enerji kaynaklarının cevreye olumlu ve olumsuz etkileri
Yenilenemez Enerji Kaynaklarının Cevresel Etkileri
Bugun fosil yakıtların cevre ve insan sağlığı acısından yarattığı olumsuzluklar her gecen gun katlanarak artmaktadır Fosil yakıtlar yakıldığında altı sera gazının acığa cıkmasına neden olur Bunlardan en belirleyici olanları karbondioksit (CO2) ve metandır Diğerleri ise kukurt, partikul madde, azotoksit, kurum ve kuldur
Guneş, gun doğumundan gun batımına kadar atmosfere ısı ve ışık vermektedir Doğal dongunun devam etmesi icin bu ısının tekrar uzaya verilmesi gerekmektedir Oysa fosil yakıtların yanması sonucu ortaya cıkan CO2 ve metan gazı bunyelerinde ısı tutma ozelliğinden dolayı ısının bir kısmını atmosferde tutmaktadır Boylece dunya ısınmaya başlamakta ve iklim değişiklikleri meydana gelmektedir
Olumsuz yonlerini bir kac alt başlıkta inceleyelim ;
Kuresel Isınma
Fosil yakıtların yoğun bir şekilde yakılması ile başta karbondioksit olmak uzere, atmosferde sera gazlarının giderek artması ve buna bağlı olarak dunyamızın ısınması, sera etkisi ( kursel ısınma ) olarak tanımlanmaktadır
Sera etkisi yapan gazlar arasında, karbondioksit, metan, karbon monoksit, hidrokarbonlar ve kloroflora Karbonları sayılabilir Kuresel ısınmanın en buyuk etkisinin, kutuplardaki buzulların erimesine yol acması ve denizlerin yukselerek bircok ulkenin sular altında kalması olacağı belirtilmiştir Fosil yakıt tuketiminin aynı hızla surmesi sonucunda, onumuzdeki 50 yıl icinde dunyamızın sıcaklığının 5 derece artacağını ve bunun da buyuk felaketlere yol acacağını gostermektedir Ayrıca, sera etkisi nedeniyle yeryuzu sıcaklığının artması ile denizlerden gollerden ve nehirlerden daha cok buharlaşma olacak, dolayısıyla daha fazla yağmur ve doğal sel felaketleri olacaktır
1900lerden 2000lere kadar atmosferin ortalama sıcaklığı 0,5 derece artmıştır ve iklim değişikliğinin zincirleme sonucları yavaş yavaş yaşamı etkilemektedir Su kaynakları kurumakta, cicekler erken acmakta, erken yağan karlar tarım urunlerinde zayiata sebep olmakta, bitkiler zamansız meyve vermekte ya da hic vermemektedir
Uzmanlar, fosil yakıtların etkilerini kısa ve uzun vadeli olarak değerlendirmektedir Kısa vadede oluşan sonuclar artık yaşamın bir parcası olmuş durumdadır Sıcaklık arttıkca buzlar ana kutleden koparak erimekte, cığ olayları artmakta, fazla miktarda su dolaşıma girmekte, sel felaketleri, fırtınalar, kasırgalar oluşmaktadır
Kuresel ısınmanın, uzun vadede ongorulen sonucları ise daha vahimdir Ortalama sıcaklık artışı bu hızla devam ederse, 2020 yılında deniz seviyesi bir metreye kadar yukselecektir Bu da dunyanın en buyuk kentlerinin sular altında kalmasına yol acacaktır
Asit Yağmurları:Ozellikle komur ve petrol gibi fosil yakıtlardan havaya atılan kukurt dioksit, azot oksitler ve karbon gazları, yağmur damlaları ile birleştirilerek sırayla sulfurik asit, nitrik asit ve karbonik asit oluşturur Asit yağmurlarının zararı, ormanlarla sınırlı olmayıp, canlı varlıkların yanı sıra, demir yolları, binalar, kopruler ve tarihsel kalıntılar uzerinde de etkili olmaktadır Fosil yakıtların yanma reaksiyonu sonucunda atmosferik sera etkisine yol acan CO2 salımı 1990 yılında 0,6 milyar tonyıl iken, ozellikle son 40 yılda buyuk bir artış gostererek, 1998 yılında 55 milyar tonyıla ulaşmıştır
Kentsel Hava Kirliliği
1960lı yılların sonundan itibaren dunyanın her tarafında gorulen hızlı nufus artışı, kentleşme ve sanayileşme, ısınma, trafik, sınai faaliyetler ve buna bağlı elektrik tuketimi icin artan bir yakıt tuketimini de beraberinde getirmiştir
Fosil yakıt emisyonları arasında SOx, NOx, CO2 ve ceşitli organik bileşikler, kurum ve partikul maddeler sayılabilir
Yenilenebilen Enerji Kaynaklarının cevresel etkisi
Bugun tum dunyanın enerji tuketiminde buyuk olcude bağımlı olduğu enerji kaynakları yenilenemez nitelikte olan fosil kaynaklardır Bu fosil kaynakların cevreye verdikleri zararlarda ozellikle şehirlerdeki hava kirliliği olmak uzere tum doğal ortam uzerinde kendini hissettirmekte ve bu olumsuzlukların en aza indirilebilmesi icinde careler aramaktadır Ancak henuz yoğun şekilde kullanımı olmayan ve cevre uzerindeki etkileri yeterince değerlendirilmemiş olan yenilenebilen enerji kaynaklarının cevresel etkileri uzerinde ayrı ayrı durulmaktadır
Ruzgar Enerjisi
Ruzgar tribunleri gorunum olarak 20 km lik bir alanda negatif etki yapmaktadır Kuşların takip ettiği goc yolları guzergahında cıkardıkları ses ile bu goruş yollarını değiştirmesi sebep olurlar Diğer enerji kaynaklarına gore ruzgar enerjisi cevreye cok zarar vermediği icin vatandaşlar tarafından cevreye verdikleri goruntu bozukluğu gibi şeyleri gormezlikten gelirler Fanatik cevreciler yine de buna karşı tepkilidirler (hoş gorulu yaklaşmazlar)
Ruzgar enerjisi uretimi icin geniş bir arazi devreye sokulmaktadır 1000 NWplik bir enerji uretimi icin 100 km2 lik bir alanın kullanılması gerekir Ve burada işgal edilen yuzey % 01dir Diğer kalan arazilerde zirai acıdan kullanılabilir Buradaki en onemli dezavantaj gurultu rahatsızlığıdır Bu jenaratorlerin 200300 m kadar otesine kadar gurultu rahatsızlığı soz konusudur Bunlar estetik acıdan cok arzu edilmeyen tesislerdir
Ruzgar Enerjisi, atmosfer ve suları kirletmemekte, cevreye zararlı olabilecek herhangi bir toksit madde vermemekte birlikte, ruzgar turbinlerinin cıkardığı ses, gurultu rahatsızlığına neden olmakta ve arazi kullanımı acısından da bazı olumsuzlukları beraberinde getirmektedir Ozellikle ormanlık alanlarda ruzgar turbinlerinin inşası icin ağac kesilmekte, yeşil alanlara zararlar verilmektedir Yine bu turbinlerin inşası icin yollar yapılmakta ve bu yolların yapımı sırasında, ormandaki ağaclar kesilmekte, bu yollarla orman ve cevre onemli olcude zarar gormektedir Ruzgar turbinleri yerleşim alanlarına yakın inşa edilmişse bu alanlarda yol actığı gurultu rahatsızlığı nedeniyle taşınmazların değerini buyuk olcude azaltmaktadır
Ruzgar turbinlerinin diğer bir cevresel olumsuzluğu da kartal ve doğan turu kuşların, bunlara carparak olmesidir Bu konuda turbini ureten firmalar bir takım onlemler almak icin araştırmalarını yoğunlaştırmaktadır
Guneş Enerjisi
Guneş enerjisinde 1000 MWp lik bir enerji icin 78 km2 guneş panellerine ihtiyac vardır Bu tur paneller genellikle binaların catı ve duvarlarına yerleştirilir
Guneş enerjisi ureten sistemler, hava kirliliğine yol acmamakta, sağlığımız uzerinde de her hangi bir olumsuzluk ortaya koymamaktadır Bilindiği gibi, guneş enerjisinin verimi, teknolojisine ve iklim şartlarına bağlı olarak değişmektedir Guneş enerjisi ile ısınan suyun ozelliğinde de sağlığımızı olumsuz yonde etkileyecek herhangi bir değişiklik soz konusu değildir
Guneş enerjisi icin uretilen malzemelerin bazıları, bunların uretiminde calışan işciler ve bunlara dokunan kimseler uzerinde olumsuz etkiler yapmaktadır Ozellikle foto voltaik pillerde kullanılan kadmiyum ve arsenik, soz konusu zararlı maddeler arasındadır Yine bazı sistemlerde kullanılan silikon maddesi solunum yolları ile alındığında, burada calışan işciler uzerinde kanserojen etki de bulunmaktadır Diğer taraftan, bu foto voltaik pillerden sızan ve cevreye yayılan gazlar yangın olaylarında itfaiyeciler uzerinde de telafisi mumkun olmayan zararlar meydana getirmektedir
Guneş enerjisi uretimi icin buyuk olcekte arazi kullanımı gerekmektedir 2060 mega wattlık bir enerji uretimi icin, en azından, bir kilometrekarelik alana ihtiyac vardır Bu durum sadece guneş enerjisi uretimi icin değil, termik santralarda da en az o kadarlık bir alana ihtiyac duyulmaktadır Nufusun yoğun olduğu, arazinin kıymetli olduğu yorelerde, bu durum onemli bir olumsuzluktur Diğer taraftan, guneş enerjisinde su kullanılmadığı icin suyun olmadığı veya kıymetli olduğu yorelerde, ozellikle collerde onemli bir avantaızlıktır
Jeotermal Enerji
Jeotermal enerji bilindiği gibi yerin icinden elde edilen bir enerjidir Meteorik suların yerin icinde dolaşım yaparken, sıcak magma tarafından ısıtılması ve konveksiyon akımları ile yeryuzune yukselmesi sonucu ortaya cıkan, sıcak akışkanlar, yenilebilen enerji kaynaklarını oluşturmaktadır Bu konuda sıcak kaya sistemleri de son zamanlarda da etkisini buyutumuştur
Yenilenebilir ve Yenilenemez enerji kaynaklarının Olumsuzluklarının yanı sıra olumlu yanları ise insanların ihtiyaclarını karşılamasında ve gelişmesiin sağlıklı olarak surdurulmesinde gerekli olan enerji ozellikle sanayi ,konut ve ulaştırma gibi sektorlerde kulanılmaktadır
Yenilenemez Enerji Kaynaklarının Cevresel Etkileri
Bugun fosil yakıtların cevre ve insan sağlığı acısından yarattığı olumsuzluklar her gecen gun katlanarak artmaktadır Fosil yakıtlar yakıldığında altı sera gazının acığa cıkmasına neden olur Bunlardan en belirleyici olanları karbondioksit (CO2) ve metandır Diğerleri ise kukurt, partikul madde, azotoksit, kurum ve kuldur
Guneş, gun doğumundan gun batımına kadar atmosfere ısı ve ışık vermektedir Doğal dongunun devam etmesi icin bu ısının tekrar uzaya verilmesi gerekmektedir Oysa fosil yakıtların yanması sonucu ortaya cıkan CO2 ve metan gazı bunyelerinde ısı tutma ozelliğinden dolayı ısının bir kısmını atmosferde tutmaktadır Boylece dunya ısınmaya başlamakta ve iklim değişiklikleri meydana gelmektedir
Olumsuz yonlerini bir kac alt başlıkta inceleyelim ;
Kuresel Isınma
Fosil yakıtların yoğun bir şekilde yakılması ile başta karbondioksit olmak uzere, atmosferde sera gazlarının giderek artması ve buna bağlı olarak dunyamızın ısınması, sera etkisi ( kursel ısınma ) olarak tanımlanmaktadır
Sera etkisi yapan gazlar arasında, karbondioksit, metan, karbon monoksit, hidrokarbonlar ve kloroflora Karbonları sayılabilir Kuresel ısınmanın en buyuk etkisinin, kutuplardaki buzulların erimesine yol acması ve denizlerin yukselerek bircok ulkenin sular altında kalması olacağı belirtilmiştir Fosil yakıt tuketiminin aynı hızla surmesi sonucunda, onumuzdeki 50 yıl icinde dunyamızın sıcaklığının 5 derece artacağını ve bunun da buyuk felaketlere yol acacağını gostermektedir Ayrıca, sera etkisi nedeniyle yeryuzu sıcaklığının artması ile denizlerden gollerden ve nehirlerden daha cok buharlaşma olacak, dolayısıyla daha fazla yağmur ve doğal sel felaketleri olacaktır
1900lerden 2000lere kadar atmosferin ortalama sıcaklığı 0,5 derece artmıştır ve iklim değişikliğinin zincirleme sonucları yavaş yavaş yaşamı etkilemektedir Su kaynakları kurumakta, cicekler erken acmakta, erken yağan karlar tarım urunlerinde zayiata sebep olmakta, bitkiler zamansız meyve vermekte ya da hic vermemektedir
Uzmanlar, fosil yakıtların etkilerini kısa ve uzun vadeli olarak değerlendirmektedir Kısa vadede oluşan sonuclar artık yaşamın bir parcası olmuş durumdadır Sıcaklık arttıkca buzlar ana kutleden koparak erimekte, cığ olayları artmakta, fazla miktarda su dolaşıma girmekte, sel felaketleri, fırtınalar, kasırgalar oluşmaktadır
Kuresel ısınmanın, uzun vadede ongorulen sonucları ise daha vahimdir Ortalama sıcaklık artışı bu hızla devam ederse, 2020 yılında deniz seviyesi bir metreye kadar yukselecektir Bu da dunyanın en buyuk kentlerinin sular altında kalmasına yol acacaktır
Asit Yağmurları:Ozellikle komur ve petrol gibi fosil yakıtlardan havaya atılan kukurt dioksit, azot oksitler ve karbon gazları, yağmur damlaları ile birleştirilerek sırayla sulfurik asit, nitrik asit ve karbonik asit oluşturur Asit yağmurlarının zararı, ormanlarla sınırlı olmayıp, canlı varlıkların yanı sıra, demir yolları, binalar, kopruler ve tarihsel kalıntılar uzerinde de etkili olmaktadır Fosil yakıtların yanma reaksiyonu sonucunda atmosferik sera etkisine yol acan CO2 salımı 1990 yılında 0,6 milyar tonyıl iken, ozellikle son 40 yılda buyuk bir artış gostererek, 1998 yılında 55 milyar tonyıla ulaşmıştır
Kentsel Hava Kirliliği
1960lı yılların sonundan itibaren dunyanın her tarafında gorulen hızlı nufus artışı, kentleşme ve sanayileşme, ısınma, trafik, sınai faaliyetler ve buna bağlı elektrik tuketimi icin artan bir yakıt tuketimini de beraberinde getirmiştir
Fosil yakıt emisyonları arasında SOx, NOx, CO2 ve ceşitli organik bileşikler, kurum ve partikul maddeler sayılabilir
Yenilenebilen Enerji Kaynaklarının cevresel etkisi
Bugun tum dunyanın enerji tuketiminde buyuk olcude bağımlı olduğu enerji kaynakları yenilenemez nitelikte olan fosil kaynaklardır Bu fosil kaynakların cevreye verdikleri zararlarda ozellikle şehirlerdeki hava kirliliği olmak uzere tum doğal ortam uzerinde kendini hissettirmekte ve bu olumsuzlukların en aza indirilebilmesi icinde careler aramaktadır Ancak henuz yoğun şekilde kullanımı olmayan ve cevre uzerindeki etkileri yeterince değerlendirilmemiş olan yenilenebilen enerji kaynaklarının cevresel etkileri uzerinde ayrı ayrı durulmaktadır
Ruzgar Enerjisi
Ruzgar tribunleri gorunum olarak 20 km lik bir alanda negatif etki yapmaktadır Kuşların takip ettiği goc yolları guzergahında cıkardıkları ses ile bu goruş yollarını değiştirmesi sebep olurlar Diğer enerji kaynaklarına gore ruzgar enerjisi cevreye cok zarar vermediği icin vatandaşlar tarafından cevreye verdikleri goruntu bozukluğu gibi şeyleri gormezlikten gelirler Fanatik cevreciler yine de buna karşı tepkilidirler (hoş gorulu yaklaşmazlar)
Ruzgar enerjisi uretimi icin geniş bir arazi devreye sokulmaktadır 1000 NWplik bir enerji uretimi icin 100 km2 lik bir alanın kullanılması gerekir Ve burada işgal edilen yuzey % 01dir Diğer kalan arazilerde zirai acıdan kullanılabilir Buradaki en onemli dezavantaj gurultu rahatsızlığıdır Bu jenaratorlerin 200300 m kadar otesine kadar gurultu rahatsızlığı soz konusudur Bunlar estetik acıdan cok arzu edilmeyen tesislerdir
Ruzgar Enerjisi, atmosfer ve suları kirletmemekte, cevreye zararlı olabilecek herhangi bir toksit madde vermemekte birlikte, ruzgar turbinlerinin cıkardığı ses, gurultu rahatsızlığına neden olmakta ve arazi kullanımı acısından da bazı olumsuzlukları beraberinde getirmektedir Ozellikle ormanlık alanlarda ruzgar turbinlerinin inşası icin ağac kesilmekte, yeşil alanlara zararlar verilmektedir Yine bu turbinlerin inşası icin yollar yapılmakta ve bu yolların yapımı sırasında, ormandaki ağaclar kesilmekte, bu yollarla orman ve cevre onemli olcude zarar gormektedir Ruzgar turbinleri yerleşim alanlarına yakın inşa edilmişse bu alanlarda yol actığı gurultu rahatsızlığı nedeniyle taşınmazların değerini buyuk olcude azaltmaktadır
Ruzgar turbinlerinin diğer bir cevresel olumsuzluğu da kartal ve doğan turu kuşların, bunlara carparak olmesidir Bu konuda turbini ureten firmalar bir takım onlemler almak icin araştırmalarını yoğunlaştırmaktadır
Guneş Enerjisi
Guneş enerjisinde 1000 MWp lik bir enerji icin 78 km2 guneş panellerine ihtiyac vardır Bu tur paneller genellikle binaların catı ve duvarlarına yerleştirilir
Guneş enerjisi ureten sistemler, hava kirliliğine yol acmamakta, sağlığımız uzerinde de her hangi bir olumsuzluk ortaya koymamaktadır Bilindiği gibi, guneş enerjisinin verimi, teknolojisine ve iklim şartlarına bağlı olarak değişmektedir Guneş enerjisi ile ısınan suyun ozelliğinde de sağlığımızı olumsuz yonde etkileyecek herhangi bir değişiklik soz konusu değildir
Guneş enerjisi icin uretilen malzemelerin bazıları, bunların uretiminde calışan işciler ve bunlara dokunan kimseler uzerinde olumsuz etkiler yapmaktadır Ozellikle foto voltaik pillerde kullanılan kadmiyum ve arsenik, soz konusu zararlı maddeler arasındadır Yine bazı sistemlerde kullanılan silikon maddesi solunum yolları ile alındığında, burada calışan işciler uzerinde kanserojen etki de bulunmaktadır Diğer taraftan, bu foto voltaik pillerden sızan ve cevreye yayılan gazlar yangın olaylarında itfaiyeciler uzerinde de telafisi mumkun olmayan zararlar meydana getirmektedir
Guneş enerjisi uretimi icin buyuk olcekte arazi kullanımı gerekmektedir 2060 mega wattlık bir enerji uretimi icin, en azından, bir kilometrekarelik alana ihtiyac vardır Bu durum sadece guneş enerjisi uretimi icin değil, termik santralarda da en az o kadarlık bir alana ihtiyac duyulmaktadır Nufusun yoğun olduğu, arazinin kıymetli olduğu yorelerde, bu durum onemli bir olumsuzluktur Diğer taraftan, guneş enerjisinde su kullanılmadığı icin suyun olmadığı veya kıymetli olduğu yorelerde, ozellikle collerde onemli bir avantaızlıktır
Jeotermal Enerji
Jeotermal enerji bilindiği gibi yerin icinden elde edilen bir enerjidir Meteorik suların yerin icinde dolaşım yaparken, sıcak magma tarafından ısıtılması ve konveksiyon akımları ile yeryuzune yukselmesi sonucu ortaya cıkan, sıcak akışkanlar, yenilebilen enerji kaynaklarını oluşturmaktadır Bu konuda sıcak kaya sistemleri de son zamanlarda da etkisini buyutumuştur
Yenilenebilir ve Yenilenemez enerji kaynaklarının Olumsuzluklarının yanı sıra olumlu yanları ise insanların ihtiyaclarını karşılamasında ve gelişmesiin sağlıklı olarak surdurulmesinde gerekli olan enerji ozellikle sanayi ,konut ve ulaştırma gibi sektorlerde kulanılmaktadır