Engelliler ve Spor Hakkında Data
Engelli halk için dünyada ciddi anlamda sportif çalışmaların başlangıcı 1 Şubat 1945 olarak kabul edilir O tarihte İngilterede Londraya 70 kilometre mesafedeki Aylesbury kentinde Stoke Mandeville Rehabilitasyon Merkezinde DrLudwig Guttmann tarafından IIDünya Savaşında şarapnel parçaları ile çeşitli şekillerde yaralanmış parapleji hastalarının rehabilitasyonu için spor kullanılmaya başlanmıştır DrGuttmann başlangıçta okçuluk, bowling , bilardo ve masa tenisini kullanmaya başlamıştır
sonra bu olayı takım sporlarına içeren DrGuttmann tekerlekli sandalye ile önce polo, sonradan da basketbol oyunlarını kullanmaya başladıKısa bir zaman sonra diğer spor dalları eskrim, cirit, gülle, tekerlekli sandalye yarışı, tekerlekli sandalye ile slalom yarışı ve halter spor dalları olaya katılmıştır DrGuttmann 28 Temmuz 1948 tarihinde IStoke Mandeville Özürlüler Oyunlarını düzenlemiştirBu oyunlara savaş gazisi 16 birey katılmıştır1949da düzenlediği ikinci oyunların ödül dağıtımı esnasında DrGuttmann “Özürlülerin spor etkinliklerinin İngiltere sınırlarının dışına çıkartılıp, milletlerarası düzeye getirilmesini önermiştir O dönemde fazla ilgi görmeyen bu öneriden üç yıl daha sonra 1952de Hollandadan minik bir özürlü sporcu kafilesi gelmiş ve ilk uluslar arası ilişki gerçekleşmiştir
1956 Melbourne Olimpiyat Oyunları esnasında Uluslararası Olimpiyat Komitesi, Stoke Mandeville Oyunları Organizasyon Komitesine “Olimpik İdeale Hizmet ödülü vermiştir
1957 yılında yapılan oyunlara ise İngiltere dışından 360 sporcu katılmıştırBenzer sene kurulan bir “Stoke Mandeville Oyunları Komitesi kurulmuştur Oyunlar üç yıl sıralı orada yapılmış ve sonradan olimpiyatların yapıldığı şehirlerde yapılması kararlaştırılmış ve Paralimpiyatlar, Paralimpik Oyunlar doğmuştur
1960 yılındaki Roma Olimpiyat Oyunları ardındaki IParalimpik Oyunlar 21 ülkeden 400 sporcu ve 300 idarecinin katılımı ile gerçekleştirilmiştir
1964 Tokyo Olimpiyatları peşinde IIParalimpik Oyunlar 23 ülkeden, 335 sporcunun katılımı ile yapılmıştırBu oyunlara Japon İmparatoru büyük destek vermiş ve oyunları 100000 birey izlemiştir
Japonyada bu oyunların hemencecik gerisinde özürlü şahısların eğitimleri için büyük merkezler kurulmaya başlanmıştır
1968 Meksiko Olimpiyatları sonrası Meksikanın koşulları gereği özürlüler olimpiyatına İsrail talip oldu 28 ülkeden, 750 sporcu ve 300 idareci Tel Avivde buluştu Aynı yıl yine DrGuttmannın girişimleri ile ilk özürlüler stadyumu yapılmaya başlandı ve 2 Agustos 1969da 29 ülkeden, 450 sporcunun katıldığı 1969 Uluslararası Oyunları ile Kraliçe Elizabeth kadar açıldı
1972de ise paralimpiyatlar Münih Olimpiyatlarından önce Heidelbergde 44 ülkeden, 1000 sporcu ve 400 idarecinin katılımı ile gerçekleşti
1976da paralimpiyatlar Montreal Olimpiyatları esnasında Kanadanın Toronto kentinde 42 ülkeden, 2700 sporcu ve idarecinin katılımı ile gerçekleşti
1980 Moskova Olimpiyatları yapılırken, paralimpiyatlar Hollandanın Arnhem kentinde 42 ülkeden 2560 sporcu ve idarecinin katılımı ile yapılmıştı 1984 yılındaki Los Angeles Olimpiyatları peşinde paralimpiyatlar iki ayrı yerde New Yorkta 45 ülkeden 2500 kişinin katılımı ve Stoke Mandevillede 41 ülkeden 1500 sporcunun katılımı ile yapıldı
1988 Seul Olimpiyatları sonrası büyük bir yükselme gözlenerek 62 ülkeden 4200 sporcunun katılımı ortaya çıkmıştır
1992 Barselona Olimpiyatları sonrası benzer yerde IX Paralimpik Oyunlara ise tam 85 ülkeden 4000 sporcu ve idareci katıldıTürkiye açısından bu oyunların önemi başta 1 sporcu ve iki idareciden oluşan bir kafile ile katılımımızdı
1996 Atlanta Olimpiyatları sonrası yapılan XParalimpik Oyunlara 104 ülkeden 3310 sporcu ve 1600 yönetici katılınca, Milletlerarası Olimpiyat Komitesi ve de Milletlerarası Paralimpik Komitesi oyunlara katılacak sporcu ve idareci sayısına önemli bir kısıtlama getirdi
Dereceler ve kotalar gündeme geldi
TÜRKİYE ÖZÜRLÜLER SPOR FEDERASYONU
Ülkemizde 811 Mayıs 1990 tarihinde Ankarada bir Spor Şurası toplanmıştı Bu şurada alınan kararlar doğrultusunda 21 Kasım 1990 tarihinde Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü bünyesinde Türkiye Özürlüler Spor Federasyonu(TÖSF) kurulduFederasyonun Başkanlığına ProfDrHıfzı Özcan getirildi
Federasyonun kuruluş amacı şöyleydi:
“Özürlü sporcuların gerçekleştirdikleri bütün sportif etkinlikleri bünyesinde toplayıp , bu çalışmaları yurt yüzeyinde yaygınlaştırıp, sporu rehabilitasyonun bir parçası haline getirmek ve uluslar arası etkinliklerde özürlü sporcuya çağdaş yarışma ortamının hazırlanması için gerekli çalışmaları düzenlemek ve göstermek
TÖSF bünyesinde kuruluşundan itibaren dört esas özürlü grubun faaliyetini bünyesine almıştı:
1Somut Engelliler,
2Zihinsel Engelliler,
3İşitme Engelliler,
4Görme Engelliler,
10 Kasım 1992 tarihine değin ProfDrHıfzı Özcanın başkanlığındaki federasyon görevine devam etti sonra başkanlığa Tarık Bitlis geldiArdından Perihan Savaş ve tekrar Tarık Bitlis federasyon başkanlığı görevini yürüttüler1997 yılında Türkiye Özürlüler Federasyonunun adı Türkiye Engelliler Spor Federasyonu(TESF) olarak değiştirildi
2000 yılında ise Türkiye Engelliler Spor Federasyonu dağıldı ve dört öbür federasyon oluştu
Görme Engelliler Spor Federasyonu Başkanlığını Asaf Avcı yapmaktadırBu federasyona Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün 0312310 39 60 nolu santralından 211213 nolu dahili telefon numaralarından ulaşabilirsiniz
Bu federasyonunun milletlerarası alandaki faaliyetleri kısa adı IBSA olan International Blind Sports AssociationMilletlerarası Görmezler Sporları Birliği göre yürütülmektedir IBSA tüm dünyadaki özürlülerin spor organizasyonunu birinci derecede yürüten kısa adı IPC olan International Paralympic CommitteeMilletlerarası Paralimpik Kurul bünyesinde 6 özürlü uluslararası spor federasyonundan birisidir Bu komite bünyesinde IBSAnın açık havada CPISRA Cerebnal Pulse International Sports and Recreation Association Serebnal PalsiUluslararası Spor ve Anlamsız Zamanları Değer Biçme(Rekreasyon) Birliği; ISMWSF International Stoke Mandeville Wheelchair Sports FederationMilletlerarası Stoke Mandeville Tekerlekli Sandalye Sporları Federasyonu; ISOD Uluslararası Özürlüler Spor Organizasyonu;CISS İşitme Engelliler Spor Birliği ve de INASFMH Zihinsel Özürlüler Uluslararası Spor Federasyonu
IBSA görme engelli sporcuları üç kategoride sınıflandırmaktadır Bu kategoriler şunlardır:
Sınıf B 1: Her iki gözde ışık algılaması olmayanlar ya da el şeklini seçemeyenler
Derslik B 2: 280 görme keskinliğine ya da 5 dereceden daha düşük görme alanına sahip olanlar
Derslik B 3: 260660 görme keskinliği olanlar ya da görme alanları 520 derece arasındakiler
Türkiye Görme Engelliler Federasyonu bünyesinde hemen 6 spor dalında etkinlik yapılmaktadır Bu spor dalları Goalball, Torball, Atletizm, Yüzme, Satranç ve Futboldur
TORBALL
Torball görme engelli erkek ve kadınlar kadar oynanan bir oyundurBu oyun spor salonunda üçer oyuncudan oluşan iki takımla oynanırDikdörtgen sahanın sıcacık taraflarında birer kale vardırOyunda kullanılan top oyun alanının bir ucundan diğer tarafına gerilmiş üç ipin altından atılması gereken bir bellball adı bahşedilen zilli toptur
Oyun alanı 16 metre uzunluğunda ve 7 metre enindedir
GOALBALL
Goalball, Avusturyalı Hanz Lorenzen ve Alman Sett Renidle tarafından 1946 yılında savaşta görme yetilerini kaybeden askerlerin rehabilitasyonu amacıyla oluşturulmuş bir oyundurOyun dünyaya 1976 Kanada Torontodaki paralimpiadlar sırasında tanıtılmıştırİlk dünya şampiyonası da 1978de Avusturyada gerçekleşmiştir 18 metre uzunluğunda, dokuz metre genişliğinde bir dikdörtgen saha içinde oynanırOyun üç asil, üç yedek oyuncudan oluşan takımlarla oynanır
ATLETİZM
Teknik branşlarda gülle, disk ve cirit atma erkek ve bayanlarda bütün kategorilerde katılırlar
1500 metre koşuda B 1ler göz bandı takarak, sinyallerle, isterlerse refakatçi ile koşabilirlerRefakatçi ya yanına, veya ardından 50 santimlik bir mesafede bulunurBilek ve kollarından bağlanabilirler 100 metre koşuda ise B 1ler teker teker koşarlar
B 2ler sinyal kullanmazlarSadece yön gösterilip koşarlar100 metre koşuda ise B 2ler dörder dörder iple koşarlar
B 3ler için ise alışılagelmiş atletizm kuralları geçerlidir
YÜZME
Bağımsızlık stilde 50100 ve 400 metrede;sırtüstünde 100 metrede;kurbağalamada 100200 metrede, kelebekte 100 metrede bütün kategorilerde, ferdi girift 200 metrede B 1 ve B 2 kategorisinde;hür ve karışık bayrakta da 4 x 100 metrede B 1 ve B 3 kategorisinde erkek ve bayanlarda yapılmaktadır
KULÜPLER
Ayrıca, federasyona tabi acilen dokuz kulüp bulunmaktadır Bu kulüpler şunlardır:
“6 Nokta Spor Kulübü, İges Spor Kulübü, İzge Spor Kulübü, Bursa Görme Engelliler Spor Kulübü, Kayseri Görme Engelliler Kulübü,Eskişehir Görsem, Samsun 6 Nokta, Gaziantep Görme Engelliler Spor Kulübü ve çanakkale Görme Engelliler Spor Kulübü *
Engelli halk için dünyada ciddi anlamda sportif çalışmaların başlangıcı 1 Şubat 1945 olarak kabul edilir O tarihte İngilterede Londraya 70 kilometre mesafedeki Aylesbury kentinde Stoke Mandeville Rehabilitasyon Merkezinde DrLudwig Guttmann tarafından IIDünya Savaşında şarapnel parçaları ile çeşitli şekillerde yaralanmış parapleji hastalarının rehabilitasyonu için spor kullanılmaya başlanmıştır DrGuttmann başlangıçta okçuluk, bowling , bilardo ve masa tenisini kullanmaya başlamıştır
sonra bu olayı takım sporlarına içeren DrGuttmann tekerlekli sandalye ile önce polo, sonradan da basketbol oyunlarını kullanmaya başladıKısa bir zaman sonra diğer spor dalları eskrim, cirit, gülle, tekerlekli sandalye yarışı, tekerlekli sandalye ile slalom yarışı ve halter spor dalları olaya katılmıştır DrGuttmann 28 Temmuz 1948 tarihinde IStoke Mandeville Özürlüler Oyunlarını düzenlemiştirBu oyunlara savaş gazisi 16 birey katılmıştır1949da düzenlediği ikinci oyunların ödül dağıtımı esnasında DrGuttmann “Özürlülerin spor etkinliklerinin İngiltere sınırlarının dışına çıkartılıp, milletlerarası düzeye getirilmesini önermiştir O dönemde fazla ilgi görmeyen bu öneriden üç yıl daha sonra 1952de Hollandadan minik bir özürlü sporcu kafilesi gelmiş ve ilk uluslar arası ilişki gerçekleşmiştir
1956 Melbourne Olimpiyat Oyunları esnasında Uluslararası Olimpiyat Komitesi, Stoke Mandeville Oyunları Organizasyon Komitesine “Olimpik İdeale Hizmet ödülü vermiştir
1957 yılında yapılan oyunlara ise İngiltere dışından 360 sporcu katılmıştırBenzer sene kurulan bir “Stoke Mandeville Oyunları Komitesi kurulmuştur Oyunlar üç yıl sıralı orada yapılmış ve sonradan olimpiyatların yapıldığı şehirlerde yapılması kararlaştırılmış ve Paralimpiyatlar, Paralimpik Oyunlar doğmuştur
1960 yılındaki Roma Olimpiyat Oyunları ardındaki IParalimpik Oyunlar 21 ülkeden 400 sporcu ve 300 idarecinin katılımı ile gerçekleştirilmiştir
1964 Tokyo Olimpiyatları peşinde IIParalimpik Oyunlar 23 ülkeden, 335 sporcunun katılımı ile yapılmıştırBu oyunlara Japon İmparatoru büyük destek vermiş ve oyunları 100000 birey izlemiştir
Japonyada bu oyunların hemencecik gerisinde özürlü şahısların eğitimleri için büyük merkezler kurulmaya başlanmıştır
1968 Meksiko Olimpiyatları sonrası Meksikanın koşulları gereği özürlüler olimpiyatına İsrail talip oldu 28 ülkeden, 750 sporcu ve 300 idareci Tel Avivde buluştu Aynı yıl yine DrGuttmannın girişimleri ile ilk özürlüler stadyumu yapılmaya başlandı ve 2 Agustos 1969da 29 ülkeden, 450 sporcunun katıldığı 1969 Uluslararası Oyunları ile Kraliçe Elizabeth kadar açıldı
1972de ise paralimpiyatlar Münih Olimpiyatlarından önce Heidelbergde 44 ülkeden, 1000 sporcu ve 400 idarecinin katılımı ile gerçekleşti
1976da paralimpiyatlar Montreal Olimpiyatları esnasında Kanadanın Toronto kentinde 42 ülkeden, 2700 sporcu ve idarecinin katılımı ile gerçekleşti
1980 Moskova Olimpiyatları yapılırken, paralimpiyatlar Hollandanın Arnhem kentinde 42 ülkeden 2560 sporcu ve idarecinin katılımı ile yapılmıştı 1984 yılındaki Los Angeles Olimpiyatları peşinde paralimpiyatlar iki ayrı yerde New Yorkta 45 ülkeden 2500 kişinin katılımı ve Stoke Mandevillede 41 ülkeden 1500 sporcunun katılımı ile yapıldı
1988 Seul Olimpiyatları sonrası büyük bir yükselme gözlenerek 62 ülkeden 4200 sporcunun katılımı ortaya çıkmıştır
1992 Barselona Olimpiyatları sonrası benzer yerde IX Paralimpik Oyunlara ise tam 85 ülkeden 4000 sporcu ve idareci katıldıTürkiye açısından bu oyunların önemi başta 1 sporcu ve iki idareciden oluşan bir kafile ile katılımımızdı
1996 Atlanta Olimpiyatları sonrası yapılan XParalimpik Oyunlara 104 ülkeden 3310 sporcu ve 1600 yönetici katılınca, Milletlerarası Olimpiyat Komitesi ve de Milletlerarası Paralimpik Komitesi oyunlara katılacak sporcu ve idareci sayısına önemli bir kısıtlama getirdi
Dereceler ve kotalar gündeme geldi
TÜRKİYE ÖZÜRLÜLER SPOR FEDERASYONU
Ülkemizde 811 Mayıs 1990 tarihinde Ankarada bir Spor Şurası toplanmıştı Bu şurada alınan kararlar doğrultusunda 21 Kasım 1990 tarihinde Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü bünyesinde Türkiye Özürlüler Spor Federasyonu(TÖSF) kurulduFederasyonun Başkanlığına ProfDrHıfzı Özcan getirildi
Federasyonun kuruluş amacı şöyleydi:
“Özürlü sporcuların gerçekleştirdikleri bütün sportif etkinlikleri bünyesinde toplayıp , bu çalışmaları yurt yüzeyinde yaygınlaştırıp, sporu rehabilitasyonun bir parçası haline getirmek ve uluslar arası etkinliklerde özürlü sporcuya çağdaş yarışma ortamının hazırlanması için gerekli çalışmaları düzenlemek ve göstermek
TÖSF bünyesinde kuruluşundan itibaren dört esas özürlü grubun faaliyetini bünyesine almıştı:
1Somut Engelliler,
2Zihinsel Engelliler,
3İşitme Engelliler,
4Görme Engelliler,
10 Kasım 1992 tarihine değin ProfDrHıfzı Özcanın başkanlığındaki federasyon görevine devam etti sonra başkanlığa Tarık Bitlis geldiArdından Perihan Savaş ve tekrar Tarık Bitlis federasyon başkanlığı görevini yürüttüler1997 yılında Türkiye Özürlüler Federasyonunun adı Türkiye Engelliler Spor Federasyonu(TESF) olarak değiştirildi
2000 yılında ise Türkiye Engelliler Spor Federasyonu dağıldı ve dört öbür federasyon oluştu
Görme Engelliler Spor Federasyonu Başkanlığını Asaf Avcı yapmaktadırBu federasyona Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünün 0312310 39 60 nolu santralından 211213 nolu dahili telefon numaralarından ulaşabilirsiniz
Bu federasyonunun milletlerarası alandaki faaliyetleri kısa adı IBSA olan International Blind Sports AssociationMilletlerarası Görmezler Sporları Birliği göre yürütülmektedir IBSA tüm dünyadaki özürlülerin spor organizasyonunu birinci derecede yürüten kısa adı IPC olan International Paralympic CommitteeMilletlerarası Paralimpik Kurul bünyesinde 6 özürlü uluslararası spor federasyonundan birisidir Bu komite bünyesinde IBSAnın açık havada CPISRA Cerebnal Pulse International Sports and Recreation Association Serebnal PalsiUluslararası Spor ve Anlamsız Zamanları Değer Biçme(Rekreasyon) Birliği; ISMWSF International Stoke Mandeville Wheelchair Sports FederationMilletlerarası Stoke Mandeville Tekerlekli Sandalye Sporları Federasyonu; ISOD Uluslararası Özürlüler Spor Organizasyonu;CISS İşitme Engelliler Spor Birliği ve de INASFMH Zihinsel Özürlüler Uluslararası Spor Federasyonu
IBSA görme engelli sporcuları üç kategoride sınıflandırmaktadır Bu kategoriler şunlardır:
Sınıf B 1: Her iki gözde ışık algılaması olmayanlar ya da el şeklini seçemeyenler
Derslik B 2: 280 görme keskinliğine ya da 5 dereceden daha düşük görme alanına sahip olanlar
Derslik B 3: 260660 görme keskinliği olanlar ya da görme alanları 520 derece arasındakiler
Türkiye Görme Engelliler Federasyonu bünyesinde hemen 6 spor dalında etkinlik yapılmaktadır Bu spor dalları Goalball, Torball, Atletizm, Yüzme, Satranç ve Futboldur
TORBALL
Torball görme engelli erkek ve kadınlar kadar oynanan bir oyundurBu oyun spor salonunda üçer oyuncudan oluşan iki takımla oynanırDikdörtgen sahanın sıcacık taraflarında birer kale vardırOyunda kullanılan top oyun alanının bir ucundan diğer tarafına gerilmiş üç ipin altından atılması gereken bir bellball adı bahşedilen zilli toptur
Oyun alanı 16 metre uzunluğunda ve 7 metre enindedir
GOALBALL
Goalball, Avusturyalı Hanz Lorenzen ve Alman Sett Renidle tarafından 1946 yılında savaşta görme yetilerini kaybeden askerlerin rehabilitasyonu amacıyla oluşturulmuş bir oyundurOyun dünyaya 1976 Kanada Torontodaki paralimpiadlar sırasında tanıtılmıştırİlk dünya şampiyonası da 1978de Avusturyada gerçekleşmiştir 18 metre uzunluğunda, dokuz metre genişliğinde bir dikdörtgen saha içinde oynanırOyun üç asil, üç yedek oyuncudan oluşan takımlarla oynanır
ATLETİZM
Teknik branşlarda gülle, disk ve cirit atma erkek ve bayanlarda bütün kategorilerde katılırlar
1500 metre koşuda B 1ler göz bandı takarak, sinyallerle, isterlerse refakatçi ile koşabilirlerRefakatçi ya yanına, veya ardından 50 santimlik bir mesafede bulunurBilek ve kollarından bağlanabilirler 100 metre koşuda ise B 1ler teker teker koşarlar
B 2ler sinyal kullanmazlarSadece yön gösterilip koşarlar100 metre koşuda ise B 2ler dörder dörder iple koşarlar
B 3ler için ise alışılagelmiş atletizm kuralları geçerlidir
YÜZME
Bağımsızlık stilde 50100 ve 400 metrede;sırtüstünde 100 metrede;kurbağalamada 100200 metrede, kelebekte 100 metrede bütün kategorilerde, ferdi girift 200 metrede B 1 ve B 2 kategorisinde;hür ve karışık bayrakta da 4 x 100 metrede B 1 ve B 3 kategorisinde erkek ve bayanlarda yapılmaktadır
KULÜPLER
Ayrıca, federasyona tabi acilen dokuz kulüp bulunmaktadır Bu kulüpler şunlardır:
“6 Nokta Spor Kulübü, İges Spor Kulübü, İzge Spor Kulübü, Bursa Görme Engelliler Spor Kulübü, Kayseri Görme Engelliler Kulübü,Eskişehir Görsem, Samsun 6 Nokta, Gaziantep Görme Engelliler Spor Kulübü ve çanakkale Görme Engelliler Spor Kulübü *