kwh'lık elektrik enerjisi acığı ithal yoluyla karşılanmıştır Bu uretimin % 23'une tekabul eder 28 milyar kwh'i ozel enerji şirketleri tarafından uretilmiştir 28 milyar kwh'lık, ozel elektrik şirketleri uretimi icinde 16 milyar kwh'ın kojenerasyon teknolojisine gore kurulan Otoproduktorler tarafından uretilmiş olduğuna dikkatinizi cekmek isteriz
Otoproduktor kimdir?
Otoproduktor; elektrik uretim tesisleri, bir sanayi tesisi ile entegre olarak calışan, buhar, sıcak gaz gibi cıktıları prosesde kullanılan veya sanayi atıklarını, yan urunlerini elektrik uretiminde kullanarak aynı zamanda sanayi tesisinin elektrik enerjisi ihtiyacını karşılayan tesislerdir
1985 yılında cıkartılan 9799 sayılı kararname ile yasal dayanak bulan Otoproduktorluk, 1992 ile 2000 yılları arasında adeta patlayarak Turkiye'nin elektrik enerjisi ihtiyacının % 16'sını uretecek, 2700 MW'lık bir kapasiteye ulaşmıştır Bugun sayıları 100'e ulaşan Otoproduktorluk neden bu kadar caziptir ve nicin bu kadar suratle gelişmektedir? Otoproduktorluk, kojenerasyon teknolojisi ve tasarımına dayanır
Kojenerasyon nedir?
Kojenerasyon; elektrik ve ısı enerjilerini birlikte uretim teknolojisidir Gaz turbini veya gaz motorunun egzosundan cıkan ve son yıllara kadar havaya atılan ısı enerjisini değerlendiren bir sistemdir Bu suretle, gaz turbini jeneratorunde sanayicinin ihtiyacı olan kaliteli (voltajı ve frekansı ip gibi sabit) ve kesintisiz (uninterrupted) elektrik uretilirken, egzos gazları uzerine konulan atık ısı kazanı ile fabrikanın ihtiyacı olan buhar ya da ısıtma ısısı, neredeyse bedavaya gelecek cuzi bir fiyatla elde edilmektedir
Enerji verimleri nasıldır?
Elektrik ve ısının aynı enerji kaynağından (ekseriya doğal gaz) aynı anda uretimi ile, % 92'lere varan cevrim randımanı elde edilmektedir Bu cevrim randımanının, bir komur veya linyit santralında % 36, fuel oil santralında % 38, kombine cevrimli doğal gaz santralında % 55 olduğunu hatırlatmak isteriz Yani kojenerasyon tesisi ile, klasik elektrik uretme sistemlerinin 1 kwh elektrik uretmek icin kullandığı yakıtın ucte bir miktarı ile (kalori bazında) 1 kwh elektrik elde edilebilmektedir Bugun enerji yoğun sanayiler icin, enerji girdisinin maliyet uzerindeki ağır faturasını bilen ve yaşayan sanayicilerimiz icin bu, enerji faturasının ucte bire duşurulmesi demektir Ayrıca, gecen yıl enerji kaynaklarının % 64'unu ithal yoluyla karşılayan ve yaklaşık 8,5 milyar $ odeyen ulkemiz icin sağlanan enerji tasarrufunun ne kadar onemli olduğunu takdirlerinize bırakıyoruz Kojenerasyon teknolojisi uygulamasına en uygun ve en ucuz yakıt, bugun şehriniz sınırına kadar gelmiş olan doğalgazdır
Kojenerasyon sistemi kurmanın ve işletmenin maliyeti nedir?
Elektrik uretimi icin Turkiye'de yıllardan beri, komur, linyit, fuel oil, doğal gaz veya akarsu (hidrolik) kullanılır Linyit, fuel oil ve komur santrallarının 1 MW veya 1000 kW başına kuruluş maliyetleri 800 000 1 200 000 US $ arasındadır Yani cok pahalı yatırım gerektirir Halbuki Doğal Gaz Kombine Cevrim Santralında bu rakam 400 000 US $, kojenerasyon sistemlerinde de 500 000 600 000 US $'dır Kojenerasyon sistemlerinde, egzos ısısından uretilen buhar ya da sıcak suyu fabrikalarda ya da konutlarda değerlendirdiğimizde, bu ısı enerjisinin de, uretilen elektrik enerjisi ile toplamına gore hesap yaparsak, 1 MW kapasite icin yatırım birim fiatı 200 000 $'a duşer Yani Kojenerasyon dediğimiz, elektrik ve ısı enerjilerinin birlikte uretim teknolojisi bize cok ucuz maliyetle bir tesis kurma imkanı verirken, bu tesisi cok ekonomik işletme maliyeti ile işletme imkanı da vermektedir Cunku işletme maliyeti icinde en yuksek pay yakıt maliyetidir Yakıt maliyeti ise Kojenerasyon sisteminin %90'lara varan cevrim randımanı sayesinde cok duşuk olmakta ve bu suretle yatırımcısına buyuk karlar sağlamaktadır
Doğalgazın, Kojenerasyon sisteminde kullanılan diğer yakıt tipleri ile kıyaslanması
Kojenerasyon sistemlerinde, doğal gaz, nafta, LPG, fuel oil, motorin, biogaz gibi ceşitli enerji kaynakları kullanılmaktadır Bu kaynakların 1000 kilo kalorisinin İstanbul ve Ankara gibi buyuk şehirlerdeki piyasa fiatlarına baktığımızda, (Doğal Gaz Dergisinde verilen Ağustos 2001 fiatı itibariyle) en duşuk fiatın 17 495 lira ile doğal gaz ondan sonraki fiatın 17 723 lira ile 6 no'lu fuel oil olduğunu goruyoruz Diğer yakıtlar, Ağustos 2001 piyasası itibariyle, doğal gaz ve fuel oil No6'dan daha pahalıydılar Ayrıca doğal gazın cevre dostu bir yakıt olarak Ankara, İstanbul, Bursa ve Eskişehir'in hava kirliliğini de ortadan kaldırdığına da dikkatinizi cekmek isteriz
Kojenerasyonun Uygulama Alanları
• Tekstil Fabrikaları
• Kağıt Fabrikaları
• Seramik Fabrikaları
• Kimya Fabrikaları
• Plastik Fabrikaları
• Gıda Fabrikaları
• Orman Urunleri Fabrikaları
• Oteller
• Hastaneler
• Apartman ve Siteler
• Alışveriş Merkezleri
• Villalar
• İş Merkezleri
• Biyogaz ve Cop Gazı Tesisleri