TÜİK şubat ayı enflasyonunu bu sabah açıkladı. Yüzde 50'yi aşan enflasyon son 20 yılın doruğu olurken, dar gelirlinin temel gereksinimleri göz önüne alındığında bu oran daha da artıyor. Zati kıt kanaat geçinen halk enflasyonun altında güzelce eziliyor!
Temel besin eserlerinden KDV indirimi de bu duruma deva olmadı zira üretici fiyatları 3 haneli bir enflasyon oranı yakaladı! Yani maliyetler yüksek üreten, satan ne yapsın?
Gıdada artışın süreceği öngörülürken, ekonomistler enflasyonda yükselişin bitmediği konusunda uyarıyor!
Dar gelirlinin enflasyonu ne kadar arttı?
Türkiye Devrimci Personel Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Merkezi'nin (DİSK-AR) hesaplamasına nazaran, şubat ayında emeklilerin besin enflasyonu yüzde 82.1, en düşük gelirli yüzde 20'nin besin enflasyonu ise yüzde 95,2 oldu. Fiyatlardaki artışın süreceğine işaret eden DİSK-AR, minimum fiyatın tekrar belirlenmesini talep etti.
Türkiye Devrimci Emekçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Merkezi (DİSK-AR), TÜİK’in 2022 Şubat ayına ait açıkladığı yıllık yüzde 54,44’lük enflasyonuna karşılık, dar gelirlilerin enflasyonunun yüzde 95’i aştığını duyurdu.
DİSK-AR tarafından hesaplanan dar gelirlilerin besin enflasyonu artışına nazaran, şubat ayında emeklilerin besin enflasyonunun yüzde 82,1; dar gelirli ikinci yüzde 20’nin besin enflasyonunun yüzde 83,1 ve en düşük gelirli yüzde 20’nin besin enflasyonunun ise yüzde 95,2 olduğu belirtildi.
Asgari fiyat hemen yine belirlenmeli!
Resmi enflasyonun yüzde 54,44, resmi besin enflasyonunun ise yüzde 64,47 olduğunun anımsatıldığı açıklamada, taban fiyata yapılan artırımların da eridiğine vurgu yapıldı.
“AKP, Aralık 2002’de yüzde 29,7 ile devraldığı enflasyonu 20 yıl sonra yüzde 54,44’e yükseltti. 20 yıldır izlenilen ekonomik siyasetler işçileri pahalılığa mahkûm etti” denilen açıklamada, şu talepte bulunuldu:
“Ocak 2022’de yüzde 51,5 oranında artırılan taban fiyat erimiş oldu. Minimum fiyat iki ayda enflasyona yenildi. Minimum fiyat hemen yine belirlenmelidir.”
Ekonomist Oğuz Büktel'in toplumsal medya hesabında paylaştığı data ise bu durumu daha da aydınlatıyor!
Görselde yer alan 3 aylık artış oranları ile el yakan eserler
Üretici ve tüketici fiyatlarındaki makas!
Öte yandan DİSK-AR, ÜFE ile TÜFE ortasındaki önemli makasın, vatandaşa yansıyacak yeni artırımlar yaratacağına işaret etti.
Açıklamaya şöyle devam edildi:
“Fiyatlardaki artışın TÜFE yüzde 54,44 olarak açıklanırken, yurt içi ÜFE yüzde 105 olarak açıklandı. TÜFE ile ÜFE farkı 50,6 puana ulaştı. Bunun manası ÜFE’nin önümüzdeki aylarda da artmaya devam edecek olmasıdır. Üretici fiyatları tüketici fiyatlarına da yansıyacak.”
KDV indiriminin yapıldığı ayda besin aylık enflasyon önderi oldu
BloombergHT'nin derlediği bilgilere nazaran de, tüketici enflasyonunun yıllık bazda yüzde 50'yi, üretici enflasyonunun yüzde 100'ü aştığı Şubat ayında besin fiyatlarındaki artış da devam etti.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) datalarına nazaran besin fiyatları Şubat ayında bir evvelki yılın tıpkı periyoduna yüzde 64,47 arttı. Aylık bazda artış ise yüzde 8,41 olarak kaydedildi.
Böylelikle ana kümeler bazında aylık enflasyonu en yüksek küme besin oldu.
Aylık olarak en yüksek artış gösteren unsurlar ortasında besin eserlerinin öne çıktığı görüldü.
Şubat ayında enflasyon açısından en kritik gelişmelerden biriydi!
Buna nazaran Şubat'ta karnabahar yüzde 88,51; kabak yüzde 79,11; domates yüzde 53,51 arttı.
Bu eserleri maydanoz, kıvırcık, dolmalık biber, salatalık, ıspanak, nane, sivri biber, beyaz lahana, nar, patlıcan, muz ve limon takip etti.
Şubat ayında enflasyon görünümü açısından en kritik gelişmelerden biri temel besin eserlerinde KDV'nin yüzde 8'den yüzde 1'e düşürülmesi olmuştu.
Ekonomistler, Şubat ayı ortasından itibaren yürürlüğe giren KDV indirimlerinin iki ayda yıllık enflasyona 150 baz puan düşürücü tesir yapacağını varsayım etmişti.
Gıda fiyatlarında artış sürecek!
Türkiye Halciler Federasyonu Lider Yardımcısı Sedat Recek Toktürk, sebze-meyve fiyatlarındaki yükselişin mart hatta nisan ayında da devam edeceğini söyledi. BloombergHT’ye konuşan Toktürk, kış şartlarının devam ettiğini, sera üretiminin tesirinin yanında girdi maliyetlerinin de fiyatlardaki yükselişe sebep olduğunu belirtti. Toktürk, nisan ayında da emsal bir tablo görülebileceğini söz ederek, şu değerlendirmede bulundu:
'Bu periyotta bilhassa sebzeler seralardan geliyor. Fiyatlardaki yükseliş en fazla sera eserlerinde. Sera üretimi uzun müddettir çok düşük gidiyordu. İklim şartlarının yanında üretim, girdi maliyetleri çok fazla. Fiyat davranışı, mart hatta nisana kadar devam edecek bir durum. Son birkaç aydır eşsiz bir fiyat artışı var. Fiyat yükseldiğinden çok hakikat fiyatın oluşması değerli. Bunun oluşması için de üretim ayağının verimli olması lazım. 2 aydır önemli sorun var. Sera eserlerinin üretildiği yerler muhakkak. Talep fazla olunca üretim de kısıtlı olunca fiyatların düşmesi kelam konusu olmaz.'
‘Enflasyonda tepe şimdi görülmedi’
Sözcü'nün değerlendirmelerini aktardığı Bürümcekçi Araştırma ve Danışmanlık Kurucu Ortağı Haluk Bürümcekçi bilgi sonrası notunda “TL’de bugüne nazaran daha fazla bedel kaybının gözlenmediği durumda bile enflasyonun göreceği zirve noktasının yüzde 60-65 aralığına kadar ulaşabileceğini, sonrasındaki gerilemenin ise lakin yılın son iki ayında baz tesiri nedeni ile olabileceğini düşünüyoruz” dedi.
HSBC Portföy İdare Baş ekonomisti İbrahim Aksoy ise enflasyon kestirimini üst istikametli değiştirdi. Aksoy Twitter hesabından yaptığı değerlendirmede, “TL'de bedel kaybının gecikmeli tesirleri, global olarak artan güç ve öbür emtia fiyatları, yurtiçinde gerçek faizlerin negatif bölgede bulunması ve fiyatlama davranışlarında bozulma 12-aylık TÜFE enflasyonunun Mayıs'ta yüzde 60'ı aşabileceğine işaret ediyor” dedi.
Petrol enflasyonda hasar yaratıyor!
“Savaş kaynaklı olarak emtia fiyatlarında üst tarafta riskler ve cari açığın genişlemesiyle TL cinsi maliyetlerin artabilecek olması evvelki enflasyon varsayımım üzerinde üst tarafta risklere işaret ediyor” değerlendirmesinde bulunan Aksoy, yılsonu TÜFE enflasyonu varsayımını yüzde 40'tan yüzde 44'e yükseltti.
Reuters’a bilgi veren bir yetkili ise petrol fiyatlarındaki artışın enflasyona getirdiği yükün çok yüksek olduğuna dikkat çekerek, “Görünen o ki, Rusya-Ukrayna savaşı duracağı güne kadar da bu türlü devam edecek. Turizmin olumsuz etkilenmesi riski de çok önemli artıyor. İktisatta istikrarları zorlayıcı bir fotoğraf ortada. Fed’in gelecek kararlarını vs eklediğimizde kuvvetli bir devir olacağı net” dedi.
Ekonomide en kötüyü şimdi görmedik!
Dünya Gazetesi yazarı Şeref Oğuz, Rusya-Ukrayna savaşına işaret ederek iktisatta 'en kötünün' şimdi görülmediğini tabir etti. Oğuz, 'Zira hiperenflasyon süreci başımızı kaldırmamıza müsaade vermeyecek. Ham petrol 108 dolar, Brent petrolüm varil fiyatı 110 dolar. Bu düzeyler tepe olur mu? Putin; 150 dolar’a kadar zorlayacaktır.' dedi.
Oğuz, yaşanan global gelişmelere karşı Merkez Bankası'na ait 'Faiz artırmayı deneyecektir' diyerek, mevcut negatif gerçek faizin sürdürülemez olduğuna işaret etti.
Mart ayına ait ise Oğuz 'Rusya-Ukrayna arasındaki yüksek tansiyonun tesirleri devam edecek. Başımızdaki enflasyonla gayret etmediğimiz için enflasyondaki global tırmanışı izleyeceğiz. Yeni müjdeler ve paketler gündemde olacak. Güç vakitler için alternatif tüm kaynakların hareket yükünün artacağı bir devirde olacağız. Bu periyot yönetildiği takdirde hasarımız sınırlı kalır. Yönetilmediği oranda ise ek fatura koyulacak önümüze' tabirlerini kullandı.