Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Osaka’da yapılan G-20 Zirvesi’nin akabinde Kyoto, Tokyo ve Pekin’e geçerek açılışlara katıldı ve değerli temaslarda bulundu. Pekin’den Türkiye’ye hareketinden evvel oradaki Türkiye Büyükelçiliği’nde gazetecilerle buluşup sohbet etti.
Habertürk'ün transferine nazaran Osaka’daki G-20 doruğunun akabinde Japonya’daki ziyaretlerini anlatan Erdoğan, “Kyoto’da Osmanlı İmparatorluğu’nda Lale Geleneği Standı ile Orta Güler Fotoğraf Sergisi’nin açılışını yaptık. Akabinde Tokyo’da resmi temaslarımızı gerçekleştirdik. Türk ve Japon iş adamlarının iştirakiyle Türk-Japon İş Forumunu yaptık. Japonya Meclis Lideri ile bir görüşmemiz oldu. Japonya İmparatoru Naruhito ile hoş ve sıcak bir görüşme gerçekleştirdik. Japonya Başbakanı Sayın Abe ile çalışma yemeğinde heyetler ortası toplantıyla ikili bağlantılarımızı ve bölgesel, global bahisleri etraflı bir biçimde ele aldık” diye konuştu.
JAPONYA İLE GÜÇLÜ İŞ BİRLİĞİ
Erdoğan, şöyle devam etti: “Japonya ile ekonomik bağlantılarımızı geliştirmek için ekonomik iştirak mutabakatını tamamlamak üzereyiz. Türk-Japon Bilim ve Teknoloji Üniversitesi ilgilerimizi taçlandıran bir adım olmuştur. Yakın bir vakitte rektör atayacağız ve üniversite yerleşkesinin inşası başlayacak. Japonya ile altyapı, teknoloji, güç ve savunma sanayii alanlarında iş birliğimiz güçlenerek devam ediyor. Asya’nın en kıymetli ülkelerinden biri olan Japonya ile Asya, Çin-ABD gerginliği, İran, Kuzey Kore ve Suriye hususlarını da ele aldık. Japonlar da ABD’nin İran yaptırımlarından rahatsız. İran ile güzel münasebetleri var. Ancak Abe’nin arabuluculuk teşebbüsü de sonuç vermedi. Bölgemizdeki sıkıntıları çözmek için yeni bakış açılarına ve gözü pek bir liderliğe muhtaçlık var.”
50 MİLYAR DOLARLIK GAYE
Çin Halk Cumhuriyeti Devlet Lideri Sayın Xi Jinping ile kapsamlı bir görüşme gerçekleştirdiklerini kaydeden Cumhurbaşkanı Erdoğan, “50 milyar dolar ticaret hacmini hedefledik. Bunun için atılacak adımların müzakeresini yaptık. Türkiye’deki Çin yatırımlarının artmasını teşvik ediyoruz. Türkiye’de 1000’in üzerinde Çinli teşebbüsçü var. Türk mallarının Çin pazarına girmesi konusunda da ortak iradeyi Sayın Xi Jinping’de gördüm. Bu hususta bizden değişik alanlarda Çin’e ihracat yapmamızı istediler” diye konuştu.
THY’YE YENİ DESTİNASYONLAR
Stratejik paydaşlık mutabakatının Çin ile bağlantıları daha ileri seviyeye taşıyacağını kaydeden Erdoğan, “Savunma sanayiine ve ileri teknolojiye yönelik adımlar atabiliriz. Ticaretteki dengesizliği de bu yolla aşabileceğimize inandığımızı karşılıklı olarak söz ettik” dedi. Türk-Çin Hükümetler Ortası İşbirliği Komitesi’nin Türk tarafındaki eşbaşkanlığını Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın yürüttüğünü anlatan Erdoğan, güç, ticaret, teknoloji altyapı ve turizm alanlarında iş birliğinin güçleneceğini söyledi. Turizmde Çinli turist sayısının yüzde 60 artışla 400 bini aştığını kaydeden Erdoğan, “THY’nin Çin’de birçok destinasyona gereksinimi olduğunu bize söylediler. Biz de kendilerinden rica ettik. Bahisle ilgili gerekli talimatları verdi. Temenni ederim ki bu da kısa müddette gerçekleşir” tabirlerini kullandı.
'TÜRKİYE'NİN BİR KARŞI DEVLETLE İLGİLERİNİ DÜŞÜNMEDEN DUYGUSAL BİRTAKIM HAREKETLER İÇİNE GİRİYORLAR'
“2021 diplomatik ilgilerimizin 50. yılı. Buna yönelik çalışmalarımız olacak. Çin’de bir Yunus Emre Kültür Merkezi açılacak” diyen Erdoğan, şöyle devam etti: “Görüşmemizde Doğu Türkistan ve Uygur konusunu da ele aldık. Bu sıkıntıda karşılıklı hassasiyetleri dikkate alarak bir tahlil bulabileceğimize inanıyorum. Lakin bu mevzuyu istismar eden yaklaşımlar da var. Bu istismarlar da Türk-Çin münasebetlerinde olumsuz yansımalara neden oluyor. Bu bahiste istismarlara fırsat vermemek lazım. Bunlar üzerinden bu tıp istismarları yapanlar, bir cins rant elde etme uğraşına girenler ne yazık ki işin büyük ölçekte Türkiye Cumhuriyeti devletinin bir karşı devletle münasebetlerini düşünmeden duygusal birtakım hareketler içine girerek bedelini, faturasını gerek kendi soydaşlarına gerekse Türkiye Cumhuriyeti devletine ödetiyorlar. Atacağımız öbür adımlar da var. Gerekirse Türkiye’den Doğu Türkistan’a bir heyet gönderilmesi noktasında buna da açık olduğunu söyledi. ‘Gelsinler, gezsinler, baksınlar’ dedi.”
'TİCARET SAVAŞLARINDAN BİZ DE RAHATSIZIZ, ONLAR DA RAHATSIZ'
Bölgesel, global bahislerde Çin’le pek çok hususu paylaştıklarını kaydeden Erdoğan, “Vergi ve ticaret savaşlarından biz de rahatsızız, onlar da rahatsız. İran yaptırımları da bölgesel istikrar ve barışa katkı sunmuyor. Bundan kendileri de rahatsız. Çin’in Yol ve Jenerasyon projesini Türkiye’miz için de kıymetli buluyorum. Zira biz de orta koridor projesiyle gündemdeyiz. Bunun yanında Sayın Xi Jinping’i ülkemize davet etmiştim, olumlu cevap verdi. Uygun vakitte Türkiye’ye yapacağı ziyaret bağlarımızı güçlendirecektir” diye konuştu.
ÇİN İLE ORTAK YATIRIMLAR
Türkiye’nin Çin’e ihracatının arttığının altını çizen Erdoğan, “Bizim onlarla yapacağımız en değerli iş demiryolu yatırımlarına yönelik olacak” dedi. Birlikte yapılabilecek yatırımlar olarak Kanal İstanbul’u, boğazdan üç katlı geçişleri ve Konya’daki projeleri örnek gösteren Erdoğan, “Sivas-Erzincan demiryoluyla ilgili de olumlu yaklaşımları var. Arkadaşlarımıza bütün bunlarla alakalı gerekli talimatları verdik. Onlar da bu süreci takip edecekler. Ben kısa vakitte sonuç alacağımıza inanıyorum” tabirlerini kullandı.
'TERÖRLE SORUNLARI VAR'
Savunma sanayiinde de iş birliğinin vurgulandığını kaydeden Erdoğan, şöyle devam etti: “Kendilerinin de terörle ilgili ileri derecede kasvetleri var. Bu mevzuya yönelik tıpkı hassasiyeti paylaştıklarını tabir etti. Bundan sonra da atacağımız adımlarda dayanışma içinde olmaya devam edeceklerini söylediler. Tabi ‘Tek Çin’ projesi kendileri için çok kıymetli. Bizim de bu hassasiyeti gösterdiğimizi tespit etmiş vaziyetteler. Libya ile ilgili hususlarda da bundan sonraki süreçte dayanışmamızı göstereceğimiz ülkelerin sayısı da her geçen gün artıyor. Bu da Libya’da attığımız adımları güçlendiriyor.”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, gazetecilerin sorularına şu cevapları verdi:
'YENİ İMPARATOR MÜTEVAZI'
Japonya İmparatoru ile görüşen birinci başkanlardan birisiniz. Yeni İmparatorla sohbetinizle ilgili ayrıntıları paylaşabilir misiniz?
- Yeni İmparatorun bir evvelkine nazaran daha genç, 59 yaşında, olması hasebiyle daha dinamik, mütevazı bir yapısı var. Kapıya kadar gelerek beni İmparatoriçeyle birlikte karşıladılar. Birlikte çıktık, görüşmemizi yaptık. Tekrar kapıya kadar geldi ve uğurladı. Bu mütevazı hal aslında geleneklerinde var. Yarım saat görüşmemiz oldu. Ben kendisini Türkiye’ye davet ettim. Biliyorsunuz yurtdışına çıkış için İmparatora müsaadeyi hükümet veriyor. Bu mevzuyla ilgili olarak da “Biz Sayın Başbakan’la görüşürüz, ona da söyleriz, sizi Türkiye’de ağırlayalım” dedik. Zira İmparatoriçe Türkiye’ye gelmemiş lakin Türkiye’yi sevdiğini söyledi. “O halde bekliyoruz” dedik.
'FÜZE GÜNDEME GELMEDİ'
Son yıllarda Türkiye- Çin bağlarında iki tansiyon noktası oldu. Birincisi Çin’e verilen lakin iptal edilen füze ihalesi. İkincisi Uygur halk ozanı Abdürrahim Heyit’in öldürüldüğü argümanı üzerine Dışişleri Bakanlığı’nın yaptığı açıklama ve Çin’in Heyit’in hayatta olduğuna ait yayınladığı görüntü. Siz Şi ile baş başa görüşme yaptınız. Bu bahisler gündeme geldi mi? Genel olarak değerlendirirseniz olumlu işaretler var mı?
- Bu füze probleminin askeri, stratejik, teknik birçok boyutu var. Ancak bu Çin’e yönelik rastgele bir önyargıdan kaynaklanmadı. Yetkili arkadaşlarımız Rusya’nın da teklifini görünce incelemesini yaptılar, teklifleri mukayese ettiler ve o vakit kararı bu biçimde aldık. Lakin bu bizim Çin’le savunma sanayiine yönelik bağlantılarımızın kopması manasına asla gelmez. Biz Çin’le birçok noktada alışveriş yapabiliriz. Esasen bugün sayın devlet lideri füze alımından vazgeçilmesi sorununu gündeme dahi getirmediler. Bu türlü bir şey olmadı.
- İkinci soruya gelince, bu hususta o malum olayı kendileri hiç açmadı. Açmadığı halde biz o zamanki durumu biliyoruz. Burada maalesef bizim kendi Dışişleri teşkilatımızın bağlantı yanlışı olmuştur. Fakat onlar da yoluna girmiş oldu.
'EN HAFİF TABİR SKANDAL'
BM Genel Sekreteri Özel Temsilcisi Virginia Gamba PKK ile çocuk savaşçılar konusunda bir mutabakat yaptı. BM Temsilcisinin terör örgütüyle muahede yapmasını nasıl karşılıyorsunuz?
- BM’nin terör örgütü YPG/PKK ile bünyesindeki çocuk savaşçıları bırakması mazeretiyle görüşmesi ve bir muahede imzalanması asla kabul edilemez. Bu hususta biz de ilgili mercileri önemli manada silkelemek istiyoruz. Hangi münasebetle olursa olsun BM’nin bir terör örgütünü bu halde muhatap alması, masaya oturması ve resmi bir statü tanır üzere bir mutabakat imzalaması en hafif sözüyle bir skandaldır. BM bu türlü bir skandalın altına imza koyamaz. Olacak iş değil. Ben gıyabında söylüyorum lakin BM Genel Sekreteri Guterres’in bundan haberi yoktur, bu türlü bir yanlışı asla yapmaz diye düşünüyorum. Silahlı çatışmalarda çocuklar konusundaki özel temsilci Virginia Gamba’nın bu sürecini protesto etmek için BM Daimi Temsilcimiz Feridun Sinirlioğlu teşebbüs başlattı. Döner dönmez de birinci etapta Dışişleri Bakanımız Mevlüt Çavuşoğlu, Guterres’le mevzuyu ele alır. Daha sonra gerekirse ben de görüşürüm. Bu ortada bırakılacak bir mevzu değil.
'MAZLUMUN YANINDAYIZ'
Çin medyasında bir makaleniz çıktı. “Türkiye ve Çin ortak bir vizyonu paylaşıyor” diyorsunuz. “Küresel nizamın yine inşası için Çin ve Türkiye sorumluluk alabilir” diyorsunuz. Yapılabilecek bir şey var mı? Çin bu hususta samimi davranıyor mu?
- Ben Çin’in bu hususlarda samimi davranmadığına asla inanmıyorum. Çin inandığı doğrularda dik durabilen bir ülke. Malum şu anda Türkiye hem doğuya hem batıya açık bir ülke ve coğrafya olarak baktığımız vakit Asya istikametinde çok daha büyük bir toprağa sahibiz. Hasebiyle bizim Çin’le atacağımız ortak adımla hem İslam dünyası hem de Çin’in kendi coğrafyası olarak baktığımız yerlerde, Çin’in BM Güvenlik Konseyi’ndeki pozisyonunu da ele aldığımızda bu mevzuları pahalandırmak bizim için çok daha rahat ve güçlü olacaktır. “Dünya 5’ten büyüktür” derken bizim yanımıza birilerini almamız lazım. Hele hele BMGK içinden birilerinin bizim yanımızda yer alması bu süreci hızlandıracaktır. Biz bunu dünyadaki 190’ı aşkın ülkeyle konuştuğumuzda birçoğu aslında ürkek korkak, rahat hareket edebilen yok. Kimisi dolara bakıyor. Kimisi farklı avantalara bakıyor. Fakat biz farklı bir yere bakıyoruz. Zira şayet biz Allah’ımıza dayanmazsak, hakkın ve haklının yanında olmazsak bunun hesabını kolay kolay veremeyiz. Bu dünyada iki seçeneğimiz var. Ya mazlumların yanında olacağız ya zalimlerin yanında olacağız. Biz mazlumların yanında olmayı kabullendik. Birileri de zalimlerle yürüyor. Fakat tarih boyunca onlar da zalimlerle anılacaklar. Bu dünya Firavunlar gördü, Nemrutlar gördü. Nemrutlarla, Firavunlarla birlikte olanlar hiçbir vakit hayırla yad edilmiyor. Bu zamanın de Nemrutları, Firavunları var. Onlar da yarın o denli anılacaklar.
'ÖNCE BİZ PLANLAYALIM'
ABD-İran ortasındaki tansiyon... Sizin ABD Lideri Trump’la itimat bağlantınızdan yola çıkarak... Türkiye’nin arabuluculuk vazifesi üstlenmesi kelam konusu olabilir mi? Muhtemel bir İran-ABD çatışması bölgede nasıl bir tesir yapar?
- Bunu aslında kimse düşünmek istemiyor. Kimse o bahse girmek dahi istemiyor. Sayın Trump’la yaptığımız görüşmede bu husus hiç gündeme gelmedi. Lakin Abe ile yaptığımız görüşmede Abe “Böyle bir olayda birlikte olabilir miyiz?” dedi. Ben de “Niye olmasın” dedim. “Her ikisiyle de gerek Manevî gerek Hamaney’le görüşmelerde bulunabilirim” dedim. “Beraber derseniz, bir arada de olabilir” dedim. O bahiste bir kasvetimiz yok. Tabi nereden başlayacağız, nereye gideceğiz, nerede bitireceğiz? Bunlar da değerli. Acemlerin bir kelamı var; “Oturdular, konuştular ve dağıldılar” derler. O denli olacaksa hiç manası yok. Yalnızca vakit kaybedersiniz, o kadar. Burada da sonuç almaya odaklanılmalı. Sayın Başbakana sordum “Sen görüşme yaptın, nasıl gördün?” diye… Baktım pek olumlu görmemiş. Bundan sonraki süreci, soruların yanıtını evvel biz planlayalım, sonra ne üzere adım atacağız onları konuşalım dedik.
'TAVRI TAKDİRE ŞAYAN'
Trump’la yaptığınız görüşme ABD’de kimi bölümleri rahatsız etmiş görünüyor. Amerikan Dış Bağlantılar Meclis Lideri Mahzur, Trump ile sizin aranızda geçen görüşmelere ait Trump’a ağır sözlerle yüklendi. Muhakkak ki görüşmede konuşulanlar ve Trump’ın sergilediği olumlu tutum onları çok rahatsız etmiş. Sizce neden ABD müesses nizamı Trump’ı sevmiyor?
- Dünyanın her yerinde esasen müesses nizamlar bir yere odaklıdır. Bunlara karanlık güçler de diyebilirsiniz. Onlar oralarla pazarlıktadır ve oralar ismine adımlarını atarlar. Müesses güçler hiçbir vakit o ülkedeki bu çeşit siyaseti de sevecek diye bir şey yok. Artık Türkiye’de Erdoğan’ı seven var sevmeyen var. Birinci seçildiğimizde yüzde 34,2’yle geldik. İki parti geldik. Bir CHP vardı, bir biz vardık. Lakin parlamentonun yüzde 63’üne sahiptik. Ondan sonraki süreçte mahallî seçimlerde farklı oylar aldık, genel seçimlerde onun fevkinde oylar aldık. Cumhurbaşkanlığında yüzde 52’ye kadar tırmandık. Lakin lokal seçimde daha farklı oylar aldık. Artık içeride ve dışarıda bunu istediği üzere kıymetlendirmek suretiyle AK Parti’ye yüklenmek isteyenler oluyor. Dışarıda Batıcı, hükümran güçler, bilhassa çıkar şebekeleri bize her vakit çok nahoş yaklaşmışlardır. Biz bunlara hiçbir vakit prim vermedik. Kararlılıkla yolumuza devam ettik. Bundan sonra da tıpkı şeyler olacak.
- Sayın Trump’ın o gün yaptığımız görüşmede arkadaşlarıma kullandığı tabirler, onlara yönelik ortaya koyduğu tutum, takdire şayandır. Ben de aslında kendilerine bu tıp hallerini sevdiğimi belirttim.
- Siz bir müşteri arıyorsanız, bir müşteri çıkmışsa, o müşteri de ödemelerini tıkır tıkır yapmışsa sen o müşterinin malını nasıl vermezsin? Bunun ismi gasp olur. Biz şu ana kadar da 1,4 milyar dolar ödeme yaptık. Askerlerimiz pilotlarımız bir general eşliğinde eğitime gitti. 4 adedini teslim ettiler, başkalarını bıraktılar. 116 tane F-35 almak için kontratımızı yaptık. Biz burada pazar değil tıpkı vakitte ortak üreticiyiz. Birtakım kesimlerini da Türkiye’de üretiyoruz.
- Biz füzeler noktasında geçmişte Patriotlara müşteri olduk fakat bu müşteri oluşumuz karşılıksız bırakılınca biz daha neyi bekleyeceğiz, başımızın dermanına bakmayacak mıyız? Düşman saldırsa biz bir yerden sistem bulalım o denli savaşalım mı diyeceğiz? Önlemimizi çabucak almamız lazım.
'HAFTER KORSAN KONUMDA'
Libya ile ilgili gelişmeler oldu. 6 Türk vatandaşı kaçırılmıştı. Hür bırakıldı. Orada biraz daha bize bilgi verir misiniz? Doğu Akdeniz satrancında Libya-Türkiye nasıl bir iş birliği yapacak?
- Bizim esasen askeri mutabakatımız var. Bunu daha da güçlendirdik. Orada BM’nin memleketler arası hukuka nazaran muhatabı Sarrac’tır. Hafter şu anda orada tam manasıyla korsan hareket yapmıştır; korsan pozisyonundadır.
- Biz de bugüne kadar bütün görüşmelerimizi Sarrac’ın grubuyla yaptık. Ben bugüne kadar Hafter’le muhatap olmadım. Artık BM’nin de buna nazaran adımlarını atması lazım. Şu an Sarrac ve grubu kaybedilen yerleri her geçen gün tekrar geri alıyorlar. Temenni ederiz ki kısa vakitte Libya’da da bir seçime gitme imkanı doğar. Halk kendi haklarını demokratik yollarla temsil etme imkanı yaklar.
'O LİSANLA DE KONUŞURUZ'
Kıbrıs Rum Bölümünün sondaj faaliyetleri devam ediyor. Karşı tarafın hukuk tanımazlığına karşı ne cins önlemler alınıyor?
- Hukuk içinde atılması gereken adımları atıyoruz. Bundan sonra da bu türlü götürmeye çalışacağız. Fakat karşımıza hukuk tanımazlar çıkarsa, onların anlayacağı lisan neyse o lisanla de konuşmasını biliriz. Orada hiçbir hukuku olmayanların kendilerine hak istihsal etmeleri kabul edilebilir bir şey değil. Zati Güney Kıbrıs bugüne kadar hiçbir vakit hukukla hareket etmedi. AB’ye girişi şaibeli olan Güney Kıbrıs Rum İdaresi oradan aldığı güçle KKTC’yi korkutmaya çalışıyor. AB de dürüst hareket etmiyor. Bürgenstock’ta KKTC’ye en büyük haksızlık yapılmıştır. Referandumda hayır dediği halde Güney Kıbrıs AB’ye alınmıştır; Kuzey Kıbrıs evet dediği halde alınmamıştır. AB’nin mali yaptırımlar noktasında da Kuzey Kıbrıs’a ödemesi gereken para ödenmemiştir. Artık biz bu AB’ye nasıl inanalım? Bunlar dürüst değil. Bunların hepsi gaspçı. Burada da yaptıkları tekrar bu.