Egzama nedir?
Cilt yüzeyinde kuruluk ve kaşıntı veren kabarcıklar oluşumu ile karakterizedir. Kuruyup pullanan bu kabarcıklar, zamanla çatlayarak mikroorganizmaların girişine açık hale gelebilir. Bu nedenle egzama hastası bireylerde enfeksiyon da sıklıkla görülür. Hastalık genellikle çocukluğun erken dönemlerinde ortaya çıkmakla birlikte her yaşta görülebilir. Genellikle yüz, saç derisi, bacaklar, dirsekler, diz arkaları ve kalça gibi bölgelerde ve çoğu hastada el bölgesinde gözlenir. Hastalık; çeşidine bağlı olmakla birlikte stres, alerji, tahriş veya dolaşım sorunlarından kaynaklanabilir. Alerji kaynaklı egzama hastalığı, bireylerde alerjik rinit, astım gibi farklı immünolojik hastalıklarla ilişkili olarak ortaya çıkabilir.
Egzama belirtileri nelerdir?
Halk arasında oldukça yaygın olarak görülen ve çeşitli nedenlere bağlı olarak ortaya çıkabilen egzama hastalığı, genel olarak tüm hasta bireylerde aynı belirtileri gösterir. Bu belirtilerden bazıları şu şekilde sıralanabilir;
- Ciltte kuruluk
- Kaşıntı
- Kabarcık oluşumu
- Deride pullanma, kabuklanma ve döküntü
- Kızarıklık
- İltihap
- Saç derisinde kepeklenme
- Deride çatlama
Egzama neden olur?
Egzama hastalığının sebebi, hastalığın çeşidine göre değişkenlik gösterir. Hastalık genellikle bir uyarana karşı cildin vermiş olduğu cevap şeklinde ortaya çıkar. Bu uyaran, iç veya dış kaynaklı olabilir. Deterjan, sabun, parfüm gibi kimyasal maddeler, lastik ayakkabı ve terlikler ve bazı metaller bireylerde egzama oluşumuna yol açabilir. Bitki ve hayvan türleri ile temas, güneşe maruz kalma ve ağızdan alınan bazı ilaçlar da duyarlılığı bulunan kişilerde egzama hastalığına sebep olabilir. Bu kişilerde hastalık, uyaranla temas sonrasında hemen ortaya çıkabileceği gibi uyaran maddeye belirli bir süre maruz kalınması sonrası da kendini gösterebilir. Alerjik kaynaklı egzamalar, bazı besin türlerinin tüketilmesi ile de ilişkili olabilmektedir. Bunların haricinde stres ve dolaşım sorunları da egzama hastalığının bilinen nedenleri arasında yer alır.
Egzama hastalığı çeşitleri nelerdir?
Egzama hastalığı, oluşum nedenine göre aşağıdaki çeşitlere ayrılır:
- El Egzaması: Zayıf uyaran maddelerin el ile teması sonucunda ortaya çıkan, el bölgesinde görülen egzama türüdür. Genellikle temizlikle uğraşan kişilerde, ev hanımlarında kimyasal maddeler ile temas eden kuaförlük, metal işçiliği gibi mesleklerle uğraşan bireylerde sıklıkla görülür.
- Atopik Egzama: Alerjik yatkınlık ve çevresel etmenler nedeniyle görülür ve bebeklik döneminden itibaren ortaya çıkar. Hastalık zamanla hafifleyip iyileşme eğilimine geçse de tekrarlayıcı özelliğe sahiptir.
- Seboreik Egzama: Nedeni tam olarak bilinmeyen bir egzama türü olmakla birlikte cildin yağlı olduğu bölgelerde ortaya çıkar ve kızarıklık, pullanma ve kabuk oluşumuna sebep olur. Kış ve bahar aylarında artış gösterir.
- Kontakt Egzama: Cilde temas eden iritan maddeler ve cildin koruyucu yağ tabakasının oluşumuna izin vermeyen kimyasallarla sürekli temas nedeniyle ortaya çıkar. Akut veya kronik olabilir.
- Numuler Egzama: Genellikle eller, kollar ve bacaklarda yaygınlık gösterir. Kaşıntılı dairesel lezyonlara sebep olur ve genellikle erişkinlik döneminde görünen kronik seyirli bir egzama türüdür.
- Asteatotik Egzama: Cilt yüzeyindeki yağ tabakasının azalması nedeniyle ortaya çıkar. Sık banyo yapılması ve yaşlılık nedeniyle cildin kuruması gibi nedenlerden kaynaklı olarak ortaya çıkar.
- Stres Egzaması: Strese bağlı olarak ortaya çıkan psikolojik kaynaklı egzama türüdür.
Egzama tanısı nasıl konulur?
Egzama tanısı, genellikle klinik muayene ile konulur. Alerji (immünoloji) uzmanı ve cildiye uzmanı tarafından muayeneye alınan hastanın detaylı öyküsünün alınması oldukça büyük önem taşır. Hastalığın hafifleyip şiddetlendiği dönemler ve bireyde yol açtığı semptomlar detaylı bir şekilde öğrenilir. Fiziki muayene sonucunda vücuttaki kızarık ve kaşıntılı bölgelerin incelenmesi, genetik yatkınlık gibi faktörlerin göz önünde bulundurulması sonucunda hastalığın teşhisi konulabilmektedir. Bunun yanı sıra hastalığın tanısında, alerji testlerinden de yararlanılabilmektedir.
Egzama tedavi yöntemleri nelerdir?
Egzama hastalığı kronik bir rahatsızlık olup bilinen kesin bir tedavisi yoktur. Hastalara uygulanan tedaviler, genel olarak egzamanın bireyde yol açtığı semptomların önüne geçmeye veya şiddetini azaltmaya yöneliktir. Herhangi bir uyarana karşılık olarak oluşan egzama türlerinde tedavinin temel ilkesi uyaranla temasın önüne geçmek veya temas sıklığını azaltmaktır. Hastalığın tedavisinde hekimin önerileri doğrultusunda genellikle alerji önleyici ilaçlar, kortikosteroid içerikli ilaçlar, ve nemlendiricilerden yararlanılır. Kaşıntının önlenmesi için krem ve jeller kullanılabilir. Ciltteki kuruluğun önüne geçmek için bol miktarda su tüketilmeli, cilt sürekli nemlendirilmelidir. Tedavi sürecinde cildi kaşımamak ve oluşan kabarcıkları patlatmamak büyük önem taşır. Eğer siz de egzama hastalığına sahipseniz yukarıda belirtilen hususlara özen göstererek ve düzenli olarak sağlık kontrollerinizi yaptırarak hastalığın yol açtığı sorunların önüne geçebilir, yaşam kalitenizi artırabilirsiniz.
