Erozyon Konusu
Toprak Erozyonu
Erezyon Konu anlatımı
Erozyon (Toprak Erozyonu) :
Verimli toprak ortusunun su ve ruzgarın etkisi ile aşınıp taşınması olayına erozyon denir Erozyon, tabiatın normal sureci icinde meydana geliyorsa normal erozyon; insanın tabiattaki toprak, su ve bitki arasındaki dengeyi bozması sonucu meydana geliyorsa hızlandırılmış erozyon adını alır (Normal erozyon, genellikle insan mudahalesi olmayan yerlerde gorulur ve cok yavaş olarak gelişir Meraların aşırı derecede otlatılması, ormanların tahrip edilmesi ile daha az korunan toprak, su ile kolayca taşınabilmektedir ve erozyon hızlanmaktadır)
a) Erozyona Neden Olan Faktorler :
1 Bitki ortusunun olmaması (ormanların yok edilmesi)
2 Arazinin engebeli ve eğimli oluşu
3 Toprağın aşırı işlenmesi (yanlış kullanımı)
4 Meraların aşırı otlatılması (meraların tahrip edilmesi)
5 Toprağın eğime paralel surulmesi
6 Yangınlar ve ani su taşkınları
7 Yağışların duzensiz olması (İklim)
8 Yamacın eğim ve uzunluğu
9 Toprak yapısı
10 Dağınık ve duzensiz yerleşme
b) Erozyonu Azaltan Faktorler :
1 Ağaclandırma yapılması
2 Meraların aşırı otlatılmaması
3 Urunlerin nobetleşe dikilmesi
4 Eğimli arazilerde, toprağın eğime dik surulmesi
5 Eğimli arazilerde sekiler (taracalar) yapılması
c) Erozyonun Zararları :
1 Toprağın verimini duşurur
2 Colleşmeye sebep olur
3 Suları kirletir
4 Urun kalitesini duşurur
5 Toprak ve arazi kaybına neden olur
6 Toprakların su depolama gucunu azaltır
7 Toprağın işlenmesini gucleştirir
Erozyon Ceşitleri :
1 Su Erozyonu :
Yağmurun, araziler uzerinde oluşturduğu yuzeysel akışlar ve akarsuların etkisiyle toprağın aşınması ve taşınması olayıdır Ayrıca denizlerde oluşan dalgaların, kıyılardaki kayalara carpması ve bu kayaları aşındırması ve taşıması da bir su erozyonudur
Su erozyonu iki aşamalıdır Once yağmur damlalar sayesinde toprak cozunur Daha sonra biriken yağmur sularıyla cozunen bu toprak eğim yonune doğru taşınır
NOT : 1 Hindistan ’daki Ganj ve Cin ’deki Sarı Irmak nehirleri her yıl milyonlarca ton toprağı
denize taşır Boylelikle nehirlerin denize dokulduğu alanlarda buyuk deltalar oluşur
2 Yağmur damlaları duz bir toprak yuzeyine dik olarak carptığı zaman 60 cm yukarı, 1,5 metre kadar da yanlara doğru sıcrayabilmektedirler Bu sıcrama esnasında toprağı da kendisiyle birlikte etrafa sıcratmaktadır Bu sıcramalar eğimli bir arazide olduğu takdirde oluşan etki daha şiddetli olmaktadır
3 Su erozyonunun yonunun ve hızının bağlı olduğu faktorler:
• Arazinin eğimi
• Ruzgarın hızı, yonu ve damlanın toprağa carpma acısı
• Damlanın buyukluğu
• Damlanın duşme ve carpma hızı
• Toprağın bir bitki ortusu ile ortulu olup olmaması
• Toprak yuzeyinin puruzluluğu
2 Ruzgar Erozyonu :
Ruzgar sayesinde toprağın aşınması ve taşınması olayıdır Ruzgar erozyonu sonucu verimli toprakların kaybı, buharlaşmanın hızlanmasıyla toprak nemliliğinin azalması, bitki buyumesinin yavaşlaması, ulaşımın aksaması ve verimin duşmesi olumsuzluklarını ortaya cıkarmaktadır Taşınan kum ve verimsiz toprak, uretken tarım topraklarını kaplayarak, tarım yapılamaz hale getirmektedir
Yağış, ruzgar erozyonunda faydalı bir goreve sahiptir Toprak ıslak veya nemli olunca ruzgarın onu alıp suruklemesi oldukca guctur Fakat toprağın kuru bulunduğu donemlerde veya yazın ruzgar etkili olabilir
kaynak :fen okulu
Toprak Erozyonu
Erezyon Konu anlatımı
Erozyon (Toprak Erozyonu) :
Verimli toprak ortusunun su ve ruzgarın etkisi ile aşınıp taşınması olayına erozyon denir Erozyon, tabiatın normal sureci icinde meydana geliyorsa normal erozyon; insanın tabiattaki toprak, su ve bitki arasındaki dengeyi bozması sonucu meydana geliyorsa hızlandırılmış erozyon adını alır (Normal erozyon, genellikle insan mudahalesi olmayan yerlerde gorulur ve cok yavaş olarak gelişir Meraların aşırı derecede otlatılması, ormanların tahrip edilmesi ile daha az korunan toprak, su ile kolayca taşınabilmektedir ve erozyon hızlanmaktadır)
a) Erozyona Neden Olan Faktorler :
1 Bitki ortusunun olmaması (ormanların yok edilmesi)
2 Arazinin engebeli ve eğimli oluşu
3 Toprağın aşırı işlenmesi (yanlış kullanımı)
4 Meraların aşırı otlatılması (meraların tahrip edilmesi)
5 Toprağın eğime paralel surulmesi
6 Yangınlar ve ani su taşkınları
7 Yağışların duzensiz olması (İklim)
8 Yamacın eğim ve uzunluğu
9 Toprak yapısı
10 Dağınık ve duzensiz yerleşme
b) Erozyonu Azaltan Faktorler :
1 Ağaclandırma yapılması
2 Meraların aşırı otlatılmaması
3 Urunlerin nobetleşe dikilmesi
4 Eğimli arazilerde, toprağın eğime dik surulmesi
5 Eğimli arazilerde sekiler (taracalar) yapılması
c) Erozyonun Zararları :
1 Toprağın verimini duşurur
2 Colleşmeye sebep olur
3 Suları kirletir
4 Urun kalitesini duşurur
5 Toprak ve arazi kaybına neden olur
6 Toprakların su depolama gucunu azaltır
7 Toprağın işlenmesini gucleştirir
Erozyon Ceşitleri :
1 Su Erozyonu :
Yağmurun, araziler uzerinde oluşturduğu yuzeysel akışlar ve akarsuların etkisiyle toprağın aşınması ve taşınması olayıdır Ayrıca denizlerde oluşan dalgaların, kıyılardaki kayalara carpması ve bu kayaları aşındırması ve taşıması da bir su erozyonudur
Su erozyonu iki aşamalıdır Once yağmur damlalar sayesinde toprak cozunur Daha sonra biriken yağmur sularıyla cozunen bu toprak eğim yonune doğru taşınır
NOT : 1 Hindistan ’daki Ganj ve Cin ’deki Sarı Irmak nehirleri her yıl milyonlarca ton toprağı
denize taşır Boylelikle nehirlerin denize dokulduğu alanlarda buyuk deltalar oluşur
2 Yağmur damlaları duz bir toprak yuzeyine dik olarak carptığı zaman 60 cm yukarı, 1,5 metre kadar da yanlara doğru sıcrayabilmektedirler Bu sıcrama esnasında toprağı da kendisiyle birlikte etrafa sıcratmaktadır Bu sıcramalar eğimli bir arazide olduğu takdirde oluşan etki daha şiddetli olmaktadır
3 Su erozyonunun yonunun ve hızının bağlı olduğu faktorler:
• Arazinin eğimi
• Ruzgarın hızı, yonu ve damlanın toprağa carpma acısı
• Damlanın buyukluğu
• Damlanın duşme ve carpma hızı
• Toprağın bir bitki ortusu ile ortulu olup olmaması
• Toprak yuzeyinin puruzluluğu
2 Ruzgar Erozyonu :
Ruzgar sayesinde toprağın aşınması ve taşınması olayıdır Ruzgar erozyonu sonucu verimli toprakların kaybı, buharlaşmanın hızlanmasıyla toprak nemliliğinin azalması, bitki buyumesinin yavaşlaması, ulaşımın aksaması ve verimin duşmesi olumsuzluklarını ortaya cıkarmaktadır Taşınan kum ve verimsiz toprak, uretken tarım topraklarını kaplayarak, tarım yapılamaz hale getirmektedir
Yağış, ruzgar erozyonunda faydalı bir goreve sahiptir Toprak ıslak veya nemli olunca ruzgarın onu alıp suruklemesi oldukca guctur Fakat toprağın kuru bulunduğu donemlerde veya yazın ruzgar etkili olabilir
kaynak :fen okulu