Ekosistem Faktorleri nelerdir
Ekosistemlerin Ozelliklerini Değiştiren Faktorler nelerdir
Ekosistemleri etkileyen Faktorler
Ekosistem Faktorleri
Ekosistemler, canlı ve cansız varlıklardan oluşurlar Butun ekosistemlerde su, sıcaklık, ışık, toprak, ruzgar (iklim), nem, hava gibi cansız varlıklar bulunur fakat ekosistemlerdeki cansız varlıkların ozellikleri birbirinden farklıdır Farklı ekosistemlerin farklı ozelliklere sahip olmasının nedeni, ekosistemleri oluşturan cansız varlıkların ozelliklerinin birbirinden farklı olmasıdır
Ekosistemlerdeki cansız varlıkların ozelliklerinin farklı olması nedeniyle ekosistemdeki canlı ceşitliliği değişir
• En fazla canlı ceşitliliği yağmur ormanlarında bulunur
• İklim şarları zorlaştıkca canlı ceşidi ve sayısı azalır
a) Su :
Yeryuzunun 34 ’unu oluşturan 2 atomlu molekullerdir Akıcı, kararlı, cozucu ve taşıyıcı ozelliklere sahip olan su canlı yaşamını doğrudan etkiler Hucrelerin ortalama %65 ’ini su oluşturur Su, canlı yaşamında sindirim, solunum, boşaltım, dolaşım, fotosentez, beslenme gibi pek cok yaşamsal olayda etkili olur
Butun canlılar su kullanmak zorunda olduğu icin, yeryuzundeki su miktarı canlıların dağılımını belirler Havadaki nemi oluşturarak aşırı ısınma ve soğumayı onler
Ekosistemdeki su oranının değişmesi o ekosistemdeki canlı sayısını değiştirir
b) Sıcaklık :
Işık etkisiyle yeryuzunde oluşan ısının ortalama değerine sıcaklık denir Cevredeki ısı miktarına gore sıcaklık artar ve azalabilir Canlı yaşamı icin son derece onemli olup hucrelerdeki (enzimlerin gercekleştirdiği) kimyasal tepkimeler belirli sıcaklıklarda gercekleşir
Canlının yaşamı, kendi vucut sıcaklığına uygun cevre sıcaklığının sağlanmasına bağlıdır Sıcaklığın değişmesi canlı sayısını değiştirir Bu nedenle de canlıların yeryuzundeki dağılışını, coğalmasını ve omrunu belirler
c) Işık :
Guneş enerjisinin yayılmasıyla oluşur Uzerinde taşıdığı enerji canlıların temel enerji kaynağını oluşturur yani yeryuzundeki enerjinin temel kaynağı ışık enerjisidir
Işığın şiddeti ve suresi ekosistemdeki, yeryuzunun ısınmasında, yağışların oluşmasında, ruzgarların oluşmasında, iklimin belirlenmesinde, yeşil bitkilerin fotosentez, terleme, cimlenme ve ciceklenme suresinde etkili olur
Guneş ışığının yeryuzundeki dağılımı farklı olduğu icin her bolgedeki ışığın etkisi de farklıdır ve farklı iklim şartlarının oluşmasına neden olur Bu nedenle ışık canlıların doğadaki dağılımını yani ekosistemleri değiştirebilir
d) Toprak :
Yerkabuğunun en ust katmanına toprak denir Canlı organizmalar toprağın uzerinde ve icinde yaşayabilirler Toprak milyonlarca yıllık bir surec icinde buyuk kaya kutlelerinin parcalanmasıyla oluşmuştur İcerisinde taş, kum, kil, mineral, tuz, su hava, mikro organizmalar ve canlı kalıntıları bulunur
Canlı varlıklar su ve mineral ihtiyacını doğrudan topraktan karşılarlar Toprağın yapı ve ceşidi, uzerinde yaşayacak bitkilerin turunu etkiler Bitkinin gelişmesi, fotosentez yapabilmesi icin gerekli su ve minerallerin bulunduğu, bitkilerin tutunduğu toprak miktarının azalması ya da ihtiva ettiği maddelerin azalması bitki sayısını dolayısıyla ekosistemleri değiştirir
(Humuslu topraklar en verimli topraklardır Yapısında bitki yaşamı icin onemli olan ceşitli mineralleri bulundurur)
e) İklim :
Uzun zaman surecinde, bir bolgeyi etkileyen atmosfer şartlarına iklim denir
İklim şartlarını ışık, sıcaklık, nem, yağışlar, ruzgarlanma gibi faktorler oluşturur Bir bolgenin iklimini ekvatora uzaklığı, denizden yuksekliği ve denizlere olan uzaklığı doğrudan etkiler
Canlılar, kendilerine uygun iklim şartlarında yaşamlarını surdururler İklim şartları uygun olan topraklarda bol miktarda bitki ve yoğun olarak hayvan ceşitleri bulunur İklim şartların değişmesi, canlı sayısını, canlı ceşidini, canlıların yaşamını ve yayılmasını bu nedenle de ekosistemleri etkiler (Yeşil alanların azalması, volkanik patlamalar, sıcaklığın azalması iklimin değişmesine neden olur)
f) Hava :
Atmosferi oluşturan gaz karışımına hava denir Havanın yapısında oksijen, karbondioksit, azot, soy gazlar, tozlar, mikroorganizmalar ve su buharı bulunur Solunumda kullanılan oksijen ve fotosentezde kullanılan karbondioksit havadan alınır Havanın gaz iceriğinin değişmesi havanın kirlenmesine neden olur Bu da ekosistemleri değiştirir
Ekosistemlerin Ozelliklerini Değiştiren Faktorler nelerdir
Ekosistemleri etkileyen Faktorler
Ekosistem Faktorleri
Ekosistemler, canlı ve cansız varlıklardan oluşurlar Butun ekosistemlerde su, sıcaklık, ışık, toprak, ruzgar (iklim), nem, hava gibi cansız varlıklar bulunur fakat ekosistemlerdeki cansız varlıkların ozellikleri birbirinden farklıdır Farklı ekosistemlerin farklı ozelliklere sahip olmasının nedeni, ekosistemleri oluşturan cansız varlıkların ozelliklerinin birbirinden farklı olmasıdır
Ekosistemlerdeki cansız varlıkların ozelliklerinin farklı olması nedeniyle ekosistemdeki canlı ceşitliliği değişir
• En fazla canlı ceşitliliği yağmur ormanlarında bulunur
• İklim şarları zorlaştıkca canlı ceşidi ve sayısı azalır
a) Su :
Yeryuzunun 34 ’unu oluşturan 2 atomlu molekullerdir Akıcı, kararlı, cozucu ve taşıyıcı ozelliklere sahip olan su canlı yaşamını doğrudan etkiler Hucrelerin ortalama %65 ’ini su oluşturur Su, canlı yaşamında sindirim, solunum, boşaltım, dolaşım, fotosentez, beslenme gibi pek cok yaşamsal olayda etkili olur
Butun canlılar su kullanmak zorunda olduğu icin, yeryuzundeki su miktarı canlıların dağılımını belirler Havadaki nemi oluşturarak aşırı ısınma ve soğumayı onler
Ekosistemdeki su oranının değişmesi o ekosistemdeki canlı sayısını değiştirir
b) Sıcaklık :
Işık etkisiyle yeryuzunde oluşan ısının ortalama değerine sıcaklık denir Cevredeki ısı miktarına gore sıcaklık artar ve azalabilir Canlı yaşamı icin son derece onemli olup hucrelerdeki (enzimlerin gercekleştirdiği) kimyasal tepkimeler belirli sıcaklıklarda gercekleşir
Canlının yaşamı, kendi vucut sıcaklığına uygun cevre sıcaklığının sağlanmasına bağlıdır Sıcaklığın değişmesi canlı sayısını değiştirir Bu nedenle de canlıların yeryuzundeki dağılışını, coğalmasını ve omrunu belirler
c) Işık :
Guneş enerjisinin yayılmasıyla oluşur Uzerinde taşıdığı enerji canlıların temel enerji kaynağını oluşturur yani yeryuzundeki enerjinin temel kaynağı ışık enerjisidir
Işığın şiddeti ve suresi ekosistemdeki, yeryuzunun ısınmasında, yağışların oluşmasında, ruzgarların oluşmasında, iklimin belirlenmesinde, yeşil bitkilerin fotosentez, terleme, cimlenme ve ciceklenme suresinde etkili olur
Guneş ışığının yeryuzundeki dağılımı farklı olduğu icin her bolgedeki ışığın etkisi de farklıdır ve farklı iklim şartlarının oluşmasına neden olur Bu nedenle ışık canlıların doğadaki dağılımını yani ekosistemleri değiştirebilir
d) Toprak :
Yerkabuğunun en ust katmanına toprak denir Canlı organizmalar toprağın uzerinde ve icinde yaşayabilirler Toprak milyonlarca yıllık bir surec icinde buyuk kaya kutlelerinin parcalanmasıyla oluşmuştur İcerisinde taş, kum, kil, mineral, tuz, su hava, mikro organizmalar ve canlı kalıntıları bulunur
Canlı varlıklar su ve mineral ihtiyacını doğrudan topraktan karşılarlar Toprağın yapı ve ceşidi, uzerinde yaşayacak bitkilerin turunu etkiler Bitkinin gelişmesi, fotosentez yapabilmesi icin gerekli su ve minerallerin bulunduğu, bitkilerin tutunduğu toprak miktarının azalması ya da ihtiva ettiği maddelerin azalması bitki sayısını dolayısıyla ekosistemleri değiştirir
(Humuslu topraklar en verimli topraklardır Yapısında bitki yaşamı icin onemli olan ceşitli mineralleri bulundurur)
e) İklim :
Uzun zaman surecinde, bir bolgeyi etkileyen atmosfer şartlarına iklim denir
İklim şartlarını ışık, sıcaklık, nem, yağışlar, ruzgarlanma gibi faktorler oluşturur Bir bolgenin iklimini ekvatora uzaklığı, denizden yuksekliği ve denizlere olan uzaklığı doğrudan etkiler
Canlılar, kendilerine uygun iklim şartlarında yaşamlarını surdururler İklim şartları uygun olan topraklarda bol miktarda bitki ve yoğun olarak hayvan ceşitleri bulunur İklim şartların değişmesi, canlı sayısını, canlı ceşidini, canlıların yaşamını ve yayılmasını bu nedenle de ekosistemleri etkiler (Yeşil alanların azalması, volkanik patlamalar, sıcaklığın azalması iklimin değişmesine neden olur)
f) Hava :
Atmosferi oluşturan gaz karışımına hava denir Havanın yapısında oksijen, karbondioksit, azot, soy gazlar, tozlar, mikroorganizmalar ve su buharı bulunur Solunumda kullanılan oksijen ve fotosentezde kullanılan karbondioksit havadan alınır Havanın gaz iceriğinin değişmesi havanın kirlenmesine neden olur Bu da ekosistemleri değiştirir