erozyon ile ilgili yazı,
erozyon hakkında bilgi,
erozyonlailgili yazı yazılar
Erozyon, toprağı tutan bitki ortusunun yok edilmesi sonucu toprağın ruzgarın yağmurun vb oğelerin etkisiyle aşınması olayıdır Yani erozyonun sebebi bitki ortusunun tahrip edilmesidir Erozyon sonucu aşınan toprak baraj ve gollerin icine dokulerek baraj ve gollerin hacimlerini azaltır,erozyon sonucu toprağın verimli kısmı kayarak tarımda verim oranı duşer
Erozyon, diğer adıyla toprak aşınımı, toprağın su ve ruzgarın etkisiyle aşınması ve taşınması olayı
Turkiye topraklarının %90'ı su erozyonu %1'i de ruzgar erozyonuna maruz kalmaktadır Tarım topraklarında ise bu oran su erozyonu icin %75 civarındadır
Erozyonun başlıca nedeni, toprağın uzerinde bulunan ve aşınmasını onleyen bitki ortusunun yok olmasıdır Ayrıca arazi eğimi, toprak yapısı, yıllık yağış miktarı, iklim faktorleri, bitki ortusu ve insanların yaptığı mudahaleler de erozyon şiddetini belirler Erozyon, tabiatın normal sureci icinde meydana geliyorsa normal erozyon; insanın tabiattaki toprak, su ve bitki arasındaki dengeyi bozucu nitelikteki mudahaleleri sonucu meydana geliyorsa hızlandırılmış erozyon adını almaktadır Normal erozyon, genellikle insan mudahalesi olmayan yerlerde gorulur ve cok yavaş olarak gelişir Meraların aşırı derecede otlatılması, ormanların tahrip edilmesi ile daha az korunan toprak, su ile kolayca taşınabilmektedir ve erozyon hızlanmaktadır
Su Erozyonu
Bu erozyon ceşidi ulkemizde en cok gorulen erozyon ceşididir Suyun toprağı aşındırıp taşıma şekli acısından bakıldığında ise;
Damla Erozyonu
Yuzey Akış Erozyonu
Oluk Erozyonu
Yarıntı Erozyonu
Akarsu Yataklarının Yarattığı Erozyon
olarak 5'e ayrılabilir
Damla Erozyonu
Damla Erozyonu, yağış esnasında damlanın duştuğu sırada toprağı aşındırması ve mevcut enerjisi ile toprağı sıcratarak taşıması sonucu oluşan erozyondur Bu sıcramalar 60cm yukarıya 100 150cm uzağa kadar olabilmektedir Bu erozyon ceşidi en ciddi aşınım ve taşınım yaratan erozyondur Toprakların bitki ortusu ile kaplı olması bu erozyonu onlemenin en onemli etmenlerindendir Damla erozyonuna etki eden unsurlar ise aşağıdaki gibidir
Şekil Acısı
Sıcrama Acısı
Krater Genişliği
Damlanın Yuksekliği
Eğer yuzeyde birikmiş su tabakası varsa sıcrama acısı kuculur ve yaklaşık 85 90 derece civarında bir acı oluşur Bu erozyon ceşidi yağmurun ilk başladığı sırada etkili olan bir erozyon olmasına karşın akan suya oranla daha etkilidir Damlanın capı da verdiği zarar ile doğru orantılıdır Bir ornek ile anlatmak gerekirse 2mm capındaki bir yağmur damlası limit hızda yere carptığında yaklaşık olarak 40g ağırlığındaki bir toprağı 1cm kadar havalandırabilir Bu erozyonda yağışın etkisi ile toprak sıkıştırılarak yuzeyde gecirimsiz olan bir tabaka oluşumunada neden olur
Yuzey Akış Erozyonu
İnfiltre olmayan suyun, yuzey akışa gecerek toprak yuzeyinde bulunan tanecikler ve parcalanmış agregatlar ile karışıp yaratmış olduğu erozyon ceşididir Yuzey akış erozyonu her zaman gozlemlenemez ozellikle toprak renginin koyu olması gozlemlemeyi oldukca zorlaştırır
Oluk Erozyonu
Yuzey akışın devam etmesi ile aşınım artar ve belirli bir aşamadan sonra oluklar oluşur oluşan oluklar aracışığı ile erozyon hızlanarak devam eder Bu şekildeki erozyona Oluk Erozyonudenilmektedir
Yarıntı Erozyonu (Gully)
Oluk erozyonunun ilerleyen aşamasından sonra artık oluklar daha geniş ve derin bir hal almaya başlarlar Oluklara gore daha buyuk olarak yarıntılar oluşur ve bu erozyona yarıntı erozyonu denir Yarıntı erozyonu şekillerine gore 3 şekilde incelenir
U şeklindeki Yarıntılar
V şeklindeki Yarıntılar
Basamak şeklindeki Yarıntılar
Akarsu Yataklarının Yarattığı Erozyon
Akarsular aktıkları yatakları derinlemesine ve genişlemesine aşındırırlar bu şekildeki erozyona Akarsu Yataklarının Yarattığı Erozyondenir Aşındırma akarsuyun debisine gore değişir Bu tip erozyonda materyalin taşınımı uc şekilde gercekleşir
Suspansiyon Şekilde Taşınım
Sıcramalar Şeklinde Taşınım
Yatak Yuku şeklinde Taşınım
Ozel Erozyon Ceşitleri
Tunel Erozyonu Ust kısımda sıkışmış bir toprak tabakası varken yoğun bitki kokleri tarafından sarılmış ust toprak tabakasının altında eğer su ile doymuş bir tabaka bulunursa toprağın altında bir aşınma gercekleşir
Sivri Tepe Erozyonu Daha cok volkanik tepelerdeki aşınmalar sonucu oluşan sivri tepelerdir
Korunmuş Sutun Erozyonu Volkanik arazilerdeki cok siddetli aşınımlardır Peri bacaları bu erozyone en iyi ornektir
Kutle Hareketleri yer cekiminin etksisyle ortaya cıkan suyunda katılımyla oluşan hareketlerdir
Ruzgar erozyonu
Ruzgar erozyonu sonucu verimli toprakların kaybı, buharlaşmanın hızlanmasıyla toprak emliliğinin azalması, bitki buyumesinin yavaşlaması, ulaşımın aksaması ve verimin duşmesi olumsuzluklarını ortaya cıkarmaktadır Taşınan kum ve verimsiz toprak, uretken tarım topraklarını kaplayarak, tarım yapılamaz hale getirmektedir Ruzgar erozyonu en şiddetli olarak; bitki ortusunun fakir, iklimin kurak olduğu İc ve Doğu Anadolu'da gorulur
vikipedi
erozyon hakkında bilgi,
erozyonlailgili yazı yazılar
Erozyon, toprağı tutan bitki ortusunun yok edilmesi sonucu toprağın ruzgarın yağmurun vb oğelerin etkisiyle aşınması olayıdır Yani erozyonun sebebi bitki ortusunun tahrip edilmesidir Erozyon sonucu aşınan toprak baraj ve gollerin icine dokulerek baraj ve gollerin hacimlerini azaltır,erozyon sonucu toprağın verimli kısmı kayarak tarımda verim oranı duşer
Erozyon, diğer adıyla toprak aşınımı, toprağın su ve ruzgarın etkisiyle aşınması ve taşınması olayı
Turkiye topraklarının %90'ı su erozyonu %1'i de ruzgar erozyonuna maruz kalmaktadır Tarım topraklarında ise bu oran su erozyonu icin %75 civarındadır
Erozyonun başlıca nedeni, toprağın uzerinde bulunan ve aşınmasını onleyen bitki ortusunun yok olmasıdır Ayrıca arazi eğimi, toprak yapısı, yıllık yağış miktarı, iklim faktorleri, bitki ortusu ve insanların yaptığı mudahaleler de erozyon şiddetini belirler Erozyon, tabiatın normal sureci icinde meydana geliyorsa normal erozyon; insanın tabiattaki toprak, su ve bitki arasındaki dengeyi bozucu nitelikteki mudahaleleri sonucu meydana geliyorsa hızlandırılmış erozyon adını almaktadır Normal erozyon, genellikle insan mudahalesi olmayan yerlerde gorulur ve cok yavaş olarak gelişir Meraların aşırı derecede otlatılması, ormanların tahrip edilmesi ile daha az korunan toprak, su ile kolayca taşınabilmektedir ve erozyon hızlanmaktadır
Su Erozyonu
Bu erozyon ceşidi ulkemizde en cok gorulen erozyon ceşididir Suyun toprağı aşındırıp taşıma şekli acısından bakıldığında ise;
Damla Erozyonu
Yuzey Akış Erozyonu
Oluk Erozyonu
Yarıntı Erozyonu
Akarsu Yataklarının Yarattığı Erozyon
olarak 5'e ayrılabilir
Damla Erozyonu
Damla Erozyonu, yağış esnasında damlanın duştuğu sırada toprağı aşındırması ve mevcut enerjisi ile toprağı sıcratarak taşıması sonucu oluşan erozyondur Bu sıcramalar 60cm yukarıya 100 150cm uzağa kadar olabilmektedir Bu erozyon ceşidi en ciddi aşınım ve taşınım yaratan erozyondur Toprakların bitki ortusu ile kaplı olması bu erozyonu onlemenin en onemli etmenlerindendir Damla erozyonuna etki eden unsurlar ise aşağıdaki gibidir
Şekil Acısı
Sıcrama Acısı
Krater Genişliği
Damlanın Yuksekliği
Eğer yuzeyde birikmiş su tabakası varsa sıcrama acısı kuculur ve yaklaşık 85 90 derece civarında bir acı oluşur Bu erozyon ceşidi yağmurun ilk başladığı sırada etkili olan bir erozyon olmasına karşın akan suya oranla daha etkilidir Damlanın capı da verdiği zarar ile doğru orantılıdır Bir ornek ile anlatmak gerekirse 2mm capındaki bir yağmur damlası limit hızda yere carptığında yaklaşık olarak 40g ağırlığındaki bir toprağı 1cm kadar havalandırabilir Bu erozyonda yağışın etkisi ile toprak sıkıştırılarak yuzeyde gecirimsiz olan bir tabaka oluşumunada neden olur
Yuzey Akış Erozyonu
İnfiltre olmayan suyun, yuzey akışa gecerek toprak yuzeyinde bulunan tanecikler ve parcalanmış agregatlar ile karışıp yaratmış olduğu erozyon ceşididir Yuzey akış erozyonu her zaman gozlemlenemez ozellikle toprak renginin koyu olması gozlemlemeyi oldukca zorlaştırır
Oluk Erozyonu
Yuzey akışın devam etmesi ile aşınım artar ve belirli bir aşamadan sonra oluklar oluşur oluşan oluklar aracışığı ile erozyon hızlanarak devam eder Bu şekildeki erozyona Oluk Erozyonudenilmektedir
Yarıntı Erozyonu (Gully)
Oluk erozyonunun ilerleyen aşamasından sonra artık oluklar daha geniş ve derin bir hal almaya başlarlar Oluklara gore daha buyuk olarak yarıntılar oluşur ve bu erozyona yarıntı erozyonu denir Yarıntı erozyonu şekillerine gore 3 şekilde incelenir
U şeklindeki Yarıntılar
V şeklindeki Yarıntılar
Basamak şeklindeki Yarıntılar
Akarsu Yataklarının Yarattığı Erozyon
Akarsular aktıkları yatakları derinlemesine ve genişlemesine aşındırırlar bu şekildeki erozyona Akarsu Yataklarının Yarattığı Erozyondenir Aşındırma akarsuyun debisine gore değişir Bu tip erozyonda materyalin taşınımı uc şekilde gercekleşir
Suspansiyon Şekilde Taşınım
Sıcramalar Şeklinde Taşınım
Yatak Yuku şeklinde Taşınım
Ozel Erozyon Ceşitleri
Tunel Erozyonu Ust kısımda sıkışmış bir toprak tabakası varken yoğun bitki kokleri tarafından sarılmış ust toprak tabakasının altında eğer su ile doymuş bir tabaka bulunursa toprağın altında bir aşınma gercekleşir
Sivri Tepe Erozyonu Daha cok volkanik tepelerdeki aşınmalar sonucu oluşan sivri tepelerdir
Korunmuş Sutun Erozyonu Volkanik arazilerdeki cok siddetli aşınımlardır Peri bacaları bu erozyone en iyi ornektir
Kutle Hareketleri yer cekiminin etksisyle ortaya cıkan suyunda katılımyla oluşan hareketlerdir
Ruzgar erozyonu
Ruzgar erozyonu sonucu verimli toprakların kaybı, buharlaşmanın hızlanmasıyla toprak emliliğinin azalması, bitki buyumesinin yavaşlaması, ulaşımın aksaması ve verimin duşmesi olumsuzluklarını ortaya cıkarmaktadır Taşınan kum ve verimsiz toprak, uretken tarım topraklarını kaplayarak, tarım yapılamaz hale getirmektedir Ruzgar erozyonu en şiddetli olarak; bitki ortusunun fakir, iklimin kurak olduğu İc ve Doğu Anadolu'da gorulur
vikipedi