Erginlik döneminde kız ve erkeklerdeki maddesel değişimler nelerdir
Ergenlik döneminde vücutta meydana gelen şartların değişmesi
Buluğ Çağı kendi başına bir devir değil çocukluktan erişkinliğe uzanan bir gelişme dönemidir Cümbür Cemaat kendine özgü bir gelişim çizgisi gösterir İnsan en çabuk maddi gelişimini anne rahminde yaşar Bunu 0–2 yaşlar arsındaki bebeklik izler Ardındaki bir yavaşlama dönemine girilir Adeta erginlik dönemi için zor toplamaktadır cisim Ergenlikle birlikte maddi gelişim ansızın hızlanırBuna dahası psikolojik değişimler eklenir
Ergenlik, kızlarda 8–13, erkelerde 10–15 yaşlarında başlar Erginlik sürecine girişi başlatan beyinde yer alan hipotalamustur Ceset açıklanmış bir olgunlaşma düzeyine geldiğinde beyinden, yeniden beyinin bir parçası olan hipotalamusa sinirsel iletiler gider ve hipotalamus, hipofizadı bahşedilen salgı bezini uyarıcı bir hormon salgılar
Hipotalamus, tüm hayat boyunca vücüttaki hormon üretimini yönetir Kızlarda ve erkelerde öbür hormanlar farklı miktarlarda üretilir Bu dönemde oluşan şansın dönmesi sonucunda insan vücudu üreme yeteneği kazanır Ergenin bu yaşta gördüğü değişikliklerin doğal olduğu kendisine anlatılmalıdır
İki farklı cinsiyette olmanın ve dolayısıyla cinselliğin çok doğal bir gelişim olduğu, yaşamı anlamlandıran, müsamaha veren ayrılmaz bir bütünün parçası olduğu açıklanmalıdır
Kızlarda yaşanan cisim gelişim ve başkalaşım süreci:
Göğüslerde büyümenin başlaması
Genital bölgede kıllanma
Beden ölçülerinde süratli artma
Koltuk aşağıda kıllanma
Reglin başlaması (Adet görme)
Kalçaların genişlemesi (Belin incelmeye başlaması ve leğen kemiklerinin şekillenmesi ve yağ birikimi)
Memelerin büyümesi ergenliğin ilk belirtisidir Genellikle 10 yaşlarında başlar Seyrek olarak başlangıçta çoğaltma tek yanlı olabilir Ara Sıra memelerde ağrı hissedilebilir
Memelerin büyümeye başladığı sıralarda cinsel bölgede ve bir zaman sonra da koltuk altı bölgesinde kıllanma başlar Memelerin büyümeye başlamasıyla tepe büyümesi de hızlanır, bu çabuk büyüme bir yıl dek sürer On üç yaşında bir genç kızın memelerinde gelişme belirtisi görülmüyorsa bir hekime danışılmalıdır Vajende oluşan beyaz bir akıntı da ilk belirtilerdendir Bu yaşta kız çocuk külotunda beyaz lekeler görebilir Genç kız, gitgide artarak belinin inceldiğini, kalçalarının biraz genişlediğini, saçlarının ve derisinin daha yağlı olduğunu fark edebilir Sivilceler ve siyah noktalar oluşabilir Cildini korumak için erginlik yaşlarında deri temizliği gence öğretilmelidir
Adet Görme (Menstrüasyon, Regl olma)
Adet görme uterustan (rahim) belirtilen aralıklarla kanama olmasıdır Adet, doğurganlık özelliğinin ilk belirtisi olarak kabul edilir Bazı kız çocuklarında adet günleri yaklaştıkça karın ve sırt ağrıları olabilir
Adet, göğüslerin büyümeye başlamasından 1,52 sene sonradan, 1213 yaşlarda başlar
Ama 9 yaşında adet görenler olabildiği gibi, 15 yaşında hala adetleri başlamamış kızlar da vardır böylece ergene arkadaşlarından daha erken yaşta adet görmeye başlamışsa veya hemen şimdi adet görmemişse kaygılanmaması gerektiği söylenmelidir
16 yaşını tamamladığı halde adet görmeyen genç kızlar için hekime danışılmalıdır
Adet görme ve yumurtlamanın oluşması
Pek fazla genç kızda ilk adetler, hemen şimdi yumurta hücreleri bütün olgunlaşmadan ve yumurtlama (ovülasyon) olmadan başlar Bu yumurtasız adet dönemi 12 sene dek sürebilir Çoğunlukla bu açılış döneminde adetler düzensizdir
Adet döngüsü (siklusu)
Adet kanamasının süresi genelde 45 gündür; 2 ile 7 gün aralarında değişebilirBu kanama dönemine adet (menstrüasyon, regl) denir
Bu döngünün süresi, adet görme aralıkları, kişiden kişiye değişiklik gösterir Bazı kızlar 21 günde bir, bazıları ise 35 günde bir adet görebilirler
Adet döngüsünde uyumsuzluk nedenleri
Başlangıçta ergenin menstrüasyon (yumurtlama)döngüsü düzenli değilse, endişelenmemesi söylenmelidir Bu ahenksizlik 1 yıl, hatta 2 yıl sürebilir daha sonra da ara sıra ahenksizlik olabilir
Adetin başlama belirtileri
Bir Takım genç kızlar adet göreceğini önceden anlayabilir Kendisini hasta ya da neşesiz hissedebilir Göğüsleri şiş ve duyarlı olabilir Kramp şeklinde alt karın ağrıları veya sırt ağrıları olabilir Bu ağrılar, kanama başladıktan sonra da bir vakit devam edebilir ve ara sıra ilaç almayı gerektirecek değin şiddetli olabilir
Bütün adet döneminde atılan kan ve doku, birlikte yaklaşık bir dere bardağı kadardır (120 ml) Bunun eksik bir kısmı kandır
Bayan Üreme Sistemi
Dış Cinsel Organlar: Vajina girişi, klitoris, büyük ve minik dudaklardan oluşur Vajina ve klitoris aralarında idrar deliği, vajinanın peşinde da anüs yer alır
İç Cinsel Organlar: Vajina, Rahim (uterus), yumurtalıklar (overler), ve tüplerden (rahim kanalları) oluşmaktadır
Vajina: Vajina, yukarı içten uyanarak rahim ağzı ile birleşen yaklaşık 10 cm uzunluğunda bir kanaldır Vajinanın ileri derecede esneyebilme özelliği mevcuttur
Zar (Himen): Vajina girişinden hemencecik daha sonra tahvil dokusu ve damarlardan oluşan ince bir zardır Zarın ortası adet kanamasının dışarı atılmasını sağlayacak biçimde açıktır Ilk cinsel ilişki sırasında zarda zedelenme olur ve bir arz kanama görülür Oysa bazı zarlar ileri derecede elastik olur ve cinsel ilişkiye karşın kanamayabilir
Erkeklerde yaşanan vücut gelişim ve metamorfoz süreci:
Erkeklerde ergenliğin ilk belirtisi testislerin büyümesidir Bu değişiklik genel olarak 11,512 yaşlarında başlar Bundan yaklaşık 1 yıl sonra cinsel bölgede kıllanma, peniste büyüme farkedilir
Yine 1313,5 yaşlarında sesi kalınlaşır, gırtlağındaki kıkırdak dokuda bir çıkıntı oluşur
Tekrar benzer yaşlarda dudakların üstünde, sonradan yüzde, vücutta kıllanma başlar
Ayaklar büyür, bacaklar ve kollar uzar, 1315 yaş arasında doruk çabuk uzar Deri ve saçlar yağlanır, yüzünde sivilceler ve siyah noktalar oluşabilir Kasları geliştiği için daha zinde olduğunu hisseder
Ergenliğin başlama yaşı, kızlarda olduğu gibi, erkeklerde de çok değişkendir Ergenliğin gecikmesine erkeklerde oldukça sık rastlanır
1314 yaşlarına kadar hiçbir erginlik belirtisi ortaya çıkmayan, böylece boyu yaşdaşlarına kadar küçük ve görünüşü de çocuksu ofan çoğu dinç erkek çocuk vardır
Arkadaşlarında erginlik belirtileri başlamış, kendi vücudunda henüz bir değişim olmayan erkek çocuğun kaygılanmaması için gecikmenin doğal olduğu kendisine anlatılmalıdır O'na, her bireyin öbür olduğu, vücudunun kendine en uygun bir zamanda olgunlaşacağı söylenmelidir
Peniste Sertleşme ve Boşalma
Penis içerisinde süngere benzeşen bir yapı vardır Sünger nasıl suyu içine çekerek emerse, penisteki süngere aynı yapı da içinde yer alan damarlardan kan çekerek şişer, sertleşir Buluğ Çağı dönemine giren erkeklerde olmadık yerde ve beklenmedik durumlarda penis sertleşmesi yaşanabilir Erkek tohum hücreleri (sperm) ergenlik dönemiyle çoğalmaya başlar Sperm yumurtanın döllenmesi ve bebek oluşumu için gereklidir Penis sertleşmesi ardından çok sayıda sperm boşaltılabilir Sperm hücreleri meninin yalnızca ufak bir bölümünü oluşturduğu halde tek bir boşalmada 500 milyon kadar sperm hücresi bulunur Cinsel ilişki sonucunda bu hücrelerden tek bir adam başına yumurtaya ulaşarak döllemeyi başarabilir Genç yaşlarda sperm boşaltma işi sık yaşanır ancak yaş ilerledikçe azalır Bu olayların gerçekleşmesi hormonlara bağlıdır
Islak rüyalar
Bu yaştaki ergene, bazı sabahlar yatağını meni ile ıslanmış bulacağını anlatma zamanı gelmiştir Bu ıslaklığın, cinsel ilişkide olduğu gibi herhangi bir uyarı ile oluşabilen ereksiyon sonucu görülen meni salgısı olduğu kendisine anlatılmalıdır
Bu salgı canlı spermler içerir ve cinsel üretkenliğin başladığının göstergesidir Bütün bunlar, üreme organlarının geliştiğini ve ergenin erişkin bir erkek olmaya başladığını belirten belirtilerdir Bu gelişme, genel olarak 1820 yaşlarına değin belirginleşerek devam eder
Ses Değişimi
Erkek çocuklarda ergenlikle birlikte seste de değişimler görülür Gırtlak kıkırdağı öne içten çıkar, ses kalınlaşır Önce ses çatallanır ve çatlar Ses telleri de bedenin öteki bölümleri gibi gelişmektedir Sesin tonu ses tellerinin uzunluğuna ve gırtlak yapısına bağlıdır böylece çoğalma süresince seste çatallanma görülebilmektedir
KıllanmaKoltuk altı, genital bölge, yüz, kol ve bacaklarda kıllanma başlar Çoğunlukla sakallar ergenliğin ardına kadar belirmez Ilk Olarak tüy biçiminde olan sakallar zmanla ve traş edilmeyle sertleşir
Erkek Üreme Sistemi
Penis: İdrarın ve spermlerin dışarı boşalmasını sağlar
Strotum (torbalar): Penisin aşağıda yer alan, testisleri saran ve koruyan torba şaklindeki cilt parçasıdır
Testis: Strotumun içinde yer alan, içinde erke tohum hücreleri bulunan iki organdır Testesteron ve sperm üretir
Prostat: Spermleri içeren sıvıyı salgılayan bir bezdir *
Ergenlik döneminde vücutta meydana gelen şartların değişmesi
Buluğ Çağı kendi başına bir devir değil çocukluktan erişkinliğe uzanan bir gelişme dönemidir Cümbür Cemaat kendine özgü bir gelişim çizgisi gösterir İnsan en çabuk maddi gelişimini anne rahminde yaşar Bunu 0–2 yaşlar arsındaki bebeklik izler Ardındaki bir yavaşlama dönemine girilir Adeta erginlik dönemi için zor toplamaktadır cisim Ergenlikle birlikte maddi gelişim ansızın hızlanırBuna dahası psikolojik değişimler eklenir
Ergenlik, kızlarda 8–13, erkelerde 10–15 yaşlarında başlar Erginlik sürecine girişi başlatan beyinde yer alan hipotalamustur Ceset açıklanmış bir olgunlaşma düzeyine geldiğinde beyinden, yeniden beyinin bir parçası olan hipotalamusa sinirsel iletiler gider ve hipotalamus, hipofizadı bahşedilen salgı bezini uyarıcı bir hormon salgılar
Hipotalamus, tüm hayat boyunca vücüttaki hormon üretimini yönetir Kızlarda ve erkelerde öbür hormanlar farklı miktarlarda üretilir Bu dönemde oluşan şansın dönmesi sonucunda insan vücudu üreme yeteneği kazanır Ergenin bu yaşta gördüğü değişikliklerin doğal olduğu kendisine anlatılmalıdır
İki farklı cinsiyette olmanın ve dolayısıyla cinselliğin çok doğal bir gelişim olduğu, yaşamı anlamlandıran, müsamaha veren ayrılmaz bir bütünün parçası olduğu açıklanmalıdır
Kızlarda yaşanan cisim gelişim ve başkalaşım süreci:
Göğüslerde büyümenin başlaması
Genital bölgede kıllanma
Beden ölçülerinde süratli artma
Koltuk aşağıda kıllanma
Reglin başlaması (Adet görme)
Kalçaların genişlemesi (Belin incelmeye başlaması ve leğen kemiklerinin şekillenmesi ve yağ birikimi)
Memelerin büyümesi ergenliğin ilk belirtisidir Genellikle 10 yaşlarında başlar Seyrek olarak başlangıçta çoğaltma tek yanlı olabilir Ara Sıra memelerde ağrı hissedilebilir
Memelerin büyümeye başladığı sıralarda cinsel bölgede ve bir zaman sonra da koltuk altı bölgesinde kıllanma başlar Memelerin büyümeye başlamasıyla tepe büyümesi de hızlanır, bu çabuk büyüme bir yıl dek sürer On üç yaşında bir genç kızın memelerinde gelişme belirtisi görülmüyorsa bir hekime danışılmalıdır Vajende oluşan beyaz bir akıntı da ilk belirtilerdendir Bu yaşta kız çocuk külotunda beyaz lekeler görebilir Genç kız, gitgide artarak belinin inceldiğini, kalçalarının biraz genişlediğini, saçlarının ve derisinin daha yağlı olduğunu fark edebilir Sivilceler ve siyah noktalar oluşabilir Cildini korumak için erginlik yaşlarında deri temizliği gence öğretilmelidir
Adet Görme (Menstrüasyon, Regl olma)
Adet görme uterustan (rahim) belirtilen aralıklarla kanama olmasıdır Adet, doğurganlık özelliğinin ilk belirtisi olarak kabul edilir Bazı kız çocuklarında adet günleri yaklaştıkça karın ve sırt ağrıları olabilir
Adet, göğüslerin büyümeye başlamasından 1,52 sene sonradan, 1213 yaşlarda başlar
Ama 9 yaşında adet görenler olabildiği gibi, 15 yaşında hala adetleri başlamamış kızlar da vardır böylece ergene arkadaşlarından daha erken yaşta adet görmeye başlamışsa veya hemen şimdi adet görmemişse kaygılanmaması gerektiği söylenmelidir
16 yaşını tamamladığı halde adet görmeyen genç kızlar için hekime danışılmalıdır
Adet görme ve yumurtlamanın oluşması
Pek fazla genç kızda ilk adetler, hemen şimdi yumurta hücreleri bütün olgunlaşmadan ve yumurtlama (ovülasyon) olmadan başlar Bu yumurtasız adet dönemi 12 sene dek sürebilir Çoğunlukla bu açılış döneminde adetler düzensizdir
Adet döngüsü (siklusu)
Adet kanamasının süresi genelde 45 gündür; 2 ile 7 gün aralarında değişebilirBu kanama dönemine adet (menstrüasyon, regl) denir
Bu döngünün süresi, adet görme aralıkları, kişiden kişiye değişiklik gösterir Bazı kızlar 21 günde bir, bazıları ise 35 günde bir adet görebilirler
Adet döngüsünde uyumsuzluk nedenleri
Başlangıçta ergenin menstrüasyon (yumurtlama)döngüsü düzenli değilse, endişelenmemesi söylenmelidir Bu ahenksizlik 1 yıl, hatta 2 yıl sürebilir daha sonra da ara sıra ahenksizlik olabilir
Adetin başlama belirtileri
Bir Takım genç kızlar adet göreceğini önceden anlayabilir Kendisini hasta ya da neşesiz hissedebilir Göğüsleri şiş ve duyarlı olabilir Kramp şeklinde alt karın ağrıları veya sırt ağrıları olabilir Bu ağrılar, kanama başladıktan sonra da bir vakit devam edebilir ve ara sıra ilaç almayı gerektirecek değin şiddetli olabilir
Bütün adet döneminde atılan kan ve doku, birlikte yaklaşık bir dere bardağı kadardır (120 ml) Bunun eksik bir kısmı kandır
Bayan Üreme Sistemi
Dış Cinsel Organlar: Vajina girişi, klitoris, büyük ve minik dudaklardan oluşur Vajina ve klitoris aralarında idrar deliği, vajinanın peşinde da anüs yer alır
İç Cinsel Organlar: Vajina, Rahim (uterus), yumurtalıklar (overler), ve tüplerden (rahim kanalları) oluşmaktadır
Vajina: Vajina, yukarı içten uyanarak rahim ağzı ile birleşen yaklaşık 10 cm uzunluğunda bir kanaldır Vajinanın ileri derecede esneyebilme özelliği mevcuttur
Zar (Himen): Vajina girişinden hemencecik daha sonra tahvil dokusu ve damarlardan oluşan ince bir zardır Zarın ortası adet kanamasının dışarı atılmasını sağlayacak biçimde açıktır Ilk cinsel ilişki sırasında zarda zedelenme olur ve bir arz kanama görülür Oysa bazı zarlar ileri derecede elastik olur ve cinsel ilişkiye karşın kanamayabilir
Erkeklerde yaşanan vücut gelişim ve metamorfoz süreci:
Erkeklerde ergenliğin ilk belirtisi testislerin büyümesidir Bu değişiklik genel olarak 11,512 yaşlarında başlar Bundan yaklaşık 1 yıl sonra cinsel bölgede kıllanma, peniste büyüme farkedilir
Yine 1313,5 yaşlarında sesi kalınlaşır, gırtlağındaki kıkırdak dokuda bir çıkıntı oluşur
Tekrar benzer yaşlarda dudakların üstünde, sonradan yüzde, vücutta kıllanma başlar
Ayaklar büyür, bacaklar ve kollar uzar, 1315 yaş arasında doruk çabuk uzar Deri ve saçlar yağlanır, yüzünde sivilceler ve siyah noktalar oluşabilir Kasları geliştiği için daha zinde olduğunu hisseder
Ergenliğin başlama yaşı, kızlarda olduğu gibi, erkeklerde de çok değişkendir Ergenliğin gecikmesine erkeklerde oldukça sık rastlanır
1314 yaşlarına kadar hiçbir erginlik belirtisi ortaya çıkmayan, böylece boyu yaşdaşlarına kadar küçük ve görünüşü de çocuksu ofan çoğu dinç erkek çocuk vardır
Arkadaşlarında erginlik belirtileri başlamış, kendi vücudunda henüz bir değişim olmayan erkek çocuğun kaygılanmaması için gecikmenin doğal olduğu kendisine anlatılmalıdır O'na, her bireyin öbür olduğu, vücudunun kendine en uygun bir zamanda olgunlaşacağı söylenmelidir
Peniste Sertleşme ve Boşalma
Penis içerisinde süngere benzeşen bir yapı vardır Sünger nasıl suyu içine çekerek emerse, penisteki süngere aynı yapı da içinde yer alan damarlardan kan çekerek şişer, sertleşir Buluğ Çağı dönemine giren erkeklerde olmadık yerde ve beklenmedik durumlarda penis sertleşmesi yaşanabilir Erkek tohum hücreleri (sperm) ergenlik dönemiyle çoğalmaya başlar Sperm yumurtanın döllenmesi ve bebek oluşumu için gereklidir Penis sertleşmesi ardından çok sayıda sperm boşaltılabilir Sperm hücreleri meninin yalnızca ufak bir bölümünü oluşturduğu halde tek bir boşalmada 500 milyon kadar sperm hücresi bulunur Cinsel ilişki sonucunda bu hücrelerden tek bir adam başına yumurtaya ulaşarak döllemeyi başarabilir Genç yaşlarda sperm boşaltma işi sık yaşanır ancak yaş ilerledikçe azalır Bu olayların gerçekleşmesi hormonlara bağlıdır
Islak rüyalar
Bu yaştaki ergene, bazı sabahlar yatağını meni ile ıslanmış bulacağını anlatma zamanı gelmiştir Bu ıslaklığın, cinsel ilişkide olduğu gibi herhangi bir uyarı ile oluşabilen ereksiyon sonucu görülen meni salgısı olduğu kendisine anlatılmalıdır
Bu salgı canlı spermler içerir ve cinsel üretkenliğin başladığının göstergesidir Bütün bunlar, üreme organlarının geliştiğini ve ergenin erişkin bir erkek olmaya başladığını belirten belirtilerdir Bu gelişme, genel olarak 1820 yaşlarına değin belirginleşerek devam eder
Ses Değişimi
Erkek çocuklarda ergenlikle birlikte seste de değişimler görülür Gırtlak kıkırdağı öne içten çıkar, ses kalınlaşır Önce ses çatallanır ve çatlar Ses telleri de bedenin öteki bölümleri gibi gelişmektedir Sesin tonu ses tellerinin uzunluğuna ve gırtlak yapısına bağlıdır böylece çoğalma süresince seste çatallanma görülebilmektedir
KıllanmaKoltuk altı, genital bölge, yüz, kol ve bacaklarda kıllanma başlar Çoğunlukla sakallar ergenliğin ardına kadar belirmez Ilk Olarak tüy biçiminde olan sakallar zmanla ve traş edilmeyle sertleşir
Erkek Üreme Sistemi
Penis: İdrarın ve spermlerin dışarı boşalmasını sağlar
Strotum (torbalar): Penisin aşağıda yer alan, testisleri saran ve koruyan torba şaklindeki cilt parçasıdır
Testis: Strotumun içinde yer alan, içinde erke tohum hücreleri bulunan iki organdır Testesteron ve sperm üretir
Prostat: Spermleri içeren sıvıyı salgılayan bir bezdir *