Gebelikte Aşılar
Bulaşıcı hastalıklarla savaşta aşılanmanın önemi yadsınamaz Çocuklarda ve gençlerde aşılarla önlenebilen hastalıklar oldukça az görülmesine rağmen, bu hastalıklar daha ileri yaşlardaki kişilerde halen sorun olabilmektedir Difteri, tetanoz, kabakulak, kızamıkçık gibi hastalıklara aleyhinde erişkinler ya bu hastalıkları geçirdikleri için doğal olarak bağışıklanmakta ya da aşılanmadıkları için tehlike aşağı bulunmaktadırlar
Gebelerde aşıyla önlenebilecek hastalıkların riski ile aşıların güvenliği sorun olabilmektedir Gebelikte lüzum anne, gerekse fetus açısından risk oluşturabilecek patavatsız hap kullanımı ve girişimlerden kaçınmak esastır
Gebelikte Yapılması SAKINCALI Olan Aşılar
Kabakulak
Kızamık
Kızamıkçık
Çocuk felci
Çiçek
Sarı humma
Gebelikte Uygulanabilecek Aşılar
Tetanozdifteri
Kara Sarılık B
İnfluenza (grip)
Pnömokok
Hepatit A
Kolera
Meningokok
Tifoparatifo
Bulaşıcı hastalıklara karşısında kullanılan bağışıklıkla ilgili maddeler esas 3 grupta toplanabilir:
Aşılar, toksoidler ve immün globulinler
Aşıları da canlı aşılar ve inaktive edilmiş aşılar olarak 2 grupta toplayabiliriz
Gebelerde canlı virüs aşılarının kullanımı sakıncalıdır İnaktive aşıların uygulanmasına ast bir problem ise bildirilmemiştir Gebede aşı veya toksoid uygulanması gerekiyorsa bunun birincil 3 aydan sonra yapılması daha mantıklıdır Gebelerde aşı uygulanmasında aşağıdaki kurallara uyulması önerilir;
1 Aşının yararı, riskinden pozitif ise,
2 infeksiyon ajanına maruz kalma riski yüksek ise,
3 aşı etkili ve tehlikesiz ise,
4 anne veya da fetus infeksiyon için tehlike aşağı ise
Aşılanma yapılacaksa bunun gebeliğin sonlarına içten yapılması fetus açısından daha yararlıdır Antikorların 16 haftadan itibaren plasentayı geçtiği bilinmesine rağmen, fakat 32 haftadan sonradan bütün bir geçiş olmaktadır Plasenta olgunlaştıkça antikorları daha basit geçirmektedir Doğurganlık çağındaki kadınların kızamık, kızamıkçık, kabakulak, difteri, tetanoz, çocuk felci su çiçeği aşılarının hamile kalmadan önce yapılmış olmasında fayda vardır Aşılamada önemli bir nokta kişinin bu hastalıkları daha önce geçirip geçirmediği, yani bağışıklığının bulunup bulunmadığıdır Günümüzde bütün gebelerin kızamıkçık (rubella) ve karaciğer iltihabı B açısından bağışıklıkları araştırılmaktadır
Tetanoz ve Difteri
Günümüzde bireylerin çoğu tetanoz aşısı yapıldığından, tetanoza arada bir rastlanmaktadır Kötü hijyenik koşullarda doğum yapanlarda, eğer anne aşısız ise yenidoğanda da tetanoz oluşabilmektedir Çocukluk çağında tetanoz aşısı, kuşpalazı ve boğmaca ile birlikte karma aşı biçiminde uygulanmaktadır
Birincil aşılamada 12 ay ara ile 3 kez başvuru formu gerekmektedir Aşılı bireylerin,1112 yaşından daha sonra tetanozdifteri toksoidini 10 sene ara ile tekrarlamaları önerilir Bu başvuru gebelikte de güvenle yapılabilir Eğer gebelikte bir yaralanma olursa ve bulaşma riski laf konusu ise ilave bir aşı yapılabilir Önceki 5 yılda aşı yapılmamışsa ilave bir doz yapılması önerilir Aşılama anneyi lohusalıkta ortaya çıkabilecek tetanozdan koruduğu gibi, antikorlar plasentayı geçtiğinden, yenidoğanı da tetanozdan korur Aşının yan etkisi nadirdir, fazla alınganlık ve nörolojik bir takım problemlere yol açabilir Gebeliğin ilk 3 ayında yapılmamalıdır
Influenza (Grip) Aşısı
Annedeki gripal infeksiyona yan anne ve yenidoğanda bazı riskler ortaya çıkabilir Grip daha fazla Kasım ve Mart ayları aralarında görülmektedir Kuluçka dönemi 14 gündür Ateş, kırgınlık, adale ağrısı ve baş ağrısı gibi belirtileri vardır Gebelikte ortaya meydana çıkan şartların değişmesi sebebiyle gripal infeksiyonlar daha ağır seyredebilir Sağlık personeline, kronik hastalara, 65 yaş üzerindeki kişilere uygulanması önerilmektedir Gebelerde grip aşısı uygulanması yapılabilir, ancak birincil 3 ayın geçmesi beklenmelidir
Karaciğer Iltihabı B
Hepatit B tüm dünyada görülen bulaşıcı bir hastalıktır ABD ’de her sene 200000 ’den pozitif kişi hepatit B ’ye yakalanmakta, bunların 20000 ’inde de kronik karaciğer hastalığı gelişmektedir
Anne kara sarılık B taşıyıcısı olduğunda yenidoğana geçiş riski %1085 aralarında değişmektedir Hepatit B ile infekte olan yenidoğanda ileriki dönemde karaciğer hastalığı ortaya çıkma riski % 90 ’dır Anneden bulaşmanın %90 ’ı doğumdan hemen sonradan yapılan aşı ve immünglobulin ile önlenebilmektedir Aşılama 6 ayda 3 kere yapılmalıdır, bu şekilde %90 bağışıklık elde edilebilmektedir
Gebelerde mutlaka hepatit taşıyıcılığını çözümlemek için karaciğer iltihabı B yüzey antijeni (HBs Ag) araştırılmalıdır Aşı inaktive virüs aşısıdır Gelişen fetusa etkisi konusundaki veriler yetersizdir Aşının riski gözardı edilecek değin düşüktür, gebelikte yapılması sakıncalı değildir
Bağışık olmayan kişiler, hepatitli birinin kanı ile karşılaşırlarsa 7 gün içinde immünglobulin yapılması önerilmektedir Karaciğer Iltihabı B taşıyıcısı biri ile cinsel ilişki sonrası 14 gün içinde immünglobulin yapılmalıdır
Hepatit A
Gelişmekte olan ülkelere yolculuk edeceklere, eğer hepatit A geçirmemişlerse Hepatit A immünglobulini yapılması önerilmektedir
Kızamık, Kızamıkçık, Kabakulak
Canlı virüs aşıları olup, gebeliğin her döneminde yapılması sakıncalıdır
Kaynak: Prof Dr H Faruk Buyru *
Bulaşıcı hastalıklarla savaşta aşılanmanın önemi yadsınamaz Çocuklarda ve gençlerde aşılarla önlenebilen hastalıklar oldukça az görülmesine rağmen, bu hastalıklar daha ileri yaşlardaki kişilerde halen sorun olabilmektedir Difteri, tetanoz, kabakulak, kızamıkçık gibi hastalıklara aleyhinde erişkinler ya bu hastalıkları geçirdikleri için doğal olarak bağışıklanmakta ya da aşılanmadıkları için tehlike aşağı bulunmaktadırlar
Gebelerde aşıyla önlenebilecek hastalıkların riski ile aşıların güvenliği sorun olabilmektedir Gebelikte lüzum anne, gerekse fetus açısından risk oluşturabilecek patavatsız hap kullanımı ve girişimlerden kaçınmak esastır
Gebelikte Yapılması SAKINCALI Olan Aşılar
Kabakulak
Kızamık
Kızamıkçık
Çocuk felci
Çiçek
Sarı humma
Gebelikte Uygulanabilecek Aşılar
Tetanozdifteri
Kara Sarılık B
İnfluenza (grip)
Pnömokok
Hepatit A
Kolera
Meningokok
Tifoparatifo
Bulaşıcı hastalıklara karşısında kullanılan bağışıklıkla ilgili maddeler esas 3 grupta toplanabilir:
Aşılar, toksoidler ve immün globulinler
Aşıları da canlı aşılar ve inaktive edilmiş aşılar olarak 2 grupta toplayabiliriz
Gebelerde canlı virüs aşılarının kullanımı sakıncalıdır İnaktive aşıların uygulanmasına ast bir problem ise bildirilmemiştir Gebede aşı veya toksoid uygulanması gerekiyorsa bunun birincil 3 aydan sonra yapılması daha mantıklıdır Gebelerde aşı uygulanmasında aşağıdaki kurallara uyulması önerilir;
1 Aşının yararı, riskinden pozitif ise,
2 infeksiyon ajanına maruz kalma riski yüksek ise,
3 aşı etkili ve tehlikesiz ise,
4 anne veya da fetus infeksiyon için tehlike aşağı ise
Aşılanma yapılacaksa bunun gebeliğin sonlarına içten yapılması fetus açısından daha yararlıdır Antikorların 16 haftadan itibaren plasentayı geçtiği bilinmesine rağmen, fakat 32 haftadan sonradan bütün bir geçiş olmaktadır Plasenta olgunlaştıkça antikorları daha basit geçirmektedir Doğurganlık çağındaki kadınların kızamık, kızamıkçık, kabakulak, difteri, tetanoz, çocuk felci su çiçeği aşılarının hamile kalmadan önce yapılmış olmasında fayda vardır Aşılamada önemli bir nokta kişinin bu hastalıkları daha önce geçirip geçirmediği, yani bağışıklığının bulunup bulunmadığıdır Günümüzde bütün gebelerin kızamıkçık (rubella) ve karaciğer iltihabı B açısından bağışıklıkları araştırılmaktadır
Tetanoz ve Difteri
Günümüzde bireylerin çoğu tetanoz aşısı yapıldığından, tetanoza arada bir rastlanmaktadır Kötü hijyenik koşullarda doğum yapanlarda, eğer anne aşısız ise yenidoğanda da tetanoz oluşabilmektedir Çocukluk çağında tetanoz aşısı, kuşpalazı ve boğmaca ile birlikte karma aşı biçiminde uygulanmaktadır
Birincil aşılamada 12 ay ara ile 3 kez başvuru formu gerekmektedir Aşılı bireylerin,1112 yaşından daha sonra tetanozdifteri toksoidini 10 sene ara ile tekrarlamaları önerilir Bu başvuru gebelikte de güvenle yapılabilir Eğer gebelikte bir yaralanma olursa ve bulaşma riski laf konusu ise ilave bir aşı yapılabilir Önceki 5 yılda aşı yapılmamışsa ilave bir doz yapılması önerilir Aşılama anneyi lohusalıkta ortaya çıkabilecek tetanozdan koruduğu gibi, antikorlar plasentayı geçtiğinden, yenidoğanı da tetanozdan korur Aşının yan etkisi nadirdir, fazla alınganlık ve nörolojik bir takım problemlere yol açabilir Gebeliğin ilk 3 ayında yapılmamalıdır
Influenza (Grip) Aşısı
Annedeki gripal infeksiyona yan anne ve yenidoğanda bazı riskler ortaya çıkabilir Grip daha fazla Kasım ve Mart ayları aralarında görülmektedir Kuluçka dönemi 14 gündür Ateş, kırgınlık, adale ağrısı ve baş ağrısı gibi belirtileri vardır Gebelikte ortaya meydana çıkan şartların değişmesi sebebiyle gripal infeksiyonlar daha ağır seyredebilir Sağlık personeline, kronik hastalara, 65 yaş üzerindeki kişilere uygulanması önerilmektedir Gebelerde grip aşısı uygulanması yapılabilir, ancak birincil 3 ayın geçmesi beklenmelidir
Karaciğer Iltihabı B
Hepatit B tüm dünyada görülen bulaşıcı bir hastalıktır ABD ’de her sene 200000 ’den pozitif kişi hepatit B ’ye yakalanmakta, bunların 20000 ’inde de kronik karaciğer hastalığı gelişmektedir
Anne kara sarılık B taşıyıcısı olduğunda yenidoğana geçiş riski %1085 aralarında değişmektedir Hepatit B ile infekte olan yenidoğanda ileriki dönemde karaciğer hastalığı ortaya çıkma riski % 90 ’dır Anneden bulaşmanın %90 ’ı doğumdan hemen sonradan yapılan aşı ve immünglobulin ile önlenebilmektedir Aşılama 6 ayda 3 kere yapılmalıdır, bu şekilde %90 bağışıklık elde edilebilmektedir
Gebelerde mutlaka hepatit taşıyıcılığını çözümlemek için karaciğer iltihabı B yüzey antijeni (HBs Ag) araştırılmalıdır Aşı inaktive virüs aşısıdır Gelişen fetusa etkisi konusundaki veriler yetersizdir Aşının riski gözardı edilecek değin düşüktür, gebelikte yapılması sakıncalı değildir
Bağışık olmayan kişiler, hepatitli birinin kanı ile karşılaşırlarsa 7 gün içinde immünglobulin yapılması önerilmektedir Karaciğer Iltihabı B taşıyıcısı biri ile cinsel ilişki sonrası 14 gün içinde immünglobulin yapılmalıdır
Hepatit A
Gelişmekte olan ülkelere yolculuk edeceklere, eğer hepatit A geçirmemişlerse Hepatit A immünglobulini yapılması önerilmektedir
Kızamık, Kızamıkçık, Kabakulak
Canlı virüs aşıları olup, gebeliğin her döneminde yapılması sakıncalıdır
Kaynak: Prof Dr H Faruk Buyru *