iltasyazilim
Yeni Üye
KPSS Eğitim Bilimleri Gelişim Psikolojisi Ders Notları
GELİŞİM ve ÖĞRENME PSİKOLOJİSİ
Psikoloji
Genellikle insan ve hayvan davranışlarını ve bu davranışların kökenlerini inceleyen bilim dalıdır
Psikolojinin Daha Alçak Alanları
A Akademik Psikoloji: Genel Psikoloji, Gelişim Psikolojisi (Çocuk, Ergen Ve Erişkin Psikolojisi), Deneyde Kullanılan Psikoloji, Karşılaştırmalı Psikoloji, Fizyolojik Psikolojisi, kalıtımsal Psikoloji, Öğrenme Psikolojisi
B Uygulamalı Psikoloji: Eğitim Psikolojisi, Danışmanlık Psikolojisi, Klinik Psikoloji, Endüstriyel Psikoloji, Askerlik Psikolojisi, Din Psikolojisi
C Psikometri ve Psikoteknik: Psikometri (test geliştirme), Psikoteknik (yönlendirme)
Gelişim Psikolojisinin Kullandığı Yöntemler
1 Deneyde Kullanılan Usul: (Determinizm, niçin sonuç ilişkileri)
2 Belirtici Usul: Gözlem (doğal, sistematik, kesit alma, boylamsal, iç, dış gözlem)
3 Korelasyonel Yöntem: Değişkenler arasındaki “müşterek ilişkilerin belirlenmesi
Gelişim psikolojisi bireylere ilişkin iki taraflı özellikleri ve kişisel farklılıklara ilişkin veriler toplar bununla birlikte insan gelişiminin öbür evrelerindeki davranışları betimlemeye çalışırken bununla birlikte bu gelişimin hangi ilkelere yan olarak gerçekleştiğini inceler
Ortak Özellikler: Bireylerin yaşamları her tarafında geçirdikleri karşılıklı bedensel, hissi, zihinsel, sosyal gelişim özellikleri Ortak özelliklere ilişkin bulgular özellikle değişik gelişim düzeylerine uygun ders programlarının hazırlanmasında kayda değer bir belirleyici etkendir
Kişisel Farklılıklar: Her bireyde öbür ayrı olan ve bireyleri diğer bireylere tarafından farklılaştıran özelliklerdir Çağdaş eğitim anlayışı kişisel farklılıkları ihmalkârlık etmez Bireyselleştirilmiş eğitim anlayışı çerçevesinde onları da kullanır Öğrencilerin daha kabiliyetli daha kuvvetli oldukları alanlarda eğitim almalarına imkan tanır
GELİŞİM PSİKOLOJİSİNDE TEMEL KAVRAMLAR
Tanım: Gelişim Psikolojisi insanların yaşamları her tarafında geçirdikleri maddi, zihinsel, hissi ve toplumsal değişimleri inceleyen bilim dalıdır
Yaş: Bireyin doğumundan söz konusu güne dek geçen süreye denir Zaman ile benzer anlamlıdır Yaş tek başına bireylerin durumunu bütün olarak belirleyebilen bir etmen değildir
Faz: Bireylerin gelişiminde niteliksel olarak birbirinden bambaşka olan dönemlerdir Evrelerin şu özellikleri vardır
a Evreler genel özellikleri ve sorunları betimler
b Her evredeki davranışın kendine özgü nitelikleri vardır
c Bir safha diğer evreyi değişmez bir sıra içinde izler
d Evreler bütün kültürler içindir, evrenseldirler
Kritik Dönem: Bireylerin yaşamında yerinde olan ve olmayan durumların değişmeyen ve geri dönülmez sonuçlar yaratabildiği belirtilen zamanlardır
Gelişme: Doğum öncesi dönemden ölüme değin bireyleri gösterdikleri nicelikselniteliksel, olumlunegatif bütün değişmelerdir Gelişme yaşam boyu sürer
Artış: Doğum öncesi dönemden başlayarak yetişkinliğe dek geçen süre içerisinde bireylerin gösterdikleri niceliksel (boyca ve kiloca) ve artı yöndeki değişmelerdir Artış yetişkinliğe dek sürer
Olgunlaşma: Geniş anlamda olgunlaşma, bireye ait tüm zorlama ve yeteneklerin dengelenmiş bir şekilde gelişmesini açıklama eder Sıcacık anlamda ise, bireyin ya da bir organın görevini ve ya daha yüksek bir işlevi yerine getirebilmesi için gerekli yapısal değişiklikleri kazanmasıdır
Hazıroluş: Olgunlaşmaya geçmiş yaşantı (deneyimler) ve motivasyonun eşlik etmesiyle, bireyin bir davranışı yapabilmesi için psikolojik olarak uygun duruma gelmesidir
Çalışma: Bireyin ya da bir organın bir işlevi yerine getirebilmek için deneylerle çabalamasına denir
Gelişim Görevi: Yaşamın emin bir döneminde ortaya çıkan ve bireyi daha ileri düzeydeki bir davranışa götüren gelişim sorumluluklarıdır Birey herhangi bir evreye özgü gelişim görevlerini yerine getirmeden, daha sonraki evrelerdeki gelişim görevlerini zamanında ve sağlıklı olarak yerine getiremeyeceği gibi genel kişilik gelişiminde de bir takım sorun ve aksaklıkların çıkmasına neden olacaktır
GELİŞİM İLKELERİ
1 Gelişim Süreklidir
2 Gelişim Hızı Dönemlere Kadar Değişir Mesela bebeklik çağındaki gelişim ergenlik çağındaki gelişime tarafından daha yüksektir
3 Gelişim Belli Bir Sıra İzler İnsan gelişiminde basitten karmaşığa doğru bir yönelim laf konusudur Örneğin çocuğun yürüme sürecinde olduğu gibi
4 Gelişimde Belli bir Yönelim Vardır
a Coudal Yönlenme: Gelişmenin bitmiş ayağa dürüst bir sıra izlemesi (Önce baş sonra aşağıya içten diğer organlar gelişirler)
b Proksimodistal Yönlenme: Gelişmenin merkezden dıştan dürüst bir yön izlemesi Mesela önce omuz kasları daha sonra kol kasları gelişir
5 Gelişimin Farklı Alanlara Yönlendirilmiş Yönleri Etkileşim İçindedir Örneğin çocuğun dil gelişimi sosyal gelişimini, zihinsel gelişimi şehvetli gelişimini etkiler
6 Gelişim Ayrıca İç (Kalıtımsal Yapı) Hem de Dış Faktörlerin (Kültürel, Sosyal, Çevresel Etkenler) Etkisi Altındadır Genetik yapı daha fazla somut yapı ve akıl üstünde etkilidir Dış faktörler ise konuşulan dil, alışkanlıklar, dostluk ilişkiler, cinsiyet rolleri, vb faaliyetler üstünde etkilidir) *
GELİŞİM ve ÖĞRENME PSİKOLOJİSİ
Psikoloji
Genellikle insan ve hayvan davranışlarını ve bu davranışların kökenlerini inceleyen bilim dalıdır
Psikolojinin Daha Alçak Alanları
A Akademik Psikoloji: Genel Psikoloji, Gelişim Psikolojisi (Çocuk, Ergen Ve Erişkin Psikolojisi), Deneyde Kullanılan Psikoloji, Karşılaştırmalı Psikoloji, Fizyolojik Psikolojisi, kalıtımsal Psikoloji, Öğrenme Psikolojisi
B Uygulamalı Psikoloji: Eğitim Psikolojisi, Danışmanlık Psikolojisi, Klinik Psikoloji, Endüstriyel Psikoloji, Askerlik Psikolojisi, Din Psikolojisi
C Psikometri ve Psikoteknik: Psikometri (test geliştirme), Psikoteknik (yönlendirme)
Gelişim Psikolojisinin Kullandığı Yöntemler
1 Deneyde Kullanılan Usul: (Determinizm, niçin sonuç ilişkileri)
2 Belirtici Usul: Gözlem (doğal, sistematik, kesit alma, boylamsal, iç, dış gözlem)
3 Korelasyonel Yöntem: Değişkenler arasındaki “müşterek ilişkilerin belirlenmesi
Gelişim psikolojisi bireylere ilişkin iki taraflı özellikleri ve kişisel farklılıklara ilişkin veriler toplar bununla birlikte insan gelişiminin öbür evrelerindeki davranışları betimlemeye çalışırken bununla birlikte bu gelişimin hangi ilkelere yan olarak gerçekleştiğini inceler
Ortak Özellikler: Bireylerin yaşamları her tarafında geçirdikleri karşılıklı bedensel, hissi, zihinsel, sosyal gelişim özellikleri Ortak özelliklere ilişkin bulgular özellikle değişik gelişim düzeylerine uygun ders programlarının hazırlanmasında kayda değer bir belirleyici etkendir
Kişisel Farklılıklar: Her bireyde öbür ayrı olan ve bireyleri diğer bireylere tarafından farklılaştıran özelliklerdir Çağdaş eğitim anlayışı kişisel farklılıkları ihmalkârlık etmez Bireyselleştirilmiş eğitim anlayışı çerçevesinde onları da kullanır Öğrencilerin daha kabiliyetli daha kuvvetli oldukları alanlarda eğitim almalarına imkan tanır
GELİŞİM PSİKOLOJİSİNDE TEMEL KAVRAMLAR
Tanım: Gelişim Psikolojisi insanların yaşamları her tarafında geçirdikleri maddi, zihinsel, hissi ve toplumsal değişimleri inceleyen bilim dalıdır
Yaş: Bireyin doğumundan söz konusu güne dek geçen süreye denir Zaman ile benzer anlamlıdır Yaş tek başına bireylerin durumunu bütün olarak belirleyebilen bir etmen değildir
Faz: Bireylerin gelişiminde niteliksel olarak birbirinden bambaşka olan dönemlerdir Evrelerin şu özellikleri vardır
a Evreler genel özellikleri ve sorunları betimler
b Her evredeki davranışın kendine özgü nitelikleri vardır
c Bir safha diğer evreyi değişmez bir sıra içinde izler
d Evreler bütün kültürler içindir, evrenseldirler
Kritik Dönem: Bireylerin yaşamında yerinde olan ve olmayan durumların değişmeyen ve geri dönülmez sonuçlar yaratabildiği belirtilen zamanlardır
Gelişme: Doğum öncesi dönemden ölüme değin bireyleri gösterdikleri nicelikselniteliksel, olumlunegatif bütün değişmelerdir Gelişme yaşam boyu sürer
Artış: Doğum öncesi dönemden başlayarak yetişkinliğe dek geçen süre içerisinde bireylerin gösterdikleri niceliksel (boyca ve kiloca) ve artı yöndeki değişmelerdir Artış yetişkinliğe dek sürer
Olgunlaşma: Geniş anlamda olgunlaşma, bireye ait tüm zorlama ve yeteneklerin dengelenmiş bir şekilde gelişmesini açıklama eder Sıcacık anlamda ise, bireyin ya da bir organın görevini ve ya daha yüksek bir işlevi yerine getirebilmesi için gerekli yapısal değişiklikleri kazanmasıdır
Hazıroluş: Olgunlaşmaya geçmiş yaşantı (deneyimler) ve motivasyonun eşlik etmesiyle, bireyin bir davranışı yapabilmesi için psikolojik olarak uygun duruma gelmesidir
Çalışma: Bireyin ya da bir organın bir işlevi yerine getirebilmek için deneylerle çabalamasına denir
Gelişim Görevi: Yaşamın emin bir döneminde ortaya çıkan ve bireyi daha ileri düzeydeki bir davranışa götüren gelişim sorumluluklarıdır Birey herhangi bir evreye özgü gelişim görevlerini yerine getirmeden, daha sonraki evrelerdeki gelişim görevlerini zamanında ve sağlıklı olarak yerine getiremeyeceği gibi genel kişilik gelişiminde de bir takım sorun ve aksaklıkların çıkmasına neden olacaktır
GELİŞİM İLKELERİ
1 Gelişim Süreklidir
2 Gelişim Hızı Dönemlere Kadar Değişir Mesela bebeklik çağındaki gelişim ergenlik çağındaki gelişime tarafından daha yüksektir
3 Gelişim Belli Bir Sıra İzler İnsan gelişiminde basitten karmaşığa doğru bir yönelim laf konusudur Örneğin çocuğun yürüme sürecinde olduğu gibi
4 Gelişimde Belli bir Yönelim Vardır
a Coudal Yönlenme: Gelişmenin bitmiş ayağa dürüst bir sıra izlemesi (Önce baş sonra aşağıya içten diğer organlar gelişirler)
b Proksimodistal Yönlenme: Gelişmenin merkezden dıştan dürüst bir yön izlemesi Mesela önce omuz kasları daha sonra kol kasları gelişir
5 Gelişimin Farklı Alanlara Yönlendirilmiş Yönleri Etkileşim İçindedir Örneğin çocuğun dil gelişimi sosyal gelişimini, zihinsel gelişimi şehvetli gelişimini etkiler
6 Gelişim Ayrıca İç (Kalıtımsal Yapı) Hem de Dış Faktörlerin (Kültürel, Sosyal, Çevresel Etkenler) Etkisi Altındadır Genetik yapı daha fazla somut yapı ve akıl üstünde etkilidir Dış faktörler ise konuşulan dil, alışkanlıklar, dostluk ilişkiler, cinsiyet rolleri, vb faaliyetler üstünde etkilidir) *