Engelli

Engelli Doğuştan Olan ya da sonradan meydana gelen hastalıklar, sakatlıklar (vücudun görselfonksiyonelzihinselruhsal farklılıkları) öne sürülerek, toplumsalyönetsel davranış ve tercihler sonucu yaşamın birçok alanında kısıtlanan, engellerle karşılaşan birey Kavram Karmaşası (SakatÖzürlüEngelli) Her Biri öbür manâ açıklama etse de, toplumun geneli kadar benzer anlamdaynış gibi kullanılmaktadırlar Oysa 'sakat' kelimesi vücudunda hasta veya yetkisiz bir uzuvorgan olma halini (yani fizyoanatomik bir durumu)ve vücudun organını kaybetmesi durumunu ifade ederken, 'engelli' kavramı, jurnal yaşama dair esas (eğitim, ulaşım, erişim vb) planlamalar yapılırken (herkesin göz önüne alınmaması sonucu) sakatların mağdur duruma düşürülmesini ifade eder Bir diğer ifadeyle, herkesin kolayca yararlandığı( negatif) haklardan (toplu ulaşım, eğitim, kamu binalarındanhizmetlerinden vb) yararlanamama durumunda sakatlığın değil, engellenmişliğinengelleyenin sorunsallaştırılması için 'engelli' kavramı yaratılmıştır Günümüz sosyal bilimlerinde konuyla ilgili iki esas bakış açısı vardır Bunlardan biri Medikal Model, diğeri ise Sosyal Model'dir Medikal Model, özürü olan bireye ya da sakat kişinin yaşantısına yok, 'sakatlığa' odaklanır Yani sakatlığı daha en yeniden sorun olarak ele alır ve sakatlığı düzeltmeye çalışır Sosyal Model'de ise sakatlık hali ikinci plana itilerek, 'çevresel, somut, mekansal şartlar toplumsal tutumlarla birlikte bireyi engelli kılmaktadır' denir Yani Sosyal Model sakatlığı yok, engellenme halini sorunsallaştırır ve o hali düzeltmeye uğraşır Bir anlamıyla Sosyal Model, Medikal Model'in antitezi gibidir Özürlülerin yaşadığı problemlere dikkat çekmek için 3 Aralık Dünya Engelliler Günü, 1016 Mayıs da Türkiye Sakatlar Haftası olarak belirlenmiştir Engelli Hakları Hareketi Engelli hakları kavramı engelli kişilerin yaşam seviyesini artırmayı amaçlar Amerika'da 1970'lerde ortaya çıkıp başka ülkelere yayılan Egemen Yaşam (Independent Living) hareketi, engelli kişilerin kendileri hakkındaki imajlarını, örgütlenmelerini ve ülkelerinin toplumsal politikalarını etkilemiştir Bu yönde çaba veren bazı kişiler, dinç o kadar fazla kişinin de hayatlarının bir noktasında kaza, hastalık veya geç artan kalıtsal bir durumdan dolayı engelli duruma düşebileceğini hatırlatmak için geçici olarak gücü kuvveti yerinde(İngilizce temporarily ablebodied ) terimini kullanırlar Kalkınmış ülkelerde engellilikle ilgili gündemde bundan böyle engellilerin bakımının finansal boyutu yok, onların toplum hayatının her boyutuna katılıp katkıda bulunabilmesine olanak sağlama konusu vardır Şöyle de söylenebilir fiilen: Dil yaşamış bir şeydir ya Bir Zamanlar sakatlığın kendisi sorunken, daha doğrusu toplumsal sezgi sakatlığı sorun olarak görüp, onu düzeltmeye çalışırken, şimdi sakatlığı olan kişilere görünüm değişti Bir anlamda sakatlar duruma el koyup, “bizim sorunumuz sakat olmamız değil, ayrımcılığa uğrayıp engellenmemiz, demeye başladı Böyle olunca, dil de ‘sakat’lıktan çıkıp, engelli kılınmaolma halini sorun gerçekleştirmek için, ‘engelli’ diye dönüşmeye başladı Yani evet, biz sakatız, lakin sakatlığımızın bir önemi değilve sakatlığımızın öne çıkarılmasını istemiyoruz Çünkü bizim sorunumuz, ellerimizinayaklarımızıngözlerimizin olup olmaması değil, bu farklılığı gerekçe eden toplumun bize aleyhinde (bile bile ya da bilmeyerek) ayrımcıötekileştiricidışlayıcıengelleyici davranış takınmalarıdır Bir anlamıyla 'engelli' çağırmak, topluma dönüp: “birileri bakımlı değil! aramak Hatta, toplumu harekete dinmek İşte çağdaş Engelli Hareketi bu bakışla ortaya çıkmış ve mücadelesini sürdürmeye de devam etmektedir Engel Grupları Engelliliğin farklı alanlara yönlendirilmiş şekilleri olabilir Bunlar şu şekilde kategorize edilebilir: Fiziksel Mobilite bozuklukları Solunum bozuklukları Duyusal Görme bozuklukları İşitme bozuklukları Zihinsel Hissi bozukluklar Sosyal bozukluklar KavramayaAlgıya ait Öğrenme Bozuklukları Uyarı yetersizliklerieksiklikleri Dünya Sağlık Örgütü, hastalık ve sakatlığın sonuçlarını sınıflandırmak için 2001 yılında İşlevsellik, Sakatlık ve Sağlığın Milletlerarası Sınıflandırması (International Classification of Functioning, Disability and Health) ile bu konuda standart bir dil oluşturup sıhhat sorunlarını keza bireysel keza toplumsal düzeyde sınıflandırmaya başlamıştır MEB ve Özel Eğitim Kurumları Ulusal Eğitim Bakanlığı, (bütün öğrencilerin birarada olduğu Karma Eğitim veren okulların yanı sıra) aşağıda temel başlıkları sıralanan kurumlarda özel eğitim ve rehabilitasyon hizmeti vermektedir Bu kurumlarla ilgili bütün bilgilere ulaşmak için buraya tıklayabilirsiniz Görme Engelliler Okulları İşitme Engelliler İlköğretim Okulları İşitme Engelliler Meslek Liseleri Ortopedik Engelliler İlköğretim Okulları Ortopedik Engelliler Meslek Liseleri Eğitilebilir Zihin Engelliler Okulları Öğretilebilir Hafıza Engelliler Okulları Erişkin Us Engelliler Iş Eğitim Merkezleri Otistik Çocuklar Eğitim Merkezleri Kaynaştırmalı eğitim Okulları Bilim ve Sanat Merkezleri (BİLSEM) Hastane İlköğretim Okulları Rehberlik ve Araştırma Merkezleri (RAM) Birincil öğretim okullarında özel sınıflar Türkiye'de Engelliler Engellilerin engelsiz yaşama taleplerinin artması ve toplumun gitgide artarak bilinçlenmesine paralel olarak toplum hayatına katılmalarını kolaylaştıracak kanun, yönetmelik ve kurumlar çoğalıp gelişmektedir Türkiye Sakatlar Derneği toplumu bilinçlendirmek ve bilgilendirmek üzere çalışan başlıca kuruluştur, sakat haklarına karşın kanunların yürürlüğe girmesinde kayda değer rolü olmuştur Bu kanunlardan bazıları şunlardır: Iş Kanunu, orta boy işletmelere, engelli işçilere yerinde meslek verme zorunluluğu getirir; İl Özel İdaresi Kanunu, özürlülerin oy kullanmasına karşın kolaylıkları düzenler; 25369 sayılı yönetmelik, işyeri yapı ve eklentilerinde alınacak sağlık ve güvenlik önlemlerini belirtir İstanbul'da Bakırköy ve Kadıköy yerel yönetimleri engellilere karşın hizmetler sunmaktadır Türkiye Fiziki Engelliler Spor Federasyonu ve İşitme Engelliler Spor Federasyonu engellilerin spor faaliyetlerine katılmalarına önayak olan kuruluşlardır Başkent Görme Engelliler Spor Kulübü ve Bursa Sağırlar Spor Kulübü Derneği de engellilerin spor faaliyetlerine olasılık karşılayan kurumlar arasındadır Türkiye'de engellilere yardım nedeniyle resmileşmiş böylece çok vakıf mevcuttur (Vakıf listesi) Tıp Tıpta fizik çare (fizyoterapi rehabilitasyon) sakatlıkların fiziki yolla, ortopedi de cerrahi yolla tedavisiyle ilgilenir Biyomedikal mühendisliğin alaka alanlarından biri sakatlar için yerine geçen kimse tasarımıdır Engelli şahısların yapamadıkları işleri yapmalarına olanak karşılayan cihazlar Destek teknolojisinin konusudur Etkinlik terapisi (occupational therapy ) engelli kişilere gündelik hayatlarını bağımsız bir şekilde yaşamaları için yetenekler kazandırır Ünlü engelliler Engelli pek fazla birey gerekli desteğin sağlanması sayesinde topluma kıymetli katkılarda bulunmuştur ABD başkanı Franklin D Roosevelt, fizikçi Stephen Hawking, müzisyen Stevie Wonder, yazar ve siyasi eylemci Hellen Keller örnek verilebilir şarkıcı (Metin Şentürk) müzisyen (Bethowen)