Fibromiyalji tedavisinin hem kolay hem de güç olduğu unutulmamalıdır. Bunu kolaylaştırmak için hasta ve tabip işbirliği koşuldur.
Tedavi Sistemleri
Fibromiyalji tedavisinde uygulanan çeşitli yollar var. Bunların ayrıntılarına girmeden kimi prensipleri ortaya koymakta yarar var.
1. Hastalar tüm meselelerine karşın hayattan elini eteğini çekmemeli ve iştirakli bir hayat sürmelidir.
2. Hastanın kısıtlanmış olan yaşamsal tüm fonksiyonlarının yine artırılması gerekir.
3. Hastalara başta ağrı ve vesair dertlerle baş edebilme stratejilerinin etaplar halinde öğretilmesi tedavinin temel prensiplerdendir.
Fibromiyaljide Tedavi Yolları
1- Hasta Eğitimi ve Hasta Mektepleri
2- Egzersiz tedavisi
3- İlaç tedavisi
4- Fizik tedavi teknikleri
5- Lokal enjeksiyonlar
6- Ozon terapi
7- Mütenasip diyet ve nizamlı su içme
8- Kaplıca tedavileri
9- Güneşlenme ve deniz tedavileri
10- Meditasyon
11- Alternatif tedavi seçenekleri (Akupunktur, Hipnoz, Thai-Chi, Reiki, Shiatzu masajı, memnunluk terapisi, kognitif davranış terapisi, refleksoterapi, sıcak taş tedavisi, masaj ve aromaterapi vb.)
1- HASTA EĞİTİMİ-HASTA MEKTEPLERI
FM tedavisinde doktor hasta işbirliği son radde kıymetlidir. O halde tedavinin birinci basamağı hastanın ve yakınlarının eğitimidir. Hastaya marazının ne olduğunun açıkça anlatılması ve onun itimadının kazanılması 1. koşuldur. Şikayetlerin alışılan hastalık belirtilerine pek benzememesi nedeniyle yakın muhiti tarafından hasta olarak kabul edilmemekten şikayetçi olan çok sayıda FM hastası vardır. Bu bulguların gerçek bir marazın belirtileri olduğu hastanın kendisine ve yakınlarına açıkca anlatılmalıdır. Sahiden kimi yakınmalar o denli şiddetlidir ki hastalarda dayanılmaz boyutlara ulaşabilir. Halbuki dışarıdan bakıldığında hastanın dış görünüşünde hiçbir olumsuz değişiklik yoktur.
Bununla birlikte FM’li hastaya hayatı tehdit eden yahut estetik bir sıkıntıya yol açmayacak bir illete sahip olduğunu anlatmak bir ölçüde hastayı rahatlatabilir. Hasta olduğuna inanılmayan, etrafı tarafından hudut hastası olduğu sanılan, birebir dertlerden şikayetçi çok sayıda gayrı hastaların olduğu hastalara muhakkak söylenmelidir.
Bu hastaların bir araya getirilmesi ile oluşturulacak kümelere yapılacak tedavilerin (grup terapisi) çok başarılı sonuçlar sağlayacağı unutulmamalıdır. Hasta ve muhitinin eğitimi hedefiyle biri teorik başkası egzersiz pratiklerini kapsayan 2 derslik bir eğitim programı yapmaktayız. ” FİBROMİYALJİ OKULU” ismiyle anılan bu çalışmalara hastaların her yıl katılması tedavi muvaffakiyetinin daha da kalıcı olmasını sağlamaktadır.Yurt dışında bu mevzuda emsal çalışmalar yapılmaktadır.
Bu illetle ilgili çeşitli vakıf ve dernekler kurulmaktadır. Hastaların kullanabileceği kimi yeni eserler internet sitelerinde tanıtılmaktadır. Birtakım memleketlerde resmi kurumlar tarafından FİBROMİYALJİNİN HASTALIK OLARAK KABUL EDİLMEMESİNDEN ötürü bir ekip kişisel avukatlık büroları ortaya çıkmıştır.
2- EGZERSİZ TEDAVİSİ
Fibromiyaljide (FM) egzersiz, olmazsa olmaz özellikte bir tedavidir. Egzersiz yapılmadığı takdirde hastalar öteki tedavilerden sonlu yarar görürler. Bu nedenle kolunu kaldıracak kadar mecali olmadığını söyleyen hastaların bile kendilerini zorlayarak egzersiz yapmaları kuraldır. Gayret gösterildiğinde daha evvelden akıllıca dürüst hareket edemeyen hastalar, yavaş yavaş hareketlerini daha kolay yapabildiklerini ve buna devam ettikçe ağrılarının daha da azaldığını göreceklerdir.
Egzersiz pratiğindeki en önemli hedef; gerilimin azaltılması, bozulmuş postürün düzeltilmesi, dayanıklılığın artırılması ve kardiyo-vasküler direncin tekrar kazanılması olarak sıralanabilir. Kalp atımları, tansiyon denetimleri yapıldıktan sonra bu çalışmalar başlatılmalıdır.
Egzersiz lakin nasıl tipde egzersiz yapmalıyım? Bunu nereden öğreneceğim diyen kimseler ANA SAHIFEDE açacakları pencerelerden (resimli yahut hareketli videolar) lazım gelen herşeyi öğrenebilirler.
Kas germe ve kalp-damar sistemini güçlendirici egzersizlerin yanı sıra, eklem hareket açıklığının adale elastikiyeti ve gevşetilmesinin velev dayanıklılığının arttırıldığı egzersiz çeşitleri tedavinin vazgeçilmez öğelerinden biridir. Bilhassa oksijenli ortamda yapılan aerobik egzersizler sayesinde hastanın kendine itimadı artmakta, adaleleri gevşemekte ve ağrılara daha âlâ tahammül edebilmektedir.
Şayet şimdiye kadar hiç egzersiz yapmamış ve yaşınız da biraz ilerlemiş ise bu egzersizlere başlamadan bir tabibe danışmalısınız. Bunun için en yakınınızdaki bir fizik tedavi ve rehabilitasyon bilirkişisine başvurabilirsiniz.
Sırt ve karın adalelerinin hem güçlendirileceği hem de denetim edilerek gevşetilebileceği ve sonunda gövdenin istikrarının sağlanabileceği PİLATES egzersizleri FM’de münhasıran tavsiye edilmektedir. Yumuşak bir topla yapılan ve epeyce olağan gelgelelim çok yararlı bir yoldur.
Pilates egzersizlerinin asıl gayesi; karın ve sırt ortamı kaslarını eşit nispette güçlendirip, vücudumuzun üst kısmındaki iskeleti koruyan bir nevi kalkan oluşturmaktadır.
1- Kullanılan yumuşak top sayesinde had sistemi uyarılmakta bu da adale istikrarı ve kasılması için olumlu sonuçlar kazandırmaktadır.
2- Makul nedenlerden ötürü az çalışan kaslar, egzersizler sayesinde tüm yükü üzerine alarak daha güçlü çalışabilecek hale gelebilir.
3- Egzersizler yapıldığında vücut bilinci, uyum ve istikrar birlikte gelişmektedir.
Tesirli bir egzersiz pratiği için;
1- Haftada üç sefer uygulanmalı,
2- Isınmak için hareketlere başlamadan evvel, 5 dakikalık kısa bir düz koşu yapılmalı,
3- Egzersizler yapılırken derin nefesler alınıp verilmelidir. Bu süreç, göğüs kafesini açıp, akciğer kapasitesinin artmasını sağlayacaktır
3-FİBROMİYALJİ TEDAVİSİNDE İLAÇLAR
Tedavide ağrı kesicilerden romatizma ilaçlarına kadar her çeşit ilaç kullanılmaktadır. İlaçlar; ağızdan alınabilir, enjeksiyonlar yapılabilir yahut dışarıdan sürülebilir. Aslında ağrı kesiciler yahut adale gevşeticilerin tesiri FM illetinde çok sefer sonludur. Kortizonun hiçbir yararı yoktur. FM tedavisinde tarafı olan ilaçları 7 ana öbekte toplayabiliriz.
Antidepressanlar: Bu öbekte heterosiklik antidepressanlar, selektif serotonin geri alım inhibitörleri, MAO inhibitörleri olarak sınıflandırabileceğimiz ilaçlar bulunmaktadır. Bu ilaçlar kesinlikle tabip denetimi altında alınmaları gerekir.
Anksiyolitik-sedatif ve hipnotikler: Alprozolam ve bağımlılık yapma eğilimi yüksek olan benzodiazepinler bu kümede nokta alır. Tıpkı halde doktor takibi kaidedir.
Kas gevşeticiler: Kas gevşeticiler hudutlu tesirlerine karşın bazen tercih edilebilir.
Non-steroid antienflamatuvar ilaçlar: Bu öbekte kortizon dışında kalan vesair anti-romatizmal ilaçlar olup bunların FM üzerine tesirleri hayli sonludur.
Vitamin ve destekler: B, C ve D vitaminlerinin yanısıra çeşitli antioksidanlar magnezyum ve çinko içeren ilaçlar yararlı sonuçlar verebilmektedirler.
Gabapentin türevleri: Sara (epilepsi) marazının tedavisinde de kullanılan bu üzere ilaçların hudut sistemindeki iletimsel sıkıntıları aşabilen kimyasal özellikleri vardır. Son yıllarda bu öbekte nokta alan ilaçlardan dinamik sonuçlar alabilmekteyiz.
Kullanılan gayrı ilaçlar : Birçok ilacın fibromiyalji tedavisinde denendiği kimilerinin başarılı olduğu bilinmektedir. Bunlardan birtakım örnekler aşağıda verilmiştir.
Borat yağı, SAM-e, Vitamin E , Asetil-L-Karnitine,
Koenzim Q10, L-Lyzin, L-Arginin , Mg./potasyum Aspartate,
B-kompleks, NADH , Lipoik Asit, Kalsiyum, Kava Kava, Sinemet
Somatomed, Natural östrojen, Olive Leaf, Oregano Yağı,
Selenyum, Echinacea, Ginkgo Biloba, Kolostrum, Myers kokteyli,
L-Serine, St. John's Wort, Antioxynol, Aloe Vera
4- FİBROMİYALJİDE FİZİK TEDAVİ TEKNIKLERI
Çeşitli kas ve iskelet sistemi hastalıklarında hayli yararlı olan standart fizik tedavi sistemleri fibromiyalji hastalarının ağrılarında az tesirli velev etkisiz kalabilmektedir. Buna karşılık; fizik tedavinin rutin tatbikleri arasına şimdi girmemiş “manyetik alan”ve “kriyoterapi“ üzere teknikler ise fibromiyaljide epeyce dinamik sonuçlar vermektedirler.
KRİYOTERAPİ: Fibromiyaljinin hassas noktaları üzerine hasta tarafından soğukluğu pek algılanmayan CO2 gazının püskürtülmesi sürecine kriyoterapi denilmektedir. Haftada 3 kezden az olmamak kaydıyla yekun 10 kere uygulanmasından faal sonuçlar alınmaktadır. Kuşkusuz bu tedavide; egzersiz - eğitim- ilaç birlikteliği kelam konusu olmalıdır.
MANYETİK ALAN TEDAVİSİ: Magnetoterapi, çok eski geçmişi olmakla bir arada son yıllarda salınımlı magnetik alan üreten cihazların devreye girmesiyle fibromiyaljide daha yaygın tasarruf ortamı bulmuştur. Muhitimizde "elektrosmog" olarak isimlendirilen ve manyetik kirlenmelere yol açan çok sayıda neden vardır.
Bunun sonucunda insan organizmasında önemli değişiklikler olmakta ve aradığı bu doğal dengeyi bulamayan ve kuvvet eksikliği gösteren kimi vücutlarda “modern çağın hastalıkları“ denilen birçok sorun art geriye ortaya çıkmaktadır.
Hücreler vücudu oluşturan en küçük yapı taşları olup kendilerine özgün bir metabolizmaları ve kuvvet seviyeleri vardır. Sağlıklı hücrelerin içerisinde 60-110mV bedelinde bir voltaj mevcuttur. Hücreler bunu istikrarda tutabilmek için başta şeker, potasyum ve sodyum ve münhasıran oksijene gereksinim duyarlar.
Bunun yanı sıra kan hücrelerinin kâfi biyo-elektrik potansiyeli olduğu vakit birbirlerini itmekte olduğu ve birbirlerine yapışmadan damarlar içerisinde hareket ettiği bilinmektedir. Manyetik alan tedavisi tıpkı mıknatısın demir tozlarını ayan bir sıra halinde tertibe soktuğu üzere hücrelerin bozulmuş kuvvetlerini tekrar düzeltir ve onları istikrarlı bir duruma getirir.
5- LOKAL ENJEKSİYON TEDAVİSİ
Fibromiyaljide çeşitli lokal enjeksiyon tatbikleri yapılmaktadır. Bu illette, şimdiye kadar kuru iğnelemeden, tuzlu su enjeksiyonuna, proteoglikan enjeksiyonundan, lokal anestezik unsurlara kadar farklı enjeksiyonlar uygulanmaktadır. Kalsitonin, B 12 vitamini, opioidler tekrar denenen sair ilaçlar arasındadır. % 1 prokainle birlikte serum fizyolojik enjeksiyonları da ağrılar üzerinde tesirli olabilir. Proteoglikan ekstrelerinin lokal anestezik ile kombinasyonu velev ozon gazının tek başına uygulanması epeyce olumlu yararlar sağlayabilmektedir. Ağrılı noktanın tam olarak tespiti haftada 1 yahut 2 sefer her seferinde minimum 3, maksimum 7 noktaya enjeksiyon yapılması gerekir.
Bir kür tatbikinde yekun enjeksiyon adedi 10 kereden az, 20’ den ziyade olmamalıdır. Birden fazla kere her yıl kürler halinde tekrarlamak gerekebilir. Enjeksiyon tekniğine ve steriliteye dikkat etmek koşuldur. Küçük ve ince iğne uçları kullanılarak hastaya ağrı hissedilmeden bu enjeksiyonlar yapılmalıdır. Biz kliniğimizde yaptığımız pratiklerde son 2 yıl içinde Botox enjeksiyonlarını tercih etmekteyiz.
Her seferinde ortalama 5 noktaya yapılan bu enjeksiyonlardan epeyce yararlı sonuçlar alınmaktadır. Bu noktalar FM'e ilişkin hassas noktalardır. Tesirinin nispeten sair enjeksiyonlara orantıyla daha uzun vadeli olması tercih sebebimizdir. Bu enjeksiyonlar 3 ay aralıklarla ve yekun 3 kez olarak planlanmaktadır. Tesir üstünlüğü bakımından gayri enjeksiyonlarla karşılaştırmalı bir çalışma kliniğimizde hala yürütülmektedir.
6- OZON TERAPİ :
Kanın akışkanlığı ve damarlarda kan akma suratı yavaşlayınca oksijenin uzak dokulara ulaşması zorlaşmaktadır. Gayrikâfi likit alınması, hareketsiz hayat sürülmesi, beslenme yanlışları ve etrafımızda yapay olarak oluşmuş ekstra manyetik kirlenmeler alyuvarların birbirlerine yapışmasına yol açmaktadır.
Alyuvarlar, madeni paralar üzere üst üste dizildiğinde kan akış suratı azalır, birbirlerinden kolay kolay ayrılmazlar. Buna bağlı olarak taşınan oksijen ölçüsü gitgide düşer. Hücreler daha düşük oksijende kalmaları halinde eksik yakıtla çalışan motorun gösterdiği belirtilere misal dertler üretir. Metabolizması alışılagelmiş çalışan hücrelerin bilakis daha ziyade ölçüde üretilen asit yapıdaki atık hususlar gerektiği kadar atılamaz ve ortamda birikmeye başlar.
Bu durum sorunun daha da artmasına neden olur. İşte yukarıdaki tabloya emsal durumun bir örneği de fibromiyaljidir. Bu biçimde metabolizmaları bozulmuş bu hücreler üzerine olumlu tesirler yapacak tedavi sistemlerinden biri ozon terapi gayrısı ise manyetik alan terapisidir.
Bu tedavi yolları uygulandığı takdirde; kan hücrelerinin akışkanlığı artmakta ve hücrelerin gereksinim duyduğu yaşamsal nitelikteki unsurların dolaşımı hızlanmaktadır. Böylelikle vücut doğal yollardan kendini düzgünleştirme kapasitesini artırmaktadır. Gerek ozon gerekse manyetik alan uygulanmasıyla kemik hücrelerinin aktivasyonu artmaktadır.
Daralmış ve fonksiyonlarını güçlükle sağlayan kapiler damarlarda genişlemeler olmakta böylelikle metabolik reaksiyonlarda olumlu gelişmeler başlayabilmektedir. Sonuç olarak, adalelerde mevcut kasılmalar azalmakta, vücudu savunan hücrelerde gözle görülecek halde artma olmaktadır.
7- FİBROMİYALJİDE DİYET TEDAVİSİ
Her hastada değişken olmakla bir arada kimi yiyeceklerin ağrıyı arttırdıkları ve barsaklara olumsuz tesir ettiği bilinmektedir. Hastaların bu besinlerden uzak durması gerekir. Mineral ve vitaminlerden güçlü bir diyet, istikrarlı beslenme FM hastalarına değerli yararlar sağlar. Burada birtakım favori zerzevat ve meyvelerin FM hastaları için güzel geldiği söylenebilir. Muz, elma, portakal, kivi, badem üzere meyvelerin yanı sıra yeşil çay, brokoli, ıspanak, enginar, zeytin yağı üzere azıkların FM hastaları için müspet nitelikler taşıdığı bilinmektedir. Başkaca, FM'de "keten tohumu" ve " kefir"le yararlı sonuçlar alındığına dair datalar bulunmaktadır. Son vakitlerde, büyük marketlerin raflarında bu üzere azık desteklerini bulmak mümkün olabilmektedir.
Sistemli olarak su içilmesi FM ile baş etmede çok değerlidir. Her hastaya günde 1.5- 2 lt civarında su içilmesi kesinlikle öğütlenmelidir. KALORİ AYARLAMASI kurallarına uymak koşuldur. Yemek başına 600, ara öğün başına ise 150 kaloriden ziyade alınmamalıdır. Ana öğünler ile ara öğünler arasındaki müddet hiçbir devir 3-4 saatten çokça olmamalıdır.
Yenilen her öğünde protein ve karbonhidratları tam istikrarında alınmalıdır. Vücudun gereksinim duyduğu proteinden daha az yahut daha fazlasını tüketmemek gerekmektedir.
Karbonhidrat seçimleri, liften varlıklı olan zerzevat ve meyveler arasından yapılmalı ve beslenmede hep daha çok zerzevata yönelinmelidir.
Yağ tercihleri; zeytinyağı ve soya yağı üzere doymamış yağlardan yana yapılmalı ve yağ tüketimi kesinlikle sınırlanmalıdır. Kuru yemişler, hamburger, kızartmalar ve kolalı içeceklerden kaçınmak gerekir. Oruç meblağ üzere haftada bir kez aç kalmak yahut yalnızca bütün gün şekerli limonata içmek vücutta biriken toksinlerden (DETOKS) arınmayı sağlayabilir.
Dikkat edilirse, bunların acilen tamamı SAĞLIKLI YAŞAMANIN umum kurallarıdır. Çağımızın asrî illetlerinden uzak durmak için doğal besinlerle istikrarlı beslenmeli ve ziyade kalori alımından süratle uzaklaşılmalıdır.
8- KAPLICA TEDAVİSİNİN MEKANI
Fibromiyalji illetinde kaplıcalar; gerek ortamın değiştirilmesi gerekse suyun sıcaklık, mineral içeriği ve radyoaktivite üzere özellikleri sayesinde olumlu yararlar sağlamaktadır. Suyla yapılan girdap banyoları, tazyikli duşlar bu katkıyı daha da perçinlemektedir. Bu nedenle kış ayları gelip ağrıları yine başlayan hastalar birinci fırsatta kaplıcaya gitme hasreti duymaktadırlar.
Kaynak zenginliği cephesinden yerküredeki birinci 7 devlet arasında bölge alan Türkiye’de 1.300 civarında kaplıca bulunuyor. Lakin bu kaplıcaların yalnızca yaklaşık 250’sinde tesis vardır. Kaplıcalar, romatizma hastalarının yanı sıra, kent ömrünün meselelerinden uzaklaşmak, tabiatın kucağında tatil yapmak isteyenlerin de akımına uğramaktadır.
Kaplıcalarda birtakım kurallara uymak gerekir. Buna nazaran 2 haftadan kısa kalınan kaplıcalardan olumlu tesir alınması zorlaşmaktadır. Ülkü kaplıca adedi 21 seanstır. Birinci haftada hergün tek, 2. haftada ise günde 2 kere banyo alarak süratli program yapmak mümkündür.
SPA' lar bazen şifalı suların olmadığı noktalarda suları ısıtarak yahut içerisine çeşitli ek unsurları katarak kullanan rahatlatıcı tedavilerdir. Son yıllarda neredeyse yeni açılan tüm otellerde bu ünitelere rastlanmaktadır. Çoklukla uzak şark yollarıyla desteklenen bu tedavi tipine Wellness tatbikleri denmektedir. FM hastalarında yararlı sonuçlar verdiği gözlemlenmiştir.
9- GÜNEŞLENME VE DENİZ TEDAVİLERİ
Güneşlenme sırasında gerek güneşin sıcaklığı gerekse ultraviyole tesiri bir çok hastada uzun süren rahatlıklara yol açmaktadır. Bu etkiyi pekiştirmek için haddinden ziyade güneşte kalan çok sayıda FM hastası olduğu görülmektedir. Olağan uykuları bozuk bu hastalar güneş altında olduğunda saatlerce derin uyku çekebilmekteler. Güneşlendikleri ve yüzdükleri yazların kışlarında fibromiyaljik hastaların ağrılarında kıymetli düzelmeler görülmektedir.
Bu pratiklerde; hem deniz suyunun rahatlatıcı özelliği hem güneşin relaksan tesiri birlikte laf bahsidir. Başkaca, yüzme sırasında sırt, kol ve boyun adaleleri çalıştırılacağı için dinlence maksatlı yapılan bu tatil tam mealiyle bir tedavi kürü haline dönmektedir.
10- MEDİTASYON
Bu mevzudaki ayrıntıları ANA MENÜ'de bulabilirsiniz.
11-ALTERNATİF METOTLAR
Fibromiyalji tedavisinde yeni arayışlar çok sayıda kişinin uğraşı sahası olmuştur. İnternet sitelerinde hergün bu mevzuda yeni çıkmış çeşitli tedavi seçenekleriyle karşılaşabilirsiniz. Gelgelelim bunların büyük bir kısmı şimdi olumlu bilim süzgecinden geçememiş teklifler olabilir.
Bu metotlar yalnızca fibromiyaljiye özgün değil tüm kronik ağrı çekenler için tahlil teklifleri olarak kabul edilmelidir. Çok eski bir metot olan akupunkturla başlamak istiyoruz.
Akupunktur: Vücutta bir elektrik kuvveti olup kimi durumlarda bu güç azalır. Bunun sonucu çeşitli hastalıklıklar ortaya çıkar. Hususî akupunktur iğneleri kullanarak bu güç azlığı yahut fazlalığı dengelenebilir. Bazen bu iğneler üzerine elektrik akımları verilerek etkenlik daha da süratli ve ziyade olarak değiştirilebilir.
Hipnoz: Bilinç altına inilerek şahıslar üzerinde pres oluşturan yüklerden kurtulmaya yönelik bir tedavi yoludur. Kuşkusuz tesirli olabilmek için bu mevzuda deneyimli insanlara başvurmak gerektiği muhakkakdır.
Thai-Chi: Yavaş çekilmiş bir sinema manzaralarını andıran gevşetme egzersizleri FM hastalarında yararlı sonuçlar vermektedir. Bilhassa Çin’ de sabah erken saatlerde Tai-Chi sporu yapan milyonlarca insan vardır. Bu üzere çalışmalara katılanlarda hem FM’ e hayli az nispette rastlandığı hem de daha uzun ve sağlıklı bir ömür sürdürdükleri bildirilmektedir.
Reiki- Shiatzu masajı : Vücutta akupunktur noktalarına emsal noktalar vardır. Bunların üzerine yapılan masaj ve gevşetme teknikleri fibromiyalji hastalarında kıymetli adale gevşemeleri ve ruhsal rahatlamalar meydana getirebilmektedir.
Refleksoloji : Kişinin kendisini fizikî ve ruhsal cihetten güzel hissetmesini sağlayan bir metot olup ayaklara masaja benzeri stilde birtakım pratiklerin yapılmasıdır. Istikrar sağlayıcı olarak da bilinen Refleksoloji, vücudun tüm organları ve sistemlerinin yansıma noktalarının ayaklarda olduğunu kabul eder. Burada bulunan noktaların vücut anatomisinin küçük bir kopyası olduğu prensibine dayanır.
İşte bu refleks noktalarına çeşitli pres ve ovmalar biçiminde uygulanan bir tedavi yolu olan Refleksolojinin; kan dolaşımını hızlandırıcı, had sistemini dengeleyici, ağrıyı dindirici, tutuklukları azaltıcı velev ruhu dinlendirici ve müspet fikir uyandırıcı olduğu ileri sürülmektedir.
Masaj: Velev hassas FM noktalarına, velev sair iskelet sistemi yerlerine yapılacak masaj tatbikleri birçok insanda kıymetli rahatlamalara yol açabilmektedirler. Kuşkusuz dinamik bir sonuç alınması için bilen ellerde ve tertipli aralıklarla yapılması gerekmektedir.
Aromaterapi: Sakinleştirici, canlandırıcı ve tedavi edici özellikleri ile bilinen doğal terapiler arasında en çok bilinenleri arasında taraf alan aromaterapi, birtakım bitkisel kökenli yağların kişilere sıhhat ve hoşluk için masaj, kompres, buğu (nefes yolu) yahut banyolar aracılığıyla vücuda uygulanmasıdır. Bu metodun kökeni, dörtbin yıl öncesine kadar dayanmaktadır.
Kognitif davranış terapisi: FM’ li hastalarında bazen onu ruhsal olarak etkileyecek faktörlerin tek tek sorgulanması ve böylelikle asıl nedenin ortaya çıkarılması gerekir. Bu üzere psikiyatrik tahliller yapılan hastalar FM’ le daha kolay uğraş edebilmektedirler.
Şahsi giysi-yatak-yastık kullanılması: Düzgünleştirici tesiri olduğu söylenen bu üzere teknikler kimi FM hastalarında şikayetleri azaltabilmektedir. Bunun sebebi ya kullanılan kumaşın biyolojik özelliklerinden ya da ağrılı noktalara manyetik bantlar konulmasından kaynaklanabilir. Gece uykusu için Fibromiyalji pijamaları tanıtımı yapan internet sitelerine rastlamak muhtemeldir.
Memnunluk Terapisi : Seyahatlere çıkılması, ikram alınması yahut verilmesi, güzele giden rastgele bir şeyin yapılmasının bir "tedavi olarak" algılanması tuhaf bir olgudur. Aslında; kendinizi kıymetli ve düzgün hissettirecek herşey bize nazaran bir tedavidir. Şiddetli ve dayanılmaz ağrıları olan FM hastalarının sair bir kente yahut memlekete seyahat ettiğinde velev komşusuna bile gittiğinde rahatladıkları bilinmektedir.
Bu kapsamda alışverişe gittiklerinde, sevdiklerine ikram verdiklerinde, ikram aldıklarında ağrılarının hafiflediği kaydedilmiştir. O halde; ömürde sizi bahtiyar edecek şeylere yönelmeli bilakis sizi mutsuz ettiğini bildiğiniz şeylerden kaçınmanız gerektiğini söyleyebiliriz.
Sıcak taş tedavisi: Uzakdoğu kaynaklı bir diğer tatbik da sıcak taş tedavisidir. Kimi özellikleri olan taşlar ağrılı yahut dertli olan çeşitli ortamlar üzerine ısıtılarak konulabilmektedir. Bunun tesiri üzerinde uzun müddet koruma ettiği ısısından mı kaynaklandığı yoksa taşın bileşiminin de burada tesirli olup olmadığı şimdi bilinmemektedir.
Kimi hormon yahut kimyasallar: Büyüme hormonu (growth hormone), Koenzim 10 (Q10), Kolostrumda (annenin birinci sütünde) bulunan kimi hususların FM’ de faal olduğuna yönelik çalışmalar vardır. Bu hususta araştırmalar hala sürdürülmektedir.
Kişisel apareyler: İnternet aleminde, yararı tartışılmakla bir arada zararı şimdilik ortaya çıkarılmamış bir güruh şeyin FM tedavisinde kullanılabildiğini görmekteyiz. Başa titreşimler ileten yahut sırtüstü yatış sırasında omurgayı çok aşamada bükerek tesirini gösteren birtakım aygıtlarla karşılaşırsanız hayret etmeyin.
Tedavi Sistemleri
Fibromiyalji tedavisinde uygulanan çeşitli yollar var. Bunların ayrıntılarına girmeden kimi prensipleri ortaya koymakta yarar var.
1. Hastalar tüm meselelerine karşın hayattan elini eteğini çekmemeli ve iştirakli bir hayat sürmelidir.
2. Hastanın kısıtlanmış olan yaşamsal tüm fonksiyonlarının yine artırılması gerekir.
3. Hastalara başta ağrı ve vesair dertlerle baş edebilme stratejilerinin etaplar halinde öğretilmesi tedavinin temel prensiplerdendir.
Fibromiyaljide Tedavi Yolları
1- Hasta Eğitimi ve Hasta Mektepleri
2- Egzersiz tedavisi
3- İlaç tedavisi
4- Fizik tedavi teknikleri
5- Lokal enjeksiyonlar
6- Ozon terapi
7- Mütenasip diyet ve nizamlı su içme
8- Kaplıca tedavileri
9- Güneşlenme ve deniz tedavileri
10- Meditasyon
11- Alternatif tedavi seçenekleri (Akupunktur, Hipnoz, Thai-Chi, Reiki, Shiatzu masajı, memnunluk terapisi, kognitif davranış terapisi, refleksoterapi, sıcak taş tedavisi, masaj ve aromaterapi vb.)
1- HASTA EĞİTİMİ-HASTA MEKTEPLERI
FM tedavisinde doktor hasta işbirliği son radde kıymetlidir. O halde tedavinin birinci basamağı hastanın ve yakınlarının eğitimidir. Hastaya marazının ne olduğunun açıkça anlatılması ve onun itimadının kazanılması 1. koşuldur. Şikayetlerin alışılan hastalık belirtilerine pek benzememesi nedeniyle yakın muhiti tarafından hasta olarak kabul edilmemekten şikayetçi olan çok sayıda FM hastası vardır. Bu bulguların gerçek bir marazın belirtileri olduğu hastanın kendisine ve yakınlarına açıkca anlatılmalıdır. Sahiden kimi yakınmalar o denli şiddetlidir ki hastalarda dayanılmaz boyutlara ulaşabilir. Halbuki dışarıdan bakıldığında hastanın dış görünüşünde hiçbir olumsuz değişiklik yoktur.
Bununla birlikte FM’li hastaya hayatı tehdit eden yahut estetik bir sıkıntıya yol açmayacak bir illete sahip olduğunu anlatmak bir ölçüde hastayı rahatlatabilir. Hasta olduğuna inanılmayan, etrafı tarafından hudut hastası olduğu sanılan, birebir dertlerden şikayetçi çok sayıda gayrı hastaların olduğu hastalara muhakkak söylenmelidir.
Bu hastaların bir araya getirilmesi ile oluşturulacak kümelere yapılacak tedavilerin (grup terapisi) çok başarılı sonuçlar sağlayacağı unutulmamalıdır. Hasta ve muhitinin eğitimi hedefiyle biri teorik başkası egzersiz pratiklerini kapsayan 2 derslik bir eğitim programı yapmaktayız. ” FİBROMİYALJİ OKULU” ismiyle anılan bu çalışmalara hastaların her yıl katılması tedavi muvaffakiyetinin daha da kalıcı olmasını sağlamaktadır.Yurt dışında bu mevzuda emsal çalışmalar yapılmaktadır.
Bu illetle ilgili çeşitli vakıf ve dernekler kurulmaktadır. Hastaların kullanabileceği kimi yeni eserler internet sitelerinde tanıtılmaktadır. Birtakım memleketlerde resmi kurumlar tarafından FİBROMİYALJİNİN HASTALIK OLARAK KABUL EDİLMEMESİNDEN ötürü bir ekip kişisel avukatlık büroları ortaya çıkmıştır.
2- EGZERSİZ TEDAVİSİ
Fibromiyaljide (FM) egzersiz, olmazsa olmaz özellikte bir tedavidir. Egzersiz yapılmadığı takdirde hastalar öteki tedavilerden sonlu yarar görürler. Bu nedenle kolunu kaldıracak kadar mecali olmadığını söyleyen hastaların bile kendilerini zorlayarak egzersiz yapmaları kuraldır. Gayret gösterildiğinde daha evvelden akıllıca dürüst hareket edemeyen hastalar, yavaş yavaş hareketlerini daha kolay yapabildiklerini ve buna devam ettikçe ağrılarının daha da azaldığını göreceklerdir.
Egzersiz pratiğindeki en önemli hedef; gerilimin azaltılması, bozulmuş postürün düzeltilmesi, dayanıklılığın artırılması ve kardiyo-vasküler direncin tekrar kazanılması olarak sıralanabilir. Kalp atımları, tansiyon denetimleri yapıldıktan sonra bu çalışmalar başlatılmalıdır.
Egzersiz lakin nasıl tipde egzersiz yapmalıyım? Bunu nereden öğreneceğim diyen kimseler ANA SAHIFEDE açacakları pencerelerden (resimli yahut hareketli videolar) lazım gelen herşeyi öğrenebilirler.
Kas germe ve kalp-damar sistemini güçlendirici egzersizlerin yanı sıra, eklem hareket açıklığının adale elastikiyeti ve gevşetilmesinin velev dayanıklılığının arttırıldığı egzersiz çeşitleri tedavinin vazgeçilmez öğelerinden biridir. Bilhassa oksijenli ortamda yapılan aerobik egzersizler sayesinde hastanın kendine itimadı artmakta, adaleleri gevşemekte ve ağrılara daha âlâ tahammül edebilmektedir.
Şayet şimdiye kadar hiç egzersiz yapmamış ve yaşınız da biraz ilerlemiş ise bu egzersizlere başlamadan bir tabibe danışmalısınız. Bunun için en yakınınızdaki bir fizik tedavi ve rehabilitasyon bilirkişisine başvurabilirsiniz.
Sırt ve karın adalelerinin hem güçlendirileceği hem de denetim edilerek gevşetilebileceği ve sonunda gövdenin istikrarının sağlanabileceği PİLATES egzersizleri FM’de münhasıran tavsiye edilmektedir. Yumuşak bir topla yapılan ve epeyce olağan gelgelelim çok yararlı bir yoldur.
Pilates egzersizlerinin asıl gayesi; karın ve sırt ortamı kaslarını eşit nispette güçlendirip, vücudumuzun üst kısmındaki iskeleti koruyan bir nevi kalkan oluşturmaktadır.
1- Kullanılan yumuşak top sayesinde had sistemi uyarılmakta bu da adale istikrarı ve kasılması için olumlu sonuçlar kazandırmaktadır.
2- Makul nedenlerden ötürü az çalışan kaslar, egzersizler sayesinde tüm yükü üzerine alarak daha güçlü çalışabilecek hale gelebilir.
3- Egzersizler yapıldığında vücut bilinci, uyum ve istikrar birlikte gelişmektedir.
Tesirli bir egzersiz pratiği için;
1- Haftada üç sefer uygulanmalı,
2- Isınmak için hareketlere başlamadan evvel, 5 dakikalık kısa bir düz koşu yapılmalı,
3- Egzersizler yapılırken derin nefesler alınıp verilmelidir. Bu süreç, göğüs kafesini açıp, akciğer kapasitesinin artmasını sağlayacaktır
3-FİBROMİYALJİ TEDAVİSİNDE İLAÇLAR
Tedavide ağrı kesicilerden romatizma ilaçlarına kadar her çeşit ilaç kullanılmaktadır. İlaçlar; ağızdan alınabilir, enjeksiyonlar yapılabilir yahut dışarıdan sürülebilir. Aslında ağrı kesiciler yahut adale gevşeticilerin tesiri FM illetinde çok sefer sonludur. Kortizonun hiçbir yararı yoktur. FM tedavisinde tarafı olan ilaçları 7 ana öbekte toplayabiliriz.
Antidepressanlar: Bu öbekte heterosiklik antidepressanlar, selektif serotonin geri alım inhibitörleri, MAO inhibitörleri olarak sınıflandırabileceğimiz ilaçlar bulunmaktadır. Bu ilaçlar kesinlikle tabip denetimi altında alınmaları gerekir.
Anksiyolitik-sedatif ve hipnotikler: Alprozolam ve bağımlılık yapma eğilimi yüksek olan benzodiazepinler bu kümede nokta alır. Tıpkı halde doktor takibi kaidedir.
Kas gevşeticiler: Kas gevşeticiler hudutlu tesirlerine karşın bazen tercih edilebilir.
Non-steroid antienflamatuvar ilaçlar: Bu öbekte kortizon dışında kalan vesair anti-romatizmal ilaçlar olup bunların FM üzerine tesirleri hayli sonludur.
Vitamin ve destekler: B, C ve D vitaminlerinin yanısıra çeşitli antioksidanlar magnezyum ve çinko içeren ilaçlar yararlı sonuçlar verebilmektedirler.
Kullanılan gayrı ilaçlar : Birçok ilacın fibromiyalji tedavisinde denendiği kimilerinin başarılı olduğu bilinmektedir. Bunlardan birtakım örnekler aşağıda verilmiştir.
Borat yağı, SAM-e, Vitamin E , Asetil-L-Karnitine,
Koenzim Q10, L-Lyzin, L-Arginin , Mg./potasyum Aspartate,
B-kompleks, NADH , Lipoik Asit, Kalsiyum, Kava Kava, Sinemet
Somatomed, Natural östrojen, Olive Leaf, Oregano Yağı,
Selenyum, Echinacea, Ginkgo Biloba, Kolostrum, Myers kokteyli,
L-Serine, St. John's Wort, Antioxynol, Aloe Vera
4- FİBROMİYALJİDE FİZİK TEDAVİ TEKNIKLERI
Çeşitli kas ve iskelet sistemi hastalıklarında hayli yararlı olan standart fizik tedavi sistemleri fibromiyalji hastalarının ağrılarında az tesirli velev etkisiz kalabilmektedir. Buna karşılık; fizik tedavinin rutin tatbikleri arasına şimdi girmemiş “manyetik alan”ve “kriyoterapi“ üzere teknikler ise fibromiyaljide epeyce dinamik sonuçlar vermektedirler.
KRİYOTERAPİ: Fibromiyaljinin hassas noktaları üzerine hasta tarafından soğukluğu pek algılanmayan CO2 gazının püskürtülmesi sürecine kriyoterapi denilmektedir. Haftada 3 kezden az olmamak kaydıyla yekun 10 kere uygulanmasından faal sonuçlar alınmaktadır. Kuşkusuz bu tedavide; egzersiz - eğitim- ilaç birlikteliği kelam konusu olmalıdır.
MANYETİK ALAN TEDAVİSİ: Magnetoterapi, çok eski geçmişi olmakla bir arada son yıllarda salınımlı magnetik alan üreten cihazların devreye girmesiyle fibromiyaljide daha yaygın tasarruf ortamı bulmuştur. Muhitimizde "elektrosmog" olarak isimlendirilen ve manyetik kirlenmelere yol açan çok sayıda neden vardır.
Bunun sonucunda insan organizmasında önemli değişiklikler olmakta ve aradığı bu doğal dengeyi bulamayan ve kuvvet eksikliği gösteren kimi vücutlarda “modern çağın hastalıkları“ denilen birçok sorun art geriye ortaya çıkmaktadır.
Hücreler vücudu oluşturan en küçük yapı taşları olup kendilerine özgün bir metabolizmaları ve kuvvet seviyeleri vardır. Sağlıklı hücrelerin içerisinde 60-110mV bedelinde bir voltaj mevcuttur. Hücreler bunu istikrarda tutabilmek için başta şeker, potasyum ve sodyum ve münhasıran oksijene gereksinim duyarlar.
Bunun yanı sıra kan hücrelerinin kâfi biyo-elektrik potansiyeli olduğu vakit birbirlerini itmekte olduğu ve birbirlerine yapışmadan damarlar içerisinde hareket ettiği bilinmektedir. Manyetik alan tedavisi tıpkı mıknatısın demir tozlarını ayan bir sıra halinde tertibe soktuğu üzere hücrelerin bozulmuş kuvvetlerini tekrar düzeltir ve onları istikrarlı bir duruma getirir.
5- LOKAL ENJEKSİYON TEDAVİSİ
Fibromiyaljide çeşitli lokal enjeksiyon tatbikleri yapılmaktadır. Bu illette, şimdiye kadar kuru iğnelemeden, tuzlu su enjeksiyonuna, proteoglikan enjeksiyonundan, lokal anestezik unsurlara kadar farklı enjeksiyonlar uygulanmaktadır. Kalsitonin, B 12 vitamini, opioidler tekrar denenen sair ilaçlar arasındadır. % 1 prokainle birlikte serum fizyolojik enjeksiyonları da ağrılar üzerinde tesirli olabilir. Proteoglikan ekstrelerinin lokal anestezik ile kombinasyonu velev ozon gazının tek başına uygulanması epeyce olumlu yararlar sağlayabilmektedir. Ağrılı noktanın tam olarak tespiti haftada 1 yahut 2 sefer her seferinde minimum 3, maksimum 7 noktaya enjeksiyon yapılması gerekir.
Bir kür tatbikinde yekun enjeksiyon adedi 10 kereden az, 20’ den ziyade olmamalıdır. Birden fazla kere her yıl kürler halinde tekrarlamak gerekebilir. Enjeksiyon tekniğine ve steriliteye dikkat etmek koşuldur. Küçük ve ince iğne uçları kullanılarak hastaya ağrı hissedilmeden bu enjeksiyonlar yapılmalıdır. Biz kliniğimizde yaptığımız pratiklerde son 2 yıl içinde Botox enjeksiyonlarını tercih etmekteyiz.
Her seferinde ortalama 5 noktaya yapılan bu enjeksiyonlardan epeyce yararlı sonuçlar alınmaktadır. Bu noktalar FM'e ilişkin hassas noktalardır. Tesirinin nispeten sair enjeksiyonlara orantıyla daha uzun vadeli olması tercih sebebimizdir. Bu enjeksiyonlar 3 ay aralıklarla ve yekun 3 kez olarak planlanmaktadır. Tesir üstünlüğü bakımından gayri enjeksiyonlarla karşılaştırmalı bir çalışma kliniğimizde hala yürütülmektedir.
6- OZON TERAPİ :
Kanın akışkanlığı ve damarlarda kan akma suratı yavaşlayınca oksijenin uzak dokulara ulaşması zorlaşmaktadır. Gayrikâfi likit alınması, hareketsiz hayat sürülmesi, beslenme yanlışları ve etrafımızda yapay olarak oluşmuş ekstra manyetik kirlenmeler alyuvarların birbirlerine yapışmasına yol açmaktadır.
Alyuvarlar, madeni paralar üzere üst üste dizildiğinde kan akış suratı azalır, birbirlerinden kolay kolay ayrılmazlar. Buna bağlı olarak taşınan oksijen ölçüsü gitgide düşer. Hücreler daha düşük oksijende kalmaları halinde eksik yakıtla çalışan motorun gösterdiği belirtilere misal dertler üretir. Metabolizması alışılagelmiş çalışan hücrelerin bilakis daha ziyade ölçüde üretilen asit yapıdaki atık hususlar gerektiği kadar atılamaz ve ortamda birikmeye başlar.
Bu durum sorunun daha da artmasına neden olur. İşte yukarıdaki tabloya emsal durumun bir örneği de fibromiyaljidir. Bu biçimde metabolizmaları bozulmuş bu hücreler üzerine olumlu tesirler yapacak tedavi sistemlerinden biri ozon terapi gayrısı ise manyetik alan terapisidir.
Bu tedavi yolları uygulandığı takdirde; kan hücrelerinin akışkanlığı artmakta ve hücrelerin gereksinim duyduğu yaşamsal nitelikteki unsurların dolaşımı hızlanmaktadır. Böylelikle vücut doğal yollardan kendini düzgünleştirme kapasitesini artırmaktadır. Gerek ozon gerekse manyetik alan uygulanmasıyla kemik hücrelerinin aktivasyonu artmaktadır.
Daralmış ve fonksiyonlarını güçlükle sağlayan kapiler damarlarda genişlemeler olmakta böylelikle metabolik reaksiyonlarda olumlu gelişmeler başlayabilmektedir. Sonuç olarak, adalelerde mevcut kasılmalar azalmakta, vücudu savunan hücrelerde gözle görülecek halde artma olmaktadır.
7- FİBROMİYALJİDE DİYET TEDAVİSİ
Her hastada değişken olmakla bir arada kimi yiyeceklerin ağrıyı arttırdıkları ve barsaklara olumsuz tesir ettiği bilinmektedir. Hastaların bu besinlerden uzak durması gerekir. Mineral ve vitaminlerden güçlü bir diyet, istikrarlı beslenme FM hastalarına değerli yararlar sağlar. Burada birtakım favori zerzevat ve meyvelerin FM hastaları için güzel geldiği söylenebilir. Muz, elma, portakal, kivi, badem üzere meyvelerin yanı sıra yeşil çay, brokoli, ıspanak, enginar, zeytin yağı üzere azıkların FM hastaları için müspet nitelikler taşıdığı bilinmektedir. Başkaca, FM'de "keten tohumu" ve " kefir"le yararlı sonuçlar alındığına dair datalar bulunmaktadır. Son vakitlerde, büyük marketlerin raflarında bu üzere azık desteklerini bulmak mümkün olabilmektedir.
Sistemli olarak su içilmesi FM ile baş etmede çok değerlidir. Her hastaya günde 1.5- 2 lt civarında su içilmesi kesinlikle öğütlenmelidir. KALORİ AYARLAMASI kurallarına uymak koşuldur. Yemek başına 600, ara öğün başına ise 150 kaloriden ziyade alınmamalıdır. Ana öğünler ile ara öğünler arasındaki müddet hiçbir devir 3-4 saatten çokça olmamalıdır.
Yenilen her öğünde protein ve karbonhidratları tam istikrarında alınmalıdır. Vücudun gereksinim duyduğu proteinden daha az yahut daha fazlasını tüketmemek gerekmektedir.
Karbonhidrat seçimleri, liften varlıklı olan zerzevat ve meyveler arasından yapılmalı ve beslenmede hep daha çok zerzevata yönelinmelidir.
Yağ tercihleri; zeytinyağı ve soya yağı üzere doymamış yağlardan yana yapılmalı ve yağ tüketimi kesinlikle sınırlanmalıdır. Kuru yemişler, hamburger, kızartmalar ve kolalı içeceklerden kaçınmak gerekir. Oruç meblağ üzere haftada bir kez aç kalmak yahut yalnızca bütün gün şekerli limonata içmek vücutta biriken toksinlerden (DETOKS) arınmayı sağlayabilir.
Dikkat edilirse, bunların acilen tamamı SAĞLIKLI YAŞAMANIN umum kurallarıdır. Çağımızın asrî illetlerinden uzak durmak için doğal besinlerle istikrarlı beslenmeli ve ziyade kalori alımından süratle uzaklaşılmalıdır.
8- KAPLICA TEDAVİSİNİN MEKANI
Fibromiyalji illetinde kaplıcalar; gerek ortamın değiştirilmesi gerekse suyun sıcaklık, mineral içeriği ve radyoaktivite üzere özellikleri sayesinde olumlu yararlar sağlamaktadır. Suyla yapılan girdap banyoları, tazyikli duşlar bu katkıyı daha da perçinlemektedir. Bu nedenle kış ayları gelip ağrıları yine başlayan hastalar birinci fırsatta kaplıcaya gitme hasreti duymaktadırlar.
Kaynak zenginliği cephesinden yerküredeki birinci 7 devlet arasında bölge alan Türkiye’de 1.300 civarında kaplıca bulunuyor. Lakin bu kaplıcaların yalnızca yaklaşık 250’sinde tesis vardır. Kaplıcalar, romatizma hastalarının yanı sıra, kent ömrünün meselelerinden uzaklaşmak, tabiatın kucağında tatil yapmak isteyenlerin de akımına uğramaktadır.
Kaplıcalarda birtakım kurallara uymak gerekir. Buna nazaran 2 haftadan kısa kalınan kaplıcalardan olumlu tesir alınması zorlaşmaktadır. Ülkü kaplıca adedi 21 seanstır. Birinci haftada hergün tek, 2. haftada ise günde 2 kere banyo alarak süratli program yapmak mümkündür.
SPA' lar bazen şifalı suların olmadığı noktalarda suları ısıtarak yahut içerisine çeşitli ek unsurları katarak kullanan rahatlatıcı tedavilerdir. Son yıllarda neredeyse yeni açılan tüm otellerde bu ünitelere rastlanmaktadır. Çoklukla uzak şark yollarıyla desteklenen bu tedavi tipine Wellness tatbikleri denmektedir. FM hastalarında yararlı sonuçlar verdiği gözlemlenmiştir.
9- GÜNEŞLENME VE DENİZ TEDAVİLERİ
Güneşlenme sırasında gerek güneşin sıcaklığı gerekse ultraviyole tesiri bir çok hastada uzun süren rahatlıklara yol açmaktadır. Bu etkiyi pekiştirmek için haddinden ziyade güneşte kalan çok sayıda FM hastası olduğu görülmektedir. Olağan uykuları bozuk bu hastalar güneş altında olduğunda saatlerce derin uyku çekebilmekteler. Güneşlendikleri ve yüzdükleri yazların kışlarında fibromiyaljik hastaların ağrılarında kıymetli düzelmeler görülmektedir.
Bu pratiklerde; hem deniz suyunun rahatlatıcı özelliği hem güneşin relaksan tesiri birlikte laf bahsidir. Başkaca, yüzme sırasında sırt, kol ve boyun adaleleri çalıştırılacağı için dinlence maksatlı yapılan bu tatil tam mealiyle bir tedavi kürü haline dönmektedir.
10- MEDİTASYON
Bu mevzudaki ayrıntıları ANA MENÜ'de bulabilirsiniz.
11-ALTERNATİF METOTLAR
Fibromiyalji tedavisinde yeni arayışlar çok sayıda kişinin uğraşı sahası olmuştur. İnternet sitelerinde hergün bu mevzuda yeni çıkmış çeşitli tedavi seçenekleriyle karşılaşabilirsiniz. Gelgelelim bunların büyük bir kısmı şimdi olumlu bilim süzgecinden geçememiş teklifler olabilir.
Bu metotlar yalnızca fibromiyaljiye özgün değil tüm kronik ağrı çekenler için tahlil teklifleri olarak kabul edilmelidir. Çok eski bir metot olan akupunkturla başlamak istiyoruz.
Akupunktur: Vücutta bir elektrik kuvveti olup kimi durumlarda bu güç azalır. Bunun sonucu çeşitli hastalıklıklar ortaya çıkar. Hususî akupunktur iğneleri kullanarak bu güç azlığı yahut fazlalığı dengelenebilir. Bazen bu iğneler üzerine elektrik akımları verilerek etkenlik daha da süratli ve ziyade olarak değiştirilebilir.
Hipnoz: Bilinç altına inilerek şahıslar üzerinde pres oluşturan yüklerden kurtulmaya yönelik bir tedavi yoludur. Kuşkusuz tesirli olabilmek için bu mevzuda deneyimli insanlara başvurmak gerektiği muhakkakdır.
Thai-Chi: Yavaş çekilmiş bir sinema manzaralarını andıran gevşetme egzersizleri FM hastalarında yararlı sonuçlar vermektedir. Bilhassa Çin’ de sabah erken saatlerde Tai-Chi sporu yapan milyonlarca insan vardır. Bu üzere çalışmalara katılanlarda hem FM’ e hayli az nispette rastlandığı hem de daha uzun ve sağlıklı bir ömür sürdürdükleri bildirilmektedir.
Reiki- Shiatzu masajı : Vücutta akupunktur noktalarına emsal noktalar vardır. Bunların üzerine yapılan masaj ve gevşetme teknikleri fibromiyalji hastalarında kıymetli adale gevşemeleri ve ruhsal rahatlamalar meydana getirebilmektedir.
Refleksoloji : Kişinin kendisini fizikî ve ruhsal cihetten güzel hissetmesini sağlayan bir metot olup ayaklara masaja benzeri stilde birtakım pratiklerin yapılmasıdır. Istikrar sağlayıcı olarak da bilinen Refleksoloji, vücudun tüm organları ve sistemlerinin yansıma noktalarının ayaklarda olduğunu kabul eder. Burada bulunan noktaların vücut anatomisinin küçük bir kopyası olduğu prensibine dayanır.
İşte bu refleks noktalarına çeşitli pres ve ovmalar biçiminde uygulanan bir tedavi yolu olan Refleksolojinin; kan dolaşımını hızlandırıcı, had sistemini dengeleyici, ağrıyı dindirici, tutuklukları azaltıcı velev ruhu dinlendirici ve müspet fikir uyandırıcı olduğu ileri sürülmektedir.
Masaj: Velev hassas FM noktalarına, velev sair iskelet sistemi yerlerine yapılacak masaj tatbikleri birçok insanda kıymetli rahatlamalara yol açabilmektedirler. Kuşkusuz dinamik bir sonuç alınması için bilen ellerde ve tertipli aralıklarla yapılması gerekmektedir.
Aromaterapi: Sakinleştirici, canlandırıcı ve tedavi edici özellikleri ile bilinen doğal terapiler arasında en çok bilinenleri arasında taraf alan aromaterapi, birtakım bitkisel kökenli yağların kişilere sıhhat ve hoşluk için masaj, kompres, buğu (nefes yolu) yahut banyolar aracılığıyla vücuda uygulanmasıdır. Bu metodun kökeni, dörtbin yıl öncesine kadar dayanmaktadır.
Kognitif davranış terapisi: FM’ li hastalarında bazen onu ruhsal olarak etkileyecek faktörlerin tek tek sorgulanması ve böylelikle asıl nedenin ortaya çıkarılması gerekir. Bu üzere psikiyatrik tahliller yapılan hastalar FM’ le daha kolay uğraş edebilmektedirler.
Şahsi giysi-yatak-yastık kullanılması: Düzgünleştirici tesiri olduğu söylenen bu üzere teknikler kimi FM hastalarında şikayetleri azaltabilmektedir. Bunun sebebi ya kullanılan kumaşın biyolojik özelliklerinden ya da ağrılı noktalara manyetik bantlar konulmasından kaynaklanabilir. Gece uykusu için Fibromiyalji pijamaları tanıtımı yapan internet sitelerine rastlamak muhtemeldir.
Memnunluk Terapisi : Seyahatlere çıkılması, ikram alınması yahut verilmesi, güzele giden rastgele bir şeyin yapılmasının bir "tedavi olarak" algılanması tuhaf bir olgudur. Aslında; kendinizi kıymetli ve düzgün hissettirecek herşey bize nazaran bir tedavidir. Şiddetli ve dayanılmaz ağrıları olan FM hastalarının sair bir kente yahut memlekete seyahat ettiğinde velev komşusuna bile gittiğinde rahatladıkları bilinmektedir.
Bu kapsamda alışverişe gittiklerinde, sevdiklerine ikram verdiklerinde, ikram aldıklarında ağrılarının hafiflediği kaydedilmiştir. O halde; ömürde sizi bahtiyar edecek şeylere yönelmeli bilakis sizi mutsuz ettiğini bildiğiniz şeylerden kaçınmanız gerektiğini söyleyebiliriz.
Sıcak taş tedavisi: Uzakdoğu kaynaklı bir diğer tatbik da sıcak taş tedavisidir. Kimi özellikleri olan taşlar ağrılı yahut dertli olan çeşitli ortamlar üzerine ısıtılarak konulabilmektedir. Bunun tesiri üzerinde uzun müddet koruma ettiği ısısından mı kaynaklandığı yoksa taşın bileşiminin de burada tesirli olup olmadığı şimdi bilinmemektedir.
Kimi hormon yahut kimyasallar: Büyüme hormonu (growth hormone), Koenzim 10 (Q10), Kolostrumda (annenin birinci sütünde) bulunan kimi hususların FM’ de faal olduğuna yönelik çalışmalar vardır. Bu hususta araştırmalar hala sürdürülmektedir.
Kişisel apareyler: İnternet aleminde, yararı tartışılmakla bir arada zararı şimdilik ortaya çıkarılmamış bir güruh şeyin FM tedavisinde kullanılabildiğini görmekteyiz. Başa titreşimler ileten yahut sırtüstü yatış sırasında omurgayı çok aşamada bükerek tesirini gösteren birtakım aygıtlarla karşılaşırsanız hayret etmeyin.
