Hepimiz dünyanın yedi harikası diye bir konseptin varlığının farkında olan olsak da öyle azımız yedi harikayı bir çırpıda sayabilir Dünyanın yedi harikası MÖ 2yy ’da seçildi Böyle bir yatırma yapma düşüncesi başlangıçta MÖ 5yy ’da Herodot ’un tarihçesinde geçti Bir zaman daha sonra Yunanlı tarihçiler o zamanların en büyük abidelerini seçtiler İskenderiye Kütüphanesi ’nin baş kütüphanecisi Finikeli Callimachus (MÖ 305 MÖ 240) “Dünyadaki Harikaların Bir Listesi ’ adlı eserini bu dönemde yazdı Bu liste hakkında tüm bildiğimiz, sadece bu başlık Çünkü kitap İskenderiye Kütüphanesi ’yle beraber kül olmuş durumda Liste, eski çağın mükemmel yedi yapıtını karşılaştırıyordu
Günümüzde kazıbilimsel kazılar bu harikaların gizemine biraz açık sözlülük getirebiliyor Yapanlar için bu harikalar, dinin, mitolojinin, sanatın, gücün ve bilimin birer simgeleriydi Bizim için ise yedi fantastik, insanoğlunun çevresini değiştirme ve müthiş yapılar yapabilme yeteneklerinin bir simgesi
1KEOPS PİRAMİDİ
Sanıldığının tersine 3 piramidin tümü dünyanın yedi harikası listesine dahil yok Piramitlerden sadece Keops Piramidi bu listeye girdi Keops Piramidi bununla birlikte dünyanın yedi harikasından günümüze değin ayakta kalabilmiş tek yapı Piramit 4 Hanedanlık vaktinde MÖ 2560 yılında Firavun Khufu (Keops) tarafından yaptırıldı Keops Piramidi ’nin yapımının 20 yılı aştığı sanılıyor Piramit yapıldığında 14575m yüksekliğindeydi Yapıldığından itibaren 43 yüz sene baştan başa da dünyadaki en uzun yapı olarak kayıtlara geçti
ZEUS HEYKELİ
Zeus Heykeli M Ö 450 yıllarında Olympia ’da yapıldı Heykel, adına olimpiyat oyunları düzenlenilen, Yunanlıların en büyük tanrısı Zeus için yapılmıştı Zeus Heykeli bir tahta iskelet üzerine altın ve fildişi metal parçaların yerleştirilmesiyle yapılmıştı Heykel tapınağa ama sığabiliyordu, böylece ama Zeus ayağa kalksa tapınağın tavanı yıkılacakmış gibi bir hava veriyordu Heykelin oturtulduğu taban 65m genişliğinde ve 1m yüksekliğinde, heykelin kendisi ise 13m yüksekliğindeydi Olimpiyat oyunları 391 yılında Theodosius I tarafından putperestlik olarak suçlanıp sona erdirilince, Zeus Tapınağı da kapatıldı Heykel varlıklı Yunanlılar göre Constantinople ’e taşınmıştı ve orada 462 yılındaki büyük yangında yok olana kadar kaldı
ARTEMİS TAPINAĞI
Artemis Tapınağı MÖ 550 yılında Efes antik kentinde yapıldı Bütünüyle mermerden oluşuyordu Lidya kralı Croesus tarafından yaptırılan inşa, Yunan mimar Chersiphron tarafından tasarlanmıştı ve dönemin en büyük heykeltıraşları Pheidias, Polycleitus, Kresilas ve Phradmon göre üretilmiş olan bronz heykellerle süslenmişti Tapınak hem bir pazaryeri, hem de bir dini müessese olarak kullanılıyordu Artemis Tapınağı M Ö 21 Temmuz 356 yılında adını ölümsüzleştirmek isteyen ve ne eyvah ama bunu başaran Herostratus adlı biri göre yakıldı İşin ilginç yanı, aynı gece Büyük İskender doğdu Hatta bu olaydan bir süre daha sonra Anadolu ’yu fethettiğinde Artemis Tapınağı ’nın her tarafta yapılmasına yardım etti
RODOS HEYKELİ
Yapılışından değil oluşuna dek yalnızca 56 yıl geçmesine rağmen, Rodos Heykeli dünyanın yedi harikasından biri olmayı başardı Rodos Heykeli yapıldığında sadece heybetli bir heykel değildi Heykel Rodos adasındaki millet için beraberliğin bir simgesiydi Rodos Heykeli ’nin yapılması bütün 12 sene aldı ve M Ö 282 yılında bitirildi Heykel yaklaşık 33 m boyundaydı; demir ve taşla desteklenmiş bronzdan oluşuyordu Liman girişinde yer alan heykel MÖ 226 yılında bir yer sarsıntısı sonucunda en zayıf noktası olan dizinden kırıldı Rodoslular, Firavun Ptolemy III Eurgetes ’den restorasyon için yardım teklifi aldılarsa da, bir kahine başvuruldu ve takviye reddedildi Neredeyse 1000 yıl boyunca heykel yıkıntı halinde kaldı 654 yılında Araplar Rodos ’u istila ettiler Heykelden kalanları Suriyeli bir Yahudi ’ye sattılar Söylenildiğine kadar tüm parçaları Suriye ’ye 900 tane devenin sırtında taşınmış
MAUSOLEUM
Mausoleum, Kral Mausollos için karısı ve kız kardeşi kadar yaptırılmış bir mezar Bodrum civarında yapılmış ve yapımı MÖ 350 yılında bitmiş Tabanın üstünde kenarları heykellerle süslenmiş basamaklı bir podyum bulunuyordu Altınla süslü su mermerinden yapılmış lahit ve kabir odası, podyumun üzerinde bulunuyordu ve iyonya tarzı kolonlarla çevrilmişti Sıra sütunlar, tekrar heykellerle süslenmiş bir piramit çatıyı destekliyordu Dört tane savaş arabasıyla çekilen bir savaş arabası heykeli ise piramidin tavanını donatıyordu Mausoleum ’un toplam yüksekliği 45 m idi Mausoleum ’un her tarafındaki 4 heykelin her birini bir heykeltıraş yapmıştı Bu heykeller, tanrıların yok de insanlar ve hayvanların heykelleri olmasından nedeniyle tarihte özel birer yer tutarlar 16 yüzyıl baştan başa Mausoleum iyi bir durumda korundu 15yy da Haçlı Seferleri sırasında StJohn şövalyeleri bölgeye geldiler ve bugün Bodrum Kalesi olarak geçen büyük bir kale yaptılar Bu kalenin yapımında Mausoleum ’un nerdeyse bütün taşları kullanıldı
İSKENDERİYE FENERİ
Büyük İskender ’in ölümünden sonradan kumandanı Ptolemy Soter, Mısır civarında güçlendi ve İskenderiye ’yi kendine başkent yaptı Kent kıyısında Faros isimli bir ada bulunuyordu Bu adaya bir fener kulesi yapılmak istendi Inşa, Euclid ’in bir çağdaşı olan Sostratus tarafından İskenderiye Kütüphanesi ’nde tasarlandı 117 m boyundaki Fener ’in en esrarengiz yanı aynasıydı Bu aynanın yansıttığı ışık gece yaklaşık 50 km mesafeden görülebiliyordu Araplar Darı ’ı fethettiklerinde İskenderiye ’ye hayran oldular Lakin stratejik açıdan başkentlerini Kahire ’ye kaydırdılar Fener depremlerden epey hasar fark etti ve 1480 yılında Memlüklüler göre şehri korumak için yapılan bir kalede malzemeleri kullanılmak üzere yıkıldı
BABİLİN ASMA BAHÇELERİ
Yunanlı coğrafyacı Strabo ’nun MÖ 1 yy ’daki tanımlamasına göre, bahçeler birbiri üstünde yükselen kübik direklerden oluşuyordu Bunların içleri çukurdu ve büyük bitkilerin ve ağaçların yetişebilmesi için toprakla doldurulmuştu Kubbeler, sütunlar ve taraçalar pişmiş tuğla ve asfalttan yapılmıştı Yüksekteki bahçeleri sulamak için Fırat nehrinden zincir pompalarla su yukarılara çıkarılıyordu Bu şekilde üstteki seviyelere taşınan su, bahçeleri sulayarak teraslardan aşağıya içten akıyordu Bahçeler Nebuchadnezzar ’ın sıla hasreti çeken karısı Amyitis ’i aydınlanmak için yapılmıştı Amytis, Medes Kralı ’nın kızıydı ve iki ülkenin müttefik olması nedeniyle Nebuchadnezzar ile evlendirilmişti Onun geldiği ülke yeşil, engebeli ve dağlıktı Mezopotamya ’nın bu dümdüz ve sıcak ortamı onu depresyona itmişti Kral, karısının sıla hasretini tamir etmek için onun memleketinin bir benzerini yapmaya karar verdi Suni dağlar ve suların akacağı büyük teraslar yaptırdı
*
Günümüzde kazıbilimsel kazılar bu harikaların gizemine biraz açık sözlülük getirebiliyor Yapanlar için bu harikalar, dinin, mitolojinin, sanatın, gücün ve bilimin birer simgeleriydi Bizim için ise yedi fantastik, insanoğlunun çevresini değiştirme ve müthiş yapılar yapabilme yeteneklerinin bir simgesi
1KEOPS PİRAMİDİ
Sanıldığının tersine 3 piramidin tümü dünyanın yedi harikası listesine dahil yok Piramitlerden sadece Keops Piramidi bu listeye girdi Keops Piramidi bununla birlikte dünyanın yedi harikasından günümüze değin ayakta kalabilmiş tek yapı Piramit 4 Hanedanlık vaktinde MÖ 2560 yılında Firavun Khufu (Keops) tarafından yaptırıldı Keops Piramidi ’nin yapımının 20 yılı aştığı sanılıyor Piramit yapıldığında 14575m yüksekliğindeydi Yapıldığından itibaren 43 yüz sene baştan başa da dünyadaki en uzun yapı olarak kayıtlara geçti
ZEUS HEYKELİ
Zeus Heykeli M Ö 450 yıllarında Olympia ’da yapıldı Heykel, adına olimpiyat oyunları düzenlenilen, Yunanlıların en büyük tanrısı Zeus için yapılmıştı Zeus Heykeli bir tahta iskelet üzerine altın ve fildişi metal parçaların yerleştirilmesiyle yapılmıştı Heykel tapınağa ama sığabiliyordu, böylece ama Zeus ayağa kalksa tapınağın tavanı yıkılacakmış gibi bir hava veriyordu Heykelin oturtulduğu taban 65m genişliğinde ve 1m yüksekliğinde, heykelin kendisi ise 13m yüksekliğindeydi Olimpiyat oyunları 391 yılında Theodosius I tarafından putperestlik olarak suçlanıp sona erdirilince, Zeus Tapınağı da kapatıldı Heykel varlıklı Yunanlılar göre Constantinople ’e taşınmıştı ve orada 462 yılındaki büyük yangında yok olana kadar kaldı
ARTEMİS TAPINAĞI
Artemis Tapınağı MÖ 550 yılında Efes antik kentinde yapıldı Bütünüyle mermerden oluşuyordu Lidya kralı Croesus tarafından yaptırılan inşa, Yunan mimar Chersiphron tarafından tasarlanmıştı ve dönemin en büyük heykeltıraşları Pheidias, Polycleitus, Kresilas ve Phradmon göre üretilmiş olan bronz heykellerle süslenmişti Tapınak hem bir pazaryeri, hem de bir dini müessese olarak kullanılıyordu Artemis Tapınağı M Ö 21 Temmuz 356 yılında adını ölümsüzleştirmek isteyen ve ne eyvah ama bunu başaran Herostratus adlı biri göre yakıldı İşin ilginç yanı, aynı gece Büyük İskender doğdu Hatta bu olaydan bir süre daha sonra Anadolu ’yu fethettiğinde Artemis Tapınağı ’nın her tarafta yapılmasına yardım etti
RODOS HEYKELİ
Yapılışından değil oluşuna dek yalnızca 56 yıl geçmesine rağmen, Rodos Heykeli dünyanın yedi harikasından biri olmayı başardı Rodos Heykeli yapıldığında sadece heybetli bir heykel değildi Heykel Rodos adasındaki millet için beraberliğin bir simgesiydi Rodos Heykeli ’nin yapılması bütün 12 sene aldı ve M Ö 282 yılında bitirildi Heykel yaklaşık 33 m boyundaydı; demir ve taşla desteklenmiş bronzdan oluşuyordu Liman girişinde yer alan heykel MÖ 226 yılında bir yer sarsıntısı sonucunda en zayıf noktası olan dizinden kırıldı Rodoslular, Firavun Ptolemy III Eurgetes ’den restorasyon için yardım teklifi aldılarsa da, bir kahine başvuruldu ve takviye reddedildi Neredeyse 1000 yıl boyunca heykel yıkıntı halinde kaldı 654 yılında Araplar Rodos ’u istila ettiler Heykelden kalanları Suriyeli bir Yahudi ’ye sattılar Söylenildiğine kadar tüm parçaları Suriye ’ye 900 tane devenin sırtında taşınmış
MAUSOLEUM
Mausoleum, Kral Mausollos için karısı ve kız kardeşi kadar yaptırılmış bir mezar Bodrum civarında yapılmış ve yapımı MÖ 350 yılında bitmiş Tabanın üstünde kenarları heykellerle süslenmiş basamaklı bir podyum bulunuyordu Altınla süslü su mermerinden yapılmış lahit ve kabir odası, podyumun üzerinde bulunuyordu ve iyonya tarzı kolonlarla çevrilmişti Sıra sütunlar, tekrar heykellerle süslenmiş bir piramit çatıyı destekliyordu Dört tane savaş arabasıyla çekilen bir savaş arabası heykeli ise piramidin tavanını donatıyordu Mausoleum ’un toplam yüksekliği 45 m idi Mausoleum ’un her tarafındaki 4 heykelin her birini bir heykeltıraş yapmıştı Bu heykeller, tanrıların yok de insanlar ve hayvanların heykelleri olmasından nedeniyle tarihte özel birer yer tutarlar 16 yüzyıl baştan başa Mausoleum iyi bir durumda korundu 15yy da Haçlı Seferleri sırasında StJohn şövalyeleri bölgeye geldiler ve bugün Bodrum Kalesi olarak geçen büyük bir kale yaptılar Bu kalenin yapımında Mausoleum ’un nerdeyse bütün taşları kullanıldı
İSKENDERİYE FENERİ
Büyük İskender ’in ölümünden sonradan kumandanı Ptolemy Soter, Mısır civarında güçlendi ve İskenderiye ’yi kendine başkent yaptı Kent kıyısında Faros isimli bir ada bulunuyordu Bu adaya bir fener kulesi yapılmak istendi Inşa, Euclid ’in bir çağdaşı olan Sostratus tarafından İskenderiye Kütüphanesi ’nde tasarlandı 117 m boyundaki Fener ’in en esrarengiz yanı aynasıydı Bu aynanın yansıttığı ışık gece yaklaşık 50 km mesafeden görülebiliyordu Araplar Darı ’ı fethettiklerinde İskenderiye ’ye hayran oldular Lakin stratejik açıdan başkentlerini Kahire ’ye kaydırdılar Fener depremlerden epey hasar fark etti ve 1480 yılında Memlüklüler göre şehri korumak için yapılan bir kalede malzemeleri kullanılmak üzere yıkıldı
BABİLİN ASMA BAHÇELERİ
Yunanlı coğrafyacı Strabo ’nun MÖ 1 yy ’daki tanımlamasına göre, bahçeler birbiri üstünde yükselen kübik direklerden oluşuyordu Bunların içleri çukurdu ve büyük bitkilerin ve ağaçların yetişebilmesi için toprakla doldurulmuştu Kubbeler, sütunlar ve taraçalar pişmiş tuğla ve asfalttan yapılmıştı Yüksekteki bahçeleri sulamak için Fırat nehrinden zincir pompalarla su yukarılara çıkarılıyordu Bu şekilde üstteki seviyelere taşınan su, bahçeleri sulayarak teraslardan aşağıya içten akıyordu Bahçeler Nebuchadnezzar ’ın sıla hasreti çeken karısı Amyitis ’i aydınlanmak için yapılmıştı Amytis, Medes Kralı ’nın kızıydı ve iki ülkenin müttefik olması nedeniyle Nebuchadnezzar ile evlendirilmişti Onun geldiği ülke yeşil, engebeli ve dağlıktı Mezopotamya ’nın bu dümdüz ve sıcak ortamı onu depresyona itmişti Kral, karısının sıla hasretini tamir etmek için onun memleketinin bir benzerini yapmaya karar verdi Suni dağlar ve suların akacağı büyük teraslar yaptırdı
*