Turkiye'nin en onemli vadileri
Altındere Vadisi Hatila Vadisi Ihlara Vadisi Kelebek Vadisi Munzur Vadisi
Altındere Vadisi
Doğu Karadeniz Bolgesinde, Trabzon ili Macka ilcesi sınırları icerisinde yer almaktadır
Milli Parkın ana ozelliğini Sumela Manastırı ile Altındere Vadisinin bitki zenginliği ve jeomorfolojik yapısı teşkil etmektedir
Meryemana adına kurulan Sumela Manastırı, Altındere'nin batı yamacında 300 m yukseltide kurulmuştur Hırıstiyanlığın cevrede yayılmasının başlangıc yeri olan manastır; şapel, kilise ve diğer kompleksleriyle sanat tarihinde onemli bir yer tutar
Efsanelere gore MS 4 yuzyılda kurulduğu iddia edilen manastırın 13yuzyıldan itibaren tarihini takip etmek mumkundur Trabzon kamnenslarından 3 Alexios (13491390) asıl kurucusu sayılabilir 1'a doğru ilavelerle muazzam tesis halini alan Meryemana Manastırı en parlak donemini 19yuzyılda yaşamıştır
Dar ve uzun merenlerle girilen manastır; su kemeri, kutuphane , mutfak, misafir odaları, sarnıcları, sonradan kiliseye cevrilen tabii oyuk, kutsal suyun toplandığı havuz ve bircok şapellerle ziyaretcilerini karşılar Doğrudan doğruya yamaca yaslanmış bina, keşişlerin barındığı asıl manastır yapısıdır Yapıların uzerindeki kemerli galerilerin cok etkileyici goruntuleri hayranlık bırakır Altındere Vadisi dar boğaz karakteri gostermekte olup arazi doğu ve batıdan dik bir meyille vadiye inmektedir
Milli Park, flora acısından da cok zenginlik icermekte olup yorenin hakim bitki ortusunu doğu ladini oluşturur Sahada ayrıca yapraklı ve ibreli ağaclardan goknar , sarıcam, kestane, meşe, ıhlamur, gurgen, soğut, karacam, ormangulu, Kafkas hanımelinden meydana gelen zengin bir bitki ortusu ceşitliliği gorulmeye değer doğal ortamın yaban hayatı icin sunduğu yaşam şartları geyik , karaca, cengel boynuzlu yaban kecisi, yabani domuz, ayı, kurt, cakal, tilki, yaban kedisi gibi turlerin yaşamasına ve coğalmasına olanak sağlamıştır
Meryemana adına kurulan Sumela Manastırı ile Altındere vadisinin bitki zenginliği , peyzaj guzellikleri ve yaban hayatı ziyaretcilerin mutlak gormesi gerekli kaynaklar oluşturur
Milli Parkın yoğun bir şekilde ziyaretci akımına uğradığı donem Nisan başları ile Ekim sonlarıdır
Milli Park sahasında ; manastır gezileri (Patika ile) doğa yuruyuşleri ile piknik yapılabilir Ayrıca Altındere gunubirlik kullanım alanındaki bunglawlarda konaklanabilir
Hatila Vadisi
Hatila Vadisi Milli Parkı, Artvin ili merkez ilce sınırları icerisinde Coruh Nehrinin ana kollarından birisi olan Hatila Vadisi ve bircok yan derelerini icermektedir
Vadi boyunca değişik kayac turleri gorulmekle birlikte, bu kayacların hemen hepsi derinlik volkanizmasının urunudur Hatila Vadisinin genel karakteri; V tipi, dar tabanlı, genc vadi ozelliğindedir
Vadi boyunca litolojik farklılıklardan kaynaklanan eğim kırıkları ortaya cıkmıştır Bu eğim kırıkları, akarsuda şelalelerin oluşumunu sağlamıştır
Vadi yatağının derine aşınmasının, yana doğru acılımından daha kuvvetli olmasından dolayı vadi yamaclarının eğimi %80 hatta bazı kesimlerde %100 'e ulaşmıştır Yamacların gerek fiziksel parcalanma ve kutle hareketleri gerekse yan dere ve heyelanlarla işlenmesi sonucu vadide , cok haşin bir topografya ortaya cıkmıştır Bu topografya , vadinin orta kesimlerinde kanyon ve boğaz oluşumunu sağlamıştır
Vadinin orta ve yukarı ağzında cok zengin ve yoğun olan vejetatif ortu ; bunyesinde cok ceşitli bitki turlerini barındırmaktadır Bu turler icerisinde dikkati ceken belirgin ozellik bitki ortusunun genel olarak Akdeniz iklim karakterini yansıtmaktadır Dolayısıyla buradaki bitki ortusu relikt bir ozellik gosterir Ayrıca bitki turleri icerisinde endemik karakterde olanlar da vardır Bu turlerin sayısı 500'u gecmektedir
Hatila Vadisi zengin bir fauna da icermektedir Bu fauna icerisinde en cok rastlanan turler;ayı, domuz, tilki, porsuk, yaban kecisi, sansar, atmaca, kartal, cakal, dağ horozu, Hopa engereği, alabalıktır
Hatila Vadisinin gerek ilginc jeolojik ve jeomorfolojik yapısı ve gerekse ozgun bitki toplulukları yoreye ulkemizde nadir rastlanan bir alan ozelliğini vermektedir Ayrıca bu doğal oğelerin birleşimi sonucu eşsiz peyzaj guzellikleri ortaya cıkmakta ve bu durumda zengin rekreasyonel potansiyel arz etmektedir
Gorulebilecek Yerler: Milli Parkın ismini veren Hatila Vadisi ile yan kollarındaki vadiler zengin bitki ceşitliliği, yaban hayatı ile ziyaretcileri etkileyecek niteliktedir
Milli Park sahası icerisinde ziyaretcilerin gunubirlik ve kamp kullanımı icin belirlenmiş yerler bulunmaktadır
Cadırla, karavanla ve belirli kapasitelere sahip bunglov tipi doğal ortamla uyumlu tesislerde konaklanabilir Ayrıca Milli Park Artvin il merkezine 10 km mesafede olması nedeniyle burada da konaklama mumkundur
Ihlara Vadisi
Ihlara Vadisi, yeryuzunde buyuk değişikliklerin meydana geldiği ucuncu jeolojik donemde, Hasan Dağı'ndan puskuren lavların oluşturduğu tuf tabakasının doğal etkenlerle erozyona uğraması sonucu oluşmuştur Aşınmaya cok elverişli bu tuf katmanlarının catlaklarında yol bulan termal ozellikli Melendiz cayı, milyonlarca yıllık bir surecin sonunda, 14 kilometre uzunluğunda ve yuksekliği yer yer 110 metreye ulaşan kanyon gorunumlu bu vadiyi meydana getirmiştir Vadi, Ihlara (Yeşilyurt) koyunde başlayıp, Selime koyunde sona ermektedir lhlara vadisi, doğal guzelliğiyle olduğu kadar, tarihi yerleriyle de unludur Hıristiyanlığın ilk donemlerinde, Kapadokya'nın en guvenilir sığınakbolgelerinden birisi oldu Pek cok kilise, manastır ve mağaraev yapıldı Bugun gezilebilen kiliselerdeki fresklerin 913 yuzyıllar arasında boyandığı sanılmaktadır ilk donemlerde yapılan fresklerde daha cok Doğu etkisi gorulmektedir Belisırma koyunde yoğunlaşan ve 10 ve 11 yuzyıllara tarihlenen kiliselerde ise Bizans uslubu egemendir
Kelebekler Vadisi
Kelebekler Vadisi, Muğla ili, Fethiye ilcesi Oludeniz belde sınırları icerisinde bulunan doğal bir hazinedir Sahip olduğu endemik turler nedeniyle dunya mirası olarak korunması onerilmiş 100 dağdan biri olan Babadağ'ın eteklerinde bulunan Kelebekler Vadisi, 8 Şubat 1995'de 1 derecede doğal SİT ilan edilmiş ve her turlu yapılaşmaya kapatılmıştır 350 metreye ulaşan sarp kayalık duvarlarla cevrili olan Vadi ismini, barındırdığı 80'den fazla kelebek turunden ve ozellikle kaplan kelebeğinden almıştır Kaynağı Faralya koyunde bulunan ve 50 metre yukseklikten dokulen şelale, Vadi'nin ortasından gecen bir dere ile Akdeniz'e ulaşır
Kelebekler Vadisi'nin ozgun coğrafi yapısı, bitey ve direyi bilim cevrelerinin, ozellikle botanikcilerin ve entomologların inceleme ve laboratuar calışmalarına konu olmakta; ulusal ve uluslararası cevre orgutlerinin ve ekolojik oluşumların dikkatini cekmektedir
Kelebekler Vadisi'ne ulaşım Oludeniz'den kalkan teknelerle sağlanır Faralya (Uzunyurt) koyunden bir patika Vadi'ye ulaşır; fakat ipli tırmanış rotaları ve değişken yuzeyi nedeniyle, bir rehber eşliğinde yapılmalıdır
Kelebekler Vadisi'nde doğal yaşamı korumak ve bunun icin gereken onlemleri alarak projeleri hayata gecirmek amacıyla bir tesis meydana getirilmiştir Ziyaretcilere cadır ve ağac evlerde konaklama imkanları sunan işletme gunluk 500 konuk kapasitesine sahiptir ve Kelebekler Vadisi'nin 100 donumluk arazisi uzerinde ekolojik tarım yapmanın yanı sıra; arıtma, deniz temizliği ve temiz enerji hususlarında projeler gercekleştirmektedir
Munzur Vadisi
Doğu Anadolu Bolgesinde Tunceli ili sınırları icinde yer alan Munzur Vadisi Milli Parkı Tunceli'ye 8 km uzaklıktadır
Karasu ve Murat cokuntusu alanları arasında yukselen Munzur Dağlarının jeolojik yapısı, metamorfik , volkanik ve tortul kayaclardan meydana gelir Kuzeyde 3300 metreye kadar yukselen bu dağlık alan Mercan ve Munzursuyu vadileri ile buyuk olcude parcalanmıştır Mercan vadisinin 160 metreden yukarı kesimlerinde buzul golleri, dağlardan Ovacık duzluğune gelindiğinde kaynayan gozeler, vadi boyunca dokulen kucuk şelaleler Milli Parkın peyzajında ilgi cekici ornekleridir
Milli Parkta tepeler ve yamaclar meşe ormanları ile kaplıdır Vadi tabanında ise ceviz, kızılağac, dişbudak, karaağac, cınar, kavak, sogut ve calı turlerinden meydana gelen zengin bir bitki ortusu gorulur Sarp ve dik yamaclar ise cıplaktır
Yaban Hayatı;kurt,tilki, ayı, kınalı keklik gibi turlerin yanında dağkecisi , cengel boynuzlu dağkecisi , vaşak, susamuru, cil keklik, keklik kaya kartalı gibi nadir turlerin de barınmasına imkan sağlamakta;Munzur Vadisi ve Mercan suyunda bol miktarda alabalık bulunmaktadır
Parkta gorevlilerin gostereceği yerde kamp kurmak,piknik yapmak ,sportif balık avcılığı, yuruyuş ve dağcılık yapılabilir
Mercan Vadisinin yukarı kesimlerinde buzul golleri, dağlardan Ovacık duzluğune inildiğinde kaynayan gozeleri ve kucuk şelalesi gorulmeye değer guzelliktedir
Milli Parkta kamp kurulup,piknik yapılabilir Sportif balık avcılığı, yuruyuş ve dağcılık yapılabilir Cadırla konaklanabilir
Altındere Vadisi Hatila Vadisi Ihlara Vadisi Kelebek Vadisi Munzur Vadisi
Altındere Vadisi
Doğu Karadeniz Bolgesinde, Trabzon ili Macka ilcesi sınırları icerisinde yer almaktadır
Milli Parkın ana ozelliğini Sumela Manastırı ile Altındere Vadisinin bitki zenginliği ve jeomorfolojik yapısı teşkil etmektedir
Meryemana adına kurulan Sumela Manastırı, Altındere'nin batı yamacında 300 m yukseltide kurulmuştur Hırıstiyanlığın cevrede yayılmasının başlangıc yeri olan manastır; şapel, kilise ve diğer kompleksleriyle sanat tarihinde onemli bir yer tutar
Efsanelere gore MS 4 yuzyılda kurulduğu iddia edilen manastırın 13yuzyıldan itibaren tarihini takip etmek mumkundur Trabzon kamnenslarından 3 Alexios (13491390) asıl kurucusu sayılabilir 1'a doğru ilavelerle muazzam tesis halini alan Meryemana Manastırı en parlak donemini 19yuzyılda yaşamıştır
Dar ve uzun merenlerle girilen manastır; su kemeri, kutuphane , mutfak, misafir odaları, sarnıcları, sonradan kiliseye cevrilen tabii oyuk, kutsal suyun toplandığı havuz ve bircok şapellerle ziyaretcilerini karşılar Doğrudan doğruya yamaca yaslanmış bina, keşişlerin barındığı asıl manastır yapısıdır Yapıların uzerindeki kemerli galerilerin cok etkileyici goruntuleri hayranlık bırakır Altındere Vadisi dar boğaz karakteri gostermekte olup arazi doğu ve batıdan dik bir meyille vadiye inmektedir
Milli Park, flora acısından da cok zenginlik icermekte olup yorenin hakim bitki ortusunu doğu ladini oluşturur Sahada ayrıca yapraklı ve ibreli ağaclardan goknar , sarıcam, kestane, meşe, ıhlamur, gurgen, soğut, karacam, ormangulu, Kafkas hanımelinden meydana gelen zengin bir bitki ortusu ceşitliliği gorulmeye değer doğal ortamın yaban hayatı icin sunduğu yaşam şartları geyik , karaca, cengel boynuzlu yaban kecisi, yabani domuz, ayı, kurt, cakal, tilki, yaban kedisi gibi turlerin yaşamasına ve coğalmasına olanak sağlamıştır
Meryemana adına kurulan Sumela Manastırı ile Altındere vadisinin bitki zenginliği , peyzaj guzellikleri ve yaban hayatı ziyaretcilerin mutlak gormesi gerekli kaynaklar oluşturur
Milli Parkın yoğun bir şekilde ziyaretci akımına uğradığı donem Nisan başları ile Ekim sonlarıdır
Milli Park sahasında ; manastır gezileri (Patika ile) doğa yuruyuşleri ile piknik yapılabilir Ayrıca Altındere gunubirlik kullanım alanındaki bunglawlarda konaklanabilir
Hatila Vadisi
Hatila Vadisi Milli Parkı, Artvin ili merkez ilce sınırları icerisinde Coruh Nehrinin ana kollarından birisi olan Hatila Vadisi ve bircok yan derelerini icermektedir
Vadi boyunca değişik kayac turleri gorulmekle birlikte, bu kayacların hemen hepsi derinlik volkanizmasının urunudur Hatila Vadisinin genel karakteri; V tipi, dar tabanlı, genc vadi ozelliğindedir
Vadi boyunca litolojik farklılıklardan kaynaklanan eğim kırıkları ortaya cıkmıştır Bu eğim kırıkları, akarsuda şelalelerin oluşumunu sağlamıştır
Vadi yatağının derine aşınmasının, yana doğru acılımından daha kuvvetli olmasından dolayı vadi yamaclarının eğimi %80 hatta bazı kesimlerde %100 'e ulaşmıştır Yamacların gerek fiziksel parcalanma ve kutle hareketleri gerekse yan dere ve heyelanlarla işlenmesi sonucu vadide , cok haşin bir topografya ortaya cıkmıştır Bu topografya , vadinin orta kesimlerinde kanyon ve boğaz oluşumunu sağlamıştır
Vadinin orta ve yukarı ağzında cok zengin ve yoğun olan vejetatif ortu ; bunyesinde cok ceşitli bitki turlerini barındırmaktadır Bu turler icerisinde dikkati ceken belirgin ozellik bitki ortusunun genel olarak Akdeniz iklim karakterini yansıtmaktadır Dolayısıyla buradaki bitki ortusu relikt bir ozellik gosterir Ayrıca bitki turleri icerisinde endemik karakterde olanlar da vardır Bu turlerin sayısı 500'u gecmektedir
Hatila Vadisi zengin bir fauna da icermektedir Bu fauna icerisinde en cok rastlanan turler;ayı, domuz, tilki, porsuk, yaban kecisi, sansar, atmaca, kartal, cakal, dağ horozu, Hopa engereği, alabalıktır
Hatila Vadisinin gerek ilginc jeolojik ve jeomorfolojik yapısı ve gerekse ozgun bitki toplulukları yoreye ulkemizde nadir rastlanan bir alan ozelliğini vermektedir Ayrıca bu doğal oğelerin birleşimi sonucu eşsiz peyzaj guzellikleri ortaya cıkmakta ve bu durumda zengin rekreasyonel potansiyel arz etmektedir
Gorulebilecek Yerler: Milli Parkın ismini veren Hatila Vadisi ile yan kollarındaki vadiler zengin bitki ceşitliliği, yaban hayatı ile ziyaretcileri etkileyecek niteliktedir
Milli Park sahası icerisinde ziyaretcilerin gunubirlik ve kamp kullanımı icin belirlenmiş yerler bulunmaktadır
Cadırla, karavanla ve belirli kapasitelere sahip bunglov tipi doğal ortamla uyumlu tesislerde konaklanabilir Ayrıca Milli Park Artvin il merkezine 10 km mesafede olması nedeniyle burada da konaklama mumkundur
Ihlara Vadisi
Ihlara Vadisi, yeryuzunde buyuk değişikliklerin meydana geldiği ucuncu jeolojik donemde, Hasan Dağı'ndan puskuren lavların oluşturduğu tuf tabakasının doğal etkenlerle erozyona uğraması sonucu oluşmuştur Aşınmaya cok elverişli bu tuf katmanlarının catlaklarında yol bulan termal ozellikli Melendiz cayı, milyonlarca yıllık bir surecin sonunda, 14 kilometre uzunluğunda ve yuksekliği yer yer 110 metreye ulaşan kanyon gorunumlu bu vadiyi meydana getirmiştir Vadi, Ihlara (Yeşilyurt) koyunde başlayıp, Selime koyunde sona ermektedir lhlara vadisi, doğal guzelliğiyle olduğu kadar, tarihi yerleriyle de unludur Hıristiyanlığın ilk donemlerinde, Kapadokya'nın en guvenilir sığınakbolgelerinden birisi oldu Pek cok kilise, manastır ve mağaraev yapıldı Bugun gezilebilen kiliselerdeki fresklerin 913 yuzyıllar arasında boyandığı sanılmaktadır ilk donemlerde yapılan fresklerde daha cok Doğu etkisi gorulmektedir Belisırma koyunde yoğunlaşan ve 10 ve 11 yuzyıllara tarihlenen kiliselerde ise Bizans uslubu egemendir
Kelebekler Vadisi
Kelebekler Vadisi, Muğla ili, Fethiye ilcesi Oludeniz belde sınırları icerisinde bulunan doğal bir hazinedir Sahip olduğu endemik turler nedeniyle dunya mirası olarak korunması onerilmiş 100 dağdan biri olan Babadağ'ın eteklerinde bulunan Kelebekler Vadisi, 8 Şubat 1995'de 1 derecede doğal SİT ilan edilmiş ve her turlu yapılaşmaya kapatılmıştır 350 metreye ulaşan sarp kayalık duvarlarla cevrili olan Vadi ismini, barındırdığı 80'den fazla kelebek turunden ve ozellikle kaplan kelebeğinden almıştır Kaynağı Faralya koyunde bulunan ve 50 metre yukseklikten dokulen şelale, Vadi'nin ortasından gecen bir dere ile Akdeniz'e ulaşır
Kelebekler Vadisi'nin ozgun coğrafi yapısı, bitey ve direyi bilim cevrelerinin, ozellikle botanikcilerin ve entomologların inceleme ve laboratuar calışmalarına konu olmakta; ulusal ve uluslararası cevre orgutlerinin ve ekolojik oluşumların dikkatini cekmektedir
Kelebekler Vadisi'ne ulaşım Oludeniz'den kalkan teknelerle sağlanır Faralya (Uzunyurt) koyunden bir patika Vadi'ye ulaşır; fakat ipli tırmanış rotaları ve değişken yuzeyi nedeniyle, bir rehber eşliğinde yapılmalıdır
Kelebekler Vadisi'nde doğal yaşamı korumak ve bunun icin gereken onlemleri alarak projeleri hayata gecirmek amacıyla bir tesis meydana getirilmiştir Ziyaretcilere cadır ve ağac evlerde konaklama imkanları sunan işletme gunluk 500 konuk kapasitesine sahiptir ve Kelebekler Vadisi'nin 100 donumluk arazisi uzerinde ekolojik tarım yapmanın yanı sıra; arıtma, deniz temizliği ve temiz enerji hususlarında projeler gercekleştirmektedir
Munzur Vadisi
Doğu Anadolu Bolgesinde Tunceli ili sınırları icinde yer alan Munzur Vadisi Milli Parkı Tunceli'ye 8 km uzaklıktadır
Karasu ve Murat cokuntusu alanları arasında yukselen Munzur Dağlarının jeolojik yapısı, metamorfik , volkanik ve tortul kayaclardan meydana gelir Kuzeyde 3300 metreye kadar yukselen bu dağlık alan Mercan ve Munzursuyu vadileri ile buyuk olcude parcalanmıştır Mercan vadisinin 160 metreden yukarı kesimlerinde buzul golleri, dağlardan Ovacık duzluğune gelindiğinde kaynayan gozeler, vadi boyunca dokulen kucuk şelaleler Milli Parkın peyzajında ilgi cekici ornekleridir
Milli Parkta tepeler ve yamaclar meşe ormanları ile kaplıdır Vadi tabanında ise ceviz, kızılağac, dişbudak, karaağac, cınar, kavak, sogut ve calı turlerinden meydana gelen zengin bir bitki ortusu gorulur Sarp ve dik yamaclar ise cıplaktır
Yaban Hayatı;kurt,tilki, ayı, kınalı keklik gibi turlerin yanında dağkecisi , cengel boynuzlu dağkecisi , vaşak, susamuru, cil keklik, keklik kaya kartalı gibi nadir turlerin de barınmasına imkan sağlamakta;Munzur Vadisi ve Mercan suyunda bol miktarda alabalık bulunmaktadır
Parkta gorevlilerin gostereceği yerde kamp kurmak,piknik yapmak ,sportif balık avcılığı, yuruyuş ve dağcılık yapılabilir
Mercan Vadisinin yukarı kesimlerinde buzul golleri, dağlardan Ovacık duzluğune inildiğinde kaynayan gozeleri ve kucuk şelalesi gorulmeye değer guzelliktedir
Milli Parkta kamp kurulup,piknik yapılabilir Sportif balık avcılığı, yuruyuş ve dağcılık yapılabilir Cadırla konaklanabilir