Evlilik danışmanlığı, aralarında romantik bağ olan (evli , nişanlı, sevgili ve birlikte yaşayan) iki kişi arasındaki ilişki sistemine odaklanan psikolojik danışmanlık sürecidir. Evlililik (çift) danışmanlığı kavramı günlük dilde ilişki danışmanlığı, çift danışmanlığı, evlilik ve ilişki danışmanlığı, çift ve aile danışmanlığı, aile ve çift terapisi, evlilik terapisi, aile terapisi, evlilik ve aile danışamanlığı gibi kavramlarla eş anlamlı olarakta kullanılmaktadır.
Evlilik danışmanlığı hizmeti, evlilik ve aile sorunlarının çözümü konusunda eğitim almış psikolog, sosyal hizmet uzmanı ve psikolojik danışamanlar tarafından yapılmakatadır. Evlilik ve aile danışmanlığı konusunda eğitim almış uygulayıcılara evlilik danışmanı, evlilik danışmanlığı hizmeti alanlara da danışan denilmektedir.
Evlilik Danışmanlığı Nedir?
Aralarında duygusal bağ olan iki kişinin ilişkisine sistemik açıdan yaklaşan psikolojik danışamanlık sürecine evlilik(çift) danışmanlığı denilmektedir. Evlilik ve ilişki danışmanlığı, danışmanın çifte sunduğu güvenli ortamda sağlıklı iletişim ve etkileşim içinde duygusal, düşünsel ve davranışsal olarak yeniden öğrenme şeklidir. Evlilik danışmanı her iki partnerinde bireysel gelişimlerine yardım ederken diğer taraftanda çiftin bir takım gibi çalışarak ilişkilerini iyileştirip geliştirmelerine ve sosyal çevreleri ile uyumlu ilişki kurmalarına yardım eder.
Evlilik danışmanı çiftin işlevselliğini bozan faktörleri ortadan kaldırmak ve çift uyumunu attırmak için özel evlilik danışmanlığı tekniklerinden faydalanarak çiftin daha sağlılklı evlilik ilişkisi yaşamalarına yardımcı olur. Çiftler evlilik ve aile danışmanlığı hizmeti alamaya çok sayıda sorun ve çatışma ile gelir. Akut evlilik kirizleri, kök aile üzerinden yaşanan sorunlar, cinsel işlev sorunları, kıskançlık , güven aldatma ve iletişim sorunları bunlardan bazılarıdır. Çoğu çitt evlilik danışmanlığına geldiğinde bir evlilik kirizi ya da yıkıcı tartışma döngüsü içindedir. Genellikle de sorun çözme becerilerinde kendilerini yetersiz hissederler.
Evlilik Danışmanlığının Amaçları Nelerdir?
Evlilik ve ilişki danışmanlığı çifttin birbirleri ile nasıl iletişime geçtiklerine nasıl daha etkili bir biçimde iletişim kuracaklarına ve sorunlarına nasıl daha çözüm odaklı yaklaşacaklarına odaklanır. Bu nedenle Evlilik ve aile danışmanı öncelikle çiftin çatışmalarının içeriğini ve nasıl tartıştıklarını gözlemler.
Çiftlerin farklılıkları kabul etme, işlevsel olmayan evlilik ilişkisi örüntülerini değiştirme, başarılı sorun çözme tekniklerini öğretme, eşler arası bağı güçlendirme, sorunlar üzerinde çalışırken karşılıklı sorumluluk taşıdıklarını öğretmek, müzakere tekniklerini öğrenmelerini sağlamak, dinleme becerileri ve ilişkilerinde birbirlerinin bakış açışını anlayarak ilişkilerinde birbirlerinin bakış açısına yer vermelerini sağlamak evlilik ve ilişki terapisinin başlıca amaçlarından bazılarıdır.
Çifti Terapiye Getiren En Yaygın Evlilik(ilişki) Sorunları Nelerdir?
-
Duygusal yakınlık. -
Güven sorunları. -
Eşin ilgisizliği ve kopukluğu. -
İletişim kuramama. -
Öfke kontrosüzlüğü. -
Çocukların yetiştirilmesi. -
Cinsel sorunlar. -
Sakatsizlik ( aldatma/ aldatılma). -
Finansal sorunlar. -
Geniş aile üzerinden yaşanan sorunlar. -
Boşanma / ayrılma. -
Kıskançlık.
Çiftler çok çeşitli nedenlerden dolayı sorun yaşasalar da en çok bireysel nedenler çift etkileşimine ilişkin nedenler ve çeresel nedenler den dolayı evlilik sorunları ve ilişki uyumsuzluğu yaşarlar.
Çift Etkileşimine İlişkin Nedenler
Evlilik danışmanlığında çoğu zaman çiftler sorunun eşinden kaynaklandığını eğer eşi değişirse sorunun ortadan kalkacağı bakış açısı ile gelir. İşin ilginç yanı diğer eşte aynı şekilde eşinin değişmesi gerektiğini düşünür. Bu noktada ilişki kilitlenir. Kilitlenme evlilik sorunun devam etmesine neden olur. Kendine göre iki tarafta haklıdır. Bu durumda hiç bir sorun çözülemez. Sona ermeyen evlilik çatışmaları başı sonu belli olmayan ve süre giden bir hal alır.
Kilitlenmeyi çözecek şey ise her bir eşin kendi davranışları üzerinde sorumlukluk almayı öğrenmesi ve kabullenmesidir. Evlilik terapisti suçlunun tamamen diğer eş olduğu fikrinden vazgeçmeleri için iki tarafında katıldığı bir anlaşmaya varmalarını sağlar. Aralarındaki etkileşimleri yeniden yapılandırmak İçin küçük adımlarla her eşi cesaratlendirir ve teşvik eder.
Çift arasındaki bozuk iletişim ilişki sorunlarına neden olan en önemli faktörlerden bir diğeridir. Suçlama, eleştirme, savunma, küsme, empati eksikliği ve etkileşimsel meseleler gibi nenenlerle çiftler olumsuz etkileşim örüntülerinin içine düşer. Hakimiyet/ teslimiyet, talep etme /geri çekilme ve Suçlama / suçlama döngüleri bunlardan sadece birkaçıdır. Bu döngüler çiftin ilişkisinin kontralünü tamamen çiftin elinden alır.
Çiftler çoğu zaman bu dögülerin farkında değildir. Hatta bu döngüler bir kez oluştuktan sonra niçin tartıştklarını unutup bu kez nasıl tartıştıkları konusunda kavga etmeye başlarlar. Bu döngüler çok çabuk kızışma temayülündedir. Döngü bir kez kızıştıktan sonra her iki eşte kendini acıdan korumak için kaçma ve geri çekilme döngüsünün içine hapsolmaktan başka bir çare bulamaz.
Bireysel Nedenler
Çoğu zaman eşlerin ilişkiden bekledikleri ve ihtiyaç duydukları şeyler birbirinden farklıdır. Bu durum ikili ilişkilerde problemleri kaçınılmaz kılar. Örneğin eşlerde biri daha fazla yakınlık ve samimiyet isterken diğeri daha fazla mahremiyete ve sınıra ihtiyaç duyar. Bu durum genellikle ilişki uyumsuzluğuna yol açar. Yakınlık isteyen eş partnerine yaklaşırken diğer eş geri çekilir. Bu geri çekilme yakınlık isteyenin kaygılanarak daha fazla yakınlık istemesine yol açar. Buna bir yanıt olarak özerklik isteyen eş daha fazla geri çekilir. Bir süre sonra çift arasında süre giden bu durum talep etme / geri çekilme etkileşim döngüsüne dönüşür ve giderek çiftin içinden çıkamadığı bir hal alır.
Aynı şekilde bireysel farklılıklar da yakın ikili ilişkilerde sorunlara yol açababilir. Örneğin: eşlerden biri içine kapanık, az konuşan buna karşılık diğeri dışa dönük çok kanuşan biri olabilir. Biri durgun su gibi sakinken diğeri dalgalı çoşkun bir deniz gibidir. Birinin enerji düzeyi düşük diğerinin daha yüksektir Bu bireysel farklılıklar sonucu karşılanamayan ihtiyaçlar ve hayal kırıklıkları eşler arası uyumsuzluk ve evlilik doyumsuzluğu gibi evlilik sorunlarına neden olabilmektedir Eşler ihtiyaçlarının karşılanmamasına çoğunlukla eleştirerek, suçlayarak, savunmaya geçerek ya da geri çekilerek tepki verme eğilimi içindedir. Evlilik danışmanlığında eşler ihtiyaçlarını suçlama yada savunmaya geçmeden ifade etmenin yeni yollarını öğrenirler.
Evlilik danışmanlığı her ne kadar çiftin güncel evlilik sorunlarına odaklansa da depresyon anksiyete madde ve alkol kötüye kullanımı gibi durunlarda aile ve evlilik terapisi önerilebilmektedir. Ayrıca eşlerden birinde ya da her ikisinde depresyon, kaygı bozuklukları ve kişilik bozukluğu gibi çözülmemiş bireysel sorunlar evlilik sorunarını daha da karmaşık bir hale getirebilir. Böyle durumlarda çift terapisinin yanı sıara bireysel terapiden de yararlanarak ilerlemek danışan için çok faydalı olabilir.
Çevresel (sosyal) nedenler
Çiftler aileler, okul, iş çevresi, toplumsal kurumlar gibi sosyal çevre içinde yaşar. Bütün bu çevresel etmenler çiftin bu etkenlere uyum sağlamasını bekler. İşsiz kalma , göç, eknomik kayıplar, deprem gibi doğal afetler gibi ciddi cevresel etmenler çiftin uyum gösterme kapasitesini aşabilir. Bu gibi durumlarda evlilik stresi artar.
Aynı şekilde eşlerinin ailelerinin beklentilerine karşılık vermek onların istediklerine uyum sağlamak cift arasında büyük bir gerilim ve ilişki uyumsuzluğunun başlıca nedeni olabilir. Genellikle eşler ilişkilerini bozan bu dış faktörleri görmezden gelme ya da hafife alma eğlimindedir
Evlilik Danışamanlığı Nasıl Yapılır?
Evlilik danışmanı çiftin zor meselelerini ve hüsranlarını ele alabilecekleri güvenli bir ortam sağlar. Bu güvenli ortam çiftin duygusal patlamalarını kontrol altına alır. Evlilk ve aile danışmanı çifti önce birlikte dinler. Her birinin kaygılarını, ilişkideki bakış açılarını ve posizyonlarını anlayarak her biri ile güvene dayalı bir ilişki kurar. Çiftin temel yakınmalarını ve ilişkinin güçlü yönlerini öğrenir.
Daha sonra eşleri ayrı ayrı dinler. Bu bireysel görüşmelerde her eşin bireysel öyküsü alınır. Her eşin evlilik sorunlarını nasıl algıladığı anlaşılmaya çalışılır. Ortak görüşmede elde edilen bilgileri, aydınlatıcı bilgiler toplanır. Çift terapisti her bir eşin evliliğine ilişkin kaygıları; evlilik işlevselliğine olumlu ya da olumsuz katkıları hakkında bilgi edinir. Evlilik terapisti her bir partneri olumlu ve işbirliğine yönelik çaba göstermeye teşvik eder.
Evlilik ve aile danışmanı her bir eşe eşit mesafede yaklaşarak tarafsızlığını korur. Evlilik danışmanlığı sürecinde çiftlerin birbirlerine kırıcı ve incitiçi sözler söylemesine izin vermez. Çifti, geçmişten konuşma ve suçlama yerine soruna çözümcül yaklaşıma; olumlu iletişim kurma ve dinlemeye yöneltir. Evlilik danışamanı okun yönünü daima evlilik ilişkisinin şu anki işleyişi, ve gelecekte ilişkilerinin uyumlanması için birbirlerine nasıl daha olumlu tepkiler verecekleri üzerine çevirir.
Her bir eş, terapistin rehberliğinde diğer eşin yanında ilişkiden beklentilerini, ihtiyaçlarını ve hüsranlarını dile getirme ve çözüm yolları üretmede bir çift olarak beraber bir takım olarak çalışma fırsatı bulur.
Evlilik danışmanlığı sürecinde Evlilik danışmanı çiftin ilişkisini bireysel kişiler arası ve sosyal etkenler açısından değerlendirerek bir vaka formülasyonu yapar. İlişkideki sorunlu alanlar ve güçlü yönler danışman tarafından çifte iletilir. Bu bağlamda sorunların nasıl çözüleceğine ve kendisisin onlara nasıl yardımcı olabileceğine ve bu süreçte çiftin kendi sorumluluklarının neler olacağına ilişkin bilgi verir.
Evlilik danışmanlığı sürecinde Evlilik danışmanı ve çift bir ekip olarak uygun çift ve aile terapisi tekniklerinden faydalanarak sorunların çözümü için birlikte çalışırlar.
