Ege Bölgesi Gelenek ve Göreneklerine Örnekler, Ege Bölgesi Gelenek ve Görenekleri Nelerdir
Örf Adet Gelenek ve Görenekler
Kız istenirken
3 kez isteme tekrarlanır ve kız tarafı 3 de kısmet der Yani istenirken peşpeşe 3 kez Allah'ın emri deniyor
Akraba evliliği kuşkusuz yapılmaz
en az yedi kuşak yabancıdan kız alınır veya verilir
Kan davası mutlu ve acılı günlerde unutulur Lakin kin devam eder
Dostluklar derindir Cenaze evi 15 gün baştan başa yemeksiz bırakılmaz
Gelinler aile büyüklerini yatırmadan ve ellerini öpmeden uyumaz
Bölgesel Yemekler
İzmir denince akla dinç, insanı fazla yormayan, hafif yemeklerden oluşan bir mutfak gelir Bilhassa zeytinyağı İzmir mutfağı ’nın baş tacıdır Sabahleyin kahvaltılarının vazgeçilmezidir zeytinyağı aynı zamanda Zeytinyağının yanında çeşitli yabani otları ve dünyanın yedi harikasından biri sanılan bağları unutmamak lüzum… Ve natürel balık…
İzmir mutfağı, Ayvalık gibi Ege mutfağının tipik özelliklerini taşır İzmir denince akla ilk gelen Kumru sandviç, buzlu badem ve Kordonboyu ’dur İzmir mutfağına özelliğini veren yabani ot yemekleri, Ege ’nin ot cenneti Tire yöresinde yoğunlaşır Ot kavurması, Sarmaşık ve Kuşkonmaz Kavurması diğer ot yemeklerinin yanında göze çarpanlardan dahası ısırgan otundan yapılan Okma var İzmir ve yöresinin yemekleri de çeşitlilik açısından son derece zengindir Başlıcalarını şöyle sıralayabiliriz
Tarhana Çorbası: Yaz mevsiminin sonuna doğru un, yoğurt, bol domates, kırmızı biber, İzmir ’e özgü yabani otlar önce kazanlarda pişirilir, sonra ekşimeye bırakılır, kurutulur, el ile ovularak, un haline getirilen tarhanalar, en ince ayrıntısına kadar kurutulup, kışa saklanırSoğuk kış günlerinde et suyu ile pişirilip, kızarmış ekmekle sıcak sıcak servis yapılırTarhana çok lezzetli, beslenme değeri yüksek yöresel bir çorbadır
Keşkek: Bilhassa düğün ve bayram yemeği olarak bilinir Taş dibeklerde döğülerek kabuğu çıkarılmış yumuşak buğdayın, koyun etiyle büyük kazanlarda ve bol odun ateşinde tamamen pişirilmesiyle oluşan keşkek, düğünlerde misafirlere ikram edilirKalaylı bakır sahanlarda ikram edilen keşkeğin üzerine salçalı ve kırmızı biberli tereyağı dökmekte adettir
Zerde: Keşkek gibi özel günlerin yemeğidir Tatlı olarak sofraya en son getirilir Nişasta, pirinç ve şekerden yapılıp, üstüne tarçın ilave edilir
Sura: Bilhassa Kurban Bayramından daha sonra yapılan bir yemektir Kurban etinin kaburga kemiklerinin bulunduğu bölüm kesilerek, büyük et parçası çıkarılırKaburga kemikleriyle et kısmının arası tuzlu ve baharatla oğulduktan daha sonra, iç pilavla doldurulur Doldurulan kısmın etrafı pişerken pirinçler dağılıp dökülmesin diye yorgan iğnesiyle dikilir Kuzu tenceresi denilen büyük bakır tencerede pişirilir sonradan bir tepsiye alınarak, üzeri salçalı tereyağ ile yağlandıktan sonra, fırına sürülür Pembeleşinceye kadar kızartılırSıcak olarak servis yapılır
İzmir Köftesi: Et ayrıntılarıyla döğüldükten sonra soğan suyu, tuz , karabiber ve diğer baharatlar, ekmek içi ve yumurta ile yoğrulurKöfte şekil verilerek, yağda kızartılır Üstüne domates konularak pişirilir Sıcak servis yapılır
Papaz Yahnisi: Dana eti doğranarak toprak bir tencereye konur İçine soğan, sekizon tane tüm sarmısak, tuzlu, biber, kimyon ve sirke ek edilir Hiç su konulmadan tencerenin kapağı buhar çıkmayacak şekilde sıkıca kapatılarak, pişirilir
Mücmeri: Kıyma ve soğan yoğrulurHaşlanmış pirinç ile karıştırılıp, ovulur Macun haline gelince yumurta, maydonoz ve tuzlu ilave edilir Üstü örtülüp bir vakit dinlendirildikten sonradan, yağda kızartılır
Pirinçli Domates Dolması: Domates rendelenir, tereyağında biraz pişirilir Birkaç domatese bir çorba kaşığı tereyağ yeterlidir Et suyunu koyup, kaynattıktan sonradan, içine birazcık tuzlu atıp, pirinç salınır Fındık büyüklüğündeki köfteler, tepsiye serpilen una bulanır, daha sonra kaynayan pirinç suyunun içine salınır ve pişirilir
Kol Böreği: Daha Aşağı üstteki böreği hamuru ile olur İstenildiği değin beze tutulur Açılır ikiye katlanır, peynirli veya kıymalı iç konur İzmir ’de genelde ıspanaklı yapılır Ispanak kavrulursa ağır olur Temiz yıkanıp, doğranan ıspanaklara ince doğranan bir soğan, tuzlu, karabiber karıştırılıp, böreğin içine katılır, rulo biçiminde sarılır Sonradan tepsiye sıralanıp, kesilir Üzerine bol zeytinyağı sürülüp, fırına verilir Pişince üstüne tepsi kapatılır
Gerdan Tatlısı: Kurban Bayramlarında özellikle kurban etinden yapılan baharatlı bir et tatlısıdır Kurbanın boyun kısmı önce fazla eksik bir tuzla haşlanır Sonra pişmiş et lifleri didiklenerek, kemiklerden ayrılır Üstüne et suyu, şeker, tarçın, karanfil gibi baharatlar atılarak, ağdalı bir hal alıncaya değin pişirilir Pişmeden birazcık önce içine kayısı ve kara erik kurusu ile kavrulmuş badem ya da çam fıstığı ek edilir, yemek üstüne sıcak olarak yenir
Radikal Salatası: Yabani bir ot olan radika, İzmir ve çevresinde şifalı bir yiyecek olarak kabul edilmektedir Pek çok çeşitleri olan bu ot cinsinin, temizce yıkanmış, bol su ile haşlanmış, üzerine bol limon ve zeytinyağı ek edilmiş salatası servis yapılır
Zeytinyağlı Taze Fasulye: İnce doğranmış bir adet kuru soğan yarım su bardağı değin zeytinyağında birazcık öldürülür, üzerine ayıklanmış doğranmış taze fasulyeler ilave edilir, biraz kavrulur, üzerine bol miktarda rendelenmiş domates, tuzlu, biraz şeker ek edilir daha sonra yeteri kadar sıcak su ek edilip, kısık ateşte pişirilir Tencerede soğutulup, servis yapılır
Telkadayıf: Türkiye ’nin anında her yöresinde çok nefis yapılan gıda değeri çok yüksek olan telkadayıf İzmir ’de de çok sevilen tatlıların başında kazanç Eritilmiş margarin ve tereyağı karışımı telkadayıflara en ince ayrıntısına kadar yedirilir Yağlanmış tepsiye serilir, üzerine bolca dövülmüş ceviz dökülür, baştan yağlanmış kadayıf serpilip, bastırılır Orta hararetli fırında pembe renkli pişirilirBiraz ılıyınca üzerine soğuk şurup dökülürArzu edilirse, üzerine bir parça kaymak koyup, servis yapılır
Kaymaklı Dondurma: Yazları çok sıcak olan İzmir ’de güneş körfezde batarken, dondurma yemek yemek bir alışkanlıktır İzmir ’ in kaymaklı dondurması leziz lezzetiyle hem serinlik keza de sıcak nedeniyle gün baştan başa vücudun harcadığı enerjiyi geri verir Süt, şeker, ve salep bir tencerede pişirilip, kavrularak, soğutulur Buzdolabının buzluğunda ve nadiren karıştırarak, en ince ayrıntısına kadar donması sağlanır, fıstıklarla süslenerek, servis yapılır
Ekmek Dolması: Ekmek dolması Ege Bölgesinin özellikle Ödemiş ve Tirenin meşhur yemeğidir Fırınlarda bilhassa ekmek dolması gerçekleştirmek için ekmekler satılır Bu ekmekler dairesel olur Ve alınan gün yapılmaz çoğunlukla Ekmek bayatlatılır, bir kaç gün sonradan yapılır Önce ekmeğin üzerinden kapak şeklinde kesiyoruz Ekmek biraz bayatlamış olursa içini daha gizli boşaltabiliriz İç kısmını elimizle oyarak en ince ayrıntısına kadar boşaltıyoruz Diğer tarafta bir tencerede yağı eritiyoruz ve fazla ince kıyılmış soğanları, tuz ilavesiyle sararıncaya dek kavuruyoruz Sonradan üzerine kıymayı ilave edip, suyunu çekene değin pişiriyoruz bu vesileyle salçayı, pul ve karabiberi de içine ilave edip, en son fazla ince kıyılmış maydanozunu da katıp, ocağın altını kapatıyoruz Daha evvelden çıkardığınız ekmek içlerini de bu kıymalı harca karıştırıp, içini boşalttığımız ekmeğin içine adamakıllı dolduruyoruz Ekmeğin kapağını da üzerine kapatıp, eritilmiş tereyağıyla ekmeğin her tarafını yağlıyoruz Büyükçe geniş bir tencerenin içine 78 su bardağı su koyup, tencerenin üstüne de bir süzgeci (tencerenin içine düşmeyip, tam üzerinde kalacak büyüklükte olacak) yerleştirip, ekmeği üzerine oturtuyoruz Buharlama yöntemiyle takriben 30 ila 45 dakika aralarında suyu çekene değin pişiriyoruz Tencereye uygun kevgir yoksa tencereye konulan su miktarını azaltıp tencerenin dibine 2 çatal koyup üzerine ekmeği oturturuz Kıyma yerine kuşbaşı et kullanılabilir Hatta evde haşlanmış nohutunuz varsa o da ek edilir
Yöresel Kıyafet
Kadın Giysileri
1 Başa Giyilenler: Terlik, tepelik, takke, oyalı yazma, çeki, oyalı grep, gümüş tepelik, dantel tül örtü, yazma, yuşmak (kaynana gemisakadırak), kefiye (kusgun), alduvak,
2 Sırta Giyilenler: Bürümcük gömlek, iç gömlek, göynek, şalvar (ayaklık), üçetek, göğüslük, deyre, dizlik öngerge (kertmeli önlük), bel bağı, libade, fermane (indirilmiş yelek), örme kuşak,
3 Ayağa Giyilenler: Çorap, pantufla (terlik), sırmalı terlik, çizme,
4 Takılar: Alınlık, çenelik, beşibiryerde, sakındırak, mangırlar,
5 Süsler: Boncuk süsler,
6 Saç Şekilleri: Belik (kırk ve oniki belikli),
7 Aksesuvar: Gümüş kemer, krep
Erkek Giysileri
1 Başa Giyilenler: Kalıpsız fes, motifli yemeni, püskül, oyalı poşu
2 Sırta Giyilenler: Börümcek, mintan, şal kuşak, trablus kuşak, silahlık, kolan, camadan, sallama, potur
3 Ayağa Giyilenler: Çorap, körüklü çizme
4 Aksesuvar
KADIN GİYSİLERİ
Başa Giyilenler
Ilk Önce: Alında yedi rengi içeren bir taç yer alır Renklerin anlamları şöyledir Kırmızı: evliliği, siyah: ağlama, beyaz: genç kızlık, sarıpembe: sevgiyi, kırmızıyeşil bir arada olursa; kadının evli olduğunu, beyazyeşil:aynı soydan gelen kızları belirler
Alduvak: Gelinin başında bulunur Al, murada erme anlamındadır
Abani (Üslük): Aydınlık sarı renk ipten olup, al duvağın altına örtülür
Başlık: Altın koşarlı terlik giyilir Başlıklar üstüne yazma örtülür Yazmanın etrafı oyalarla süslüdür Yüz çevresini çebreleyen kısma boncuk süsler, alınlıklar, çenelikler kullanılır
Kadın Başı: Kozak başı diye adlandırabileceğimiz bu başta kızlar önce tepelik giyerler Bu tepelik terlik vazifesi görür Tepeliğin üzerine başı çepeçevre saran takke geçirilir Takkenin ardındaki iki ucu bağlanmış bir kaskısı vardır Bu kaskı ikili, üçlü, dörtlü edinmek üzere örülmüş saçların arkasında geçirilir Bu Vesile Ile takkenin öne kayması önlenir Takke kartondan baş ölçülerine kadar üç dört parmak eninde yapılır Etrafı,yörede MELKAN denilen Amerikan bezi ile kaplanır Bunun üzeri kreple sarılır Krebin her bir yanı inci boncukla işlenir Başlığın ön kısmı kat kat altınla iki sıra işlenir Üzerine ikili, üçlü iğnelerle taç biçiminde süslenir Tepeden çeneye, çeneden tepeye yaşmak denilen bir örtü bağlanır Buna KAYINVALIDE GEMİ denir Keza SAKADIRAK da denir daha sonra alından arkaya kefiye bağlanır Buna KUSGUN çekimi denir En son değirmi yapılıp takkenin üzerinden çene altına geçirilir yanakta tutturulur
Sırta Giyilenler
Göynek: Sarı ve beyaz renk el dokuması bezdendir Ön kısmının orta yerine dikey şekilde gömleğin belinden etek ucuna kadar tek bir parça işleme tıpatıp parçalık gibi dikilir Göynek paçalık işlemeleri üstüne dek inerEtek uçları, kenarları, kolağızları, yaka kenarları işlidir Göğüs kısmının işli olduğu da görülebilir Sarı, yeşil, beyaz, mor renktedir
Göğüslük: Bu giyim parçası genel olarak kırmızı ve yeşilden hazırlanır Dört ucundan bağcıklarla arkaya bağlanır Ustufa kumaşından yapılır Bağcıklarla boylu boyunca ve bele bağlanır
Ayaklık: Buna şalvar da denilir İşlemelidir Kalça altına işlemeli uçkurla bağlanır But bileğine kadar iner
Köncek: Ayağa giyilen bir değişiklik şalvardır Kalça altına ince uçkurla tutturulur Buna bir takım köylerde ayaklık da derler Beyaz pamuklu veya ince yün karışımı dokumadan yapılır Könceğin her iki parçasının yanlarına, işlemeli birer parçacık otutturulur
Cepken: Üç eteğin üzerine giyilir Beyaz kaplı mor renkli çitare kumaştan yapılan cepkenin önü açık ve kolları uzundur
Üç Etek: Kutnu, çitari diye adlandırılan kumaşlardan yapılır Astarı sarı kumaş dokumadır Üç eteklere, kaynak işlemeli ulama, çiçekli hare, çiçekli telli hare vb adlar verilir Göyneğin üzerine giyilir Eflatun renkli beyaz buruşuk çitare kumaştan yapılır Üç eteğin üzeri çiçekli hare, sırmalı hare, çiçekli telli hare gibi farklı alanlara yönlendirilmiş kasnak işlemelerle donatılmıştır
Arkalaç: Para ve boncuklarla süslüdür Bele bağlanır Üçgen şeklinde arkadan aşağıya sallanır
Kemer: Belde, üzeri kabaralarla süslü kemer vardır Üç parçalı olan toka üstünde kırmızı yeşil renkli taşlar yer alır Gümüş kemeri oğlan evi kız evine gönderir Gelin olduğu gün gelinin beline takılır
Önlük: Kırmızı yün el dokumasıdır Bele bağlanır ve dört köşe şeklinde öne sallandırılırYağlık da denilen önlük bir tahvil ile bele yan olup önü kapatır Fazla renkli yün iplikten dokunmuş zeminde bordo renk hakimdir
Libade: Cepken üzerine giyilir Mor kadife üstüne sırma sim üstüne yaprak ve çiçek motifleriyle süslüdür Öünü açıktır Kesik yelek de denir
Örme Kuşak: Alın çekisi gibi yedi renkli iplikten örülmüş olup, gelinin belinde bulunur Sırık kısmı püsküllüdür Bu kuşağı geline babası alır
Bel Bağı:İki üç metre uzunluktadır Kuşak üzerine mavi boncuklar, püskül, çılkak bulunur
Deyre: Bu giyim parçası, bildiğimiz üç eteğin özel süslenmiş bir tipidir Çoğunlukla kutnu altı parmak, çitari, yılan dili diye adlandırılan kumaşlardan olur Giysinin arkadaki etek kenarları ve ön parçalarının iki uçları sarı ve mavi bezlerle “kertme adı bahşedilen teknikle süslenmiştir
Öngerge: Öne konan önlüğe bu ad verilir Bunun zemini yünden el dokumasıdır Kertmeli işlemecilik yapılmıştır Bu giysi parçasının üstüne sedef düğmeler dikilir Sedef boncuk veya parlak boncuklarla kullanılabilir Bu alıcı önlüğe “kertmeli önlük de denir
Bel Bağı (Çılkaklı Kuşak): Bu giyim parçası önlük bağı ve çılkaklı kuşak, kemerbest diye de adlandırılır İki metre değin uzunluktaki ve iki parmak genişliğindeki bel bağının her iki ucu rengarenk (sarıyeşilkırmızıaçık mavi) püsküllerle, yün ipliğinden dokunmuş, ayrıca boncuklarla bezenmiştir Öngerge bel bağına tutturulur Kuşağın uçlarında ikişer adet mavi boncuklu altı adet püskül bulunur
Çitari:
1 Altta kaplı kumaştan ipekli dokumadan geniş şalvar
2 İçte bürümcük gömlek
3 Şalvarın kumaşından yapılma üç etek
4 Üç eteğin üzerine giyilen bazı köylerde üç etek kumaşından, bazı yörelerde kadifeden yapılma üstü sim işlemeli sırma cepken
5 Kilim tekstil önlük
6 Kilim dokuma arkalık
7 Ilk Kez tepelik, oyalı yazma ve çeki
Canfes:
1 Altta, kadifeden yapılmış ibrişim ipliği ile tamamlanmış geniş şalvar
2 Tepede, beli dar yakalı şalvar gibi tamamlanmış kadife cepken
3 Belde gümüş kemer
4 Ayakta kadifeden üretilmiş pantufla ifade edilen terlik
5 Ilk Önce oyalı krep
Ağır Esvap:
1 Altta kadifeden yapılma sırma ile bitmiş bol şalvar
2 İçte kanaviçe işli iç gömleği
3 Üstte kadifeden yapılmış, sırma ile bitmiş üç etek
4 Belde gümüş kemer
5 Ilk Olarak gümüş tepelik
6 Tepeliğin üzerinde dantelli tül örtü
7 Ayakta sırmalı terlik
Sırmalı:
1 Altta, dolgun ipekli kumaştan yapılma kaytan işlemeli bol şalvar
2 Tepede, şalvarın kumaşından yapılma kaytan işleme üç etek
3 Belde, kenarları sırma saçaklı ipek kumaştan önlük ve arkalık
4 Üç eteğin üzerinde kadifeden yapılma sırma işli cepken
5 Önlüğün üstüne genişçe takılan yağlık
6 Ayakta, dana derisi sivri burun çizme
7 Başta tepelik (pul veya para takılı)
8 Tepeliğin üstünde pul işlemeli krep
Saç Şekilleri
Gelin saçları kırk ya da oniki belik olarak örülür
Takılar
Sakıdırak: Çene altından başa bağlanan pul ve boncuk sıralı süsleme takısıdır
Mangırlar: Gelinin alnında yirmi sekiz ya da otuz iki adet ufak altın dizilidir
Ayağa Giyilenler
Çorap: Yünden,şişle örülme ve renklidir
Sarı Çizme: Saren deri denilen keçi derisinden yapılır Göğe bakan papuç da denilir Sarının çeşitli tonlarında yapılır Yörük çizmesinden ayrı olarak yanlarına çiçek motifleri işlenir ve kaytanla süslenir Ayağa giyilen kösele taban üstüne sarı meşinin dikilmesi ile yapılmıştır Burnu yukarıya dürüst kıvrıktır Goncu yerden 16 cm yüksektedir Çizme içine dağıtılmış renkte Türk motifleri ile işlemeli yün çorap giyilir
ERKEK GİYSİLERİ
Başa Giyilenler
Fes: Başa kalıpsız fes giyerler Fesin etrafına farklı alanlara yönlendirilmiş renkte iğne oyası tamamlanmış, kenarları beygir kılı ile geçilmiş, dağ çiçeği motifli, yemeni (yazma) sararlar Fesin yanına ağırlığı 100 dirhem olan püskül sallanır
Sırta Giyilenler
Bürümcek: Gövdeye, en içe şile bezinden dokunmuş bürümcek giyerler
Mintan: Bürümceğin üstüne elde dokunmuş mintan giyilir Mintan hakim yakalı ve düz çizgilidir
Kuşak: Zeybek,beline ufak bir yastık üzerine şal kuşak, bunun da üzerine trablus kuşak sarar Bu kuşak beli kalın bir şekilde kalça hizasına dek sarar Belde keza en üste deriden üretilmiş silahlık kuşanılır Bu silahlık yedi gözlü olup, her gözünde zeybeğin ihtiyacı olan aletleri tütün tabakası vb gibi eşyalarını saklamasına fayda Silahlığın üzerine kıldan dokunmuş kolon dolanır
Camadan: Kırmızı beyaz ve mor buruşuk işlemeli cepken giyilir
Sallama: En üste giyilen parça sallamadır Sallamanın kolları olmayıp, arkadan kolların yanından parçalar sarkar Camadanla benzer renkte kalataban ve kaytan işlemelidir
Potur: Zeybekler alta yanları yine kaytan işli potur giyerler Potur dizlere değin uzanır Camadan ve sallama ile benzer kumaştandır İşlemeli ağı bulunur Keza dizlik takarlar Kasığa uçkurla bağlıdır
Fermene: Buna indirimli yelek de denir Değrenin üstüne bu kısa yelek giyilir Önceden fermene çuhadan ve yün dokumadan yapılırmış
Trablus Kuşak: Ipekli kumaştan trablus kuşak sarılır Trablus kuşak üstüne silahlık kuşatılmıştır Bele arkadan sıkı sıkıya bağlıdır Çok geniş kalın bir deriden olup beş gözlüdür Birinci gözde çakı ve kav, ikincisinde çakmaklı ve kuburlu bir silah, üçüncüsünde kulaklı ve yatağan biçimli kasatura, dördüncüde maşa ve beşinci gözde ise kadifeden tütün kesesi ile meşinden kavcalık bulunur Silahlığın etrafını renkli yünden dokunmuş bir sütun sarmakta ve onun üzerinede işlemeli çevre sarkıtılmış olarak bulunur
Ayağa Giyilenler
Körüklü Çizme: Ayaklarına körüklü çizme ya da tozluk altına yemeni giyerler
Çorap: Çoğunlukla beyaz yündendir Üzerine renkli yünlerle geleneksel motifler işlenmiştir
Aksesuvar
Katıklık (Kütüklük): İki üç gümüş kutu olup silahlık üzerine kuşanılır, fişeklik olup arkadaki ve yanlara sarkıtılır
Hamaylı: Gümüşten ufak bir kutu olup kayışla sarılı olarak sağ koltuk altında yerini alır İçinde enam, mektup ve haberleşme belgeleri bulunur
Pazubent (Pazvant): Sağ pazuya takılan gümüş işlemeli, üç beş parçadan oluşmuştur
Irk Oyunları
İzmir yöresi halk müziği oyunları, İzmir ili ve çevresinde ırk kadar oynanan kendine özgü karakteristik yapısı olan oyunlar
İzmir Ege Bölgesi'nin batı ucunda bulunan bir şehirdir Yörede oynanan oyunlar zeybek türünün ağır zeybek bölümüne girmektedir İzmir ve köylerinde ağır ağdalı zeybek figürlerine ve zeybek türkülerine rastlanır
İzmir'i ırk oyunlarında imtiyazlı kılan ise İzmir yöresi halk müziği oyunlarının kurumsallaşmış olmasıdır Bunda da en büyük rolü ilde yer alan konservatuar oynamıştır Irk oyunları konservatuarı doğru yöre halk müziği oyunları istenilen düzeye ve kaliteye ulaştırılabilmiştir
Halk oyunları açısından; Türkiye'nin en gelişmiş ırk oyunları alt yapısına ve sahne yapısına sahip, kendi oyunlarını en güzel sunabilen, birçok bambaşka kostümünü derleyen Türkiye genelinde ekol olmuş, birçok başarılara imza atmış öncü yöredir
Yöre Oyunları
İzmir'in o kadar fazla köyü manav olarak nitelendirilen yerli Türk köyleridir ve bu köylerin pekçoğu düzlük arazidedir Dağlık kesimlerde ise Osmanlının son dönemlerinde iskana geçmiş yörük adı bahşedilen köylere rastlanmaktadır Bütün köylerin iki taraflı yönü ağır zeybeklerin ön plana çıkmasıdır Oysa yörük köyleri ile manav köy zeybekleri arasında söylev yönünden farklılıklar mevcuttur
Yörede çokça oynananlar oyunlar şunlardır: ikiparmak,kostak ali,sürmene, ötme bülbül, sebaye,kırmızı buğday, soğuk kuyu, gökçen efe, sinan ağa,zahide molla, Karyolamın Demiri, gündoğdu, baylan cemile Bergama Konakları, Entarisi Mavili, Zahide Molla, Findik Sıdıkam, Al Basma, Kız Harmandalısı, Ey Yüceler, Bergama Zeybeği, Harmandalı, Bergama Bengisi, Güvende, Somalı, Yalabı, Dağlı, Arpazlı, Çekirdeksiz Bağlarım, İsmailli, Jandarma, Yunddaği, Sebai, Üç parmak, Koca Arap, Nacakoğlu Oyunlar genelde 98 ve 94 lük ritmlerle oynanır
Menemen, Bergama, Ödemiş köyleri oyunların derlendiği yörelerdir
İzmir yöresi zeybek figürleri kartalın hareketlerini taklitten doğmuştur
Zeybek değiştirOsmanlı döneminde efelik kurumu için yörükler epeyce önemliydi Dağlarda göçebe hayatı yaşamış yörükler, efeler ile anlaşmakta ve güvenliklerini efeler aracılığıyla sağlamaktaydılar Zira pekçok efe yörük obaları içinden çıkmaktaydı Düzene başkaldıran efeler ise yörükler bir uçtan bir uca hayatta kalabiliyorlardı öte taraftan oturmuş Türkmen (manav) köylerinin bir kısmında zeybekler sevilmekte, bir kısmında ise düşman olarak görülmekteydi Merkezi hükümetin zayıf olduğu zamanlarda zeybekler yörede kontrolü ele geçirmekteydi
Neleri İle Meşhur?
İzmir Saat Kulesi, Kadife Kale, Meryem Asıl Evi, Kültürpark, EfesBergama Antik Kentleri, Balçova Kaplıcaları, Kemeraltı Çarşısı, Çamaltı Tuzlası ve Kuş
Cenneti, Çesme Kalesi, Kordon Boyu, Asansör, Kızlar Ağası Hanı, Birgi Çakırağa Konagı, İzmir Köfte, Lokma ve Kemalpaşa Tatlıları, Foca, Çeşme, Seferihisar,
Selçuk, Alaçatı Turizm Merkezleri
İl Adı Nereden Geliyor?
Şehrin asıl adı “Smyrnadır İzmir kelimesi smyrna ’nın ahali arasındaki kullanış şeklidir Homeros destanlarında bu kent ismini Kıbrıs Kralı Kinyras ’ın kızı Smyra ’dan alır ve tanrıça Artemis İzmirli ’dir Kimi kaynaklara kadar de, İzmir şehrini ilk kuran Hititler yok, Amazonlar ’dır (Hititler de buraya Navlühun adını vermişlerdir *
Örf Adet Gelenek ve Görenekler
Kız istenirken
3 kez isteme tekrarlanır ve kız tarafı 3 de kısmet der Yani istenirken peşpeşe 3 kez Allah'ın emri deniyor
Akraba evliliği kuşkusuz yapılmaz
en az yedi kuşak yabancıdan kız alınır veya verilir
Kan davası mutlu ve acılı günlerde unutulur Lakin kin devam eder
Dostluklar derindir Cenaze evi 15 gün baştan başa yemeksiz bırakılmaz
Gelinler aile büyüklerini yatırmadan ve ellerini öpmeden uyumaz
Bölgesel Yemekler
İzmir denince akla dinç, insanı fazla yormayan, hafif yemeklerden oluşan bir mutfak gelir Bilhassa zeytinyağı İzmir mutfağı ’nın baş tacıdır Sabahleyin kahvaltılarının vazgeçilmezidir zeytinyağı aynı zamanda Zeytinyağının yanında çeşitli yabani otları ve dünyanın yedi harikasından biri sanılan bağları unutmamak lüzum… Ve natürel balık…
İzmir mutfağı, Ayvalık gibi Ege mutfağının tipik özelliklerini taşır İzmir denince akla ilk gelen Kumru sandviç, buzlu badem ve Kordonboyu ’dur İzmir mutfağına özelliğini veren yabani ot yemekleri, Ege ’nin ot cenneti Tire yöresinde yoğunlaşır Ot kavurması, Sarmaşık ve Kuşkonmaz Kavurması diğer ot yemeklerinin yanında göze çarpanlardan dahası ısırgan otundan yapılan Okma var İzmir ve yöresinin yemekleri de çeşitlilik açısından son derece zengindir Başlıcalarını şöyle sıralayabiliriz
Tarhana Çorbası: Yaz mevsiminin sonuna doğru un, yoğurt, bol domates, kırmızı biber, İzmir ’e özgü yabani otlar önce kazanlarda pişirilir, sonra ekşimeye bırakılır, kurutulur, el ile ovularak, un haline getirilen tarhanalar, en ince ayrıntısına kadar kurutulup, kışa saklanırSoğuk kış günlerinde et suyu ile pişirilip, kızarmış ekmekle sıcak sıcak servis yapılırTarhana çok lezzetli, beslenme değeri yüksek yöresel bir çorbadır
Keşkek: Bilhassa düğün ve bayram yemeği olarak bilinir Taş dibeklerde döğülerek kabuğu çıkarılmış yumuşak buğdayın, koyun etiyle büyük kazanlarda ve bol odun ateşinde tamamen pişirilmesiyle oluşan keşkek, düğünlerde misafirlere ikram edilirKalaylı bakır sahanlarda ikram edilen keşkeğin üzerine salçalı ve kırmızı biberli tereyağı dökmekte adettir
Zerde: Keşkek gibi özel günlerin yemeğidir Tatlı olarak sofraya en son getirilir Nişasta, pirinç ve şekerden yapılıp, üstüne tarçın ilave edilir
Sura: Bilhassa Kurban Bayramından daha sonra yapılan bir yemektir Kurban etinin kaburga kemiklerinin bulunduğu bölüm kesilerek, büyük et parçası çıkarılırKaburga kemikleriyle et kısmının arası tuzlu ve baharatla oğulduktan daha sonra, iç pilavla doldurulur Doldurulan kısmın etrafı pişerken pirinçler dağılıp dökülmesin diye yorgan iğnesiyle dikilir Kuzu tenceresi denilen büyük bakır tencerede pişirilir sonradan bir tepsiye alınarak, üzeri salçalı tereyağ ile yağlandıktan sonra, fırına sürülür Pembeleşinceye kadar kızartılırSıcak olarak servis yapılır
İzmir Köftesi: Et ayrıntılarıyla döğüldükten sonra soğan suyu, tuz , karabiber ve diğer baharatlar, ekmek içi ve yumurta ile yoğrulurKöfte şekil verilerek, yağda kızartılır Üstüne domates konularak pişirilir Sıcak servis yapılır
Papaz Yahnisi: Dana eti doğranarak toprak bir tencereye konur İçine soğan, sekizon tane tüm sarmısak, tuzlu, biber, kimyon ve sirke ek edilir Hiç su konulmadan tencerenin kapağı buhar çıkmayacak şekilde sıkıca kapatılarak, pişirilir
Mücmeri: Kıyma ve soğan yoğrulurHaşlanmış pirinç ile karıştırılıp, ovulur Macun haline gelince yumurta, maydonoz ve tuzlu ilave edilir Üstü örtülüp bir vakit dinlendirildikten sonradan, yağda kızartılır
Pirinçli Domates Dolması: Domates rendelenir, tereyağında biraz pişirilir Birkaç domatese bir çorba kaşığı tereyağ yeterlidir Et suyunu koyup, kaynattıktan sonradan, içine birazcık tuzlu atıp, pirinç salınır Fındık büyüklüğündeki köfteler, tepsiye serpilen una bulanır, daha sonra kaynayan pirinç suyunun içine salınır ve pişirilir
Kol Böreği: Daha Aşağı üstteki böreği hamuru ile olur İstenildiği değin beze tutulur Açılır ikiye katlanır, peynirli veya kıymalı iç konur İzmir ’de genelde ıspanaklı yapılır Ispanak kavrulursa ağır olur Temiz yıkanıp, doğranan ıspanaklara ince doğranan bir soğan, tuzlu, karabiber karıştırılıp, böreğin içine katılır, rulo biçiminde sarılır Sonradan tepsiye sıralanıp, kesilir Üzerine bol zeytinyağı sürülüp, fırına verilir Pişince üstüne tepsi kapatılır
Gerdan Tatlısı: Kurban Bayramlarında özellikle kurban etinden yapılan baharatlı bir et tatlısıdır Kurbanın boyun kısmı önce fazla eksik bir tuzla haşlanır Sonra pişmiş et lifleri didiklenerek, kemiklerden ayrılır Üstüne et suyu, şeker, tarçın, karanfil gibi baharatlar atılarak, ağdalı bir hal alıncaya değin pişirilir Pişmeden birazcık önce içine kayısı ve kara erik kurusu ile kavrulmuş badem ya da çam fıstığı ek edilir, yemek üstüne sıcak olarak yenir
Radikal Salatası: Yabani bir ot olan radika, İzmir ve çevresinde şifalı bir yiyecek olarak kabul edilmektedir Pek çok çeşitleri olan bu ot cinsinin, temizce yıkanmış, bol su ile haşlanmış, üzerine bol limon ve zeytinyağı ek edilmiş salatası servis yapılır
Zeytinyağlı Taze Fasulye: İnce doğranmış bir adet kuru soğan yarım su bardağı değin zeytinyağında birazcık öldürülür, üzerine ayıklanmış doğranmış taze fasulyeler ilave edilir, biraz kavrulur, üzerine bol miktarda rendelenmiş domates, tuzlu, biraz şeker ek edilir daha sonra yeteri kadar sıcak su ek edilip, kısık ateşte pişirilir Tencerede soğutulup, servis yapılır
Telkadayıf: Türkiye ’nin anında her yöresinde çok nefis yapılan gıda değeri çok yüksek olan telkadayıf İzmir ’de de çok sevilen tatlıların başında kazanç Eritilmiş margarin ve tereyağı karışımı telkadayıflara en ince ayrıntısına kadar yedirilir Yağlanmış tepsiye serilir, üzerine bolca dövülmüş ceviz dökülür, baştan yağlanmış kadayıf serpilip, bastırılır Orta hararetli fırında pembe renkli pişirilirBiraz ılıyınca üzerine soğuk şurup dökülürArzu edilirse, üzerine bir parça kaymak koyup, servis yapılır
Kaymaklı Dondurma: Yazları çok sıcak olan İzmir ’de güneş körfezde batarken, dondurma yemek yemek bir alışkanlıktır İzmir ’ in kaymaklı dondurması leziz lezzetiyle hem serinlik keza de sıcak nedeniyle gün baştan başa vücudun harcadığı enerjiyi geri verir Süt, şeker, ve salep bir tencerede pişirilip, kavrularak, soğutulur Buzdolabının buzluğunda ve nadiren karıştırarak, en ince ayrıntısına kadar donması sağlanır, fıstıklarla süslenerek, servis yapılır
Ekmek Dolması: Ekmek dolması Ege Bölgesinin özellikle Ödemiş ve Tirenin meşhur yemeğidir Fırınlarda bilhassa ekmek dolması gerçekleştirmek için ekmekler satılır Bu ekmekler dairesel olur Ve alınan gün yapılmaz çoğunlukla Ekmek bayatlatılır, bir kaç gün sonradan yapılır Önce ekmeğin üzerinden kapak şeklinde kesiyoruz Ekmek biraz bayatlamış olursa içini daha gizli boşaltabiliriz İç kısmını elimizle oyarak en ince ayrıntısına kadar boşaltıyoruz Diğer tarafta bir tencerede yağı eritiyoruz ve fazla ince kıyılmış soğanları, tuz ilavesiyle sararıncaya dek kavuruyoruz Sonradan üzerine kıymayı ilave edip, suyunu çekene değin pişiriyoruz bu vesileyle salçayı, pul ve karabiberi de içine ilave edip, en son fazla ince kıyılmış maydanozunu da katıp, ocağın altını kapatıyoruz Daha evvelden çıkardığınız ekmek içlerini de bu kıymalı harca karıştırıp, içini boşalttığımız ekmeğin içine adamakıllı dolduruyoruz Ekmeğin kapağını da üzerine kapatıp, eritilmiş tereyağıyla ekmeğin her tarafını yağlıyoruz Büyükçe geniş bir tencerenin içine 78 su bardağı su koyup, tencerenin üstüne de bir süzgeci (tencerenin içine düşmeyip, tam üzerinde kalacak büyüklükte olacak) yerleştirip, ekmeği üzerine oturtuyoruz Buharlama yöntemiyle takriben 30 ila 45 dakika aralarında suyu çekene değin pişiriyoruz Tencereye uygun kevgir yoksa tencereye konulan su miktarını azaltıp tencerenin dibine 2 çatal koyup üzerine ekmeği oturturuz Kıyma yerine kuşbaşı et kullanılabilir Hatta evde haşlanmış nohutunuz varsa o da ek edilir
Yöresel Kıyafet
Kadın Giysileri
1 Başa Giyilenler: Terlik, tepelik, takke, oyalı yazma, çeki, oyalı grep, gümüş tepelik, dantel tül örtü, yazma, yuşmak (kaynana gemisakadırak), kefiye (kusgun), alduvak,
2 Sırta Giyilenler: Bürümcük gömlek, iç gömlek, göynek, şalvar (ayaklık), üçetek, göğüslük, deyre, dizlik öngerge (kertmeli önlük), bel bağı, libade, fermane (indirilmiş yelek), örme kuşak,
3 Ayağa Giyilenler: Çorap, pantufla (terlik), sırmalı terlik, çizme,
4 Takılar: Alınlık, çenelik, beşibiryerde, sakındırak, mangırlar,
5 Süsler: Boncuk süsler,
6 Saç Şekilleri: Belik (kırk ve oniki belikli),
7 Aksesuvar: Gümüş kemer, krep
Erkek Giysileri
1 Başa Giyilenler: Kalıpsız fes, motifli yemeni, püskül, oyalı poşu
2 Sırta Giyilenler: Börümcek, mintan, şal kuşak, trablus kuşak, silahlık, kolan, camadan, sallama, potur
3 Ayağa Giyilenler: Çorap, körüklü çizme
4 Aksesuvar
KADIN GİYSİLERİ
Başa Giyilenler
Ilk Önce: Alında yedi rengi içeren bir taç yer alır Renklerin anlamları şöyledir Kırmızı: evliliği, siyah: ağlama, beyaz: genç kızlık, sarıpembe: sevgiyi, kırmızıyeşil bir arada olursa; kadının evli olduğunu, beyazyeşil:aynı soydan gelen kızları belirler
Alduvak: Gelinin başında bulunur Al, murada erme anlamındadır
Abani (Üslük): Aydınlık sarı renk ipten olup, al duvağın altına örtülür
Başlık: Altın koşarlı terlik giyilir Başlıklar üstüne yazma örtülür Yazmanın etrafı oyalarla süslüdür Yüz çevresini çebreleyen kısma boncuk süsler, alınlıklar, çenelikler kullanılır
Kadın Başı: Kozak başı diye adlandırabileceğimiz bu başta kızlar önce tepelik giyerler Bu tepelik terlik vazifesi görür Tepeliğin üzerine başı çepeçevre saran takke geçirilir Takkenin ardındaki iki ucu bağlanmış bir kaskısı vardır Bu kaskı ikili, üçlü, dörtlü edinmek üzere örülmüş saçların arkasında geçirilir Bu Vesile Ile takkenin öne kayması önlenir Takke kartondan baş ölçülerine kadar üç dört parmak eninde yapılır Etrafı,yörede MELKAN denilen Amerikan bezi ile kaplanır Bunun üzeri kreple sarılır Krebin her bir yanı inci boncukla işlenir Başlığın ön kısmı kat kat altınla iki sıra işlenir Üzerine ikili, üçlü iğnelerle taç biçiminde süslenir Tepeden çeneye, çeneden tepeye yaşmak denilen bir örtü bağlanır Buna KAYINVALIDE GEMİ denir Keza SAKADIRAK da denir daha sonra alından arkaya kefiye bağlanır Buna KUSGUN çekimi denir En son değirmi yapılıp takkenin üzerinden çene altına geçirilir yanakta tutturulur
Sırta Giyilenler
Göynek: Sarı ve beyaz renk el dokuması bezdendir Ön kısmının orta yerine dikey şekilde gömleğin belinden etek ucuna kadar tek bir parça işleme tıpatıp parçalık gibi dikilir Göynek paçalık işlemeleri üstüne dek inerEtek uçları, kenarları, kolağızları, yaka kenarları işlidir Göğüs kısmının işli olduğu da görülebilir Sarı, yeşil, beyaz, mor renktedir
Göğüslük: Bu giyim parçası genel olarak kırmızı ve yeşilden hazırlanır Dört ucundan bağcıklarla arkaya bağlanır Ustufa kumaşından yapılır Bağcıklarla boylu boyunca ve bele bağlanır
Ayaklık: Buna şalvar da denilir İşlemelidir Kalça altına işlemeli uçkurla bağlanır But bileğine kadar iner
Köncek: Ayağa giyilen bir değişiklik şalvardır Kalça altına ince uçkurla tutturulur Buna bir takım köylerde ayaklık da derler Beyaz pamuklu veya ince yün karışımı dokumadan yapılır Könceğin her iki parçasının yanlarına, işlemeli birer parçacık otutturulur
Cepken: Üç eteğin üzerine giyilir Beyaz kaplı mor renkli çitare kumaştan yapılan cepkenin önü açık ve kolları uzundur
Üç Etek: Kutnu, çitari diye adlandırılan kumaşlardan yapılır Astarı sarı kumaş dokumadır Üç eteklere, kaynak işlemeli ulama, çiçekli hare, çiçekli telli hare vb adlar verilir Göyneğin üzerine giyilir Eflatun renkli beyaz buruşuk çitare kumaştan yapılır Üç eteğin üzeri çiçekli hare, sırmalı hare, çiçekli telli hare gibi farklı alanlara yönlendirilmiş kasnak işlemelerle donatılmıştır
Arkalaç: Para ve boncuklarla süslüdür Bele bağlanır Üçgen şeklinde arkadan aşağıya sallanır
Kemer: Belde, üzeri kabaralarla süslü kemer vardır Üç parçalı olan toka üstünde kırmızı yeşil renkli taşlar yer alır Gümüş kemeri oğlan evi kız evine gönderir Gelin olduğu gün gelinin beline takılır
Önlük: Kırmızı yün el dokumasıdır Bele bağlanır ve dört köşe şeklinde öne sallandırılırYağlık da denilen önlük bir tahvil ile bele yan olup önü kapatır Fazla renkli yün iplikten dokunmuş zeminde bordo renk hakimdir
Libade: Cepken üzerine giyilir Mor kadife üstüne sırma sim üstüne yaprak ve çiçek motifleriyle süslüdür Öünü açıktır Kesik yelek de denir
Örme Kuşak: Alın çekisi gibi yedi renkli iplikten örülmüş olup, gelinin belinde bulunur Sırık kısmı püsküllüdür Bu kuşağı geline babası alır
Bel Bağı:İki üç metre uzunluktadır Kuşak üzerine mavi boncuklar, püskül, çılkak bulunur
Deyre: Bu giyim parçası, bildiğimiz üç eteğin özel süslenmiş bir tipidir Çoğunlukla kutnu altı parmak, çitari, yılan dili diye adlandırılan kumaşlardan olur Giysinin arkadaki etek kenarları ve ön parçalarının iki uçları sarı ve mavi bezlerle “kertme adı bahşedilen teknikle süslenmiştir
Öngerge: Öne konan önlüğe bu ad verilir Bunun zemini yünden el dokumasıdır Kertmeli işlemecilik yapılmıştır Bu giysi parçasının üstüne sedef düğmeler dikilir Sedef boncuk veya parlak boncuklarla kullanılabilir Bu alıcı önlüğe “kertmeli önlük de denir
Bel Bağı (Çılkaklı Kuşak): Bu giyim parçası önlük bağı ve çılkaklı kuşak, kemerbest diye de adlandırılır İki metre değin uzunluktaki ve iki parmak genişliğindeki bel bağının her iki ucu rengarenk (sarıyeşilkırmızıaçık mavi) püsküllerle, yün ipliğinden dokunmuş, ayrıca boncuklarla bezenmiştir Öngerge bel bağına tutturulur Kuşağın uçlarında ikişer adet mavi boncuklu altı adet püskül bulunur
Çitari:
1 Altta kaplı kumaştan ipekli dokumadan geniş şalvar
2 İçte bürümcük gömlek
3 Şalvarın kumaşından yapılma üç etek
4 Üç eteğin üzerine giyilen bazı köylerde üç etek kumaşından, bazı yörelerde kadifeden yapılma üstü sim işlemeli sırma cepken
5 Kilim tekstil önlük
6 Kilim dokuma arkalık
7 Ilk Kez tepelik, oyalı yazma ve çeki
Canfes:
1 Altta, kadifeden yapılmış ibrişim ipliği ile tamamlanmış geniş şalvar
2 Tepede, beli dar yakalı şalvar gibi tamamlanmış kadife cepken
3 Belde gümüş kemer
4 Ayakta kadifeden üretilmiş pantufla ifade edilen terlik
5 Ilk Önce oyalı krep
Ağır Esvap:
1 Altta kadifeden yapılma sırma ile bitmiş bol şalvar
2 İçte kanaviçe işli iç gömleği
3 Üstte kadifeden yapılmış, sırma ile bitmiş üç etek
4 Belde gümüş kemer
5 Ilk Olarak gümüş tepelik
6 Tepeliğin üzerinde dantelli tül örtü
7 Ayakta sırmalı terlik
Sırmalı:
1 Altta, dolgun ipekli kumaştan yapılma kaytan işlemeli bol şalvar
2 Tepede, şalvarın kumaşından yapılma kaytan işleme üç etek
3 Belde, kenarları sırma saçaklı ipek kumaştan önlük ve arkalık
4 Üç eteğin üzerinde kadifeden yapılma sırma işli cepken
5 Önlüğün üstüne genişçe takılan yağlık
6 Ayakta, dana derisi sivri burun çizme
7 Başta tepelik (pul veya para takılı)
8 Tepeliğin üstünde pul işlemeli krep
Saç Şekilleri
Gelin saçları kırk ya da oniki belik olarak örülür
Takılar
Sakıdırak: Çene altından başa bağlanan pul ve boncuk sıralı süsleme takısıdır
Mangırlar: Gelinin alnında yirmi sekiz ya da otuz iki adet ufak altın dizilidir
Ayağa Giyilenler
Çorap: Yünden,şişle örülme ve renklidir
Sarı Çizme: Saren deri denilen keçi derisinden yapılır Göğe bakan papuç da denilir Sarının çeşitli tonlarında yapılır Yörük çizmesinden ayrı olarak yanlarına çiçek motifleri işlenir ve kaytanla süslenir Ayağa giyilen kösele taban üstüne sarı meşinin dikilmesi ile yapılmıştır Burnu yukarıya dürüst kıvrıktır Goncu yerden 16 cm yüksektedir Çizme içine dağıtılmış renkte Türk motifleri ile işlemeli yün çorap giyilir
ERKEK GİYSİLERİ
Başa Giyilenler
Fes: Başa kalıpsız fes giyerler Fesin etrafına farklı alanlara yönlendirilmiş renkte iğne oyası tamamlanmış, kenarları beygir kılı ile geçilmiş, dağ çiçeği motifli, yemeni (yazma) sararlar Fesin yanına ağırlığı 100 dirhem olan püskül sallanır
Sırta Giyilenler
Bürümcek: Gövdeye, en içe şile bezinden dokunmuş bürümcek giyerler
Mintan: Bürümceğin üstüne elde dokunmuş mintan giyilir Mintan hakim yakalı ve düz çizgilidir
Kuşak: Zeybek,beline ufak bir yastık üzerine şal kuşak, bunun da üzerine trablus kuşak sarar Bu kuşak beli kalın bir şekilde kalça hizasına dek sarar Belde keza en üste deriden üretilmiş silahlık kuşanılır Bu silahlık yedi gözlü olup, her gözünde zeybeğin ihtiyacı olan aletleri tütün tabakası vb gibi eşyalarını saklamasına fayda Silahlığın üzerine kıldan dokunmuş kolon dolanır
Camadan: Kırmızı beyaz ve mor buruşuk işlemeli cepken giyilir
Sallama: En üste giyilen parça sallamadır Sallamanın kolları olmayıp, arkadan kolların yanından parçalar sarkar Camadanla benzer renkte kalataban ve kaytan işlemelidir
Potur: Zeybekler alta yanları yine kaytan işli potur giyerler Potur dizlere değin uzanır Camadan ve sallama ile benzer kumaştandır İşlemeli ağı bulunur Keza dizlik takarlar Kasığa uçkurla bağlıdır
Fermene: Buna indirimli yelek de denir Değrenin üstüne bu kısa yelek giyilir Önceden fermene çuhadan ve yün dokumadan yapılırmış
Trablus Kuşak: Ipekli kumaştan trablus kuşak sarılır Trablus kuşak üstüne silahlık kuşatılmıştır Bele arkadan sıkı sıkıya bağlıdır Çok geniş kalın bir deriden olup beş gözlüdür Birinci gözde çakı ve kav, ikincisinde çakmaklı ve kuburlu bir silah, üçüncüsünde kulaklı ve yatağan biçimli kasatura, dördüncüde maşa ve beşinci gözde ise kadifeden tütün kesesi ile meşinden kavcalık bulunur Silahlığın etrafını renkli yünden dokunmuş bir sütun sarmakta ve onun üzerinede işlemeli çevre sarkıtılmış olarak bulunur
Ayağa Giyilenler
Körüklü Çizme: Ayaklarına körüklü çizme ya da tozluk altına yemeni giyerler
Çorap: Çoğunlukla beyaz yündendir Üzerine renkli yünlerle geleneksel motifler işlenmiştir
Aksesuvar
Katıklık (Kütüklük): İki üç gümüş kutu olup silahlık üzerine kuşanılır, fişeklik olup arkadaki ve yanlara sarkıtılır
Hamaylı: Gümüşten ufak bir kutu olup kayışla sarılı olarak sağ koltuk altında yerini alır İçinde enam, mektup ve haberleşme belgeleri bulunur
Pazubent (Pazvant): Sağ pazuya takılan gümüş işlemeli, üç beş parçadan oluşmuştur
Irk Oyunları
İzmir yöresi halk müziği oyunları, İzmir ili ve çevresinde ırk kadar oynanan kendine özgü karakteristik yapısı olan oyunlar
İzmir Ege Bölgesi'nin batı ucunda bulunan bir şehirdir Yörede oynanan oyunlar zeybek türünün ağır zeybek bölümüne girmektedir İzmir ve köylerinde ağır ağdalı zeybek figürlerine ve zeybek türkülerine rastlanır
İzmir'i ırk oyunlarında imtiyazlı kılan ise İzmir yöresi halk müziği oyunlarının kurumsallaşmış olmasıdır Bunda da en büyük rolü ilde yer alan konservatuar oynamıştır Irk oyunları konservatuarı doğru yöre halk müziği oyunları istenilen düzeye ve kaliteye ulaştırılabilmiştir
Halk oyunları açısından; Türkiye'nin en gelişmiş ırk oyunları alt yapısına ve sahne yapısına sahip, kendi oyunlarını en güzel sunabilen, birçok bambaşka kostümünü derleyen Türkiye genelinde ekol olmuş, birçok başarılara imza atmış öncü yöredir
Yöre Oyunları
İzmir'in o kadar fazla köyü manav olarak nitelendirilen yerli Türk köyleridir ve bu köylerin pekçoğu düzlük arazidedir Dağlık kesimlerde ise Osmanlının son dönemlerinde iskana geçmiş yörük adı bahşedilen köylere rastlanmaktadır Bütün köylerin iki taraflı yönü ağır zeybeklerin ön plana çıkmasıdır Oysa yörük köyleri ile manav köy zeybekleri arasında söylev yönünden farklılıklar mevcuttur
Yörede çokça oynananlar oyunlar şunlardır: ikiparmak,kostak ali,sürmene, ötme bülbül, sebaye,kırmızı buğday, soğuk kuyu, gökçen efe, sinan ağa,zahide molla, Karyolamın Demiri, gündoğdu, baylan cemile Bergama Konakları, Entarisi Mavili, Zahide Molla, Findik Sıdıkam, Al Basma, Kız Harmandalısı, Ey Yüceler, Bergama Zeybeği, Harmandalı, Bergama Bengisi, Güvende, Somalı, Yalabı, Dağlı, Arpazlı, Çekirdeksiz Bağlarım, İsmailli, Jandarma, Yunddaği, Sebai, Üç parmak, Koca Arap, Nacakoğlu Oyunlar genelde 98 ve 94 lük ritmlerle oynanır
Menemen, Bergama, Ödemiş köyleri oyunların derlendiği yörelerdir
İzmir yöresi zeybek figürleri kartalın hareketlerini taklitten doğmuştur
Zeybek değiştirOsmanlı döneminde efelik kurumu için yörükler epeyce önemliydi Dağlarda göçebe hayatı yaşamış yörükler, efeler ile anlaşmakta ve güvenliklerini efeler aracılığıyla sağlamaktaydılar Zira pekçok efe yörük obaları içinden çıkmaktaydı Düzene başkaldıran efeler ise yörükler bir uçtan bir uca hayatta kalabiliyorlardı öte taraftan oturmuş Türkmen (manav) köylerinin bir kısmında zeybekler sevilmekte, bir kısmında ise düşman olarak görülmekteydi Merkezi hükümetin zayıf olduğu zamanlarda zeybekler yörede kontrolü ele geçirmekteydi
Neleri İle Meşhur?
İzmir Saat Kulesi, Kadife Kale, Meryem Asıl Evi, Kültürpark, EfesBergama Antik Kentleri, Balçova Kaplıcaları, Kemeraltı Çarşısı, Çamaltı Tuzlası ve Kuş
Cenneti, Çesme Kalesi, Kordon Boyu, Asansör, Kızlar Ağası Hanı, Birgi Çakırağa Konagı, İzmir Köfte, Lokma ve Kemalpaşa Tatlıları, Foca, Çeşme, Seferihisar,
Selçuk, Alaçatı Turizm Merkezleri
İl Adı Nereden Geliyor?
Şehrin asıl adı “Smyrnadır İzmir kelimesi smyrna ’nın ahali arasındaki kullanış şeklidir Homeros destanlarında bu kent ismini Kıbrıs Kralı Kinyras ’ın kızı Smyra ’dan alır ve tanrıça Artemis İzmirli ’dir Kimi kaynaklara kadar de, İzmir şehrini ilk kuran Hititler yok, Amazonlar ’dır (Hititler de buraya Navlühun adını vermişlerdir *
