EBUSSUUD EFENDININ HAYATI (1490 1574)
Ebussuud Ahmet Efendi 16 ncı yuzyılda buyuk osmanlı Turk Padişahı Kanuni Sultan suleyman ve oğlu 2 nci Selim zamanında yaşamıştır 1490 tarihinde istanbul civarında Muderris koyunde ve diğer bir rivayette de iskilip'de doğmuştur Babası Şeyh Muhiddin Mehmet bin Mustafa imedi'dir Ustadları, babası ve Muftiyussekaleyn diye anılan şeyhil islam ibni Kemal'dir Inegol'de, istanbul'da Davutpaşa ve Mahmutpaşa medresesinde ve muderrislik yapmış, Rumeli ve istanbul kadiluklarında bulunmuş ve 1545 tarihinde Şeyhul islamlik gorevini almıştır Kanuni Sultan Suleyman devrinde 22 ve sarı Selim zamanında 6 yıl bu gorevde kalmıştır İlk defa osmanlı kanunlarını şeriata gore duzenliyen Ebu'ssuud Efendidir Bir gunde 1413 fetva (Dini karar) vermekte namı artmıştır Suleymaniye Camiinin temel atılmasında dua yi Ebussuud efendi yapmıştır Hicri 982 ve Miladi 1574'de 84 yaşında olarak istanbul'da vefat etmiş ve namazı Fatih Camiinde buyuk bir merasimle kılınarak Eyup Sultan semtine gomulmuştur Mubarek kabirleri alim ve salih kimselerin ziyaret gahı olmuştur Eyyub'da Kaymakcılar başında yaptırdığı ve kabrinin bulunduğu okuldan başka iskilip'te bir Camii Şerifi, istanbul'da bir hamamı vardı Olumune:
MOLLA EBUSSUUD'a OLA MAKAM CENNET (H982) Mısra tarh duşurulmuştur
Ebussuud Efendi Hazretleri uzun boylu, sakal iki yani seyrek, mubarek yuzu uzunca ve gece mehtabı gibi nuraniydi Vakur, edip, heybetli ve ibadeti bırakmaz bir alimdi
ESERLERINDEN BAZILARI:
irsadul Akliselim ila mezaya i Kur'anil azim (Ter sir)
Fetvalar
Keşşaf tefsirine haşiye
Hidaye'ye haşiye
Muhtelif risaleler, şiirler, mersiyeler
Kesidei Mimiyye ve Mecmuai Deavattir
Bir torununun vefatından dolayı ince kalbinde doğan elemler dolayısiyle şu mersiyeyi yazmıştı: Gel ey huceste hasal u melek cemalim gel Tukendi hasret ile takat u mecalim gel Seni Beka'da koyup ben Fena bulam derdim vucud bulma di endişei muhalim gel Seninle mulki vucudum tamam amir idi Yıkıldı cumle ten oldu harap, halim gel Bu ruzgar ise ey ebreden yaşın seylab Beni de ağlatan oldur ağlaşalım gel O yar gelmedi, gei bari biz varalım gel Niyaz ve davet ise eyledin tamam ey dil
Yani:
Gel ey uğurlu, kutlu huylu Melek yuzlum, gel Hasretle takatim, gucum tukendi, gel Beka diyarına bırakıp ben dunyada kalayımderdim
Bu zorluklu duşuncem vucut bulmadı, gel
Seninle varlığımın ulkesi butun onarılmıştı, Baştan başa yıkıldı da halim harap oldu, gel
Ey bulut!! Yaşımı sel sel akıtan bu ruzgar, (bu de virse) beni de ağlatan odur, gel
Ey gonul! Niyaz ve duayi tamamladın, o sevgili gel beni de ağlatan odur, gel
Yine sevdazede yi Ruy1 siyehkar oldum, Yine bir olmıyacak derde giriftar oldum!
Yani
«Yine gunahkar yuzlu sevdaya tutulmuş oldum
Yine bir olmıyacak derde tutuldum
Şeyhul islam Ebussuut Efendi Hazretlerinin Cihan Kutuphanesine hediye buyurdukları eşsiz kitaplarından dolayı, saygı değer adı dunya durdukca kalacaktır
Ebussuud Ahmet Efendi 16 ncı yuzyılda buyuk osmanlı Turk Padişahı Kanuni Sultan suleyman ve oğlu 2 nci Selim zamanında yaşamıştır 1490 tarihinde istanbul civarında Muderris koyunde ve diğer bir rivayette de iskilip'de doğmuştur Babası Şeyh Muhiddin Mehmet bin Mustafa imedi'dir Ustadları, babası ve Muftiyussekaleyn diye anılan şeyhil islam ibni Kemal'dir Inegol'de, istanbul'da Davutpaşa ve Mahmutpaşa medresesinde ve muderrislik yapmış, Rumeli ve istanbul kadiluklarında bulunmuş ve 1545 tarihinde Şeyhul islamlik gorevini almıştır Kanuni Sultan Suleyman devrinde 22 ve sarı Selim zamanında 6 yıl bu gorevde kalmıştır İlk defa osmanlı kanunlarını şeriata gore duzenliyen Ebu'ssuud Efendidir Bir gunde 1413 fetva (Dini karar) vermekte namı artmıştır Suleymaniye Camiinin temel atılmasında dua yi Ebussuud efendi yapmıştır Hicri 982 ve Miladi 1574'de 84 yaşında olarak istanbul'da vefat etmiş ve namazı Fatih Camiinde buyuk bir merasimle kılınarak Eyup Sultan semtine gomulmuştur Mubarek kabirleri alim ve salih kimselerin ziyaret gahı olmuştur Eyyub'da Kaymakcılar başında yaptırdığı ve kabrinin bulunduğu okuldan başka iskilip'te bir Camii Şerifi, istanbul'da bir hamamı vardı Olumune:
MOLLA EBUSSUUD'a OLA MAKAM CENNET (H982) Mısra tarh duşurulmuştur
Ebussuud Efendi Hazretleri uzun boylu, sakal iki yani seyrek, mubarek yuzu uzunca ve gece mehtabı gibi nuraniydi Vakur, edip, heybetli ve ibadeti bırakmaz bir alimdi
ESERLERINDEN BAZILARI:
irsadul Akliselim ila mezaya i Kur'anil azim (Ter sir)
Fetvalar
Keşşaf tefsirine haşiye
Hidaye'ye haşiye
Muhtelif risaleler, şiirler, mersiyeler
Kesidei Mimiyye ve Mecmuai Deavattir
Bir torununun vefatından dolayı ince kalbinde doğan elemler dolayısiyle şu mersiyeyi yazmıştı: Gel ey huceste hasal u melek cemalim gel Tukendi hasret ile takat u mecalim gel Seni Beka'da koyup ben Fena bulam derdim vucud bulma di endişei muhalim gel Seninle mulki vucudum tamam amir idi Yıkıldı cumle ten oldu harap, halim gel Bu ruzgar ise ey ebreden yaşın seylab Beni de ağlatan oldur ağlaşalım gel O yar gelmedi, gei bari biz varalım gel Niyaz ve davet ise eyledin tamam ey dil
Yani:
Gel ey uğurlu, kutlu huylu Melek yuzlum, gel Hasretle takatim, gucum tukendi, gel Beka diyarına bırakıp ben dunyada kalayımderdim
Bu zorluklu duşuncem vucut bulmadı, gel
Seninle varlığımın ulkesi butun onarılmıştı, Baştan başa yıkıldı da halim harap oldu, gel
Ey bulut!! Yaşımı sel sel akıtan bu ruzgar, (bu de virse) beni de ağlatan odur, gel
Ey gonul! Niyaz ve duayi tamamladın, o sevgili gel beni de ağlatan odur, gel
Yine sevdazede yi Ruy1 siyehkar oldum, Yine bir olmıyacak derde giriftar oldum!
Yani
«Yine gunahkar yuzlu sevdaya tutulmuş oldum
Yine bir olmıyacak derde tutuldum
Şeyhul islam Ebussuut Efendi Hazretlerinin Cihan Kutuphanesine hediye buyurdukları eşsiz kitaplarından dolayı, saygı değer adı dunya durdukca kalacaktır