GEBELIK PSİKOLOJİSİ
Bir yanlamasına dünyaya bir çocuk getirmenin telaşı, diğer yandan doğacak çocuğun adi olup olmadığının kaygısı İşte o kadar çok hamile kadının yaşadığı psikolojik şansın dönmesi,bununla beraber yoğun bir stresin oluşumuna da etkenKişiden kişiye çeşitlilik bildiren bu dönemdeki psikoloji,bazen önemli çare gerektirecek boyutlarada varabilir
Gerçekte neşelendirici bir süreç olan gebelik,bununla beraber stresli bir dönem olarak da geçebilirKararsızlıkla beraber çoğalan strese karşı verilen tepkiler,kişiden kişiye farklılıklar gösterirBazı kadınlar için;neşe,olgunluk,kendini gerçekleştirme olarak algılanabilen gebelik,bazı kadınlar için;üzüntü, tez canlı bekleyiş,yüklenme olarakta yaşanabilirÖrneğin çoğu kadın için bu stres,bebeğin “olağanolup olmadığı için yaşanır ve bayan çevresine de bu stresi yansıtırYapılan araştırmalar bu kadınların bebeklerinin diğerlerine tarafından daha pozitif strese maruz kaldığını ve riskli hamilelik yaşama oranlarının arttığını göstermektedirGebelikle birlikte başlayan planlar,bilhassa doğuma yaklaştıkça;doğacak çocuğun bakımına,hayat değişikliklerine ve doğum sonrası olabilecek değişikliklere içten kayarÇoğu kadın doğumu,ağrılı bir durum gibi algılarBu nedenle,hamilelikte yaşanan sorunlar,doğumunda şiddet olacağının bir habercisi gibi kabul edilir ve yaşanan gerginlik daha da artar
GEBELIK VE DEPRESYON
Yapılan çalışmalar,kötü bir hamilelik dönemi geçiren kadınların,diğerlerine tarafından 2 kat daha artı doğum sonrası depresyon geçirmeye meyilli olduklarını göstermektedirBu noktada doğuma hazırlanan anne adayının hamilelik öncesindeki karakter yapısı önemli rol oynamaktadırEğer anne adayının daha önce geçirdiği bunalim gibi psikiyatrik hastalığı var ise,gebelik dönemi boyunca dikkatle izlenmesi gerekirÖzellikle evvelden geçirilmiş manikdepresif gibi ciddi psikiyatrik bozukluk dönemleri önemlidirBu kadınlar,gebelik döneminde oluşacak değişimlere aleyhinde daha aklıselim oldukları için diğer kadınlara kadar fazla daha fazla zorlanırGerçekte hamilelik doğal bir gerginlik olarak değerlendirilmelidirDaha önceki hamileliğe aleyhinde olumlu yada olumsuz algılar,bu dönemin yaşanmasında karşımıza çıkmaktadır
HAMİLELİKTE PSİKOLOJİK KAYGI VE BEKLENTİLER
Hamilelikteki her ay,kendine özgü psikolojik kaygılar ve beklentiler doğururHamile kadın bilhassa ilk ayda;bir dizi psikolojik ve fizyolojik değişiklik yaşarBu dönemde yorgunluk ,bulantı ve kusma gibi fizyolojik bulgu ve depresif bir ruh hali ortaya çıkarKadının yeni duruma adaptasyonu ve hamile olmasıyla ilgili endişe ve beklentileri süreci belirlerİstenen bir gebelikte, mutluluk ve doyum duygusu yaşanırAyrıca kadının ailesi ile ilişkisi, iş durumu,hamileliğin yaratacağı beklenti ve stresler, sürecin nasıl yaşanacağını etkilerYani derhal her anne adayında,kendi durumuyla ilgili olarak hamileliğin birincil ayında duygu ve mizaç değişiklikleri gözlenirFizyolojik semptom ve depresif ruh halinin ikinci ve üçüncü aylarda kesildiği görülmektedirBurada kadının karnındaki bebeekle ilişkisi, geçmişte annesiyle yaşadığı duyguları ortaya çıkarmaktadırKişinin,bir yandan analık rolüne armoni sağlerken,diğer yanlamasına annesiyle özdeşleştiği görülmektedir Mesela ikinci ve üçüncü ayda kusması halen devam eden anne adayının psikolojik yapısı mutlaka etkilenirBu kadınların çocuksu oldukları,eşiyle arasında keskin kültür farklılıklarının olduğu bilinmektedirEğer kusma,kişinin alışılagelmiş yaşantısını devam ettirmesini engelleyecek düzeyde ise,kadına psikolojik takviye,hatta hap desteği gerekirAyrıca bu dönemde yapılacak, gevşeme çalışmaları da faydalıdırHamileliğin üçüncü ayında,doğacak bebek,annenin bütün sistemlerini etkilerBu dönemde doğuma ait beklentiler ön plana çıkarDoğum korkusu yaşayan kadınların kendini denetim edememe,gövde ve şehvetli denetimle ilgili kaygılarının olduğu izlenmektedirBu dönemde,gebe kadının bilgilendirilmesi,açıklamalarla yönlendirilmesi yararlıdırAyrıca eşin desteği de önemlidirBu kaygıların yoğun yaşandığı durumlarda ise psikolojik destek mutlaka gereklidirEşin de katılımı ile yapılan gevşeme çalışmaları,doğum ve sonrası konusunda bilgilendirme,kişinin kendi denetiminisağlayabileceği duygusunu arttırırken,nefret edilen şey ve kaygıyı azaltırBununla birlikte daha önceden bulunan ya da hamilelikte oluşan psikolojik bozukluklar,doğum komplikasyonlarını arttırmaktadırBu nedenle eğer böyle bir durum var ise,anne adayının psikolojik açıdan yakın takibi ve desteklenmesi zorunludurHamileliğin son dönemlerinde doğum ve bebeğin sağlığına ait kaygılarla oluşacak hayat değişikliklere ve bunlara harmoni ön plana çıkmaktadırHamileliğin bayan rolu haricen anne rolüne ait bütün hissi,ruhsal yaşantıları etkilediği ve bu durumla ilgili çatışmaları veya beklentileri tetiklediği görülmektedirAnne adayının yaşadığı psikolojik kaygı ve beklentileri hamilelik dönemini etkilemektedirBazı kadında kaygıyı arttırangebelik süreci,bazı kadınlarda da önceki yaşamına ilişkin beklenti ve kaygılarında azalma da gösterebilirBazen de hamilelik kadınlarda,kendine güven,kendini gerçekleştirme,seçkinlik duygusu da verebilirBurada tabiki şahsiyet yapısı son derece önemlidirKişilikyapısı problemli ve eksik, veya çocuksu yapıdaki kadınların bu dönemi daha kuvvet geçirdikleri görülmektedir
EŞİN TUTUMU VE ÇEVRENİN DESTEĞİ
Hamilelikte kayda değer bir konu da,kadının tüm değişiklikleri yaşarken eşin tutumu ve yaşanılan çevredirEş,gebede oluşan değişimlerden birinci derecede etkilenmekte ve kendisi de annesiyle ailesiyle yaşadığı ilk çocukluk anıları ve problemlerini her tarafta yaşayabilmektedirKadının kendi içine kapandığı durumlarda,eş dikkatsizlik edildiğini düşünmektedirBurada eşin verdiği destek ve güven,kadının bu durumdan rahatça çıkmasına ve güven bulmasına tezgâhtar olmaktadırEşin psikolojik yapısı bu destekleri vermeye tatmin edici değilse,kadının yaşayacağı tartı daha ağırlaşmaktadırBu durumda her ne olursa olsun,baba adayının da hamileliğin birincil dönemlerinde beraber değerlendirilmesi ve oluşacak değişimler konusunda bilinçlendirilmesi ve tezgâhtar olması sağlanmalıdırHamile bayan ve eşi açık havada doktorun gebeye yaklaşımı da manâlı olmaktadırBilgilendirici ve yardım verici bir figür olan doktor, gebe kadında oluşacak değişimler ve sorunlar aleyhinde paylaşımcı durarak,kişinin doğuma ait kaygı ve negatif beklentilerini düzenlemeye tezgâhtar olabilir
DOĞUM SONRASI PSİKOLOJİSİ
Doğumdan sonra aşağıdaki psikolojik durumlar yaşanır:
Kadının kendi annesiyle yaşadığı özdeşleşme,
Annelik rolünü benimsemesi,
Cinselliğe ilişkin bedel yargıları,
Eşin tutumu gözden geçirilmelidir
Gebeliğin son aylarında görülen içe kapanma ardından,kişinin tekrar eski düzenine ulaşması zaman alırBurada doğan çocukla özdeşleşmede önemlidirLohusalığın ilk haftalarında daralmış yaşantılardan,ilginin her tarafta eski çevresine dönüldüğü görülmektedirBusüreçte oluşan problemler,tıbbi açıdan tedavi gerektiren durumlar yaratmaktadırÖrneğin düşük,ölü doğum gibi durumlara tepkiler,yas biçiminde görülmekte ; öfke ,uykusuzluk , suçluluk hisleri doğurmaktadırEğer böyle bir şart var ise,intihar riski açısından yakın takip manâlı olmaktadırArdından büyüyen tepki ise, ’her şeyin abes olduğu ’ düşüncesi,tedirginlik ve depresif cevap şeklinde görülmektedirSonuçta gebelik,doğal bir hayat stresi olarak değerlendirilmelidirBu döneme ait beklentilerdeki olumsuzluk ve sosyal psikolojik durumdaki değişimler,hamileliğin gidişini etkilerBu nedenle ilk dönemden başlayarak,hamile çifti beraber değerlendirmeye olmak,konu hakkında data ve beklentilerini,analık ve babalık rollerine ait hafıza ve tutumlarını değerlendirmekvar olan eksiklikleri gidermek ve en önemlisi psikolojik desteğin verilmesi,kişide oluşan olumsuz beklentileri indirip,hamileliğin doğal gelişimsel boyutunun yaşanmasına ve iyi geçmesine muavin olacaktır *
Bir yanlamasına dünyaya bir çocuk getirmenin telaşı, diğer yandan doğacak çocuğun adi olup olmadığının kaygısı İşte o kadar çok hamile kadının yaşadığı psikolojik şansın dönmesi,bununla beraber yoğun bir stresin oluşumuna da etkenKişiden kişiye çeşitlilik bildiren bu dönemdeki psikoloji,bazen önemli çare gerektirecek boyutlarada varabilir
Gerçekte neşelendirici bir süreç olan gebelik,bununla beraber stresli bir dönem olarak da geçebilirKararsızlıkla beraber çoğalan strese karşı verilen tepkiler,kişiden kişiye farklılıklar gösterirBazı kadınlar için;neşe,olgunluk,kendini gerçekleştirme olarak algılanabilen gebelik,bazı kadınlar için;üzüntü, tez canlı bekleyiş,yüklenme olarakta yaşanabilirÖrneğin çoğu kadın için bu stres,bebeğin “olağanolup olmadığı için yaşanır ve bayan çevresine de bu stresi yansıtırYapılan araştırmalar bu kadınların bebeklerinin diğerlerine tarafından daha pozitif strese maruz kaldığını ve riskli hamilelik yaşama oranlarının arttığını göstermektedirGebelikle birlikte başlayan planlar,bilhassa doğuma yaklaştıkça;doğacak çocuğun bakımına,hayat değişikliklerine ve doğum sonrası olabilecek değişikliklere içten kayarÇoğu kadın doğumu,ağrılı bir durum gibi algılarBu nedenle,hamilelikte yaşanan sorunlar,doğumunda şiddet olacağının bir habercisi gibi kabul edilir ve yaşanan gerginlik daha da artar
GEBELIK VE DEPRESYON
Yapılan çalışmalar,kötü bir hamilelik dönemi geçiren kadınların,diğerlerine tarafından 2 kat daha artı doğum sonrası depresyon geçirmeye meyilli olduklarını göstermektedirBu noktada doğuma hazırlanan anne adayının hamilelik öncesindeki karakter yapısı önemli rol oynamaktadırEğer anne adayının daha önce geçirdiği bunalim gibi psikiyatrik hastalığı var ise,gebelik dönemi boyunca dikkatle izlenmesi gerekirÖzellikle evvelden geçirilmiş manikdepresif gibi ciddi psikiyatrik bozukluk dönemleri önemlidirBu kadınlar,gebelik döneminde oluşacak değişimlere aleyhinde daha aklıselim oldukları için diğer kadınlara kadar fazla daha fazla zorlanırGerçekte hamilelik doğal bir gerginlik olarak değerlendirilmelidirDaha önceki hamileliğe aleyhinde olumlu yada olumsuz algılar,bu dönemin yaşanmasında karşımıza çıkmaktadır
HAMİLELİKTE PSİKOLOJİK KAYGI VE BEKLENTİLER
Hamilelikteki her ay,kendine özgü psikolojik kaygılar ve beklentiler doğururHamile kadın bilhassa ilk ayda;bir dizi psikolojik ve fizyolojik değişiklik yaşarBu dönemde yorgunluk ,bulantı ve kusma gibi fizyolojik bulgu ve depresif bir ruh hali ortaya çıkarKadının yeni duruma adaptasyonu ve hamile olmasıyla ilgili endişe ve beklentileri süreci belirlerİstenen bir gebelikte, mutluluk ve doyum duygusu yaşanırAyrıca kadının ailesi ile ilişkisi, iş durumu,hamileliğin yaratacağı beklenti ve stresler, sürecin nasıl yaşanacağını etkilerYani derhal her anne adayında,kendi durumuyla ilgili olarak hamileliğin birincil ayında duygu ve mizaç değişiklikleri gözlenirFizyolojik semptom ve depresif ruh halinin ikinci ve üçüncü aylarda kesildiği görülmektedirBurada kadının karnındaki bebeekle ilişkisi, geçmişte annesiyle yaşadığı duyguları ortaya çıkarmaktadırKişinin,bir yandan analık rolüne armoni sağlerken,diğer yanlamasına annesiyle özdeşleştiği görülmektedir Mesela ikinci ve üçüncü ayda kusması halen devam eden anne adayının psikolojik yapısı mutlaka etkilenirBu kadınların çocuksu oldukları,eşiyle arasında keskin kültür farklılıklarının olduğu bilinmektedirEğer kusma,kişinin alışılagelmiş yaşantısını devam ettirmesini engelleyecek düzeyde ise,kadına psikolojik takviye,hatta hap desteği gerekirAyrıca bu dönemde yapılacak, gevşeme çalışmaları da faydalıdırHamileliğin üçüncü ayında,doğacak bebek,annenin bütün sistemlerini etkilerBu dönemde doğuma ait beklentiler ön plana çıkarDoğum korkusu yaşayan kadınların kendini denetim edememe,gövde ve şehvetli denetimle ilgili kaygılarının olduğu izlenmektedirBu dönemde,gebe kadının bilgilendirilmesi,açıklamalarla yönlendirilmesi yararlıdırAyrıca eşin desteği de önemlidirBu kaygıların yoğun yaşandığı durumlarda ise psikolojik destek mutlaka gereklidirEşin de katılımı ile yapılan gevşeme çalışmaları,doğum ve sonrası konusunda bilgilendirme,kişinin kendi denetiminisağlayabileceği duygusunu arttırırken,nefret edilen şey ve kaygıyı azaltırBununla birlikte daha önceden bulunan ya da hamilelikte oluşan psikolojik bozukluklar,doğum komplikasyonlarını arttırmaktadırBu nedenle eğer böyle bir durum var ise,anne adayının psikolojik açıdan yakın takibi ve desteklenmesi zorunludurHamileliğin son dönemlerinde doğum ve bebeğin sağlığına ait kaygılarla oluşacak hayat değişikliklere ve bunlara harmoni ön plana çıkmaktadırHamileliğin bayan rolu haricen anne rolüne ait bütün hissi,ruhsal yaşantıları etkilediği ve bu durumla ilgili çatışmaları veya beklentileri tetiklediği görülmektedirAnne adayının yaşadığı psikolojik kaygı ve beklentileri hamilelik dönemini etkilemektedirBazı kadında kaygıyı arttırangebelik süreci,bazı kadınlarda da önceki yaşamına ilişkin beklenti ve kaygılarında azalma da gösterebilirBazen de hamilelik kadınlarda,kendine güven,kendini gerçekleştirme,seçkinlik duygusu da verebilirBurada tabiki şahsiyet yapısı son derece önemlidirKişilikyapısı problemli ve eksik, veya çocuksu yapıdaki kadınların bu dönemi daha kuvvet geçirdikleri görülmektedir
EŞİN TUTUMU VE ÇEVRENİN DESTEĞİ
Hamilelikte kayda değer bir konu da,kadının tüm değişiklikleri yaşarken eşin tutumu ve yaşanılan çevredirEş,gebede oluşan değişimlerden birinci derecede etkilenmekte ve kendisi de annesiyle ailesiyle yaşadığı ilk çocukluk anıları ve problemlerini her tarafta yaşayabilmektedirKadının kendi içine kapandığı durumlarda,eş dikkatsizlik edildiğini düşünmektedirBurada eşin verdiği destek ve güven,kadının bu durumdan rahatça çıkmasına ve güven bulmasına tezgâhtar olmaktadırEşin psikolojik yapısı bu destekleri vermeye tatmin edici değilse,kadının yaşayacağı tartı daha ağırlaşmaktadırBu durumda her ne olursa olsun,baba adayının da hamileliğin birincil dönemlerinde beraber değerlendirilmesi ve oluşacak değişimler konusunda bilinçlendirilmesi ve tezgâhtar olması sağlanmalıdırHamile bayan ve eşi açık havada doktorun gebeye yaklaşımı da manâlı olmaktadırBilgilendirici ve yardım verici bir figür olan doktor, gebe kadında oluşacak değişimler ve sorunlar aleyhinde paylaşımcı durarak,kişinin doğuma ait kaygı ve negatif beklentilerini düzenlemeye tezgâhtar olabilir
DOĞUM SONRASI PSİKOLOJİSİ
Doğumdan sonra aşağıdaki psikolojik durumlar yaşanır:
Kadının kendi annesiyle yaşadığı özdeşleşme,
Annelik rolünü benimsemesi,
Cinselliğe ilişkin bedel yargıları,
Eşin tutumu gözden geçirilmelidir
Gebeliğin son aylarında görülen içe kapanma ardından,kişinin tekrar eski düzenine ulaşması zaman alırBurada doğan çocukla özdeşleşmede önemlidirLohusalığın ilk haftalarında daralmış yaşantılardan,ilginin her tarafta eski çevresine dönüldüğü görülmektedirBusüreçte oluşan problemler,tıbbi açıdan tedavi gerektiren durumlar yaratmaktadırÖrneğin düşük,ölü doğum gibi durumlara tepkiler,yas biçiminde görülmekte ; öfke ,uykusuzluk , suçluluk hisleri doğurmaktadırEğer böyle bir şart var ise,intihar riski açısından yakın takip manâlı olmaktadırArdından büyüyen tepki ise, ’her şeyin abes olduğu ’ düşüncesi,tedirginlik ve depresif cevap şeklinde görülmektedirSonuçta gebelik,doğal bir hayat stresi olarak değerlendirilmelidirBu döneme ait beklentilerdeki olumsuzluk ve sosyal psikolojik durumdaki değişimler,hamileliğin gidişini etkilerBu nedenle ilk dönemden başlayarak,hamile çifti beraber değerlendirmeye olmak,konu hakkında data ve beklentilerini,analık ve babalık rollerine ait hafıza ve tutumlarını değerlendirmekvar olan eksiklikleri gidermek ve en önemlisi psikolojik desteğin verilmesi,kişide oluşan olumsuz beklentileri indirip,hamileliğin doğal gelişimsel boyutunun yaşanmasına ve iyi geçmesine muavin olacaktır *