Koronavirüs Bilim Konseyi toplantısının sona ermesinin akabinde kameraların karşısına çıkan Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca açıklamalarda bulunuyor.
"Aşılamada yaklaşık 1,5 milyonu ikinci doz olmak üzere 8 milyon düzeyine ulaştık" diyen Bakan Koca, "Bir tedarik ve planlama sıkıntımız yok. Birinci doz aşısını olan tüm vatandaşlarımızın ikinci doz aşıları garanti altındadır" sözlerini kullandı. Koca ayrıyeten, BioNTech aşısının 10 gün içinde geleceğini kaydetti
1 Mart'ta başlayacak olan olağanlaşma öncesinde gerçekleştirilen Bilim Heyeti Toplantısında aşılama çalışmaları son günlerde artan olay sayıları, mutasyonlu virüs, alarm verilen vilayetler, olağanlaşmanın hangi vilayetlerden başlayacağı, hangi yasakların kaldırılacağına dair ayrıntılar ele alındı.
Bakan Koca toplantının akabinde açıklamalarda bulunuyor.
Bakan Koca'nın açıklamalarından satır başları şöyle;
"Bu devrin insanları olarak daima birlikte yeni bir hastalık devrini deneyim ediyoruz. Dünya başarılı bir imtihan vermedi. Her ülke elindeki imkanlar nispetinde önlemler almaya çalıştı. Biz de elimizdeki imkanları en yeterli biçimde kullanmaya çalıştık ve ülkemizin ismini dahi duymamış insanlara buradaki salgınla yeterli uğraş edildiğini gösterdik.
Bu uğraş yaşadığımız acıları, ödediğimiz ve tahminen de ödeyeceğimiz bedelleri ortadan kaldırmıyor. Virüsün hayatımızdan çıkacağı günlere dair umudumuzu daima güçlü tuttuk. Kurumsal ve toplumsal uğraşta temel çaba karşı şartları büyük ölçüde tesis edebildik. 1 yıllık uğraş sürecinde pek çok tecrübe de kazandık.
83 milyon olarak çabanın her boyutunda çok değerli deneyimler edindik. Salgınla ve öbür bir salgınla başa çıkabilmenin yolunu tıbbi olmaktan daha çok toplumsal taraflı olarak gördük. Bugüne kadar sahne önünde Bilim Şuramız gayrette değerli roller üstlendi. Daima karşınıza çıkmayan Toplum Bilimleri Heyetleri ise sahne gerisinde değerli işler gerçekleştirdiler.
Artık olağanlaşmayı önceleyen bir periyoda geçiyoruz; yerinde karar devri. Artık salgının toplumsal hayata tesirleri ile çabaya de odaklanacağız. Bilim Heyetimizce hazırlanan plan dahilinde bugüne kadar aşılama çalışmalarında 1,5 milyonu ikinci doz olmak üzere 8 milyon doz aşılama düzeyine ulaştık.
Aşıyı hazır temin eden ülkeler içinde en süratli ve en çok aşılamayı başarmış durumdayız. Aşı temininde tüm ülkelerin değerli meseleler ve aksaklıklar yaşadığı devirde sistematik olarak aşı programını uygulasak da nüfusa oranla kat etmemiz gereken çok yol var.
İlgi gören her eserin temininde zahmet vardır. Tabir yerindeyse aşı kıtlığı yaşanan bir zamandayız. Aşılama programımızı anlık ve canlı olarak yayınlamaktayız. Bu açıklama üzerinden çeşitli değerlendirmeler yapılarak haklı haksız tenkitler yapılabilmektedir.
Bugün aşıyı temin edebilirken yarın temin edilebileceğinin garantisini kimse veremez. Aşı tedariğinde her an aksaklık yaşanabilir, program kesintilere uğrayabilir. Bunu yaşamamanın tek yolu kendi aşımızı üretmektir.
Bugün itibariyle tedarik ve planlama meselemiz yok. Birinci doz aşısını olan tüm vatandaşlarımızın ikinci doz aşıları garanti altındadır. Daha inançlı olanı kendi aşımıza sahip olmaktır. Bu hususta yapılabilecek tenkitleri eldeki imkanları en güzel kurallarda kullandığımızdan emin olarak değerlendirmenizi istirham ediyorum.
Aşı olduğumuz gün müdafaa başlamıyor. İkinci doz aşının üzerinden 14 gün geçtikten sonra aşılanmış oluyoruz. Yani birinci aşı olduğumuz günden 42 gün sonra. Tüm nüfusumuzun en az yüzde 60'ını aşılamadan aşı teminatını elde etmiş olmuyoruz.
Her geçen gün sayısı artan mutasyonlu virüse dikkat etmek zorundayız. Hadise sayılarındaki artış birtakım vilayetlerimizin başkalarından daha geç olağanlaşma sürecine geçmesine neden olabilecek. Önlem hala en güçlü silahımız.
Geçtiğimiz haftalarda vilayetler seviyesinde 100 bin nüfusa düşen haftalık olay sayılarını paylaşmaya başladık. Bu dataları her hafta sistemli olarak paylaşmaya devam edeceğiz. Müspet test oranı, ağır bakım doluluk oranlarımız, entübe edilen hastalarındaki değişiklikler vilayetlerimizdeki risk durumunu belirlemektedir.
Risk durumlarına nazaran farklı iş kollarımızın faaliyet hürlüğü konusunda Bilim Konseyimizin çalışmasını sayın Cumhurbaşkanımızın başkanlığında kabineye arz edeceğim. Güvenlik kuvvetli gereken önlemleri arttıracaktır. Ülkemizin bir an önce olağan şartlarına dönmesi için, milletimizin sıhhat ve sıhhatini koruma için var gücümüzle çalışmaya devam edeceğiz. Hepinizi hürmet ve sevgiyle selamlıyorum.
Ülkemize bedelsiz aşı geldiğiyle ilgili bir mevzuda açıklama yapacağımı söylemiştim. Muhalefet partisi başkanının Sayın Kılıçdaroğlu'nun bir açıklaması olmuştu biliyorsunuz.
Bilhassa bu devirde dünyada aşı savaşının yapıldığının yapıldığı devri yaşıyoruz. Ülkeler ortası ticari sır olarak kalması gereken bilgilerin ifşa edildiğini görüyoruz. Ülkeler ortasında bunun münasebetleri etkileyebileceğini bilhassa fiyat ve gibisi noktalarda bunun ticari sır olarak kalmasını kontrata de konduğunu, bu nedenle fiyatı bilhassa söylememiştim. Vatandaşımız bunu çok güzel bilsin biz aşıyı dünyadaki bütün ülkelerin aldığı fiyattan en ucuza alan ülkeyiz demiştim. Bu savımın hala ardındayım.
Bu ülkeler ortası karşılıklı mukaveleyle ticari sır olarak korunması gereken durumdu. Bunu çok rahatlıkla açıklayabilirdim. Sayısı söylediğimde bunu dünya fiyatlarından düşük olduğunu herkes biliyor olacaktı. Bu aşı diğer devletlere de satılıyor. En ucuza satılan ülke Türkiye. Bu periyotta bu aşıyı teminat olmadan almayacağımızı tabir etmiştim. Yani bu aşı temaslarını çok erken yaptık. Faz 3 çalışması uygun çıkmamış olsaydı, Türkiye kendi yapması gereken tetkiklerden olumlu sonuç almamış olsaydı münasebetiyle bu aşıyı almamış olacaktık. Münasebetiyle teminatları garantiye aldık.
Tez şu; deniyor ki, üretici firma 1 milyon doz aşı üretti ve bu 1 milyon aşıyı Türkiye'ye aslında bedel almadan bağışladı. Lakin distribütörü olan firma bunu DMÖ'ye fatura etti, yani devlete fatura etti. Üretici firmanın devlete bedelsiz verdiği aşıyı üretici firma fatura ederek devletten 12 milyon dolar para aldı. Tez bu.
Aşı savaşının olduğu dünyada üretici firma bir ülkeye aşıyı parasız bağışlar mı? Bunun akılla izahı var mı? Bunun üzerin e biz firmaya dedik ki, kontratımız gereği size vermemiz gereken bir bedel var, bunu ödüyoruz. bu türlü bir tez var, bu nedir.
Firmanın bize karşılığı; Bu aşıyla ilgili buradaki maksat siz bizden teminat istediğiniz için biz teminatı sağlayamamıştık, bu nakit akış idaresini sağlamak için biz distribütörümüz olan Sinovac firmasını temsil eden firmaya biz bedelsiz olarak verdik, lakin biz sizden fiyatını olduğu üzere aldık.
Bunu kim söylüyor? Üretici firma. Hani üretici firma Türkiye Cumhuriyeti'ne bağışlamıştı? Ayrıyeten bununla ilgili de vergileri dahil olmak üzere kurumlar vergisi dahil olmak üzere beyanı ve ödemesi yapılmış, vergiyle ilgili sorun yok. Bizim de verdiğimiz parayı firma 'ben aldım' diyor.
Bir öbür bahis, ısrarla aracı var mıydı, yok muydu? Biz devlet olarak Sinovac firmasıyla görüşmeler yaptık. Bu firmanın 10 yıldan fazla müddettir tek distribütörü var. Bu firmanın Türkiye'deki ayrıyeten yetkilisi. Hem tek distribütörü hem tek yetkilisi. Münasebetiyle biz bütün görüşmeyi Sinovac firmasıyla yaptık. Hiçbir formda aracı firmaya zerre kadar 1 kuruş ek verilmemiştir.
Bu nasıl bir ticari yaklaşım? Biz aşıda firmanın kendisiyle direkt yaptık. Türkiye'deki distribütörü daha evvel bu belgeyi sunmuştum. Firma o vakit da söz etmişti. Görüşmeler bizimle yapıldı, Sıhhat Bakanlığı pazarlık sürecini bizimle götürdü. Ticari ilgiyi biz sağladık, lakin distribütör lojistik hizmetleri yapmak için devrede olan bir firma. Bunun için ekstra fiyat ödemiyoruz. Vatandaşın zihni niçin bulanıklaştırılıyor. Bilhassa ben siyasi arenaya çekmek istemedim, son derece direndim. Bilhassa devletler seviyesinde korunması gereken ve devamında aşı sürecinin gelişini etkileyebilecek herkesin sorumluluk taşıması gerektiği bir periyotta, ülkeler ortası hassas noktaları gündeme getirerek aşının gelişinde tesirli olmayalım.
Biz başka firmalarla da görüşüyoruz. Erişebildiğimiz her aşıya erişip vatandaşımızı aşıyla buluşturmak istiyoruz. Biz faz 3 çalışmalarına başladığımız, sonuçlarını bildiğimiz aşıyla kontratımızı yaptık. Şu anda elinde 15 milyon aşı olan Avrupa ülkesi çok az. Pekala bu aşın gelişini etkilemek için niçin uğraşıyoruz? Devletler ortası sırrı niçin ortaya döküyoruz? Şayet bununla ilgili varsa sorun sayın muhalefet önderi açıp sorabilirdi, bu türlü bir durum var, bana sorulabilirdi. Yok mu bu türlü bir irtibat anlayışı. Bizim vatandaşımıza veremeyeceğimiz hiçbir hesabımız yok. Bir aşıyı ucuza alıyoruz, iki bu aşıya erişim için her imkanı kullanıyoruz. Önümüzdeki aylar daha ağır aşıya ulaşacağımızı söyleyebilirim.
83 milyon vatandaşımızı eşit davranarak birlikte çaba ederek bizim salgını sürdürmemiz ve başarıyı elde etmemiz gerekiyor. Siyasi arenaya taşımama noktasında direnmeye devam ediyor olacağım, kararlı olmaya devam ediyor olacağım. Vatandaşımızın zihinlerine bulandırmak isteyenlere de vatandaşımıza olanın ne olduğunu açıklıkla izah ediyor olacağım."
Soru-cevap: "Şu an tam kapanma düşünmüyoruz"
- Bilhassa bugün Bilim Heyetimizin gündeminde daha çok bölgelerin sayın Cumhurbaşkanımızın söylediği formuyla, yani düşük, orta, yüksek ve çok yüksek olarak ayrımının nasıl olması gerektiği, hangi kriterlerin temel alınması gerektiği, vilayetlerde nasıl bir kısıtlama yahut açılım olabileceğini tartışmış olduk. Şu an tam kapanma üzere bir durumu düşünmüyoruz. Lakin her geçen gün olay sayılarının giderek arttığını görüyoruz. Mutasyonun da bilhassa Doğu Karadeniz bölgesinde Samsun, Ordu üzere artışını görüyoruz. Yüklü olarak daha çok İngiltere mutantı dediğimiz, virülans üzerine tesirinin olmadı lakin bulaşıcılığı artan bir mutasyon yaygın. Güney Afrika ile ilgili 49 üzere bir mutantın görüldüğünü söyleyebilirim. Türkiye'ye has, bir orta Ankara'da 5 olayımız olmuştu. Bize mahsus mutant olabilir mi kuşkusu içindeydik. Bize mahsus mutant olmadığını çok rahatlıkla söyleyebiliriz. Fakat yüklü İngiltere mutantı olmak üzere toplumda bulaşıcılığın çok arttığını söyleyebiliriz. Bu devirde önlemler daha da değerli olmaya başladı.
BioNTech'le ilgili birinci etapta gelebilecek aşı ölçüsü 800 bin olacak. 4,5-5 milyona tamamlanması için uğraş sarfedilecek. Mart ayı sonuna kadar. Birinci 800 bin aşı muhtemelen 10 gün içinde gelmiş olacak.
Mukaveleyi yaptığımız tarih 24 Kasım. Biz 24 Kasım'da Sinovac'la mukavele yaptık. Toplam 100 milyon doz için mukavele yapıldı. Ek BioNTech'le ilgili 4,5 milyon doz Mart sonu olmak üzere mukavele yapıldı. 30 milyona kadar opsiyonel. Mart'tan sonraki d kıymette arttırabilmek için Uğur Hoca ile çaba içinde olacağız. Sputnik'le ilgili olarak farklı bir hazırlığımız devrede. AstraZenica ile ilgili görüşmemiz başından beri devam ediyor. Onunla da ilgili önümüzdeki 1-2 hafta içerisinde önsözleşme imzalanabilir. Yakın takip içindeyiz. Nisan, en geç Mayıs ayında bu aşılama sürecini tamamlayabilir olmak bizim için kıymetli.
Bizim toplamda şu anda Nisan, en geç Mayıs ayı sonuna kadar 105 milyon doz aşıya erişebileceğimizi biliyoruz. Şu an net kesin olan en geç Mayıs sonuna kadar olacağını düşünüyoruz. 52,5 milyon insanımızın aşılanması demek bu. Bu da zati aşılanacak olan 20 yaş üzerindeki insanımızın sayısı. Ne vakte kadar en geç Mayıs ayına kadar bitirmek istiyoruz.
İkinci aşıdan iki hafta sonra yani 42 gün sonra koruyuculuğu başlıyor. 65 yaş üzerinde olup 2 haftasının tamamlanmadığını biliyoruz. Lakin süreçte 65 yaş üzerinde vilayetlerde bu hususla ilgili bir esnetme yapılabilir. Aşılama oranı da parametrelerin ortasında yer alacak.