Sesin seviyesini olcmede kullanılan birim Desibel'dir ve kısaca dB olarak yazılır İnsan kulağı inanılmaz şekilde hassas olduğundan bu dB olcusu de biraz tuhaftır Kulağımız en hafif bir yaprak hışırtısından, jet motorunun yuksek sesine kadar her şeyi işitebilir Halbuki jet motorunun sesi insanın işitebileceği yumuşak bir fısıldamadan bir trilyon kat daha fazladır İnsan kulağı aralarında bir dB fark olan sesleri bile ayırt edebilir
Desibel seviyesi matematik dilinde eksponenşıldenilen şekilde (aynen deprem olcusu 'rihter'de de olduğu gibi) katlanarak artar İnsan kulağının işitebileceği en duşuk ses seviyesi yani sessizlik O (sıfır) dB'dir Bu seviyenin 10 kat fazlası 10 dB, 100 kat fazlası 20 dB, 1000 kat fazlası 30 dB'dir ve boyle artarak gider Şimdi bazı seslerin seviyelerine bakalım
Sesin şiddet faktoru
Ses seviyesi Sesin kaynağı (dB)
1000000000000000000 180
1000000000000000
1000000000000
100000000000
10000000000
1000000000
100000000
10000000
1000000
10000 1000 10 1
Roket sesi
150 Jet ucağının kalkışı
120 Gok gurultusu
110 Klakson sesi (l metreden)
100 Metro istasyonu
90 Mutfak blenderi
80 Sac kurutucusu
70 Otobandaki trafik 60 ' Normal konuşma
40 Oturma odası
30 Kutuphane, hafif fısıltı
10 Yaprak hışırtısı
O İşitmenin alt sınırı
Yukarıdaki butun ses seviyeleri kaynağın yakınından alınmıştır Kaynaktan uzaklaştıkca bu seviyeler mesafeye bağlı olarak duşer 85 dB'in uzerindeki sesler işitme duyusunun kaybına yol acabilir Tabii bu sureye de bağlıdır 10 saat 95 dB seviyesindeki sese maruz kalmak zarar verebilirken, cok kısa surede 120 dB'lik bir ses seviyesi kulağa zarar vermez
Sesin iki temel ozelliği vardır Biri yukarıda belirttiğimiz şiddeti veya seviyesi, diğeri de frekansı Ses hava dalgaları ile yayıldığından bir saniyedeki dalga sayısı frekansını verir Ve bu da 'Herz' birimi ile ifade edilir Sesin şiddeti ile frekansı arasında bir bağlantı yoktur İnsan kulağı 20 ile 20000 Herz arasındaki sesleri algılayabilir 20000'in ustu ultrasonik sesler olup bu sesleri insan kulağı algılayamaz
Sesin bir kulağımıza gelmesi ile oburune gelmesi arasında saniyenin milyonda biri kadar bir sure olmasına rağmen sinir sistemimiz bunu beynimize ulaştırır ve sesin hangi yonden geldiğini algılarız 85 dB'in ustu insan kulağı icin zararlı iken bebeklerin ağlaması 100 dB'in de ustundedir Anneler, babalar bebeklerinizi ağlatmayın, sonra zararı size dokunabilir
İnsanların ve Bazı Hayvanların Uretebildikleri ve Duyabildikleri Ses Frekans Aralıkları
1 Kadınların ses telleri kısa olduğu icin ses frekansları buyuk ve sesleri incedir Cunku telin boyu kısaldıkca frekansı artar Erkeklerin ses telleri uzun olduğundan ses frekansları duşuk yani sesleri kalındır
2 Gucu, bir halden diğerine donuşturen cihazlara transducer (donuşturucu) denir Mikrofon ve kuartz kristal gibi, seramik ve magnetik fonograf pikaplar, ses donuşturuculerine ornektir Bazı donuşturuculer, ultrasonik dalgalar yaratabilirler Boyle cihazlar, ultrasonik temizleyicilerde ve sualtı denizciliğinde kullanılır
3 Ultrasonik dalgalar, bir kuartz kristaline, alternatif elektrik alanın uygulanmasıyla elde edilebilir
Sesin kulak tarafından duyulan yuksekliğine sesin şiddeti denir,sesin şiddeti kulağa gelen ses dalgalarının kuveti ile ilgilidir
Hafif sesler kulağa az şiddette kuvetli sesler ise yuksek şiddette gelmektedir
Şiddet birimi desibel'dir (dB) Desibel insan kulağının işitebildiği en kucuk ses şiddetidir
Fısıltı sesi 30 dB
Konuşma sesi 4060 dB
Bağırma sesi 8090 dB
Ucağın kalkışı 120190 dB
Tufek patlaması (yakın Mesafe) 130 dB
Bir calışma yerinde gun boyunca 80 desibelin altında bir gurultu olması insan kulağını işitme kaybına karşı riskli duruma sokar, ancak 80 desibelin uzerinde onemli işitme kayıplarını başlatır Silah ateşlemelerini kapsayan saniye kadar kısa sureli fakat 140 desibel gibi bir şiddetdeki ses kulakta ciddi hasar bırakır Genellikle yuksek frekanslı, yani tiz sesler kulak icin daha tehlikelidir
Gurultulu bir ortamda konuşurken sesimizi duyurabilmek icin bağırmak, kendi sesimizin bize dolgun ve boğuk gelmesi, ortamdan cıktıktan sonra kulakta cınlama, ses şiddetinin kulağa zarar verecek derecede olduğunu gosterir
Yuksek şiddetteki ses ic kulaktaki işitme sinirlerine zarar verir Sesin şiddeti ne kadar fazlaysa zarar verme ihtimali o kadar artar Kulağa verdiği zarar sesin şiddeti kadar maruz kalma suresi ile de ilgilidir
Sesin Şiddeti Nasıl Olculur: Sesin şiddet birimi desibel (db) ’dir Bir sesin şiddedini belirtirken birim olarak db kullanılır İnsan kulağının duyabildiği en kucuk ses 0 db olarak kabul edilir Bu oran logaritmik olarak artar Yani 20 db, 10 db ’den 10 kat daha şiddetli, 40 db, 10 db ’den 1000 kat daha şiddetlidir İnsanın 0 ila 180 db arasındaki sesleri duyduğu kabul edilir Bazı seslerin şiddeti şu şekilde belirtilebilir