elektrik devresi nedir, elektrik devresi nasıl yapılır, elektrik devresi yapımı, elektrik devresi yapma
Elektrik Devresi Nasıl Yapılır ?
Bir uretecin iki ucu iletken bir telle birleştirilip,duzeneğe bir lamba yerleştirilirse,uretecin negatif () kutbundan cıkan elektronlar pozitif (+) kutba giderler Kurulan bu duzeneğe bir elektrik devresi denir
Elektrik Devresinin Elemanları
Uretec : Bu elektrik devresinde elektrik akımının kaynağı olan piller,devredeki ureteclerdir
Anahtar : Devreye akım vermeye ve akımı kesmeye yarar
Lamba : Elektrik akımı sonucundan bize ısı ve ışık veren ampullerdir
Yapılan elektrik devresinde ampuller ve de piller seri bir şekilde bağlanmıştırSeri bağlı devrelerde akımın gidebileceği sadece bir yol vardırBu akım uretecin kutupları arasındaki elektron akışı ile meydana gelir
DEVRE ELEKTRİK
Bir elektrik donanımını oluşturan bağlantılar ve bileşenleri topluca belirten terim Elektrik devresi elektrik akımına (elektrik yuklu akışına) yol sağlamak icin biri birine bağlanmış bileşenlerden oluşur Elektrik coğu kez ışık, ses ya da ısı gibi farklı bir enerji turu uretmekte kullanılır
DEVRENİN BOLUMLERİ
Elektrik devrelerinin coğunda dort ana bolum vardır; (1) kimyasal pil, uretec ya da guneş pili gibi bir elektrik enerjisi kaynağı; (2) lamba, motor ya da hoparlor gibi bir yuk (yada cıktı aygıtı); (3) elektrik enerjisi kaynaktan yuke taşımak icin bakır yada aluminyum tel gibi iletkenler ;(4) enerjinin yuke akışını denetlemek icin role,anahtar ya da termostat gibi denetim aygıtı
A B
112 V pil +
3 V ampul
112 V pil
Basit bir elektrik devresi,elektriksel bileşenlerin cizimlerini kapsayan resimsel bir şekille ya da elektrikcilerin belirli bileşenleri tanımlamakta kullandıkları bağlantılı standart simgelerden oluşan bir cizimle gosterilebilir
Gerek DA (yonu değişmeyen doğru akım),gerek AA (yonu periyodik olarak terselen dalgalı akım yada alternatif akım) olabilen kaynak, devreye bir elektromotor kuvvet (emk) uygular Bu emk ,volt olarak olculur ve basınca benzer; belli bir devreden gececek (amper olarak olculen ) akım miktarını belirler Dunyanın ceşitli ulkelerinde kullanılan normal voltajlar genellikle, 50 – 60 hertz frekansta 110 ya da 220 V’ dur
Devreler,seri,paralel,seriparalel ve karmaşık olarak dort genel tipe ayrılabilir Bunların tumu DA, ya da AA bir kaynaktan beslenebilir
2A 4 V 2A
+
+ 2W +
12V 3W 6V
1 W
+
2A 2A
2V
Yılbaşı ağacı ampulleri gibi seri bağlanmış bir doğru akım devresinde, butun direncler ya da ışıklar (ampuller) ardışık olarak bağlanır Her ışıkta oluşan voltaj duşmesi, elektrik akışına gosterdiği dirence bağlıdır Aynı akım butun ışıklardan gectiği icin, ışıklardan biri sonerse, obur ışıklara akım gecişi kesilir
DOĞRU AKIM DEVRELERİ
Seri devre: Seri devrede akımın gidebileceği yalnızca bir yol vardır;akım kaynağın bir ucundan cıkar,yukten (cıktıdan) gecerek kaynağın obur ucuna doner Metal iletkenli bir devrede bu akım kaynağın negatif kutbundan pozitif kutbuna doğru cok yavaş elektron akışından oluşur Bazı yarı iletkenli aygıtlarda orneğin transistorlerde ve yarı iletken diotlarda artı yuklerde karşıt yonde hareket eder Bu “geleneksel diye adlandırılan ve artıda eksiye doğru aktığı varsayılan akımla cakışır
En basit doğru akım devrelerinden biri olan el feneri seri devreye ornek verilebilir Boyle bir anlatmak icin devre bileşenlerinin fiziksel gorunuşlerini benzer cizimlerin yer aldığı resimsel bir şekil kullanılabilir Elektrikcilerin ve teknisyenlerin yeğledikleri bir yontemde bağlantılı simgelerden oluşan bir cizim kullanmaktır;boyle bir cizimde, her simge, bir elektriksel bileşeni temsil eder
El fenerinde elektrik kaynağı, her birinin emk’sı 1,5 Volt olan ve devreye 3 Volt sağlayan seri bağlanmış iki kuru pildir3 Voltluk bir ampul devrenin cıktısını oluşturur ve kaynak ile cıktı (yuk) arasına surgulu bir anahtar bağlanır Bu durumda icine kuru pillerin konulduğu tup bicimindeki metal govde iletim yolunu oluşturur Anahtar acıkken,akım gecmediği icin ampul yanmaz Ancak anahtar kapalı iken devre tamamlanır ve devreden akım gecerek ampulu yakar Akım ampulun flamanını ısıtarak akkor haline getirir;bu durumda ampul ısının yanı sıra ışıkta yayar
Boyle bir devreden gecen akım,ampulle seri bağlanmış bir ampermetre ile olculurse kızgın flamanın direnci om yasası ile hesaplanabilir Bu yasa doğru akım elektrik devresindeki uc nicelik arasında bağıntı kuran bir denklemdir Bu denklemde voltaj(gerilim) V ile,akım şiddeti I ile direnc R ile gosterilirse buna gore Om yasası birbiri ile eş değerli olan 3 bicimde yazılabilir:
V I*R R VI I VR
Orneğin el fenerinin 3Vluk kaynakktan aldığı akım 01 A ise ampulun R direnci 30W olur Voltaj iki pile bağlanmış bir voltmetre ile olculebilir Ampulun direnci ampule bir ohmmetre bağlanarak anahtar acıkken olculebilirSoğuk direnc denilen bu değer 30W mun cok altında bulunur Cunku flaman yuksek bir sıcaklığa ulaştığında direnc onemli olcude artar
Sık rastlanan bir başka seri devre orneğide yılbaşı ağaclarını suslemede kullanılan kucuk ampuller bağlanan ışık telidir Boyle duzenlemenin sakıncası bir ampul sonerse elektriksel yolun kopması ve butun ışıkların sonmesidirDaha iyi bir duzenleme sonduğu zaman kısa devre oluşturan yani akıma direnci sıfır olan ampuller kullanılmasıdır Bu ampullerden biri sonerse diğeri yanmayı surdurur Kirchhoff yasası nedeniyle kalan ampullerin tumunde daha cok voltaj vardır ve devreden daha cok akım gecer Cunku Kirchhoff yasasına gore tamamlanmış bir devredeki voltaj duşuşlerinin toplamı uygulanan emk ya eşit olmak zorundadır Seri bağlanmış bir devreye Ohm yasası uygulandığında butun seri direnclerin toplam direnci R dir Boyle bir devrede tuketilen toplam guc ampullerin her birinde harcanan ayrı ayrı guclerin toplamıdır
Paralel devre: Paralel bağlanmış bir devrenin ayırıcı ozelliği,butun cıktıların (ya da yuklerin) kaynakla aynı voltajda ve birbirinden bağımsız olarak calışmasıdır Yani cıktıların biri devreden cıkarılırsa oburleri bundan etkilenmez Otomobillerde kullanılan elektrik sistemi,DA Paralel devresine ornek verilebilir; bu sistemde akunun sağladığı 12 V’luk voltaj aynı anda ateşleme sistemine farlara park lambalarına radyoya ve klimaya elektrik enerjisi sağlar
Paralel bir sisteme başka bir yuk (cıktı) eklenirse akım icin yeni bir yol oluşturur Ve bu nedenle kaynaktan gelen toplam akım artar Bu Kirchhoff’un akım yasasının bir uygulamasıdır; soz konusu yasaya gore herhangi bir noktadan devreye giren akımların toplamı o noktadan cıkan akımların toplamına eşittir Başka bir direnc Paralel bağlandığında paralel devrenin birleşik direnci belirgin bicimde azalır Seri devrede olduğu gibi paralel devrede de toplam guc ayrı ayrı guclerin toplamından oluşur
15A 5A
+ 12
10A 12W 2A 60W 3A 40W
15 A 5 A
Otomobilin elektrik sistemi gibi doğru akımlı bir Paralel devrede, butun rezistorler ya da yukler, parelel dallarla ortak bir guc kaynağına bağlanır Her yuk aynı voltajdadır; ama direncine bağlı olarak farklı miktarda akım ceker
SeriParalel Devre: Seriparalel devreler, bazı bileşenlerin birbirleriyle paralel bağlandığı, paralel birleşimlerinse başak bileşenlerle seri halde bulunduğu devreler olarak tanımlanabilir Kaynağa seri bağlanmış bir anahtar ve bir sigorta ya da devre kesici ile paralel bağlanmış bir cok bileşen boyle bir devre oluşturur
Karmaşık Devreler: Yalnızca seri ya da sadece paralel bileşimlerden oluşan bolumlere ayrılabilen bir devreye “Karmaşık Devre denir Bir direncin olculmesinde kullanılan Wheatstone koprusu adındaki devre buna iyi bir ornektir Bu devre, temel olarak bir karenin dort kenarını oluşturan, birbirine bağlanmış dort rezistorden oluşur Capraz koşelerin ikisine bir voltaj kaynağı obur ikisine ise belli bir direnci olduğu bilinen bir galvanometre bağlanır Ancak kopru devresi dengede olduğunda galvanometreden hic akım gecmediğinde devre seri paralel bileşimidir Toplam direnci bulmak amacıyla boyle bir devreyi cozumlemek icin ozel teknikler gereklidir
Otomobilin ateşleme sisteminde ya da fotoğraf makinesinin fotoflaşında olduğu gibi doğru akım devrelerine induklecler ve kondansator bağlanabilir Boyle uygulamalarda onemli olan gecici tepkidir; cunku doğru akım bakımından bir kondansator (surekli durum koşullarında) acık devre demektir ve bir induklec icinden gecen akım değişken olmadıkca hicbir etki gostermez Ama induktans ve kapasitansın etkileri dalgalı akım devrelerinde cok daha onemlidir Cunku dalgalı akımda voltaj ve akım surekli değişmektedir
Alıntı
Elektrik Devresi Nasıl Yapılır ?
Bir uretecin iki ucu iletken bir telle birleştirilip,duzeneğe bir lamba yerleştirilirse,uretecin negatif () kutbundan cıkan elektronlar pozitif (+) kutba giderler Kurulan bu duzeneğe bir elektrik devresi denir
Elektrik Devresinin Elemanları
Uretec : Bu elektrik devresinde elektrik akımının kaynağı olan piller,devredeki ureteclerdir
Anahtar : Devreye akım vermeye ve akımı kesmeye yarar
Lamba : Elektrik akımı sonucundan bize ısı ve ışık veren ampullerdir
Yapılan elektrik devresinde ampuller ve de piller seri bir şekilde bağlanmıştırSeri bağlı devrelerde akımın gidebileceği sadece bir yol vardırBu akım uretecin kutupları arasındaki elektron akışı ile meydana gelir
DEVRE ELEKTRİK
Bir elektrik donanımını oluşturan bağlantılar ve bileşenleri topluca belirten terim Elektrik devresi elektrik akımına (elektrik yuklu akışına) yol sağlamak icin biri birine bağlanmış bileşenlerden oluşur Elektrik coğu kez ışık, ses ya da ısı gibi farklı bir enerji turu uretmekte kullanılır
DEVRENİN BOLUMLERİ
Elektrik devrelerinin coğunda dort ana bolum vardır; (1) kimyasal pil, uretec ya da guneş pili gibi bir elektrik enerjisi kaynağı; (2) lamba, motor ya da hoparlor gibi bir yuk (yada cıktı aygıtı); (3) elektrik enerjisi kaynaktan yuke taşımak icin bakır yada aluminyum tel gibi iletkenler ;(4) enerjinin yuke akışını denetlemek icin role,anahtar ya da termostat gibi denetim aygıtı
A B
112 V pil +
3 V ampul
112 V pil
Basit bir elektrik devresi,elektriksel bileşenlerin cizimlerini kapsayan resimsel bir şekille ya da elektrikcilerin belirli bileşenleri tanımlamakta kullandıkları bağlantılı standart simgelerden oluşan bir cizimle gosterilebilir
Gerek DA (yonu değişmeyen doğru akım),gerek AA (yonu periyodik olarak terselen dalgalı akım yada alternatif akım) olabilen kaynak, devreye bir elektromotor kuvvet (emk) uygular Bu emk ,volt olarak olculur ve basınca benzer; belli bir devreden gececek (amper olarak olculen ) akım miktarını belirler Dunyanın ceşitli ulkelerinde kullanılan normal voltajlar genellikle, 50 – 60 hertz frekansta 110 ya da 220 V’ dur
Devreler,seri,paralel,seriparalel ve karmaşık olarak dort genel tipe ayrılabilir Bunların tumu DA, ya da AA bir kaynaktan beslenebilir
2A 4 V 2A
+
+ 2W +
12V 3W 6V
1 W
+
2A 2A
2V
Yılbaşı ağacı ampulleri gibi seri bağlanmış bir doğru akım devresinde, butun direncler ya da ışıklar (ampuller) ardışık olarak bağlanır Her ışıkta oluşan voltaj duşmesi, elektrik akışına gosterdiği dirence bağlıdır Aynı akım butun ışıklardan gectiği icin, ışıklardan biri sonerse, obur ışıklara akım gecişi kesilir
DOĞRU AKIM DEVRELERİ
Seri devre: Seri devrede akımın gidebileceği yalnızca bir yol vardır;akım kaynağın bir ucundan cıkar,yukten (cıktıdan) gecerek kaynağın obur ucuna doner Metal iletkenli bir devrede bu akım kaynağın negatif kutbundan pozitif kutbuna doğru cok yavaş elektron akışından oluşur Bazı yarı iletkenli aygıtlarda orneğin transistorlerde ve yarı iletken diotlarda artı yuklerde karşıt yonde hareket eder Bu “geleneksel diye adlandırılan ve artıda eksiye doğru aktığı varsayılan akımla cakışır
En basit doğru akım devrelerinden biri olan el feneri seri devreye ornek verilebilir Boyle bir anlatmak icin devre bileşenlerinin fiziksel gorunuşlerini benzer cizimlerin yer aldığı resimsel bir şekil kullanılabilir Elektrikcilerin ve teknisyenlerin yeğledikleri bir yontemde bağlantılı simgelerden oluşan bir cizim kullanmaktır;boyle bir cizimde, her simge, bir elektriksel bileşeni temsil eder
El fenerinde elektrik kaynağı, her birinin emk’sı 1,5 Volt olan ve devreye 3 Volt sağlayan seri bağlanmış iki kuru pildir3 Voltluk bir ampul devrenin cıktısını oluşturur ve kaynak ile cıktı (yuk) arasına surgulu bir anahtar bağlanır Bu durumda icine kuru pillerin konulduğu tup bicimindeki metal govde iletim yolunu oluşturur Anahtar acıkken,akım gecmediği icin ampul yanmaz Ancak anahtar kapalı iken devre tamamlanır ve devreden akım gecerek ampulu yakar Akım ampulun flamanını ısıtarak akkor haline getirir;bu durumda ampul ısının yanı sıra ışıkta yayar
Boyle bir devreden gecen akım,ampulle seri bağlanmış bir ampermetre ile olculurse kızgın flamanın direnci om yasası ile hesaplanabilir Bu yasa doğru akım elektrik devresindeki uc nicelik arasında bağıntı kuran bir denklemdir Bu denklemde voltaj(gerilim) V ile,akım şiddeti I ile direnc R ile gosterilirse buna gore Om yasası birbiri ile eş değerli olan 3 bicimde yazılabilir:
V I*R R VI I VR
Orneğin el fenerinin 3Vluk kaynakktan aldığı akım 01 A ise ampulun R direnci 30W olur Voltaj iki pile bağlanmış bir voltmetre ile olculebilir Ampulun direnci ampule bir ohmmetre bağlanarak anahtar acıkken olculebilirSoğuk direnc denilen bu değer 30W mun cok altında bulunur Cunku flaman yuksek bir sıcaklığa ulaştığında direnc onemli olcude artar
Sık rastlanan bir başka seri devre orneğide yılbaşı ağaclarını suslemede kullanılan kucuk ampuller bağlanan ışık telidir Boyle duzenlemenin sakıncası bir ampul sonerse elektriksel yolun kopması ve butun ışıkların sonmesidirDaha iyi bir duzenleme sonduğu zaman kısa devre oluşturan yani akıma direnci sıfır olan ampuller kullanılmasıdır Bu ampullerden biri sonerse diğeri yanmayı surdurur Kirchhoff yasası nedeniyle kalan ampullerin tumunde daha cok voltaj vardır ve devreden daha cok akım gecer Cunku Kirchhoff yasasına gore tamamlanmış bir devredeki voltaj duşuşlerinin toplamı uygulanan emk ya eşit olmak zorundadır Seri bağlanmış bir devreye Ohm yasası uygulandığında butun seri direnclerin toplam direnci R dir Boyle bir devrede tuketilen toplam guc ampullerin her birinde harcanan ayrı ayrı guclerin toplamıdır
Paralel devre: Paralel bağlanmış bir devrenin ayırıcı ozelliği,butun cıktıların (ya da yuklerin) kaynakla aynı voltajda ve birbirinden bağımsız olarak calışmasıdır Yani cıktıların biri devreden cıkarılırsa oburleri bundan etkilenmez Otomobillerde kullanılan elektrik sistemi,DA Paralel devresine ornek verilebilir; bu sistemde akunun sağladığı 12 V’luk voltaj aynı anda ateşleme sistemine farlara park lambalarına radyoya ve klimaya elektrik enerjisi sağlar
Paralel bir sisteme başka bir yuk (cıktı) eklenirse akım icin yeni bir yol oluşturur Ve bu nedenle kaynaktan gelen toplam akım artar Bu Kirchhoff’un akım yasasının bir uygulamasıdır; soz konusu yasaya gore herhangi bir noktadan devreye giren akımların toplamı o noktadan cıkan akımların toplamına eşittir Başka bir direnc Paralel bağlandığında paralel devrenin birleşik direnci belirgin bicimde azalır Seri devrede olduğu gibi paralel devrede de toplam guc ayrı ayrı guclerin toplamından oluşur
15A 5A
+ 12
10A 12W 2A 60W 3A 40W
15 A 5 A
Otomobilin elektrik sistemi gibi doğru akımlı bir Paralel devrede, butun rezistorler ya da yukler, parelel dallarla ortak bir guc kaynağına bağlanır Her yuk aynı voltajdadır; ama direncine bağlı olarak farklı miktarda akım ceker
SeriParalel Devre: Seriparalel devreler, bazı bileşenlerin birbirleriyle paralel bağlandığı, paralel birleşimlerinse başak bileşenlerle seri halde bulunduğu devreler olarak tanımlanabilir Kaynağa seri bağlanmış bir anahtar ve bir sigorta ya da devre kesici ile paralel bağlanmış bir cok bileşen boyle bir devre oluşturur
Karmaşık Devreler: Yalnızca seri ya da sadece paralel bileşimlerden oluşan bolumlere ayrılabilen bir devreye “Karmaşık Devre denir Bir direncin olculmesinde kullanılan Wheatstone koprusu adındaki devre buna iyi bir ornektir Bu devre, temel olarak bir karenin dort kenarını oluşturan, birbirine bağlanmış dort rezistorden oluşur Capraz koşelerin ikisine bir voltaj kaynağı obur ikisine ise belli bir direnci olduğu bilinen bir galvanometre bağlanır Ancak kopru devresi dengede olduğunda galvanometreden hic akım gecmediğinde devre seri paralel bileşimidir Toplam direnci bulmak amacıyla boyle bir devreyi cozumlemek icin ozel teknikler gereklidir
Otomobilin ateşleme sisteminde ya da fotoğraf makinesinin fotoflaşında olduğu gibi doğru akım devrelerine induklecler ve kondansator bağlanabilir Boyle uygulamalarda onemli olan gecici tepkidir; cunku doğru akım bakımından bir kondansator (surekli durum koşullarında) acık devre demektir ve bir induklec icinden gecen akım değişken olmadıkca hicbir etki gostermez Ama induktans ve kapasitansın etkileri dalgalı akım devrelerinde cok daha onemlidir Cunku dalgalı akımda voltaj ve akım surekli değişmektedir
Alıntı
