Alım gücündeki erime, fiyatlardaki artış kur ve ithal bağımlılığı ile ekonomistler tarafından açıklanmaya çalışılsa da birtakım kısımlarda hatalı ilan edilenler maliyetlerdeki artışı fiyatlara yansıtan satıcılar olmayı sürdürüyor. TÜİK datalarına nazaran üretici fiyatları enflasyonu şubat ayında yıllık bazda yüzde 105,01 olurken, TÜFE yıllık bazda yüzde 54,44 olunca ortadaki yansıma kaçınılmaz oluyor.
KDV indirimleri ile önüne geçilmeye çalışılan enflasyondaki yükseliş, sektörel bazda umut verse de eser sağlayıcıların çabucak hemen hepsi vergilerdeki indirimlerin maliyet artışlarını lakin karşıladığını ileterek, fiyatlarda indirimin güç olduğu sinyalini veriyor.
"Bir şey değişmiyor"
Sabah Gazetesi yazarı Dilek Güngör, 'Ticari ahlakı kaybettik' başlıklı yazısında, Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Lideri Recep Tayyip Erdoğan'ın temel gereksinim eserlerinde KDV indirimi duyurusu sonrasında kimi marketlerin eserlerde fiyatları yükselttiğini argüman etti ve 'İstediğiniz kadar bakanlık elemanlarına kontrol yaptırın, zabıtaları salın, valileri harekete geçirin. Bir şey değişmiyor' dedi.
"Herhalde artık şunu kabul etmek gerekiyor: Türkiye'de enflasyon sorunu kadar ticari ahlak sorunu da vardır."
Güngör şöyle devam etti:
Sigaraya artırım geleceğine dair dedikodu çıkıyor, markette eserler tezgâh altına saklanıyor. Artırım gelene kadar bekletiliyor. Yağ konusunda biri çıkıp konuşuyor. Marketler yağları depoya saklayıp, vatandaşa taneyle vermeye kalkıyor. KDV'nin düşeceği duyuruluyor. Günler öncesinden etiketler şişirilmeye başlanıyor. Dönem indirimlerinden evvel fiyatlara bindiriliyor, sonra yüzde 70-80-90 indirim etiketleriyle vatandaş kandırılıyor.
"Oysa bizim tarihimiz bu türlü mi?"
Taa, 1200'lü yıllarda ahlaklı bireylerden müteşekkil faziletli bir toplum oluşturmayı hedefleyen değerler sistemi kurmuştuk. Beşere bedel veren, dayanışmayı özendiren, adaleti amaçlayan temel prensipler belirlemiştik. Bugün eşine rastlanılmayan milli birlik ve beraberlik ülküsüyle işleyen muazzam bir sistem oluşturmuştuk. Ahiler, malı muhakkak muhtaçlığı karşılayacak biçimde üretirdi. Hile yapmazdı, kalitesiz mal üretmezdi. Belirlenen fiyatın üzerine mal satmazdı. Kalitesiz mal üreten, tüketiciyi aldatan, yüksek fiyatta mal satan olursa da işyeri kapatılır ve toplumsal hayattan dışlanırdı. Ticari ahlaki zayıflayan vicdanıyla baş başa kalınca yeniden gerçek yolu bulurdu.
Artık o ince çizgi de kayboldu.
Ticarette ahlakiliği sağlayacak en değerli öge yahut yaptırım gücü olan vicdanı da kaybettik.