Enerji Ceşitleri Enerji kaynakları nelerdir ?
Enerji Ceşitleri Enerji kaynakları hangileridir ?
Enerji Ceşitleri nelerdir ?
Enerji kaynakları nelerdir ?
CEVRESEL ETKİLERİ:İnsanoğlu tarafından yapılan her faaliyetin doğa ve cevre uzerinde olumsuz etki yaptığı cok uzun yıllardır bilinmektedir Bu bolumde hem gunumuzde enerji elde etmek icin yararlanılan diğer kaynaklar hem de bu kaynaklar ve onceki bolumde tanımlanan nukleer teknolojinin cevre uzerinde yaratacağı etkilerin karşılıklı olarak kıyaslamasını yapmanızı kolaylaştıracak bilgiler yer alacaktır
1HİDROELEKTRİK ENERJİ: Enerji amacı dahil su kaynaklarının geliştirilmesi ve kullanımı olarak tanımlanabilir Diğer bir ifade ile Suyun potansiyel enerjisinin kinetik enerjiye donuşturulmesi ile sağlanan bir enerjidir Ulkemizdeki mevcut yağış miktarları ve akarsularımızın durumu goz onune alındığında bu enerji kaynağından guvenilir olarak tam kapasite ile yararlanma oranımız ancak % 65 olabilecektir (Kaynak :1998 TUBİTAKTTGV)
2JEOTERMAL ENERJİ: Yer kabuğunun ceşitli derinliklerinde birikmiş olan ısının oluşturduğu ve sıcaklıkları atmosferik sıcaklığın uzerinde olan sıcak su, buhar ve gazlar olarak tanımlanır
Ulkemiz jeotermal kaynak bakımından dunyada yedinci sırada yer almaktadır Yuzey sıcaklığı 40 derecenin uzerinde olan 140 civarında kaynak mevcuttur Bu kaynakların 136 tanesi merkezi ısıtma ,sera ve konut ısıtılmasına ve endustriyel kullanıma uygun iken sadece 4 tanesinden teknik ve ekonomik acıdan elektrik enerjisinin elde edilebilmesinin mumkun olduğu belirlenmiştir Tum kaynaklarımızın değerlendirilmesinin petrol eşdeğerinin 9 milyar dolaryıl olduğu (Kaynak :1998 TUBİTAKTTGV) hesaplanmıştır
3GUNEŞ ENERJİSİ: Guneşten gelen ve dunya atmosferi dışında şiddeti sabit ve 1370 Wm2 olan ve yer yuzeyinde 01100 Wm2 değerleri arasında değişen yenilenebilir bir enerji kaynağıdır Isıtmadan soğutmaya ve elektrik uretiminde kontrollu olarak kullanılabilmektedir Ulkemizin yıllık guneşlenme suresi ortalama olarak 2640 saattir Maksimum guneşlenme 362 saat ile temmuz ayında, minimum guneşlenme suresi ise aralık 98 saat ile ayında gorulmuştur
Guneşlenme suresi yonunden en zengin bolge Guneydoğu Anadolu bolgesi olup bunu sırası ile Akdeniz, Ege , İc Anadolu, Doğu Anadolu, Marmara ve Karadeniz bolgesi izlemektedir
Guneş enerjisi gunumuzde: konutlarda ve iş yerlerinde,tarımsal teknolojide, sanayide,ulaşım araclarında,iletişim araclarında,sinyalizasyon ve otomasyonda, elektrik enerjisi uretiminde kullanılmaktadır
4RUZGAR ENERJİSİ: indirekt yani cevrime uğramış bir guneş enerjisi olarak tanımlanabilir ( TUBİTAKTTGV,1998 ) Ruzgardan elde edilecek enerji tamamen ruzgarın hızına ve esme suresine bağlıdır
Ulkemizin geneli olmasa da ruzgar enerjisi yonunden zengin sayılan yerleri mevcuttur Dunyada ise 1990 yılında kurulu ruzgar santralları gucu 2160 MW iken bu rakam 1994 de 3738 MW, 1995 de 4843 MW, 1996 yılında ise 6097 MW ( 1997, Wind Power Raporu) olmuştur Burada dikkat edilirse ozellikle son yıllarda ruzgar enerji santrallarında gozle gorulur bir artış trendi olmasıdır
Ruzgar enerjisi her ne kadar kaynağı doğa olsa bile bedava bir enerji değildir Bu enerjinin temel hammaddesi olan ruzgar her ne kadar parayla alınmasa bile ruzgarın taşıdığı enerjinin tutularak enerjiye donuşturulmesi icin bir maliyet gerekir ABD 'de 750 DolarkW olan maliyet Avrupa'da 1400 Dolar kW olabilmektedir Ekonomik olması icin 1000 Dolar kW olması gerekmektedir Denizlere kurulan ruzgar turbunleri ise karadakilere oranla iki kat pahalıya mal olmaktadır Gelişen teknoloji ile bu rakamların yakın bir gelecekte cok daha aşağılara cekilmesi beklenmektedir
5BİYOKUTLE ENERJİSİ: Klasik ve modern anlamda olmak uzere iki grupta ele almak mumkundur Birincisi; konvansiyonel ormanlardan elde edilen yakacak odun ve yine yakacak olarak kullanılan bitki ve hayvan atıkları(tezek gibi) oluşur
İkincisi yani modern biyokutle enerjisi ise; enerji ormancılığı ve ormanağac endustrisi atıkları, tarım kesimindeki bitkisel atıklar, kentsel atıklar, tarıma dayalı endustri atıkları olarak sıralanır
Gunumuzde enerji tarımı adını verdiğimiz bir tarım turu oluşmuştur Bu tarım turunde C4 adı verilen bitkiler ( seker kamışı, mısır, tatlı darı,…vb) yetiştirilmektedir Bu bitkiler suyu ve karbondioksiti verimli kullanan, kuraklığa dayalı verimi yuksek bitkilerdir
Dunya genelinde biyokutle enerji teknolojileri son derece hızlı gelişmektedir Ulkemizde ise 1996 yılı verilerine gore 5512 BTEP odun , 1533 BTEP bitki ve hayvan atıkları olmak uzere toplam 7045 BTEP enerji elde edilmiştir ve bu rakam yıllık enerji tuketimimizin yaklaşık olarak % 10 'una tekabul etmektedir
6DENİZ KOKENLİ YENİLENEBİLİR ENERJİ: Deniz dalga enerjisi, deniz sıcaklık gradyent enerjisi, deniz akıntıları enerjisi( boğazlarda) ve medcezir enerjisi olarak tanımlanabilmektedir Ulkemiz icin uzerinde durulabilecek enerji grubu ise ozellikle deniz dalga enerjisidirDeniz dalga enerjisinin temelinde yine ruzgar enerjisi yatmaktadır Ulkemizin Marmara haric olmak uzere acık deniz kıyı uzunluğu 8210 km civarındadır Bunun turizm , balıkcılık kıyı tesisleri gibi nedenle en fazla beşte birlik kısmı kullanılabilir ver bu yıllık olarak 185 TWhyıl duzeyinde bir enerji elde edilebilir
7HİDROJEN ENERJİSİ: Doğada bileşikler halinde bol miktarda bulunan hidrojen serbest olarak bulunmadığından doğal bir enerji kaynağı değildir Bununla birlikte hidrojen birincil enerji kaynakları ile değişik hammaddelerden uretilebilmekte ve uretiminde donuşturme işlemleri kullanılmaktadır Bu nedenle elektrikten neredeyse bir asır sonra teknolojinin geliştirdiği ve geleceğin alternatif kaynağı olarak yorumlanan bir enerji taşıyıcısıdır Hidrojen karbon icermediği icin fosil yakıtların neden olduğu cevresel sorunlar yaratmaz Isınmadan elektrik uretimine kadar ceşitli alanların ihtiyacına cevap verebilecektir Gaz ve sıvı halde olacağı icin uzun mesafelere taşınabilecek ve iletimde kayıplar olmayacaktır2019 yılından itibaren hidrojenin ticari amaclar icin kullanılması duşunulmektedir Her turlu maliyet goz onune alındıktan sonra ilk yıllarda benzinden 15 55 arası daha pahalı olması beklenmektedir Fakat gelecek yıllarla birlikte cevresel katkıları da goz onune alındığı zaman bu maliyetin cok daha aşağılara cekilmesi hesaplanmaktadır
Yukarıda kısaca acıklanmaya calışılan bilgiler ışığında şunu soylemek mumkundur: Yenilenebilir enerji kaynakları da dahil olmak uzere hemen hemen tum enerji kaynaklarında teknolojik olarak gelişmeler mevcuttur Enerji bu gune kadar olduğu gibi gelecekte de insanlık icin temel bir sorun olma ozelliğini surdurecektir Bununla birlikte ; Gelecek yıllarda bugun olduğundan daha fazla enerji sağlayan yenilenebilir enerji kaynaklarına sahip olunması da insanlık icin uzak bir ihtimal değildir
Bununla birlikte 2020 yılına kadar yenilenebilir enerji kaynaklarının toplam enerji tuketimine getireceği katkılar ne yazıkki insanlığın ihtiyacı olan enerji rakamlarını karşılamaktan uzak gorunmektedir İnsanoğlunun bugun sahip olduğu teknik seviyeler 2020 yılında toplam enerji ihtiyacımızın maksimum % 12 sinin alternatif enerji kaynaklarından karşılanabileceğini gostermektedir
Enerji Ceşitleri Enerji kaynakları hangileridir ?
Enerji Ceşitleri nelerdir ?
Enerji kaynakları nelerdir ?
CEVRESEL ETKİLERİ:İnsanoğlu tarafından yapılan her faaliyetin doğa ve cevre uzerinde olumsuz etki yaptığı cok uzun yıllardır bilinmektedir Bu bolumde hem gunumuzde enerji elde etmek icin yararlanılan diğer kaynaklar hem de bu kaynaklar ve onceki bolumde tanımlanan nukleer teknolojinin cevre uzerinde yaratacağı etkilerin karşılıklı olarak kıyaslamasını yapmanızı kolaylaştıracak bilgiler yer alacaktır
1HİDROELEKTRİK ENERJİ: Enerji amacı dahil su kaynaklarının geliştirilmesi ve kullanımı olarak tanımlanabilir Diğer bir ifade ile Suyun potansiyel enerjisinin kinetik enerjiye donuşturulmesi ile sağlanan bir enerjidir Ulkemizdeki mevcut yağış miktarları ve akarsularımızın durumu goz onune alındığında bu enerji kaynağından guvenilir olarak tam kapasite ile yararlanma oranımız ancak % 65 olabilecektir (Kaynak :1998 TUBİTAKTTGV)
2JEOTERMAL ENERJİ: Yer kabuğunun ceşitli derinliklerinde birikmiş olan ısının oluşturduğu ve sıcaklıkları atmosferik sıcaklığın uzerinde olan sıcak su, buhar ve gazlar olarak tanımlanır
Ulkemiz jeotermal kaynak bakımından dunyada yedinci sırada yer almaktadır Yuzey sıcaklığı 40 derecenin uzerinde olan 140 civarında kaynak mevcuttur Bu kaynakların 136 tanesi merkezi ısıtma ,sera ve konut ısıtılmasına ve endustriyel kullanıma uygun iken sadece 4 tanesinden teknik ve ekonomik acıdan elektrik enerjisinin elde edilebilmesinin mumkun olduğu belirlenmiştir Tum kaynaklarımızın değerlendirilmesinin petrol eşdeğerinin 9 milyar dolaryıl olduğu (Kaynak :1998 TUBİTAKTTGV) hesaplanmıştır
3GUNEŞ ENERJİSİ: Guneşten gelen ve dunya atmosferi dışında şiddeti sabit ve 1370 Wm2 olan ve yer yuzeyinde 01100 Wm2 değerleri arasında değişen yenilenebilir bir enerji kaynağıdır Isıtmadan soğutmaya ve elektrik uretiminde kontrollu olarak kullanılabilmektedir Ulkemizin yıllık guneşlenme suresi ortalama olarak 2640 saattir Maksimum guneşlenme 362 saat ile temmuz ayında, minimum guneşlenme suresi ise aralık 98 saat ile ayında gorulmuştur
Guneşlenme suresi yonunden en zengin bolge Guneydoğu Anadolu bolgesi olup bunu sırası ile Akdeniz, Ege , İc Anadolu, Doğu Anadolu, Marmara ve Karadeniz bolgesi izlemektedir
Guneş enerjisi gunumuzde: konutlarda ve iş yerlerinde,tarımsal teknolojide, sanayide,ulaşım araclarında,iletişim araclarında,sinyalizasyon ve otomasyonda, elektrik enerjisi uretiminde kullanılmaktadır
4RUZGAR ENERJİSİ: indirekt yani cevrime uğramış bir guneş enerjisi olarak tanımlanabilir ( TUBİTAKTTGV,1998 ) Ruzgardan elde edilecek enerji tamamen ruzgarın hızına ve esme suresine bağlıdır
Ulkemizin geneli olmasa da ruzgar enerjisi yonunden zengin sayılan yerleri mevcuttur Dunyada ise 1990 yılında kurulu ruzgar santralları gucu 2160 MW iken bu rakam 1994 de 3738 MW, 1995 de 4843 MW, 1996 yılında ise 6097 MW ( 1997, Wind Power Raporu) olmuştur Burada dikkat edilirse ozellikle son yıllarda ruzgar enerji santrallarında gozle gorulur bir artış trendi olmasıdır
Ruzgar enerjisi her ne kadar kaynağı doğa olsa bile bedava bir enerji değildir Bu enerjinin temel hammaddesi olan ruzgar her ne kadar parayla alınmasa bile ruzgarın taşıdığı enerjinin tutularak enerjiye donuşturulmesi icin bir maliyet gerekir ABD 'de 750 DolarkW olan maliyet Avrupa'da 1400 Dolar kW olabilmektedir Ekonomik olması icin 1000 Dolar kW olması gerekmektedir Denizlere kurulan ruzgar turbunleri ise karadakilere oranla iki kat pahalıya mal olmaktadır Gelişen teknoloji ile bu rakamların yakın bir gelecekte cok daha aşağılara cekilmesi beklenmektedir
5BİYOKUTLE ENERJİSİ: Klasik ve modern anlamda olmak uzere iki grupta ele almak mumkundur Birincisi; konvansiyonel ormanlardan elde edilen yakacak odun ve yine yakacak olarak kullanılan bitki ve hayvan atıkları(tezek gibi) oluşur
İkincisi yani modern biyokutle enerjisi ise; enerji ormancılığı ve ormanağac endustrisi atıkları, tarım kesimindeki bitkisel atıklar, kentsel atıklar, tarıma dayalı endustri atıkları olarak sıralanır
Gunumuzde enerji tarımı adını verdiğimiz bir tarım turu oluşmuştur Bu tarım turunde C4 adı verilen bitkiler ( seker kamışı, mısır, tatlı darı,…vb) yetiştirilmektedir Bu bitkiler suyu ve karbondioksiti verimli kullanan, kuraklığa dayalı verimi yuksek bitkilerdir
Dunya genelinde biyokutle enerji teknolojileri son derece hızlı gelişmektedir Ulkemizde ise 1996 yılı verilerine gore 5512 BTEP odun , 1533 BTEP bitki ve hayvan atıkları olmak uzere toplam 7045 BTEP enerji elde edilmiştir ve bu rakam yıllık enerji tuketimimizin yaklaşık olarak % 10 'una tekabul etmektedir
6DENİZ KOKENLİ YENİLENEBİLİR ENERJİ: Deniz dalga enerjisi, deniz sıcaklık gradyent enerjisi, deniz akıntıları enerjisi( boğazlarda) ve medcezir enerjisi olarak tanımlanabilmektedir Ulkemiz icin uzerinde durulabilecek enerji grubu ise ozellikle deniz dalga enerjisidirDeniz dalga enerjisinin temelinde yine ruzgar enerjisi yatmaktadır Ulkemizin Marmara haric olmak uzere acık deniz kıyı uzunluğu 8210 km civarındadır Bunun turizm , balıkcılık kıyı tesisleri gibi nedenle en fazla beşte birlik kısmı kullanılabilir ver bu yıllık olarak 185 TWhyıl duzeyinde bir enerji elde edilebilir
7HİDROJEN ENERJİSİ: Doğada bileşikler halinde bol miktarda bulunan hidrojen serbest olarak bulunmadığından doğal bir enerji kaynağı değildir Bununla birlikte hidrojen birincil enerji kaynakları ile değişik hammaddelerden uretilebilmekte ve uretiminde donuşturme işlemleri kullanılmaktadır Bu nedenle elektrikten neredeyse bir asır sonra teknolojinin geliştirdiği ve geleceğin alternatif kaynağı olarak yorumlanan bir enerji taşıyıcısıdır Hidrojen karbon icermediği icin fosil yakıtların neden olduğu cevresel sorunlar yaratmaz Isınmadan elektrik uretimine kadar ceşitli alanların ihtiyacına cevap verebilecektir Gaz ve sıvı halde olacağı icin uzun mesafelere taşınabilecek ve iletimde kayıplar olmayacaktır2019 yılından itibaren hidrojenin ticari amaclar icin kullanılması duşunulmektedir Her turlu maliyet goz onune alındıktan sonra ilk yıllarda benzinden 15 55 arası daha pahalı olması beklenmektedir Fakat gelecek yıllarla birlikte cevresel katkıları da goz onune alındığı zaman bu maliyetin cok daha aşağılara cekilmesi hesaplanmaktadır
Yukarıda kısaca acıklanmaya calışılan bilgiler ışığında şunu soylemek mumkundur: Yenilenebilir enerji kaynakları da dahil olmak uzere hemen hemen tum enerji kaynaklarında teknolojik olarak gelişmeler mevcuttur Enerji bu gune kadar olduğu gibi gelecekte de insanlık icin temel bir sorun olma ozelliğini surdurecektir Bununla birlikte ; Gelecek yıllarda bugun olduğundan daha fazla enerji sağlayan yenilenebilir enerji kaynaklarına sahip olunması da insanlık icin uzak bir ihtimal değildir
Bununla birlikte 2020 yılına kadar yenilenebilir enerji kaynaklarının toplam enerji tuketimine getireceği katkılar ne yazıkki insanlığın ihtiyacı olan enerji rakamlarını karşılamaktan uzak gorunmektedir İnsanoğlunun bugun sahip olduğu teknik seviyeler 2020 yılında toplam enerji ihtiyacımızın maksimum % 12 sinin alternatif enerji kaynaklarından karşılanabileceğini gostermektedir