Millet, binlerce yıl evrenin başlangıcı ile ilgili sorulara yanıt aramıştır*Bir fazla insan uzun vakit evrenin derhal nasılsa bir zamanlar de o kadar olduğunu ve defalarca böyle kalacağını düşünmüştürFakat bilimsel anlayış arttıkça evrenin yapısı ile ilgili düşünceler de değişikliğe uğradı
Yüzyıllar baştan başa toplanan kanıtlar evrenin benzer kalmaktan fazla sürekli değiştiğini gösterdi Evren ile ilgili bilime Evrenbilim denir Evrenbilimciler nasıl başlayıp nasıl geliştiğini ortaya dışında tutmak için tüm evreni incelerler
Bizimkinin Ötesindeki Gökadalar
Edwin Hubble ABD ’de doğup büyüdü Chicago Üniversitesinde hukuk okudu önceleri avukatlık yaptı ama sonradan gökbilime döndüWilson Dağı Gözlemevi ’nde çalıştı
1923 ’te Hubble Andromeda adı bahşedilen bir gökadayı (dev yıldız kümelenmesi)incelediO zamanlar birçok astronom,bütün evrenin,bizim gökada Samanyolu ’ndan ibaret olduğunu düşünüyorduBugün artık başka gökadalar olduğunu bildiğimiz sarmal oluşumların,yalnızca birer gaz bulutu olduklarına inanılıyordu Hubble, Andromeda Gökadası ’nın ucunda bir takım yıldızlar fark etti ve onların Samanyolu ’nun fazla ötesinde oldukları tahmininde bulundu Andromeda Gökadası ’nın başka bir gökada olduğunu,dolayısıyla bizimkinin haricen başka gökadalarında var olduğunu kanıtladıSonra o ve başkaları yavaş yavaş bir çok gökada saptadılar
Evrenin Yaşı
Işık tayfı yakından incelenirse,onun yalnızca bir takım ayrı dalga boylarından ışık içermediği,bunların dışında,bir dizi çizgiden de oluştuğu görülürGökbilimciler yıldızlardan gelen ışığı incelediklerinde,söz konusu dalga boylarının ve çizgilerin tayfın kızıl ucuna yaklaştıklarını gördülerBuna kızıla kayma denirBunun nedeni,bir ışık kaynağının gözlemciden uzaklığında,dalga boyunun artmasıdırIşık kaynağının uzaklaştırma hızı arttıkça, kızıla kayma da artar
Hubble, kızıla kaymanın olabilmesi için yıldızların bizden uzaklaşmaları gerektiğini ayrım ettiAyrıca, gökadalar zayıfladıkça kızıla kaymanın artışı da dikkatini çektiBu, gökadaların uzaklığı arttıkça,daha seri hareket ettiklerini gösteriyordu Gökadaların hızını ve Dünya ’dan uzaklıklarını hesaplamak için kızıla kayma derecesini ölçebilecek dereceye geldiÇalışmaları,evrenin genişlediğinin birincil kanıtlarını verdiBu,Büyük Patlama kuramının açıklamasıdırBundan başka,göl bilimciler, gökadaların dışa doğru hareketini ölçebilseler, evrenin ne zaman doğduğunu da hesaplıyabilirler Bugün, bunun 6 ile 15 milyon yıl arası bir vakit önce olduğu tahmin edilmektedir
Büyük Patlama
Georges Lemaitre Beçika ’da doğdu ve Louvain Üniversitesi ’nde astronomi okudu1927 ’de Einstein ’ın Genel Görelilik kuramını kullanarak evrenin hala genişlediğini söylediEvrenin bir zamanlar enerji ve maddeden oluşan ufak bir atomu içinde sıkışmış olduğunu iddia ettiAtomun büyük bir patlamayla parçalandığını ve her yandan sıcak gazlar saçtığını ileri sürdüBuna Büyük Patlama kuramı denirİlk yıllarda kurama gereken bedel verilmedi;fakat bugün birçok bilim adamı onun evrenin kaynağı ile ilgili en iyi açıklama olarak görmektedir
Yeni buluşlar yapıldıkça,Büyük Patlama kuramı daha da geliştirildi1970 ’de Roger Penrose ile Stephen Hawking,Einstein ’in kuramı doğruysa o vakit evrenin de belirli bir başlangıcının olabileceğini gösterdilerBu durumda,acayip görünmekle beraber bizim bildiğimiz anlamda uzay ve süre var olmayacaktıPatlamadan sonraki anlarda,âlem şahane derecede sıcak bir top olmalıydıArdından,milyonlarca sene geçip hidrojev ve öteki elementler oluşuncaya dek gelişip soğuduSonunda da çekim,atomları bir araya topladı ve gökadalar meydana geldi
Büyük Patlama kuramının,salınımlı âlem denen bir diğer biçimi ise,evrenin sırasıyla genişleyip büzüldüğünü ileri sürerEğer bu doğruysa genişlemenin sınırlarına ulaşıldığında artış duracak ve çekim herşeyi bir araya getirecektirGökadalar pek sıkışcaktır oysa başka bir kozmik patlama süreci bir defa daha başlatacaktır
Kaynakça:
Tubitak Struan ReidPatricia Fara
Yüzyıllar baştan başa toplanan kanıtlar evrenin benzer kalmaktan fazla sürekli değiştiğini gösterdi Evren ile ilgili bilime Evrenbilim denir Evrenbilimciler nasıl başlayıp nasıl geliştiğini ortaya dışında tutmak için tüm evreni incelerler
Bizimkinin Ötesindeki Gökadalar
Edwin Hubble ABD ’de doğup büyüdü Chicago Üniversitesinde hukuk okudu önceleri avukatlık yaptı ama sonradan gökbilime döndüWilson Dağı Gözlemevi ’nde çalıştı
1923 ’te Hubble Andromeda adı bahşedilen bir gökadayı (dev yıldız kümelenmesi)incelediO zamanlar birçok astronom,bütün evrenin,bizim gökada Samanyolu ’ndan ibaret olduğunu düşünüyorduBugün artık başka gökadalar olduğunu bildiğimiz sarmal oluşumların,yalnızca birer gaz bulutu olduklarına inanılıyordu Hubble, Andromeda Gökadası ’nın ucunda bir takım yıldızlar fark etti ve onların Samanyolu ’nun fazla ötesinde oldukları tahmininde bulundu Andromeda Gökadası ’nın başka bir gökada olduğunu,dolayısıyla bizimkinin haricen başka gökadalarında var olduğunu kanıtladıSonra o ve başkaları yavaş yavaş bir çok gökada saptadılar
Evrenin Yaşı
Işık tayfı yakından incelenirse,onun yalnızca bir takım ayrı dalga boylarından ışık içermediği,bunların dışında,bir dizi çizgiden de oluştuğu görülürGökbilimciler yıldızlardan gelen ışığı incelediklerinde,söz konusu dalga boylarının ve çizgilerin tayfın kızıl ucuna yaklaştıklarını gördülerBuna kızıla kayma denirBunun nedeni,bir ışık kaynağının gözlemciden uzaklığında,dalga boyunun artmasıdırIşık kaynağının uzaklaştırma hızı arttıkça, kızıla kayma da artar
Hubble, kızıla kaymanın olabilmesi için yıldızların bizden uzaklaşmaları gerektiğini ayrım ettiAyrıca, gökadalar zayıfladıkça kızıla kaymanın artışı da dikkatini çektiBu, gökadaların uzaklığı arttıkça,daha seri hareket ettiklerini gösteriyordu Gökadaların hızını ve Dünya ’dan uzaklıklarını hesaplamak için kızıla kayma derecesini ölçebilecek dereceye geldiÇalışmaları,evrenin genişlediğinin birincil kanıtlarını verdiBu,Büyük Patlama kuramının açıklamasıdırBundan başka,göl bilimciler, gökadaların dışa doğru hareketini ölçebilseler, evrenin ne zaman doğduğunu da hesaplıyabilirler Bugün, bunun 6 ile 15 milyon yıl arası bir vakit önce olduğu tahmin edilmektedir
Büyük Patlama
Georges Lemaitre Beçika ’da doğdu ve Louvain Üniversitesi ’nde astronomi okudu1927 ’de Einstein ’ın Genel Görelilik kuramını kullanarak evrenin hala genişlediğini söylediEvrenin bir zamanlar enerji ve maddeden oluşan ufak bir atomu içinde sıkışmış olduğunu iddia ettiAtomun büyük bir patlamayla parçalandığını ve her yandan sıcak gazlar saçtığını ileri sürdüBuna Büyük Patlama kuramı denirİlk yıllarda kurama gereken bedel verilmedi;fakat bugün birçok bilim adamı onun evrenin kaynağı ile ilgili en iyi açıklama olarak görmektedir
Yeni buluşlar yapıldıkça,Büyük Patlama kuramı daha da geliştirildi1970 ’de Roger Penrose ile Stephen Hawking,Einstein ’in kuramı doğruysa o vakit evrenin de belirli bir başlangıcının olabileceğini gösterdilerBu durumda,acayip görünmekle beraber bizim bildiğimiz anlamda uzay ve süre var olmayacaktıPatlamadan sonraki anlarda,âlem şahane derecede sıcak bir top olmalıydıArdından,milyonlarca sene geçip hidrojev ve öteki elementler oluşuncaya dek gelişip soğuduSonunda da çekim,atomları bir araya topladı ve gökadalar meydana geldi
Büyük Patlama kuramının,salınımlı âlem denen bir diğer biçimi ise,evrenin sırasıyla genişleyip büzüldüğünü ileri sürerEğer bu doğruysa genişlemenin sınırlarına ulaşıldığında artış duracak ve çekim herşeyi bir araya getirecektirGökadalar pek sıkışcaktır oysa başka bir kozmik patlama süreci bir defa daha başlatacaktır
Kaynakça:
Tubitak Struan ReidPatricia Fara