Enflasyonla uğraş konusunda birçok açıdan dikkat çeken uzmanlar, son devirde bunu bir yoksuldan alıp zengine veren bir anti-Robin Hood olduğunu anlatmaya çalışıyor. İktisat idaresinde öncelikle enflasyonla uğraş edilmesinin ana ögelerinden biri alım gücünün düşmesi, halkın yoksullaşması olurken, göstergelerin süratle bozulması bir yana kısıtlı kaynaklar gelir eşitsizliğini artıyor. Enflasyon kimleri güçlü ediyor?
Düşük faiz ısrarı sonrası denetimden çıkan enflasyon ve kur ile alım gücü düşüp, küreselde gelirler erirken, Merkez Bankası siyaset faizinin değersizleştirilmesi ise başka faizlerde yükselişe neden olunca faiz faturası vatandaşın sırtına yüklendi.
Yatırımın artacağı üretim ve istihdama döneceği planlanarak, ucuz kredi için yapılan faiz indirimleri, göstergeleri bozunca, Hazine'nin borç stoku ve faiz yükünün de katlanmasına neden oldu.
Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın dün yayımladığı borç stoku datalarında 2021 yılı Ağustos ayı sonunda 722 milyar TL olan iç borçların önümüzdeki devirde ödenecek faizlerinin toplamı Mart 2022 prestijiyle 1 trilyon 743 milyar TL'ye oldu ve iç borç stoku birinci defa aşıldı. Hazine'nin vatandaşlardan toplayacağı vergilerle ödeyeceği faiz yükü, yalnızca 7 ayda 1 trilyon 21 milyar TL arttı.
"Bankaların sahipliğindeki enflasyona endeksli tahvillerin yarattığı faiz yükü."
Üst seviye eski bankacı Kerim Rota, bu artışın en kıymetli nedenini şöyle açıkladı: Bankaların sahipliğindeki enflasyona endeksli tahvillerin yarattığı faiz yükü.
Sözcü'de Emre Deveci haberine göre, TCMB siyaset faizini Eylül 2021'de yüzde 19'dan Aralık 2021'e kadar geçen müddette yüzde 14'e indirirken, TÜİK'in açıkladığı tüketici enflasyonu Eylül 2021'de yüzde 19,58 olurken, Mart 2022'de yüzde [61,14](Mart 2022'de 1 trilyon 483 milyar TL'ye ulaşan merkezi idare iç borç stoku içinde enflasyona endeksli tahvil stoku 368 milyar TL düzeyinde bulunuyor.
Toplam iç borç stoku içinde enflasyona endeksli tahviller, yüzde 24,8'lik hisseye sahip lakin bu tahvillerin yarattığı faiz yükü, buz dağının görünmeyen kısmını oluşturuyor.
Rota, enflasyona endeksli tahvil faizi riskinin muhasebe tekniğiyle nasıl gizlendiği konusunda şu örneği veriyor:
Mayıs 2021'de 100 TL'ye ihraç edilmiş olan 10 yıl vadeli enflasyona endeksli tahvilin fiyatı, Mayıs 2031'e kadar yıllık yüzde 20 enflasyon olması durumunda, vadeden bir gün evvel 832 TL'ye yükselmiş olacak. O güne kadar da borç stokunda bu tahvile ilişkin borç yalnızca 100 TL olarak görünecek. Vade günü geldiğinde Hazine yatırımcıya 100 TL anapara ve 732 TL enflasyon farkı ödeyecek.
Rota, bankaların bilançolarındaki faiz gelirinin çabucak hepsinin şimdi tahsil edilmemiş faizlerden oluştuğuna dikkat çekiyor.
Bankaların net periyot kârları faiz indirimleri ve enflasyondaki yükseliş ile rekor kırarken, 2022'nin birinci iki ayında yüzde 323 oranında artarak, 9,2 milyar TL’den 39 milyar TL’ye çıkmıştı. Bu artışta iki kıymetli etken bulunuyor:
Bankaların yüksek faiz marjına sahip olmaları birinci etken olurken, bankacılar, Merkez Bankası’nın siyaset faizinin yüzde 14 olması ile bankaların yüzde 16-17 ile TL mevduat toplayarak, yüzde 25-30 bandında faizle kredi vermelerine dikkat çekiyor.
Enflasyonla birlikte Hazine'ye verilen enflasyona endeksli borç faizleri de destekliyor. Enflasyondaki yükselişle bankaların son devirde yük verdiği enflasyona endeksli tahvillerin getirileri artışta.
Bankacılık bölümü Hazine’nin TÜFE endeksli tahvil ihalelerine rekor ilgi gösteriyor.
Dünya'dan Şebnem Turhan'ın haberine nazaran, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın 18 Nisan'da düzenlediği tahvil ihalesinde net 7 milyar 608 milyon liralık satış yapılırken, ihale öncesi piyasa yapıcılara yapılan rekabetçi olmayan tekliflerle (ROT) satışla birlikte Hazine’nin satışı 12 milyar 608 milyon liraya ulaştı.
Hazine tarihinde üçüncü defa 6 ayda bir sıfır kupon ödemeli ve Aralık 2021’den itibaren TÜFE endeksli tahvil ihalelerinde görüldüğü formda negatif faizle borçlanırken talep 30 milyar liraya ulaştı.
Tüm ihalelere büyük ilgi gösteren bankacılık bölümünün 2022 birinci çeyrekteki net karının yaklaşık yarısının bu tahvil stokundan geldiği varsayım edilirken, borsada süreç gören bankaların, araştırma kurumlarının hazırladığı raporlarda birinci çeyrekte net karlarında yüzde 200’leri aşan artışlar bekleniyor.
"Bankacılık kesiminde kârlılığın 2022 yılında yüzde 150 büyümesi bekleniyor"
geoim.bloomberght.com
Bloomberg HT Araştırma'dan Kutay Korap'in analizine göre, 'Banka bilançolarına enflasyon damga vuracak.' Tahlilde Korap şunu söylüyor:
Banka ve banka dışı aracı kurumlar, yüksek enflasyon ortamında bankaların avantajlı çıkmasını bekliyor. Bilhassa TÜFE’ye endeksli menkul değer getirilerinin artması beklenirken, kredi büyümesi ve fiyat büyümesinin de kârlılığı desteklemesi varsayım ediliyor. Birtakım kurumlar bankacılık dalında kârlılığın 2022 yılında yüzde 150 büyümesini ve kesimin fiyat yarar oranın yıl ortalamasında x1.5 düzeyine kadar çekmesini öngörüyor.
Sosyal medyada da hem enflasyona endeksli tahvillere hem de enflasyon muhafazalı çıkacak eserlere karşı ikazlar dikkat çekiyor
Hazine ve Maliye Bakanlığı sitesinde Kamu Net Borç Stoku datalarında görülen, en son 2011 yılında borç stokunun GSYH oranının yüzde 20'nin üzerinde gerçekleştiği görülürken, 10 yılın akabinde yine yükselmiş görülüyor. 2022 şimdi buna dahil değil!
ms.hmb.gov.tr
Enflasyonun en değerli uğraş alanı olduğu burada da görülüyor.