Doğu Anadolu Bölgesinin Maddi Özellikleri nelerdir
Doğu Anadolu Bölgesinin beşeri Özellikleri
Doğu Anadolu Fiziki Özellikleri
Doğu Anadolu Bölgesinin Fiziksel Özellikleri
Yukarı Fırat Bölümü
a) Fizikî Özellikleri:
• Doğu Anadolu Bölgesi ’nin batısını oluşturur Fırat Nehri havzasını içine alır Yüzölçümü en büyük olan bölümdür genellikle dağlık olmakla birlikte geniş bunalım ovaları da yer alır
• Kayda Değer dağları; Güneydoğu Toroslar ve Mercan Dağları ’dır Nurhak, Malatya, Maden, Genç, Sason ve Bitlis dağları ile bastırma sonucu oluşmuş tektonik kökenli Hazar Gölü yer alır Afşin, Elbistan, Malatya, Elazığ, Bingöl, Erzincan ve Uluova bölümünde bulunan önemli ovalardır
• Bölümün manâlı akarsularını Fırat Nehri ve kolları (Karasu, Murat suyu) oluşturur Bölümdeki fay hatları üstünde zaman zaman depremler oluşmaktadır (1993 Erzincan depremi)
• Yukarı Fırat Bölümü ’nde kış mevsimi bölgenin öteki bölümlerine göredaha ılık, yazlar ise daha sıcaktır Sert karasal iklim şartları bu bölgede etkisini kaybetmiştir Bunun nedeni; yükseltinin az olması ve baraj göllerinin ılımanlaştırıcı etkisidir
• Takvim yağış miktarı 400600mm olup, çökme ovalarında bu tedarik azalır (Malatya Ovası 350mm) Yağışlar ilkbahar mevsiminde daha fazla düşerkış yağışları kar şeklindedir
• Yukarı Fırat Bölümü ’nün ot gibi yaşama bozkırdır Yer yer ana kapı ormanları da görülür Ormanların aralıksız tahrip edilmesi sonucunda toprak örtüsü fazla erezyona mağruz kalmaktadır
b) Beşerî ve Idareli Özellikleri:
• Doğu Anadolu Bölgesi ’nde toplam nüfusun ve nüfus yoğunluğunun en fazla olduğu bölümdür Bunun nedeni; iklimin ılıman, tarım alanlarının geniş ve ulaşımın yaygın olmasıdır Şehirleşme oranı en fazla bu bölümdedir Erzincan, Malatya, Elazığ, Tunceli ve Bingöl kayda değer ikâmetgâh alanlarıdır
• Bölgede tarım alanlarının azami olduğu bölüm Yukarı Fırat Bölümü ’dür İklim şartlarının öteki bölümlerden daha elverişli olması tarım ürünlerinin diğer bölümlerinden fazla yetişmesine niçin olmuştur Afşin, Elbistan, Malatya, Elazığ, Bingöl ovalarında yoğun olarak tarım yapılır Ovalardaki tarımsal nüfus yoğunluğu Türkiye ortalamasının üzerindedir
• Yukarı Fırat Bölümü ’nde yetiştirilen başlıca tarım ürünleri; buğday, arpa, pamuk, tütün, şeker pancarı, baklagiller ve dağıtılmış sebze ve meyvelerdir Bölümün en kayda değer tarım ürünü Malatya çevresinde büyüyen kayısıdır
• Bu bölümde ovalar çevresinde ve plâtolarda küçükbaş hayvancılık yapılır
• Ülkemizde maden çeşitliliğin en fazla olduğu birim, Yukarı Fırat Bölümü ’dür Bu bölümde krom (Guleman, PoluElazığ), demir (HekimhanMalatya, DivriğiSivas), bakır (MadenElazığ), linyit (ElbistanKMaraş), kayatuzu (Erzincan ve Tercan), kurşun ve çinko (KebanElazığ) ve kalay (Elazığ) madenleri çıkarılmaktadır
• Yukarı Fırat Doğu Anadolu Bölgesi ’nde endüs trinin en fazla geliştiği bölümdür Termik santral (Afşin, Elbistan, Kahraman Maraş), bakır işletmeleri (MadenEklazığ), şeker (Elazığ, Erzincan, Malatya), sigara (Malatya, Bitlis), pamuklu dokuma (ElazığMalatya) ve termik santral (Ergani,Diyarbakır) bölümde bulunan endüstri kuruluşlarıdır Keza Malatya ’da un, yem, süt ve et kombinası, Elazığ ’da çimento, ferrokrom ve plastik boru fabrikası vardır
• Fırat Nehri üzerinde Keban (Elazığ),Karakaya (Malatya) ve Murat Nehri üzerinde Hazar 12 (Elazığ) hidroelektrik santralleri yer alır
• Doğu Anadolu Bömlgesi ’nde ticaretin maksimum geliştiği bölüm Yukarı Fırat ’tır Bölümde Selçuklu ve Osmanlı dönemlerine ait tarihî eserler yer alır Ayrıca baraj gölleri ve Hazar Gölü çevresinde mesire yerleri bulunur Munzur Irmağı havzasındaki Mercan Vadisi Millî Parkı da bu bölümdedir
Erzurum Kars Bölümü
Fizikî Özellikleri:
• Doğu Anadolu Bölgesi ’nin kuzeydoğusunda yer alır Türkiye ’nin en yüksek bölümüdür Sıradan yükseltisi 2000m olan bölümün kuzeyinde Ardahan Platosu yer alır Güneye içten Allahuekber dağları ve ErzurumKars platosu sıralanmaktadır
• ErzurumKars Platosunun güneyindeki Aras Nehri bölümün sularını Hazar Denizi ’ne boşaltır Akarsuların debileriilkbahar ve yaz aylarında yükselir
• Bölümün en doğusunda Iğdır Ovası yer alır Yükseltisi 800m civarında olan bu ova Aras Nehri göre sulanmaktadır
• Aras Nehri ’nin güneyinde KarasuAras dağları ve Palandöken dağları bulunur Daha güneyde ise Bingöl dağları yer alır Van Gölü ’nün kuzeyinde volkanik dağların en büyüğü olan Ağrı Dağı (5137m) bu bölümde yer alır Türkiye ’nin en yüksek dağıdır Yükseltisi artı olduğu için zirvesinde daimî karlar ve buzullar yer alır
• Bu bölümün kuzeyinde lav akıntısının ardındaki suların toplanmasıyla oluşan Çıldır Gölü bulunur
• ErzurumKars Bölümü ’nde Iğdır yöresi hariç şiddetli karasal iklim hâkimdir Kışlar çok soğuk, uzun ve kar yağışlıdır Kar uzun zaman yerde kalır (56 ay), sıcaklık –400C ’ye dek düşer
• Iğdır Yöresi ’nin yüksekliği az olduğu için sıcaklık değerleri daha yüksektir Yıllı yağış miktarı Iğdır çevresinde 300mm iken,yükseklerde 600mm ’ye kadar çıkmaktadır
• Bölümün doğal bitki örtüsü bozkırdır Platolarda yaz yağışlarıyla artan boylu boslu çayırlar yetişir Bölümde düşük sıcaklığa dirençli sarıçam ormanları da yer alır
Beşerî ve Idareli Özellikleri:
• Tarıma yan olarak nüfus daha çok ova çevrelerinde toplanmıştır Bölümde kırsal nüfus fazladır Toplu yerleşmelerde tek katlı meskenler yaygındır Bölümün en manâlı kentleri; Erzurum, Kars, Iğdır ve Ardahan ’dır
• Bölüm yüksek ve engebeli olduğu için tarım alanları sınırlıdır Tarım azami Iğdır Ovası ’nda gelişmiştir Iğdır ’da yazların sıcak ve kurak geçmesi pamuk tarımının yayılmasına imkân sağlamıştır İklimin etkisiyle arpa, buğday gibi tahıllar ve şeker pancarı tarımı da yapılır
• Bölümün en manâlı idareli faaliyeti hayvancılıktır Tarım alanlaının sınırlı olması kırsal kesimde halkı mera ve meralarda büyükbaş havancılıkla uğraşmaya yöneltmiştir Keza yazın gelişip çiçek açan otlar arıcılığın gelişmesine neden olmuştur
• Bölümden çıkarılan madenler linyit (Erzurum), kayatuzu (KağızmanKars) ve oltu taşı (OltuElazığ)dır
• Endüstri faaliyetleri sınırlı olan bölümde daha fazla tarımsal ve hayvansal ürünleri değerlendiren tesisler bulunur Şeker (Erzurum), et kombinası, çimento, cilt, süt ürünleri (ErzurumKars), tekstil (Erzurum, Iğdır) ve el sanatları (Kars) bölümünde yer alan başlıca endüstri kuruluşlarıdır
• Bölümde canlı hayvan ticareti yaygındır Turizm sınırlı olup Palandöken ve Sarıkamış ’ta kayak tesisleri vardır
Yukarı MuratVAn Bölümü
a) Fizikî Özellikleri :
• Bu birim bölgenin doğusunu oluşturur Bölümün en yüksek yerlerini Van Gölü ’nün kuzeyinde kuzeydoğugüneybatı doğrultusunda uzanan volkanikdağlar oluşturur Bu dağlar; Nemrut, Süphan, Tendürek ve Ağrı Dağları ’dır Murat Nehri, sularını bu bölümden toplar
• Bölümün doğusunda Van Gölü Kapalı Havzası bulunur Van Gölü Türkiye ’nin en büyük gölüdür Suları sodalıdır Nemrut yanardağının vadi önünü kapatması sonucu olmuştur Van Gölü ’nün çevresinde Nemrut, Nazik, Flu ve Erçek gölleri bulunur
• Murat Irmağı her tarafında uzanan bunalım hendeği baştan başa Muş, Bulanık, Malazgirt, Sancı ve Eleşkirt ovaları yer alır
• Bölümde karasal iklim şartları etkilidir Van Gölü çevresinde karasal iklimin etkisi, ılımanlaştırıcı etkisine alt olarak azalır Takvim sıradan yağış, alçak kesimlerde 400mm (Van 381mm), yükseklerde 600mm (Muş 871mm) civarındadır
• Bölümün doğal ur bozkırdır Yüksek kesimlerde dağ çayırları yer alır
Beşerî ve Ekonomik Özellikleri:
• Bu bölümde kırsal nüfus çok fazladır Fakat son yıllarda şehirlere göç artmıştır Bölümün en büyük şehri Van ’dır Diğerleri Muş ve Sancı ’dır TatvanVan arasında feribot seferleri yapılır
• Yukarı MuratVan Bölümü engebeli olduğundan tarım alanları sınırlıdır Muş Ovası tarım yapılan en kayda değer alandır Bölümde en fazla tahıl ürünleri, bilhassa arpa yetiştirilir
• Küçükbaş hayvancılık en kayda değer ekonomik uğraştır
• Bölümde endüstri eksik gelişmiştir Şeker (Muş, Sancı, Erciş, Van), çimento, iplik, et kombinası (Van) bölümdeki manâlı endüstri tesisleridir Bölümde canlı hayvan ticareti yaygındır
• Bölümde Ağrı dağı, Van kedisi, tarihî ve doğal güzellikleri manâlı turistik varlıklarıdır
Hakkari Bölümü
Fizikî Özellikleri:
• Hakkâri Bölümü bölgenin güneydoğusunu oluturur Türkiye ’nin en dağlık ve engebeli bölümüdür Bölümde Hakkâri ve Buzul (Cilo) dağı bulunur Buzul Dağı ’nın zirvesinde Uludoruk Tepesi 4135m ’lik yükseltisi ile Türkiye ’nin ikinci en büyük noktasıdır Zirvesinde daimi kar ve buzullar yer alır
• Bu bölümün tek ovası Yüksekova ’dır (2200m)
• Kayda Değer akarsuları Botan ve Zap Suyu ’dur
• Yaz mevsimi çoğunlukla sıcak ve verimsiz, kışlar çok soğuk ve kar yağışlıdır Doğu Anadolu Bölgesi ’nin en yağışlı bölümüdür Yükseltisinden nedeniyle yağış miktarı artmıştır Sıradan yağış 600800mm ’dir maksimum yağış kış ve ilkbaharda, en düşük yağış ise yaz mevsiminde düşer
b) Beşerî ve Hesaplı Özellikleri:
• Hâkim bitki örtüsü bozkırlar ve dağ çayırları olmakla birlikte yağışın artı olduğu yerlerde meşe ormanları görülür
• Türkiye ’de nüfus yoğunluğunun asgari olduğu bölümdür Bunun nedeni; yerşekillerinin zorlu ve tarım alanlarının gizli olmasıdır Hakkâri ve Şırnak manâlı yerleşim merkezleridir Bölüm sürekli olarak haricen göç verir
• Bölümün en geniş tarım alanı Yüksekova ’dır Daha çok tahıl tarımı yapılır Dere boylarında çeltik, sebze ve meyve yetiştirilir
• Yaygın olarak yapılan idareli mücadele hayvancılıktır Büyükbaş ve küçükbaş hayvancılığın yanında arıcılık da oldukça gelişmiştir
• Birim yeraltı kaynakları bakımından oldukça fakirdir *
Doğu Anadolu Bölgesinin beşeri Özellikleri
Doğu Anadolu Fiziki Özellikleri
Doğu Anadolu Bölgesinin Fiziksel Özellikleri
Yukarı Fırat Bölümü
a) Fizikî Özellikleri:
• Doğu Anadolu Bölgesi ’nin batısını oluşturur Fırat Nehri havzasını içine alır Yüzölçümü en büyük olan bölümdür genellikle dağlık olmakla birlikte geniş bunalım ovaları da yer alır
• Kayda Değer dağları; Güneydoğu Toroslar ve Mercan Dağları ’dır Nurhak, Malatya, Maden, Genç, Sason ve Bitlis dağları ile bastırma sonucu oluşmuş tektonik kökenli Hazar Gölü yer alır Afşin, Elbistan, Malatya, Elazığ, Bingöl, Erzincan ve Uluova bölümünde bulunan önemli ovalardır
• Bölümün manâlı akarsularını Fırat Nehri ve kolları (Karasu, Murat suyu) oluşturur Bölümdeki fay hatları üstünde zaman zaman depremler oluşmaktadır (1993 Erzincan depremi)
• Yukarı Fırat Bölümü ’nde kış mevsimi bölgenin öteki bölümlerine göredaha ılık, yazlar ise daha sıcaktır Sert karasal iklim şartları bu bölgede etkisini kaybetmiştir Bunun nedeni; yükseltinin az olması ve baraj göllerinin ılımanlaştırıcı etkisidir
• Takvim yağış miktarı 400600mm olup, çökme ovalarında bu tedarik azalır (Malatya Ovası 350mm) Yağışlar ilkbahar mevsiminde daha fazla düşerkış yağışları kar şeklindedir
• Yukarı Fırat Bölümü ’nün ot gibi yaşama bozkırdır Yer yer ana kapı ormanları da görülür Ormanların aralıksız tahrip edilmesi sonucunda toprak örtüsü fazla erezyona mağruz kalmaktadır
b) Beşerî ve Idareli Özellikleri:
• Doğu Anadolu Bölgesi ’nde toplam nüfusun ve nüfus yoğunluğunun en fazla olduğu bölümdür Bunun nedeni; iklimin ılıman, tarım alanlarının geniş ve ulaşımın yaygın olmasıdır Şehirleşme oranı en fazla bu bölümdedir Erzincan, Malatya, Elazığ, Tunceli ve Bingöl kayda değer ikâmetgâh alanlarıdır
• Bölgede tarım alanlarının azami olduğu bölüm Yukarı Fırat Bölümü ’dür İklim şartlarının öteki bölümlerden daha elverişli olması tarım ürünlerinin diğer bölümlerinden fazla yetişmesine niçin olmuştur Afşin, Elbistan, Malatya, Elazığ, Bingöl ovalarında yoğun olarak tarım yapılır Ovalardaki tarımsal nüfus yoğunluğu Türkiye ortalamasının üzerindedir
• Yukarı Fırat Bölümü ’nde yetiştirilen başlıca tarım ürünleri; buğday, arpa, pamuk, tütün, şeker pancarı, baklagiller ve dağıtılmış sebze ve meyvelerdir Bölümün en kayda değer tarım ürünü Malatya çevresinde büyüyen kayısıdır
• Bu bölümde ovalar çevresinde ve plâtolarda küçükbaş hayvancılık yapılır
• Ülkemizde maden çeşitliliğin en fazla olduğu birim, Yukarı Fırat Bölümü ’dür Bu bölümde krom (Guleman, PoluElazığ), demir (HekimhanMalatya, DivriğiSivas), bakır (MadenElazığ), linyit (ElbistanKMaraş), kayatuzu (Erzincan ve Tercan), kurşun ve çinko (KebanElazığ) ve kalay (Elazığ) madenleri çıkarılmaktadır
• Yukarı Fırat Doğu Anadolu Bölgesi ’nde endüs trinin en fazla geliştiği bölümdür Termik santral (Afşin, Elbistan, Kahraman Maraş), bakır işletmeleri (MadenEklazığ), şeker (Elazığ, Erzincan, Malatya), sigara (Malatya, Bitlis), pamuklu dokuma (ElazığMalatya) ve termik santral (Ergani,Diyarbakır) bölümde bulunan endüstri kuruluşlarıdır Keza Malatya ’da un, yem, süt ve et kombinası, Elazığ ’da çimento, ferrokrom ve plastik boru fabrikası vardır
• Fırat Nehri üzerinde Keban (Elazığ),Karakaya (Malatya) ve Murat Nehri üzerinde Hazar 12 (Elazığ) hidroelektrik santralleri yer alır
• Doğu Anadolu Bömlgesi ’nde ticaretin maksimum geliştiği bölüm Yukarı Fırat ’tır Bölümde Selçuklu ve Osmanlı dönemlerine ait tarihî eserler yer alır Ayrıca baraj gölleri ve Hazar Gölü çevresinde mesire yerleri bulunur Munzur Irmağı havzasındaki Mercan Vadisi Millî Parkı da bu bölümdedir
Erzurum Kars Bölümü
Fizikî Özellikleri:
• Doğu Anadolu Bölgesi ’nin kuzeydoğusunda yer alır Türkiye ’nin en yüksek bölümüdür Sıradan yükseltisi 2000m olan bölümün kuzeyinde Ardahan Platosu yer alır Güneye içten Allahuekber dağları ve ErzurumKars platosu sıralanmaktadır
• ErzurumKars Platosunun güneyindeki Aras Nehri bölümün sularını Hazar Denizi ’ne boşaltır Akarsuların debileriilkbahar ve yaz aylarında yükselir
• Bölümün en doğusunda Iğdır Ovası yer alır Yükseltisi 800m civarında olan bu ova Aras Nehri göre sulanmaktadır
• Aras Nehri ’nin güneyinde KarasuAras dağları ve Palandöken dağları bulunur Daha güneyde ise Bingöl dağları yer alır Van Gölü ’nün kuzeyinde volkanik dağların en büyüğü olan Ağrı Dağı (5137m) bu bölümde yer alır Türkiye ’nin en yüksek dağıdır Yükseltisi artı olduğu için zirvesinde daimî karlar ve buzullar yer alır
• Bu bölümün kuzeyinde lav akıntısının ardındaki suların toplanmasıyla oluşan Çıldır Gölü bulunur
• ErzurumKars Bölümü ’nde Iğdır yöresi hariç şiddetli karasal iklim hâkimdir Kışlar çok soğuk, uzun ve kar yağışlıdır Kar uzun zaman yerde kalır (56 ay), sıcaklık –400C ’ye dek düşer
• Iğdır Yöresi ’nin yüksekliği az olduğu için sıcaklık değerleri daha yüksektir Yıllı yağış miktarı Iğdır çevresinde 300mm iken,yükseklerde 600mm ’ye kadar çıkmaktadır
• Bölümün doğal bitki örtüsü bozkırdır Platolarda yaz yağışlarıyla artan boylu boslu çayırlar yetişir Bölümde düşük sıcaklığa dirençli sarıçam ormanları da yer alır
Beşerî ve Idareli Özellikleri:
• Tarıma yan olarak nüfus daha çok ova çevrelerinde toplanmıştır Bölümde kırsal nüfus fazladır Toplu yerleşmelerde tek katlı meskenler yaygındır Bölümün en manâlı kentleri; Erzurum, Kars, Iğdır ve Ardahan ’dır
• Bölüm yüksek ve engebeli olduğu için tarım alanları sınırlıdır Tarım azami Iğdır Ovası ’nda gelişmiştir Iğdır ’da yazların sıcak ve kurak geçmesi pamuk tarımının yayılmasına imkân sağlamıştır İklimin etkisiyle arpa, buğday gibi tahıllar ve şeker pancarı tarımı da yapılır
• Bölümün en manâlı idareli faaliyeti hayvancılıktır Tarım alanlaının sınırlı olması kırsal kesimde halkı mera ve meralarda büyükbaş havancılıkla uğraşmaya yöneltmiştir Keza yazın gelişip çiçek açan otlar arıcılığın gelişmesine neden olmuştur
• Bölümden çıkarılan madenler linyit (Erzurum), kayatuzu (KağızmanKars) ve oltu taşı (OltuElazığ)dır
• Endüstri faaliyetleri sınırlı olan bölümde daha fazla tarımsal ve hayvansal ürünleri değerlendiren tesisler bulunur Şeker (Erzurum), et kombinası, çimento, cilt, süt ürünleri (ErzurumKars), tekstil (Erzurum, Iğdır) ve el sanatları (Kars) bölümünde yer alan başlıca endüstri kuruluşlarıdır
• Bölümde canlı hayvan ticareti yaygındır Turizm sınırlı olup Palandöken ve Sarıkamış ’ta kayak tesisleri vardır
Yukarı MuratVAn Bölümü
a) Fizikî Özellikleri :
• Bu birim bölgenin doğusunu oluşturur Bölümün en yüksek yerlerini Van Gölü ’nün kuzeyinde kuzeydoğugüneybatı doğrultusunda uzanan volkanikdağlar oluşturur Bu dağlar; Nemrut, Süphan, Tendürek ve Ağrı Dağları ’dır Murat Nehri, sularını bu bölümden toplar
• Bölümün doğusunda Van Gölü Kapalı Havzası bulunur Van Gölü Türkiye ’nin en büyük gölüdür Suları sodalıdır Nemrut yanardağının vadi önünü kapatması sonucu olmuştur Van Gölü ’nün çevresinde Nemrut, Nazik, Flu ve Erçek gölleri bulunur
• Murat Irmağı her tarafında uzanan bunalım hendeği baştan başa Muş, Bulanık, Malazgirt, Sancı ve Eleşkirt ovaları yer alır
• Bölümde karasal iklim şartları etkilidir Van Gölü çevresinde karasal iklimin etkisi, ılımanlaştırıcı etkisine alt olarak azalır Takvim sıradan yağış, alçak kesimlerde 400mm (Van 381mm), yükseklerde 600mm (Muş 871mm) civarındadır
• Bölümün doğal ur bozkırdır Yüksek kesimlerde dağ çayırları yer alır
Beşerî ve Ekonomik Özellikleri:
• Bu bölümde kırsal nüfus çok fazladır Fakat son yıllarda şehirlere göç artmıştır Bölümün en büyük şehri Van ’dır Diğerleri Muş ve Sancı ’dır TatvanVan arasında feribot seferleri yapılır
• Yukarı MuratVan Bölümü engebeli olduğundan tarım alanları sınırlıdır Muş Ovası tarım yapılan en kayda değer alandır Bölümde en fazla tahıl ürünleri, bilhassa arpa yetiştirilir
• Küçükbaş hayvancılık en kayda değer ekonomik uğraştır
• Bölümde endüstri eksik gelişmiştir Şeker (Muş, Sancı, Erciş, Van), çimento, iplik, et kombinası (Van) bölümdeki manâlı endüstri tesisleridir Bölümde canlı hayvan ticareti yaygındır
• Bölümde Ağrı dağı, Van kedisi, tarihî ve doğal güzellikleri manâlı turistik varlıklarıdır
Hakkari Bölümü
Fizikî Özellikleri:
• Hakkâri Bölümü bölgenin güneydoğusunu oluturur Türkiye ’nin en dağlık ve engebeli bölümüdür Bölümde Hakkâri ve Buzul (Cilo) dağı bulunur Buzul Dağı ’nın zirvesinde Uludoruk Tepesi 4135m ’lik yükseltisi ile Türkiye ’nin ikinci en büyük noktasıdır Zirvesinde daimi kar ve buzullar yer alır
• Bu bölümün tek ovası Yüksekova ’dır (2200m)
• Kayda Değer akarsuları Botan ve Zap Suyu ’dur
• Yaz mevsimi çoğunlukla sıcak ve verimsiz, kışlar çok soğuk ve kar yağışlıdır Doğu Anadolu Bölgesi ’nin en yağışlı bölümüdür Yükseltisinden nedeniyle yağış miktarı artmıştır Sıradan yağış 600800mm ’dir maksimum yağış kış ve ilkbaharda, en düşük yağış ise yaz mevsiminde düşer
b) Beşerî ve Hesaplı Özellikleri:
• Hâkim bitki örtüsü bozkırlar ve dağ çayırları olmakla birlikte yağışın artı olduğu yerlerde meşe ormanları görülür
• Türkiye ’de nüfus yoğunluğunun asgari olduğu bölümdür Bunun nedeni; yerşekillerinin zorlu ve tarım alanlarının gizli olmasıdır Hakkâri ve Şırnak manâlı yerleşim merkezleridir Bölüm sürekli olarak haricen göç verir
• Bölümün en geniş tarım alanı Yüksekova ’dır Daha çok tahıl tarımı yapılır Dere boylarında çeltik, sebze ve meyve yetiştirilir
• Yaygın olarak yapılan idareli mücadele hayvancılıktır Büyükbaş ve küçükbaş hayvancılığın yanında arıcılık da oldukça gelişmiştir
• Birim yeraltı kaynakları bakımından oldukça fakirdir *