Enerji Çeşitleri Enerji kaynakları nelerdir ?
Enerji Çeşitleri Enerji kaynakları hangileridir ?
Enerji Çeşitleri nelerdir ?
Enerji kaynakları nelerdir ?
ÇEVRESEL ETKİLERİ:Insanoğlu göre yapılan her faaliyetin doğa ve çevre üzerinde negatif tesir yaptığı çok uzun senelerdir bilinmektedir Bu bölümde keza günümüzde enerji elde etmek için yararlanılan diğer kaynaklar keza de bu kaynaklar ve önceki bölümde tanımlanan nükleer teknolojinin çevre üstünde yaratacağı etkilerin iki taraflı olarak kıyaslamasını yapmanızı kolaylaştıracak bilgiler yer alacaktır
1HİDROELEKTRİK ENERJİ: Enerji amacı dahil su kaynaklarının geliştirilmesi ve kullanımı olarak tanımlanabilir Öteki bir açıklama ile Suyun potansiyel enerjisinin kinetik enerjiye dönüştürülmesi ile sağlanan bir enerjidir Ülkemizdeki mevcut yağış miktarları ve akarsularımızın durumu göz önüne alındığında bu enerji kaynağından güvenilir olarak tam kapasite ile kullanım oranımız ancak % 65 olabilecektir (Kaynak :1998 TUBİTAKTTGV)
2JEOTERMAL ENERJİ: Yer kabuğunun dağıtılmış derinliklerinde birikmiş olan ısının oluşturduğu ve sıcaklıkları atmosferik sıcaklığın üzerinde olan sıcak su, buhar ve gazlar olarak tanımlanır
Ülkemiz jeotermal kaynak bakımından dünyada yedinci sırada yer almaktadır Yüzey sıcaklığı 40 derecenin üzerinde olan 140 civarında kaynak mevcuttur Bu kaynakların 136 parça başına merkezi ısıtma ,sera ve konut ısıtılmasına ve endüstriyel kullanıma yerinde iken yalnızca 4 tanesinden teknik ve ekonomik açıdan elektrik enerjisinin elde edilebilmesinin muhtemel olduğu belirlenmiştir Bütün kaynaklarımızın değerlendirilmesinin petrol eşdeğerinin 9 milyar dolaryıl olduğu (Kaynak :1998 TUBİTAKTTGV) hesaplanmıştır
3GÜNEŞ ENERJİSİ: Güneşten gelen ve dünya atmosferi dışarıda şiddeti sabit ve 1370 Wm2 olan ve yer yüzeyinde 01100 Wm2 değerleri aralarında değişen yenilenebilir bir enerji kaynağıdır Isıtmadan soğutmaya ve elektrik üretiminde kontrollü olarak kullanılabilmektedir Ülkemizin yıllık güneşlenme süresi ortalama olarak 2640 saattir En Fazla güneşlenme 362 saat ile temmuz ayında, asgari güneşlenme süresi ise aralık 98 saat ile ayında görülmüştür
Güneşlenme süresi yönünden en varlıklı bölge Güneydoğu Anadolu bölgesi olup bunu sırası ile Akdeniz, Ege , İç Anadolu, Doğu Anadolu, Marmara ve Karadeniz bölgesi izlemektedir
Güneş enerjisi günümüzde: konutlarda ve meslek yerlerinde,tarımsal teknolojide, sanayide,ulaşım araçlarında,iletişim araçlarında,sinyalizasyon ve otomasyonda, elektrik enerjisi üretiminde kullanılmaktadır
4RÜZGAR ENERJİSİ: indirekt yani çevrime uğramış bir güneş enerjisi olarak tanımlanabilir ( TUBİTAKTTGV,1998 ) Rüzgardan elde edilecek enerji tamamen rüzgarın hızına ve esme süresine bağlıdır
Ülkemizin geneli olmasa da rüzgar enerjisi yönünden varlıklı sayılan yerleri mevcuttur Dünyada ise 1990 yılında kurulu rüzgar santralları gücü 2160 MW iken bu rakam 1994 de 3738 MW, 1995 de 4843 MW, 1996 yılında ise 6097 MW ( 1997, Wind Power Raporu) olmuştur Burada uyarı edilirse bilhassa son yıllarda rüzgar enerji santrallarında gözle görülür bir büyüme trendi olmasıdır
Rüzgar enerjisi her ne değin kaynağı doğa olsa bile ücretsiz bir enerji değildir Bu enerjinin temel hammaddesi olan rüzgar her ne dek parayla alınmasa bile rüzgarın taşıdığı enerjinin tutularak enerjiye dönüştürülmesi için bir maliyet gerekir ABD 'de 750 DolarkW olan maliyet Avrupa'da 1400 Dolar kW olabilmektedir Idareli olması için 1000 Dolar kW olması gerekmektedir Denizlere kurulan rüzgar türbünleri ise karadakilere oranla iki kat pahalıya mülk olmaktadır Çoğalan teknoloji ile bu rakamların yakın bir gelecekte fazla daha aşağılara çekilmesi beklenmektedir
5BİYOKÜTLE ENERJİSİ: Klasik ve çağdaş anlamda elde etmek üzere iki grupta koyulmak mümkündür Birincisi; konvansiyonel ormanlardan elde edilen yakacak odun ve tekrar yakıt olarak kullanılan bitki ve hayvan atıkları(tezek gibi) oluşur
İkincisi yani çağdaş biyokütle enerjisi ise; enerji ormancılığı ve ormanağaç endüstrisi atıkları, tarım kesimindeki nebati atıklar, kentsel atıklar, tarıma dayalı endüstri atıkları olarak sıralanır
Günümüzde enerji tarımı adını verdiğimiz bir tarım türü oluşmuştur Bu tarım türünde C4 adı verilen bitkiler ( seker kamışı, mısır, tatlı mısır,…vb) yetiştirilmektedir Bu bitkiler suyu ve karbondioksiti verimli kullanan, kuraklığa dayalı verimi yüksek bitkilerdir
Dünya genelinde biyokütle enerji teknolojileri son derece süratli gelişmektedir Ülkemizde ise 1996 yılı verilerine kadar 5512 BTEP odun , 1533 BTEP bitki ve hayvan atıkları almak üzere toplam 7045 BTEP enerji elde edilmiştir ve bu rakam takvim enerji tüketimimizin az kalsın % 10 'una tekabül etmektedir
6DENİZ KÖKENLİ YENİLENEBİLİR ENERJİ: Deniz dalga enerjisi, deniz sıcaklık gradyent enerjisi, deniz akıntıları enerjisi( boğazlarda) ve medcezir enerjisi olarak tanımlanabilmektedir Ülkemiz için üzerinde durulabilecek enerji grubu ise bilhassa deniz dalga enerjisidirDeniz dalga enerjisinin temelinde yeniden rüzgar enerjisi yatmaktadır Ülkemizin Marmara hariç elde etmek üzere açık deniz kıyı uzunluğu 8210 km civarındadır Bunun turizm , balıkçılık kıyı tesisleri gibi nedenle azami beşte birlik kısmı kullanılabilir ver bu takvim olarak 185 TWhsene düzeyinde bir enerji elde edilebilir
7HİDROJEN ENERJİSİ: Doğada bileşikler halinde oldukça çok bulunan hidrojen bağımsızlık olarak bulunmadığından doğal bir güç kaynağı değildir bununla birlikte hidrojen birincil enerji kaynakları ile öbür hammaddelerden üretilebilmekte ve üretiminde şekil değiştirme işlemleri kullanılmaktadır bu nedenle elektrikten hemen hemen bir yüzyıl sonradan teknolojinin geliştirdiği ve geleceğin alternatif kaynağı olarak yorumlanan bir enerji taşıyıcısıdır Hidrojen karbon içermediği için fosil yakıtların niçin olduğu çevresel sorunlar yaratmaz Isınmadan elektrik üretimine değin dağıtılmış alanların ihtiyacına yanıt verebilecektir Gaz ve akışkan halde olacağı için uzun mesafelere taşınabilecek ve iletimde kayıplar olmayacaktır2010 yılından itibaren hidrojenin ticari amaçlar için kullanılması düşünülmektedir Her türlü maliyet göz önüne alındıktan daha sonra birincil yıllarda benzinden 15 55 arası daha pahalı olması beklenmektedir Ama gelecek yıllarla birlikte çevresel katkıları da göz önüne alındığı zaman bu maliyetin çok daha aşağılara çekilmesi hesaplanmaktadır
Yukarıda özetle açıklanmaya çalışılan bilgiler ışığında şunu söylemek mümkündür: Yenilenebilir enerji kaynakları da dahil olmak üzere yaklaşık olarak tüm enerji kaynaklarında teknolojik olarak gelişmeler mevcuttur Enerji bu güne kadar olduğu gibi gelecekte de insanlık için esas bir sorun olma özelliğini sürdürecektir aynı zamanda ; Gelecek yıllarda bugün olduğundan daha pozitif enerji sağlayan yenilenebilir enerji kaynaklarına sahip olunması da insanlık için uzaktan bir olanak değildir
bununla beraber 2020 yılına kadar yenilenebilir enerji kaynaklarının toplam enerji tüketimine getireceği katkılar ne yazıkki insanlığın ihtiyacı olan enerji rakamlarını karşılamaktan uzakta görünmektedir İnsanoğlunun bugün sahip olduğu teknik seviyeler 2020 yılında toplam enerji ihtiyacımızın maksimum % 12 sinin alternatif enerji kaynaklarından karşılanabileceğini göstermektedir *
Enerji Çeşitleri Enerji kaynakları hangileridir ?
Enerji Çeşitleri nelerdir ?
Enerji kaynakları nelerdir ?
ÇEVRESEL ETKİLERİ:Insanoğlu göre yapılan her faaliyetin doğa ve çevre üzerinde negatif tesir yaptığı çok uzun senelerdir bilinmektedir Bu bölümde keza günümüzde enerji elde etmek için yararlanılan diğer kaynaklar keza de bu kaynaklar ve önceki bölümde tanımlanan nükleer teknolojinin çevre üstünde yaratacağı etkilerin iki taraflı olarak kıyaslamasını yapmanızı kolaylaştıracak bilgiler yer alacaktır
1HİDROELEKTRİK ENERJİ: Enerji amacı dahil su kaynaklarının geliştirilmesi ve kullanımı olarak tanımlanabilir Öteki bir açıklama ile Suyun potansiyel enerjisinin kinetik enerjiye dönüştürülmesi ile sağlanan bir enerjidir Ülkemizdeki mevcut yağış miktarları ve akarsularımızın durumu göz önüne alındığında bu enerji kaynağından güvenilir olarak tam kapasite ile kullanım oranımız ancak % 65 olabilecektir (Kaynak :1998 TUBİTAKTTGV)
2JEOTERMAL ENERJİ: Yer kabuğunun dağıtılmış derinliklerinde birikmiş olan ısının oluşturduğu ve sıcaklıkları atmosferik sıcaklığın üzerinde olan sıcak su, buhar ve gazlar olarak tanımlanır
Ülkemiz jeotermal kaynak bakımından dünyada yedinci sırada yer almaktadır Yüzey sıcaklığı 40 derecenin üzerinde olan 140 civarında kaynak mevcuttur Bu kaynakların 136 parça başına merkezi ısıtma ,sera ve konut ısıtılmasına ve endüstriyel kullanıma yerinde iken yalnızca 4 tanesinden teknik ve ekonomik açıdan elektrik enerjisinin elde edilebilmesinin muhtemel olduğu belirlenmiştir Bütün kaynaklarımızın değerlendirilmesinin petrol eşdeğerinin 9 milyar dolaryıl olduğu (Kaynak :1998 TUBİTAKTTGV) hesaplanmıştır
3GÜNEŞ ENERJİSİ: Güneşten gelen ve dünya atmosferi dışarıda şiddeti sabit ve 1370 Wm2 olan ve yer yüzeyinde 01100 Wm2 değerleri aralarında değişen yenilenebilir bir enerji kaynağıdır Isıtmadan soğutmaya ve elektrik üretiminde kontrollü olarak kullanılabilmektedir Ülkemizin yıllık güneşlenme süresi ortalama olarak 2640 saattir En Fazla güneşlenme 362 saat ile temmuz ayında, asgari güneşlenme süresi ise aralık 98 saat ile ayında görülmüştür
Güneşlenme süresi yönünden en varlıklı bölge Güneydoğu Anadolu bölgesi olup bunu sırası ile Akdeniz, Ege , İç Anadolu, Doğu Anadolu, Marmara ve Karadeniz bölgesi izlemektedir
Güneş enerjisi günümüzde: konutlarda ve meslek yerlerinde,tarımsal teknolojide, sanayide,ulaşım araçlarında,iletişim araçlarında,sinyalizasyon ve otomasyonda, elektrik enerjisi üretiminde kullanılmaktadır
4RÜZGAR ENERJİSİ: indirekt yani çevrime uğramış bir güneş enerjisi olarak tanımlanabilir ( TUBİTAKTTGV,1998 ) Rüzgardan elde edilecek enerji tamamen rüzgarın hızına ve esme süresine bağlıdır
Ülkemizin geneli olmasa da rüzgar enerjisi yönünden varlıklı sayılan yerleri mevcuttur Dünyada ise 1990 yılında kurulu rüzgar santralları gücü 2160 MW iken bu rakam 1994 de 3738 MW, 1995 de 4843 MW, 1996 yılında ise 6097 MW ( 1997, Wind Power Raporu) olmuştur Burada uyarı edilirse bilhassa son yıllarda rüzgar enerji santrallarında gözle görülür bir büyüme trendi olmasıdır
Rüzgar enerjisi her ne değin kaynağı doğa olsa bile ücretsiz bir enerji değildir Bu enerjinin temel hammaddesi olan rüzgar her ne dek parayla alınmasa bile rüzgarın taşıdığı enerjinin tutularak enerjiye dönüştürülmesi için bir maliyet gerekir ABD 'de 750 DolarkW olan maliyet Avrupa'da 1400 Dolar kW olabilmektedir Idareli olması için 1000 Dolar kW olması gerekmektedir Denizlere kurulan rüzgar türbünleri ise karadakilere oranla iki kat pahalıya mülk olmaktadır Çoğalan teknoloji ile bu rakamların yakın bir gelecekte fazla daha aşağılara çekilmesi beklenmektedir
5BİYOKÜTLE ENERJİSİ: Klasik ve çağdaş anlamda elde etmek üzere iki grupta koyulmak mümkündür Birincisi; konvansiyonel ormanlardan elde edilen yakacak odun ve tekrar yakıt olarak kullanılan bitki ve hayvan atıkları(tezek gibi) oluşur
İkincisi yani çağdaş biyokütle enerjisi ise; enerji ormancılığı ve ormanağaç endüstrisi atıkları, tarım kesimindeki nebati atıklar, kentsel atıklar, tarıma dayalı endüstri atıkları olarak sıralanır
Günümüzde enerji tarımı adını verdiğimiz bir tarım türü oluşmuştur Bu tarım türünde C4 adı verilen bitkiler ( seker kamışı, mısır, tatlı mısır,…vb) yetiştirilmektedir Bu bitkiler suyu ve karbondioksiti verimli kullanan, kuraklığa dayalı verimi yüksek bitkilerdir
Dünya genelinde biyokütle enerji teknolojileri son derece süratli gelişmektedir Ülkemizde ise 1996 yılı verilerine kadar 5512 BTEP odun , 1533 BTEP bitki ve hayvan atıkları almak üzere toplam 7045 BTEP enerji elde edilmiştir ve bu rakam takvim enerji tüketimimizin az kalsın % 10 'una tekabül etmektedir
6DENİZ KÖKENLİ YENİLENEBİLİR ENERJİ: Deniz dalga enerjisi, deniz sıcaklık gradyent enerjisi, deniz akıntıları enerjisi( boğazlarda) ve medcezir enerjisi olarak tanımlanabilmektedir Ülkemiz için üzerinde durulabilecek enerji grubu ise bilhassa deniz dalga enerjisidirDeniz dalga enerjisinin temelinde yeniden rüzgar enerjisi yatmaktadır Ülkemizin Marmara hariç elde etmek üzere açık deniz kıyı uzunluğu 8210 km civarındadır Bunun turizm , balıkçılık kıyı tesisleri gibi nedenle azami beşte birlik kısmı kullanılabilir ver bu takvim olarak 185 TWhsene düzeyinde bir enerji elde edilebilir
7HİDROJEN ENERJİSİ: Doğada bileşikler halinde oldukça çok bulunan hidrojen bağımsızlık olarak bulunmadığından doğal bir güç kaynağı değildir bununla birlikte hidrojen birincil enerji kaynakları ile öbür hammaddelerden üretilebilmekte ve üretiminde şekil değiştirme işlemleri kullanılmaktadır bu nedenle elektrikten hemen hemen bir yüzyıl sonradan teknolojinin geliştirdiği ve geleceğin alternatif kaynağı olarak yorumlanan bir enerji taşıyıcısıdır Hidrojen karbon içermediği için fosil yakıtların niçin olduğu çevresel sorunlar yaratmaz Isınmadan elektrik üretimine değin dağıtılmış alanların ihtiyacına yanıt verebilecektir Gaz ve akışkan halde olacağı için uzun mesafelere taşınabilecek ve iletimde kayıplar olmayacaktır2010 yılından itibaren hidrojenin ticari amaçlar için kullanılması düşünülmektedir Her türlü maliyet göz önüne alındıktan daha sonra birincil yıllarda benzinden 15 55 arası daha pahalı olması beklenmektedir Ama gelecek yıllarla birlikte çevresel katkıları da göz önüne alındığı zaman bu maliyetin çok daha aşağılara çekilmesi hesaplanmaktadır
Yukarıda özetle açıklanmaya çalışılan bilgiler ışığında şunu söylemek mümkündür: Yenilenebilir enerji kaynakları da dahil olmak üzere yaklaşık olarak tüm enerji kaynaklarında teknolojik olarak gelişmeler mevcuttur Enerji bu güne kadar olduğu gibi gelecekte de insanlık için esas bir sorun olma özelliğini sürdürecektir aynı zamanda ; Gelecek yıllarda bugün olduğundan daha pozitif enerji sağlayan yenilenebilir enerji kaynaklarına sahip olunması da insanlık için uzaktan bir olanak değildir
bununla beraber 2020 yılına kadar yenilenebilir enerji kaynaklarının toplam enerji tüketimine getireceği katkılar ne yazıkki insanlığın ihtiyacı olan enerji rakamlarını karşılamaktan uzakta görünmektedir İnsanoğlunun bugün sahip olduğu teknik seviyeler 2020 yılında toplam enerji ihtiyacımızın maksimum % 12 sinin alternatif enerji kaynaklarından karşılanabileceğini göstermektedir *