Dulkadiroğulları Beyliği
Buyuk Anadolu Beyliklerinden biri idi Dulkadiroğulları, Mısır'daki Turkmen Memluk devletleri arasında guclu ve uzun omurlu bir beylik olarak gorulmuştur Kurucusu, Dulkadıroğlu Zeyniddin Ahmed Karaca Bey'dir Bazen Memluklere, bazen Osmanlılara tabi olmuş, fakat en cok Osmanlılarla işbirliği yapmış ve Osmanlı sarayı ile akrabalık kurmuşlardır Elbistan başkent olmak uzere Maraş, Kayseri, Elazığ, Ayıntap, Malatya, Adıyaman vilayetlerinde hukum surdu 1522 yılında Osmanlı topraklarına katıldı
Dulkadırlılar Oğuzların Bozok kolundandır Onların ilk reisi Zeyneddin Karaca Bey, Eratna Bey'in elinden Elbistan'ı zabtetmiş ve MemlUk saltanı Melik elNasır Muhammed'den naiblik menşuru alarak Dulkadırlı Beyliği'ni kurmuştu Karaca Bey zaman zaman MemlUk sultanlarına itaat, bazan da onlardan ayrılarak Haleb şehrini tehdid ediyordu Ayrıca Sis Ermeniler ile başarılı mucadelelerde bulunmuştu Halep taraflarında da bir cok yer zapteden Karaca Bey bu başarılarına guvenerek Melik uzZahirunvanı ile hukudarlığını ilan etti (1348) Ancak MemlUk Devleti'ne isyan eden Haleb valisi BayBuğa'yı sultana teslim etmemesi onun ortadan kaldırılmasına yol actı
Karaca Bey'den sonra oğlu Halil Bey ve Mehmet bey MemlUklular tarafından Elbistan valiliğine tayin edildi Timur'un Elbistan, Malatya ve Besni'yi alıp tahribi uzerine Mehmed Bey ona itaate mecbur oldu Mehmed Bey Celebi Mehmed Sultan ile iyi munasebetlerde bulundu Buna mukabil Ramazanoğulları ve Karamanoğulları'na karşı daimi surette savaştı MemlUklular bu hizmetine karşılık ona Kayseri şehrini verdiler
Mehmed Bey 1442den sonra yerine oğlu Suleyman Bey gecmişti Suleyman Bey Osmanlılar ve MemlUklulara kız vererek akrabalık tesis etti ve bu devletlerle olan dostluğunu surdurerek Dulkadırlı Beyliği'nin varlığını korudu Daha sonra beyliğe zaman zaman Osmanlı ve MemlUklu Devletleri'nin mudahale ederek kendi adaylarını Dulkadırlı beyi tayin ettirmişlerdir Alaaddin Devle Bozkurt Bey (14791515) Osmanlıların desteğini sağlayarak beyliğin başına gecmişti
Ancak o da Osmanlılara cephe alınca dort oğlu ile beraber olduruldu Yerine Ali bey tayin edildi Ali Bey, Sultan I Selim'in Mısır seferinde ve daha sonra Şam valisi Canberdi Gazali isyanında Osmanlılara onemli hizmetlerde bulundu, fakat kıskanc Ferhat Paşa'nın onu sultana fitnelemesi uzerine olduruldu
Beyliğin kurucusu Zeyneddin Karaca Ahmed Bey, Hasan Dulkadır Beyin oğlu ve Halil Bey Turkmen'in torunudur 11 Aralık 1353'te Kahire'de seksen uc yaşlarında oldurulmuştur Orhan Gazi ile cağdaştır Yerine oğulları Garseddin Halil ve Şaban Suli Beyler gecmiştir Halil Bey, doksan altı yaşlarında oldurulmuştur Suli Bey, Kadı Burhaneddin'in kızı Habibe Selcuk Hatun'la evlenmiştir ki, bu Hatun 1447'de olmuştur Karaca Bey'in diğer oğulları Sarimeddin İbrahim, İsa, Osman, DavUd beylerdir, DavUd Bey'in oğlu Tuğruk Bey'dir İbrahim Bey, 1416'da saltanata hak iddia etmiş ve Osmanlılar'a iltica eylemiştir 1386'da Harput beyi olmuştur
Suli Bey'in oğlu Sadaka Bey, 30 Mayıs 1398'den 2 Eylul 1399'a kadar l sene, 3 ay, 3 gun saltanata hak iddia etmiştir Suli Bey'in 3 kızı vardır: Buyuk kızı, Rahatoğlu Alaeddin Ali Bey'le, diğeri Kadı Burhaneddin'le, kucuğu de (Devlet Hatun), Yıldırım Sultan Bayezid'le evlenmiştir Suli Bey'in yerine Halil Bey'in oğlu Nasıreddin Mehmed Bey gecmiştir 1443'te 77 yaşında olunceye kadar 45 yıl saltanat surmuştur Kadı Burhaneddin'in kızı Mısır Hatun'la ve Rahatoğlu Alaeddin Ali Bey'in kızı ile evliydi Kardeşi Ali Bey'in oğlu Hamza Bey, 1436'da olmuştur Mehmed Bey'in yerine buyuk oğlu Suleyman Bey gecmiştir 1454'te oldurulmuştur Kardeşleri 1500'de olen Elbistan beyi Rustem Bey (bunun kızı Şems Hatun'dur), DavUd Bey, 1440 sıralarında genc olen Feyyaz Bey'dir 3 de kızkardeşi vardır: Emine Hatun, Celebi Sultan Mehmed'le evlenmiştir Bu izactan Fatih'in babası II Sultan Murad doğmuştur Diğer kızı, MısırSuriye TurkMemlUk İmparatoru Sultan Cakmak'la, oburu de MemlUk emirlerinden Cane Bey SUfi ile 1437'de evlenmiştir
Suleyman Bey'in yerine sırasıyla 4 oğlu Melik Arslan, Şah Budak, Şehsuvar ve Alauddevle Bozkurd Beyler gecmiştir Suleyman Bey'in diğer cocukları 1516'da Osmanlılar'ın Kostendil sancakbeyi iken olen Abdurrezzak Bey, İsa Bey, Hudadad Bey, Yahya Bey, Erduvane Bey, Selman Bey, YUnus Bey, Moğol Bey'dir Kızları, Sitti Hatun, 1449'da Edirne'de mustakbel Fatih Sultan Mehmed'le evlenmiştir; esasen Fatih'in buyuk dayısının kızı olur 1467'de Edirne'de olmuş ve bircok hayır eseri yaptırmıştır Şehsuvar Bey, 1472 Ağustosunda Kahire'de olmuş, yerine ikinci kere kardeşi Şah Budak Bey tahta gecmiştir Şah Budak Bey, tahttan indirildikten sonra 1492 yıllarında olmuştur Oğulları 1516'da MemlUkler'in Humus valisi iken oldurulen Zeyneddin Melik Arslan Bey'le 1484'te amcası Bozkurd Bey tarafından gozlerine mil cektirilen Şah Kubad Bey'dir
Bozkurd Bey, 12 haziran 1515'te 87 yaşında olmuştur Bu hanedan azasının cok yaşadıkları anlaşılmaktadır Yerine Şehsuvar Bey'in oğlu Ali Bey gecmiştir Paşa titri ile Osmanlılar'ın Dulkadır denen Maraş beylerbeyisi iken 1522'de oğulları Sarı Arslan, Divane Veled, Uveys Beyler ile beraber oldurulmuştur Onunla Dulkadıroğulları bitmiştir Kardeşi Kasım Bey, Osmanlılar'ın Sultanonu yani Eskişehir sancakbeyi idi Yavuz'un ana tarafından buyukbabası olan Bozkurd Bey'in cocukları, Kırşehir sancakbeyi olup amcası Şah Budak Bey tarafından 1472'de gozlerine mil cektirilen Şahruh Bey, Hısnı MansUr (Adıyaman) beyi Durak Bey, Osmanlılar'ın Bozok yani Yozgat sancakbeyi olup 1514'te oldurulen Suleyman Bey, 1507'de oldurulen Erduvane Bey, aynı yıl oldurulen Sarı Kaplan Kasım Bey, Ahmed Bey, Şah ismail Safevi'nin talip olduğu Beğli Hatun, 1506'da MemlUk emiri Kayıtmerk Bey'le evlenen bir Hatun, nihayet 1469 civarında mustakbel II Sultan Bayezid'le evlenip Yavuz Sultan Selim'i doğuran ve Trabzon'da Yavuz sancakbeyi iken olen Ayşe Hatun'durŞahruh Bey'in oğulları Mehmed Han, Ali ve Ahmed beylerdir Mehmed Han Paşa, 1569'da Osmanlı beylerbeyi ve hanedan reisi olarak olmuştur Ali Bey de sancakbeyi olup 1536'ya doğru olmuştur Ali Bey'in oğlu Kara Han Bey, onun da oğlu Cafer Bey'dir Cafer Bey, Corum sancakbeyi idi; 1600'e doğru Kayseri'de olmuştur
Dulkadıroğulları
1 Dulkadıroğlu Zeyneddin Ahmed Karaca Bey (13371353)
2 Garseddin Halil Bey (1386 33)
3 Şaban Suli Bey (13861398)
4 Nasıreddin Mehmed Bey (13981443)
5 Suleyman Bey (14431454)
6 MelikArslan Bey (14541466)
7 ŞahBudak Bey (1466146814721480)
8 Şehsuvar Bey (14681472)
9 Alauddevle Bozkurd Bey (14801515)
10 Ali Bey (Paşa) (15151522)
Bundan sonra Dulkadırlı toprakları Osmanlıların bir beylerbeyliği oldu (1522)
Dulkadıroğulları başlıca merkezleri Maraş ve Elbistan olmak uzere bircok şehirlerde imar faaliyetlerinde bulunmuşlardı Bugun halen onlardan kalmış olan; Elbistan Ulu Camii, Maraş Ulu Camii, Maraş HatUniye Camii, Darende Ulu Camii, Gaziantep Alaeddevle Camii, Maraş İklime HatUn Mescidi, Kayseri HatUniye Medresesi, Maraş Taş Medrese Kunbeti ve Hacı Bektaş Balım Sultan Kumbeti gibi eserler vardır
Buyuk Anadolu Beyliklerinden biri idi Dulkadiroğulları, Mısır'daki Turkmen Memluk devletleri arasında guclu ve uzun omurlu bir beylik olarak gorulmuştur Kurucusu, Dulkadıroğlu Zeyniddin Ahmed Karaca Bey'dir Bazen Memluklere, bazen Osmanlılara tabi olmuş, fakat en cok Osmanlılarla işbirliği yapmış ve Osmanlı sarayı ile akrabalık kurmuşlardır Elbistan başkent olmak uzere Maraş, Kayseri, Elazığ, Ayıntap, Malatya, Adıyaman vilayetlerinde hukum surdu 1522 yılında Osmanlı topraklarına katıldı
Dulkadırlılar Oğuzların Bozok kolundandır Onların ilk reisi Zeyneddin Karaca Bey, Eratna Bey'in elinden Elbistan'ı zabtetmiş ve MemlUk saltanı Melik elNasır Muhammed'den naiblik menşuru alarak Dulkadırlı Beyliği'ni kurmuştu Karaca Bey zaman zaman MemlUk sultanlarına itaat, bazan da onlardan ayrılarak Haleb şehrini tehdid ediyordu Ayrıca Sis Ermeniler ile başarılı mucadelelerde bulunmuştu Halep taraflarında da bir cok yer zapteden Karaca Bey bu başarılarına guvenerek Melik uzZahirunvanı ile hukudarlığını ilan etti (1348) Ancak MemlUk Devleti'ne isyan eden Haleb valisi BayBuğa'yı sultana teslim etmemesi onun ortadan kaldırılmasına yol actı
Karaca Bey'den sonra oğlu Halil Bey ve Mehmet bey MemlUklular tarafından Elbistan valiliğine tayin edildi Timur'un Elbistan, Malatya ve Besni'yi alıp tahribi uzerine Mehmed Bey ona itaate mecbur oldu Mehmed Bey Celebi Mehmed Sultan ile iyi munasebetlerde bulundu Buna mukabil Ramazanoğulları ve Karamanoğulları'na karşı daimi surette savaştı MemlUklular bu hizmetine karşılık ona Kayseri şehrini verdiler
Mehmed Bey 1442den sonra yerine oğlu Suleyman Bey gecmişti Suleyman Bey Osmanlılar ve MemlUklulara kız vererek akrabalık tesis etti ve bu devletlerle olan dostluğunu surdurerek Dulkadırlı Beyliği'nin varlığını korudu Daha sonra beyliğe zaman zaman Osmanlı ve MemlUklu Devletleri'nin mudahale ederek kendi adaylarını Dulkadırlı beyi tayin ettirmişlerdir Alaaddin Devle Bozkurt Bey (14791515) Osmanlıların desteğini sağlayarak beyliğin başına gecmişti
Ancak o da Osmanlılara cephe alınca dort oğlu ile beraber olduruldu Yerine Ali bey tayin edildi Ali Bey, Sultan I Selim'in Mısır seferinde ve daha sonra Şam valisi Canberdi Gazali isyanında Osmanlılara onemli hizmetlerde bulundu, fakat kıskanc Ferhat Paşa'nın onu sultana fitnelemesi uzerine olduruldu
Beyliğin kurucusu Zeyneddin Karaca Ahmed Bey, Hasan Dulkadır Beyin oğlu ve Halil Bey Turkmen'in torunudur 11 Aralık 1353'te Kahire'de seksen uc yaşlarında oldurulmuştur Orhan Gazi ile cağdaştır Yerine oğulları Garseddin Halil ve Şaban Suli Beyler gecmiştir Halil Bey, doksan altı yaşlarında oldurulmuştur Suli Bey, Kadı Burhaneddin'in kızı Habibe Selcuk Hatun'la evlenmiştir ki, bu Hatun 1447'de olmuştur Karaca Bey'in diğer oğulları Sarimeddin İbrahim, İsa, Osman, DavUd beylerdir, DavUd Bey'in oğlu Tuğruk Bey'dir İbrahim Bey, 1416'da saltanata hak iddia etmiş ve Osmanlılar'a iltica eylemiştir 1386'da Harput beyi olmuştur
Suli Bey'in oğlu Sadaka Bey, 30 Mayıs 1398'den 2 Eylul 1399'a kadar l sene, 3 ay, 3 gun saltanata hak iddia etmiştir Suli Bey'in 3 kızı vardır: Buyuk kızı, Rahatoğlu Alaeddin Ali Bey'le, diğeri Kadı Burhaneddin'le, kucuğu de (Devlet Hatun), Yıldırım Sultan Bayezid'le evlenmiştir Suli Bey'in yerine Halil Bey'in oğlu Nasıreddin Mehmed Bey gecmiştir 1443'te 77 yaşında olunceye kadar 45 yıl saltanat surmuştur Kadı Burhaneddin'in kızı Mısır Hatun'la ve Rahatoğlu Alaeddin Ali Bey'in kızı ile evliydi Kardeşi Ali Bey'in oğlu Hamza Bey, 1436'da olmuştur Mehmed Bey'in yerine buyuk oğlu Suleyman Bey gecmiştir 1454'te oldurulmuştur Kardeşleri 1500'de olen Elbistan beyi Rustem Bey (bunun kızı Şems Hatun'dur), DavUd Bey, 1440 sıralarında genc olen Feyyaz Bey'dir 3 de kızkardeşi vardır: Emine Hatun, Celebi Sultan Mehmed'le evlenmiştir Bu izactan Fatih'in babası II Sultan Murad doğmuştur Diğer kızı, MısırSuriye TurkMemlUk İmparatoru Sultan Cakmak'la, oburu de MemlUk emirlerinden Cane Bey SUfi ile 1437'de evlenmiştir
Suleyman Bey'in yerine sırasıyla 4 oğlu Melik Arslan, Şah Budak, Şehsuvar ve Alauddevle Bozkurd Beyler gecmiştir Suleyman Bey'in diğer cocukları 1516'da Osmanlılar'ın Kostendil sancakbeyi iken olen Abdurrezzak Bey, İsa Bey, Hudadad Bey, Yahya Bey, Erduvane Bey, Selman Bey, YUnus Bey, Moğol Bey'dir Kızları, Sitti Hatun, 1449'da Edirne'de mustakbel Fatih Sultan Mehmed'le evlenmiştir; esasen Fatih'in buyuk dayısının kızı olur 1467'de Edirne'de olmuş ve bircok hayır eseri yaptırmıştır Şehsuvar Bey, 1472 Ağustosunda Kahire'de olmuş, yerine ikinci kere kardeşi Şah Budak Bey tahta gecmiştir Şah Budak Bey, tahttan indirildikten sonra 1492 yıllarında olmuştur Oğulları 1516'da MemlUkler'in Humus valisi iken oldurulen Zeyneddin Melik Arslan Bey'le 1484'te amcası Bozkurd Bey tarafından gozlerine mil cektirilen Şah Kubad Bey'dir
Bozkurd Bey, 12 haziran 1515'te 87 yaşında olmuştur Bu hanedan azasının cok yaşadıkları anlaşılmaktadır Yerine Şehsuvar Bey'in oğlu Ali Bey gecmiştir Paşa titri ile Osmanlılar'ın Dulkadır denen Maraş beylerbeyisi iken 1522'de oğulları Sarı Arslan, Divane Veled, Uveys Beyler ile beraber oldurulmuştur Onunla Dulkadıroğulları bitmiştir Kardeşi Kasım Bey, Osmanlılar'ın Sultanonu yani Eskişehir sancakbeyi idi Yavuz'un ana tarafından buyukbabası olan Bozkurd Bey'in cocukları, Kırşehir sancakbeyi olup amcası Şah Budak Bey tarafından 1472'de gozlerine mil cektirilen Şahruh Bey, Hısnı MansUr (Adıyaman) beyi Durak Bey, Osmanlılar'ın Bozok yani Yozgat sancakbeyi olup 1514'te oldurulen Suleyman Bey, 1507'de oldurulen Erduvane Bey, aynı yıl oldurulen Sarı Kaplan Kasım Bey, Ahmed Bey, Şah ismail Safevi'nin talip olduğu Beğli Hatun, 1506'da MemlUk emiri Kayıtmerk Bey'le evlenen bir Hatun, nihayet 1469 civarında mustakbel II Sultan Bayezid'le evlenip Yavuz Sultan Selim'i doğuran ve Trabzon'da Yavuz sancakbeyi iken olen Ayşe Hatun'durŞahruh Bey'in oğulları Mehmed Han, Ali ve Ahmed beylerdir Mehmed Han Paşa, 1569'da Osmanlı beylerbeyi ve hanedan reisi olarak olmuştur Ali Bey de sancakbeyi olup 1536'ya doğru olmuştur Ali Bey'in oğlu Kara Han Bey, onun da oğlu Cafer Bey'dir Cafer Bey, Corum sancakbeyi idi; 1600'e doğru Kayseri'de olmuştur
Dulkadıroğulları
1 Dulkadıroğlu Zeyneddin Ahmed Karaca Bey (13371353)
2 Garseddin Halil Bey (1386 33)
3 Şaban Suli Bey (13861398)
4 Nasıreddin Mehmed Bey (13981443)
5 Suleyman Bey (14431454)
6 MelikArslan Bey (14541466)
7 ŞahBudak Bey (1466146814721480)
8 Şehsuvar Bey (14681472)
9 Alauddevle Bozkurd Bey (14801515)
10 Ali Bey (Paşa) (15151522)
Bundan sonra Dulkadırlı toprakları Osmanlıların bir beylerbeyliği oldu (1522)
Dulkadıroğulları başlıca merkezleri Maraş ve Elbistan olmak uzere bircok şehirlerde imar faaliyetlerinde bulunmuşlardı Bugun halen onlardan kalmış olan; Elbistan Ulu Camii, Maraş Ulu Camii, Maraş HatUniye Camii, Darende Ulu Camii, Gaziantep Alaeddevle Camii, Maraş İklime HatUn Mescidi, Kayseri HatUniye Medresesi, Maraş Taş Medrese Kunbeti ve Hacı Bektaş Balım Sultan Kumbeti gibi eserler vardır