Dün açıklanan enflasyon bilgileri 2002 yılında bu yana en yüksek bilgiler olurken, yüzde 50'yi de aştı.
TÜİK tarafından açıklanan TÜFE yüzde 54,4 olurken, Merkez Bankası bu oranda nelerin tesirli olduğunu açıkladı.
Fiyat artışları nereden geliyor?
Merkez Bankası, tüketici yıllık enflasyonundaki artışın alt kümeler geneline yayıldığını ve bu gelişmeye en besbelli katkının besin ve temel mal kümelerinden geldiğini bildirdi.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası(TCMB), Aylık Fiyat Gelişmeleri Raporu yayımlandı.
Raporda ne denildi?
'Tüketici fiyatları Şubat ayında yüzde 4,81 oranında artmış, yıllık enflasyon 5,75 puan yükselişle yüzde 54,44 olarak gerçekleşmiştir. Tüketici yıllık enflasyonundaki artış alt kümeler geneline yayılırken, bu gelişmeye en besbelli katkı besin ve temel mal kümelerinden gelmiştir. Emtia fiyatlarında Ocak ayından itibaren gözlenen artış eğilimi son devirde jeopolitik gelişmelerle hızlanmış ve kontaklı kalemlerde tesirleri hissedilmiştir. Besin yıllık enflasyonundaki yükseliş alt kümeler genelinde devam ederken, son aylarda yüksek seyreden taze meyve ve zerzevat enflasyonundaki artış bu periyotta hızlanmaya devam etmiştir. Öbür taraftan temel besin eserlerindeki KDV indirimi daha olumsuz bir görünümü sınırlamıştır. Temel mal fiyatlarındaki artış eğilimi Şubat ayında yavaşlamakla birlikte yıllık enflasyon tüm alt kümelerde yükselmiştir. Milletlerarası güç fiyatlarındaki artışın tesirleri yurt içi güç fiyatlarına yansımıştır. Hizmet kümesinde yıllık enflasyon tüm alt kümelerde artarken, güç ve besin görünümüne de bağlı olarak ulaştırma ve lokanta-otel öne çıkan alt kümeler olmuştur. Başta güç olmak üzere memleketler arası emtia fiyatlarında bölümler geneline yayılan yükselişler ile tedarik zincirlerindeki aksamalar sonucunda üretici fiyatlarındaki artışlar sürmüştür. Bu görünüm altında, B ve C göstergelerinin yıllık enflasyonlarındaki yükseliş devam etmiştir.
Alt kümelerin yıllık enflasyona katkıları ne oldu?
Şubat ayında tüketici fiyatları yüzde 4,81 oranında yükselmiş ve yıllık enflasyon 5,75 puan artarak yüzde 54,44 olmuştur. Bu periyotta B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları sırasıyla 4,35 ve 4,60 puan artarak yüzde 47,01 ve yüzde 44,05 olarak gerçekleşmiştir.
Alt kümelerin yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir evvelki aya nazaran besin, temel mal, hizmet, güç ve alkol-tütün-altın kümelerinin katkıları sırasıyla 2,35; 1,57; 0,99; 0,74 ve 0,10 puan artmıştır. Mevsimsellikten arındırılmış bilgilerle incelendiğinde, B ve C endekslerinde aylık artışların yüksek olduğu, lakin evvelki aylara kıyasla gerilediği izlenmiştir. Aylık fiyat artışları B endeksini oluşturan temel mal ve işlenmiş besin kümelerinde Şubat ayında da gerilemiş, hizmet kümesinde ise Ocak ayındaki yönetilen/yönlendirilen kalemler kaynaklı yükselişten sonra bu devirde düşmüştür.
Hizmet fiyatlarında yükseliş enflasyona nasıl tesir etti?
Hizmet fiyatları Şubat ayında yüzde 3,63 oranında yükselmiş, küme yıllık enflasyonu 3,33 puan artışla yüzde 32,89 olmuştur. Yıllık enflasyon ulaştırma ve lokanta-otelde daha bariz olmak üzere tüm alt kümelerde yükselmiştir. Lokanta-otel alt kümesinde fiyatlar, yemek hizmetleri kaynaklı olarak, yüzde 4,54 oranında artmış ve yıllık enflasyon yüzde 55,20 düzeyine ulaşmıştır. Güç ve besin üzere girdi maliyetlerindeki yükselişlerin, lokanta-otel alt kümesini olumsuz etkileyen ögelerden olduğu bedellendirilmektedir. Akaryakıt fiyatlarındaki gelişmeleri takiben, ulaştırma hizmetlerinde fiyatlar yüzde 5,73 oranında artmış, yıllık enflasyon yüzde 46,87 düzeyine yükselmiştir. Ulaştırma hizmetlerinde karayolu ile kentler ortası yolcu nakliyatı ve otobüs ile kent içi yolcu nakliyatı fiyatlarındaki artışlar dikkat çekmiştir. Başka hizmetler alt kümesinde genele yayılan artışlar gözlenirken, geriye endeksleme davranışının yaygın olduğu sıhhat ve eğitim hizmetleri ile birlikte sigorta fiyatları öne çıkan kalemler olmuştur. Kira alt kümesinde yıllık enflasyon yükselmeye devam ederken, mevsimsel tesirlerden arındırılmış datalar aylık artışların Şubat ayında güçlü seyrettiğine işaret etmiştir.
Temel mal yıllık enflasyonu yüzde 54'ü aştı
Temel mal yıllık enflasyonu Şubat ayında 5,89 puanlık artışla yüzde 54,38 düzeyine ulaşmıştır. Bu periyotta, yıllık enflasyon tüm alt kümelerde yükselmiştir. Sağlam mal fiyatları (altın hariç) Şubat ayında yüzde 3,27 oranında artarken, küme yıllık enflasyonu yüzde 60,94 olmuştur. Mobilya (yüzde 8,08) ve beyaz eşya (yüzde 8,73) bölümleri fiyat artışlarıyla öne çıkarken, araba fiyatları yataya yakın seyrederek ölçülü görünümünü sürdürmüştür. Başka temel mallarda fiyat artışları başta ilaç, şahsî bakım eserleri, konut ile ilgili eserler ve konutun bakım ve tamiratı kümeleri olmak üzere genele yayılmış ve bu kümede yıllık enflasyon yüzde 61,89 düzeyine ulaşmıştır. Giysi ve ayakkabı fiyatları, mevsimsel normalinin tersine Şubat ayında sonlu da olsa artış göstermiş (yüzde 0,23) ve alt küme yıllık enflasyonu 26,55 seviyesine ulaşmıştır.
Enerji fiyatlarında yükseliş sürdü!
Enerji fiyatları Şubat ayında yüzde 4,00 oranında yükselmiş, küme yıllık enflasyonu 6,60 puan yükselerek yüzde 82,98 olmuştur. Bu devirde artan jeopolitik risklerle birlikte hızlanan milletlerarası güç fiyatları akaryakıt, katı yakıt ve tüp gaz fiyatları üzerinde baskı oluşturmuştur. Küme aylık enflasyonunun sürükleyicisi akaryakıt fiyatları olurken (yüzde 10,10), elektrik fiyatlarında kademeli tarife limitinin arttırılması ile görülen düşüş (yüzde -4,84) daha olumsuz bir görünümü sınırlamıştır.
Gıda ve alkolsüz içecek fiyatları Şubat ayında yüzde 8,41 oranında artmış, küme yıllık enflasyonu 8,86 puan yükselerek yüzde 64,47 olmuştur (Grafik 7). Bu devirde işlenmemiş besin kümesinde daha besbelli olmak üzere hem işlenmemiş hem işlenmiş besin kümesinde yıllık enflasyon artmaya devam etmiştir. Taze meyve-sebze fiyatları olumsuz hava şartları ve artan güç maliyetleri sonrasında Şubat ayında yüzde 32,16 oranında artmıştır. Bu periyotta ekmek ve tahıllar, kırmızı et, şeker ve şekerle irtibatlı eserler, alkolsüz içecekler ve konserve zerzevat eserleri öne çıkan öbür kalemler olmuştur. Şubat ayının yarısında uygulanmaya başlanan KDV indirimlerinin besin alt kalemlerinde tesiri görülmekle birlikte, indirim kaynaklı tesirin bir kısmının Mart ayına sarkacağı not edilmelidir.
Yurt içi üretici fiyatları Şubat ayında yüzde 7,22 oranında artmış, yıllık enflasyon 11,48 puan yükselişle yüzde 105,01 olmuştur . Şubat ayında döviz kuru istikrarlı bir görünüm sergilerken emtia fiyatları tekrar güçlü bir artış göstermiş ve tedarik zincirlerindeki aksaklıklar sürmüştür. Ana sanayi kümelerine nazaran incelendiğinde, yıllık enflasyon güç kümesinde daha bariz olmak üzere tüm alt kümelerde yükselmiştir. Alt kümeler bazında, aylık değişimler dikkate alındığında elektrik-gaz üretimi ile dağıtımı, ham petrol-doğal gaz, temel eczacılık, ağaç ve inşaat ile ilişkili eserler öne çıkmıştır. '