Fatih Camii, Fatih Sultan Mehmed kadar Fatih semtinde yaptırıldı Bizans devrinde, caminin yapıldığı yerin yakınlarında Havariyun kilisesi vardı Fatih Camii'nin, bu kilisenin yıkıntılarından faydalanarak yapıldığı sanılmaktadır Cümle kapısının iki yanına ve üstünde bulunan Arapça kitabeye göre yapımına 1467 yılında başlanan Fatih Camii, 1470 yılında tamamlanabildi Mimarı, Sinaüddin Yusuf bin Abdullah'tır Cami, plan olarak anıtsal bir biçimde yapılmıştır Merkezi kubbe, iki fil ayağı ile iki sütun üzerine oturtulmuştur Fatih Camii, 1766 yılında yaşanan bir depremden nedeniyle harabe haline geldiği için Sultan Üçüncü Mustafa, 1767 ve 1771 yılları aralarında camiyi Mimar Mehmed Tahir Ağa'ya tamir ettirdi
Caminin birincil inşasından bugün yalnızca şadırvan avlusunun üç duvarı, şadırvan, tac kapı, mihrap, birinci şerefeye değin minareler ve çevre duvarının bir kısmı kalmıştır Şadırvan avlusunda, kıble duvarına paralel olan revak öteki üç yönden daha yüksektir Kubbelerin dış kasnakları sekiz köşelidir ve kemerlere oturur Kemerler genelde kırmızı taş ve beyaz mermerlerle tamamlanmış, yalnız mihverdekilere yeşil taş kullanılmıştır Alt ve üstteki pencerelerin etrafı geniş silmelerle çevrelenmiştir Söveler mermerdendir ve gayet geniş, adaleli silmelerle belirtilmiştir
Demir parmaklıklar, kalın demirden ve topuzludur Revak sütunlarının sekizi yeşil Eğriboz, ikisi pembe, ikisi esmer granitten, son cemaat yerindekilerin bazıları ise mısır granitindendir Başlıklar tamamen mermerden ve hepsi istalaktitlidir Kaideler de mermerdir Avlunun biri kıblede, ikisi yanda üç kapısı vardır Şadırvan sekiz köşelidir Mihrabın yaşmağı istalaktitlidir Hücre köşeleri yeşil direkli, kum saatleri ile süslü ve üstü kibar bir taçla biter Yaşmağın üstünde tek satırlık bir ayet vardır On iki dilimli olan minare, cami ile büyük bir ahenkle birleşmiştir Çinili levhalar son cemaat duvarının sağ ve solundaki pencere aynalarındadır
Fatih Camii'nin birincil yapımında, cami alanını genişletmek için duvarlar ve iki ayak üzerine bir kubbe oturtulmuş ve bunun da önüne bir yarım kubbe ilave edilmiştir Böylelikle 26 m çapındaki kubbe bir asır her tarafında en büyük kubbe niteliğini korumuştur Caminin ikinci kez yapılışında payandalı camiler planı uygulanarak minik kubbeli sivri bir bina meydan getirilmiştir Şimdiki durumda, merkezi kubbe dört fil yağına oturmakta ve bunu dört yarım kubbe çevrelemektedir Yarım kubbelerin etrafında ikinci derecede yarım ve tam kubbeler, mahfildeki ve dıştaki abdest musluklarının önündeki galerileri örtmektedir Mihrabın sol tarafından, türbe yanından geniş bir rampa ile girilen Hünkar mahfili ve odalar bulunmaktadır
Minarelerin taş külahları 19yy sonunda yapılmıştır Mimar Mehmed Tahir Ağa camiyi tamir ettiği sırada eski camiden kalan klasik parçalarla baştan yaptığı barok parçaları iyi bir şekilde birleştirdi Caminin alçı pencereleri son devirlerde harap olduğundan normal çerçevelerle değiştirildi Avlu kapısının yandaki yangın havuzu Sultan İkinci Mahmud kadar 1825 yılında yaptırıldı Caminin geniş bir dış avlusu vardı Bunun tabhaneye çıkan kapısı eski camiden kalmıştır
*
Caminin birincil inşasından bugün yalnızca şadırvan avlusunun üç duvarı, şadırvan, tac kapı, mihrap, birinci şerefeye değin minareler ve çevre duvarının bir kısmı kalmıştır Şadırvan avlusunda, kıble duvarına paralel olan revak öteki üç yönden daha yüksektir Kubbelerin dış kasnakları sekiz köşelidir ve kemerlere oturur Kemerler genelde kırmızı taş ve beyaz mermerlerle tamamlanmış, yalnız mihverdekilere yeşil taş kullanılmıştır Alt ve üstteki pencerelerin etrafı geniş silmelerle çevrelenmiştir Söveler mermerdendir ve gayet geniş, adaleli silmelerle belirtilmiştir
Demir parmaklıklar, kalın demirden ve topuzludur Revak sütunlarının sekizi yeşil Eğriboz, ikisi pembe, ikisi esmer granitten, son cemaat yerindekilerin bazıları ise mısır granitindendir Başlıklar tamamen mermerden ve hepsi istalaktitlidir Kaideler de mermerdir Avlunun biri kıblede, ikisi yanda üç kapısı vardır Şadırvan sekiz köşelidir Mihrabın yaşmağı istalaktitlidir Hücre köşeleri yeşil direkli, kum saatleri ile süslü ve üstü kibar bir taçla biter Yaşmağın üstünde tek satırlık bir ayet vardır On iki dilimli olan minare, cami ile büyük bir ahenkle birleşmiştir Çinili levhalar son cemaat duvarının sağ ve solundaki pencere aynalarındadır
Fatih Camii'nin birincil yapımında, cami alanını genişletmek için duvarlar ve iki ayak üzerine bir kubbe oturtulmuş ve bunun da önüne bir yarım kubbe ilave edilmiştir Böylelikle 26 m çapındaki kubbe bir asır her tarafında en büyük kubbe niteliğini korumuştur Caminin ikinci kez yapılışında payandalı camiler planı uygulanarak minik kubbeli sivri bir bina meydan getirilmiştir Şimdiki durumda, merkezi kubbe dört fil yağına oturmakta ve bunu dört yarım kubbe çevrelemektedir Yarım kubbelerin etrafında ikinci derecede yarım ve tam kubbeler, mahfildeki ve dıştaki abdest musluklarının önündeki galerileri örtmektedir Mihrabın sol tarafından, türbe yanından geniş bir rampa ile girilen Hünkar mahfili ve odalar bulunmaktadır
Minarelerin taş külahları 19yy sonunda yapılmıştır Mimar Mehmed Tahir Ağa camiyi tamir ettiği sırada eski camiden kalan klasik parçalarla baştan yaptığı barok parçaları iyi bir şekilde birleştirdi Caminin alçı pencereleri son devirlerde harap olduğundan normal çerçevelerle değiştirildi Avlu kapısının yandaki yangın havuzu Sultan İkinci Mahmud kadar 1825 yılında yaptırıldı Caminin geniş bir dış avlusu vardı Bunun tabhaneye çıkan kapısı eski camiden kalmıştır
*