6 Şubat 2023 tarihinde sabah saat 04.17'de Kahramanmaraş merkezli pek çok ilimiz çok büyük bir zelzeleyle sallandı. Bölgede artçı sarsıntılar devam ediyor. Uzmanlar bu sarsıntıların daha da sürebileceğini açıklıyor. Pekala bu bölgede tarihte daha evvel zelzele ne vakit oldu ve ne kadar yıkıcıydı?
Kahramanmaraş'ta meydana gelen 7,7 büyüklüğündeki zelzele Anadolu ve Arap yarımadasına kadar uzanıyor. Sarsıntı, 100 kilometreden uzun bir çatlağa yol açtığı için son yılların en geniş çaplı sarsıntılarından biri oldu.
Deprem bilimcilere nazaran son yaşanan sarsıntılarda Arap platosu kuzeye gerçek hareket ederek Anadolu platosunu sıkıştırdı ve geniş çaplı zelzelelere neden oldu.
Merkez üssü Kahramanmaraş’ın Pazarcık ve Elbistan ilçeleri olan 7.7 ve 7.6 büyüklüğünde iki sarsıntı 10 vilayette yıkıma neden oldu. Uzmanlara nazaran Kahramanmaraş ve etrafındaki bölgelerde büyük bir sarsıntı uzun vakittir bekleniyordu.
Ancak sarsıntı uzmanları "aynı şiddette ikinci bir depremin" beklenmediğini ve birinci zelzeleden bağımsız olarak kıymetlendirilmesi gerektiğini lisana getiriyor.
Depremlerin bu kadar güçlü ve çok sarsıntılı olmasının sebebi Doğu Anadolu Fay Çizgisi'nin "doğrultu atılımlı" fay sınırı olması. Bu tip fay çizgilerinde sert kaya blokları dikey bir çizgi üzerinde baskı uygular. Tansiyon yüzünden baskıya dayanamayan bloklar yatay olarak harekete geçer ve sarsıntı meydana gelir.
Tarihte bunun bir örneği de 13 Ağustos 1822 Halep zelzelesi. Bu tarihte birebir fay sınırı üzerinde 7.4 büyüklüğünde bir zelzele meydana gelmişti.
Bu sarsıntının akabinde Halep bölgesinde artçı sarsıntılar 2 yılı aşkın bir müddet boyunca devam etmiş, en yıkıcı zelzele 5 Eylül 1822 tarihinde bölgeyi vurmuştur.
Bu sarsıntı şimdiki Türkiye'nin Gaziantep ve Antakya bölgelerini de etkilemiştir. Son Kahramanmaraş zelzeleleri için uzmanlar da bu artçı sarsıntıların 2 ay ya da 1 yıl sürebilir açıklamasını yapmışlardı.
Deprem bilimciler Kahramanmaraş depremindeki kırılmanın çok derin olmayan bir yerde meydana geldiğini söylemişti. Bu da sarsıntının yüzeye ne kadar yakın olursa yıkıcı olabileceğini gözler önüne seriyor.
Kahramanmaraş bölgesinde bu derece yıkıcı olan bir sarsıntı de 1114 yılında yani bundan tam 909 sene evvel yaşanmıştı. Hususla ilgili bir makalede 29 Kasım 1114'e sabaha karşı olan sarsıntının herkesin derin bir uykuda olduğu vakit gerçekleştiği ve kentin yıkıldığı yazmaktadır.
Bu sarsıntı de Elbistan, Adıyaman, Antakya üzere bölgelerde ve Suriye'de hasara yol açmıştır. Makalede Maraş kentinde yaklaşık 40 bin kişinin öldüğü yazılmaktadır. Sarsıntıdan sonra bölgeye çok kar yağdığı da eklenmiştir.
AFAD Sarsıntı ve Risk Azaltma Genel Müdürü Tatar da yaptığı açıklamayla bölgedeki yıkıcı sayılabilecek en son sarsıntının 1114 yılında yaşandığı bilgisini vermiştir.
