Bebeğin doğum ağırlığı ve sağlığı, annenin 40 hafta boyunca ağırlık kazanımına ve beslenmesine göre değişmektedir. Gebelik süresince annenin yetersiz ve dengesiz beslenmesi; erken doğum ve doğum ağırlığı düşük bebek riskini artırmakta, bebeğin bedensel ve zihinsel gelişimini olumsuz etkileyebilmekte ve ölü doğumlar görülebilmektedir. Hamileliğe bağlı annede oluşabilecek komplikasyonların engellenmesi ve azaltılması açısından da gebelikte beslenme önem kazanmaktadır.
Bu dönemde ne kadar ağırlık kazanımı normal kabul edilmektedir?
Gebelikte ağırlık kazanımı, annenin hamilelik öncesi ağırlık durumuna göre değişmektedir. Gebelik öncesi ağırlığı normal olan kadınların gebelik süresince 11-16 kg, gebelik öncesinde zayıf olan kadınların 12-18 kg ağırlık kazanmaları normal kabul edilmektedir. Gebeliğe kilolu başlayan kadınların ise gebelikte ortalama 7 kg ağırlık kazanımları bile yeterli olmaktadır.
Gebelikte 2 kişilik yemek gerekli midir?
Annenin günlük enerji gereksinimine ek olarak sadece 300 kalorilik bir enerji artışı gebelik döneminde ihtiyacı karşılamaktadır. Bu gereksinme, gebelik için ihtiyacı artan besin öğelerini sağlayacak yiyeceklerin artması ile kolaylıkla sağlanmaktadır. Örneğin günlük beslenmeye ilave olan 1 bardak süt, 1 yumurta, 1 dilim ekmek ve 1 porsiyon meyve bu 300 kalorilik ihtiyacı karşılamaktadır. Bu nedenle iki kişilik yemeğe gereksinim yoktur sadece gebelik ihtiyaçlarını karşılamak yeterlidir.
Gebe kadınlar beslenmelerinde nelere dikkat etmelidir?
Gebelikte anne adayı yeterli ve dengeli beslenmelidir. Genel olarak besin çeşitliliğini arttırmalı, az az sık sık tüm yiyeceklerden tüketerek ihtiyacını karşılamaya çalışmalıdır. Beslenmede özellikle aşağıda belirtilen konulara dikkat etmelidir.
► Proteinler hücrelerin yapı taşlarıdır. Gelişen bir bebeğin vücut hücreleri ve anne vücudundaki değişiklikler protein gereksinimini artırmaktadır. Gebe kadınların günlük ihtiyaçlarına ek olarak 20 gram kadar fazla protein tüketmeleri gerekmektedir.
► Bebeğin iskelet yapısının gelişmesi ve annenin kemik yoğunluğunun korunması için kalsiyum alımı artırılmalıdır. Kalsiyum ihtiyacı için günde 3 porsiyon süt ve süt ürünlerinden tüketilmelidir.
► Gebelikte hem bebek için gerekli demirin depolanması hem de gebelik nedeniyle artan kan dolaşımına yeterli oksijen taşınabilmesi için demir minerali ihtiyacı artmaktadır. Demir minerali kırmızı et, kümes hayvanları ve kurubaklagillerde bulunmaktadır.
► Bebeğin merkezi sinir sisteminin gelişebilmesi için folik asit alınması çok önemlidir. Doğal gıdalardaki folik asit miktarı gebelikteki ihtiyacı karşılayamadığı için dışarıdan vitamin olarak folik asit alınmalıdır.
► Omega-3 yağ asitleri kalp, damar ve beyin sağlığı açısından önemlidir. Gebelikte haftada 1-2 kez balık tüketiminin hem anne hem de bebek sağlığı açısından olumlu etkileri bulunmaktadır.
► Gebelikte sıvı ihtiyacı artmaktadır. Bol sıvı tüketimi tüm vücut fonksiyonları için önemli olmakla birlikte gebelikte özellikle anneyi idrar yolu enfeksiyonlardan korumakta, erken doğum riskini azaltmakta ve kabızlığı önlemektedir.
► Gebelikte doktor uyarmadığı sürece tuz kısıtlaması gerekmemektedir. Ancak aşırı tuz tüketiminden de kaçınılmalıdır.
►Hamilelikte alkol tüketiminin nörolojik ve gelişimsel doğum problemlerine neden olduğu gösterilmiştir. Bu nedenle az dahi olsa gebelikte alkol kullanılmamalıdır.
► Çay ve kahvedeki kafein maddesinin plasenta yoluyla bebeğe geçtiği bilinmektedir. Gebelikte yüksek orandaki kafein tüketiminin erken doğum ve doğum ağırlığı düşük bebek riskini artırdığı bilinmektedir. Gebelikte kafein tüketimi kısıtlanmalıdır.
Hamilelikte hangi yiyecekler yenilmemelidir.
Gebelikte çiğ et (çiğ köfte), çiğ balık (sushi), çiğ yumurta, pastörize edilmemiş süt ve peynir yenilmemelidir. Ayrıca temizliğinden emin olunmayan yerlerde yemek tüketmemeye özen gösterilmelidir.
Gebelere nasıl önerilerde bulunursunuz?
Gebelik çok özel bir dönemdir. Bu dönemde kadınların yeterli ve dengeli beslenmeleri, doktorun önerdiği aktiviteleri yapmaları, sigara, alkol ve stresten uzak durmaları gerekmektedir. Anne adayları doktor ve diyetisyenlerinden yardım alarak bu özel dönemi daha sağlıklı ve rahat geçirmeye çalışmalıdır.