Gebelikte Neden Folik Asit Kullanılır?

Gebelikte Neden Folik Asit Kullanılır?​

Gebe kadınların folik asit ihtiyacı artmaktadır. Bu ihtiyacı karşılamak için bebek sahibi olmak isteyen anne gebelik başlamadan aylar önce folik asitten zengin besinleri bol miktarda tüketmeli ve ek olarak folik asit takviyesi almalıdır. Folik asit takviyesine ne zaman başlanır?
Beyin dokusundan başlayıp, boylu boyunca omuriliği de içine alacak şekilde aşağı doğru uzanan yapıya nöral tüp denir. Bu nöral tüp gebeliğin erken döneminde gelişir. Folik asit bu nöral tüpün sağlıklı şekilde oluşmasına yardımcı olur. Bu gebelik öncesinde ve gebelik sırasında folik asit kullanmanın temel nedenidir.
B grubu vitaminler arasında yer alan Folat (Vitamin B9), ilk olarak ıspanaktan ayrıştırılmıştır. Folik asit ve folat birbirinden farklıdır. Folat besinlerle doğal olarak bulunurken, folik asit sentetik formudur. Yani takviye ilaç formudur.
Folik asit çok önemlidir çünkü bebeğin beyninde gelişebilecek anensefali ve omurgasında gelişebilecek spina bifida gibi bazı önemli doğum kusurlarını önlemeye yardımcı olabilir.
Gebelerde vitamin ve mineral yetersizliği çok yaygın bir halk sağlığı sorunudur. Bu dönemlerde oluşan yetersizlikler çocukluk döneminde hastalıkları ve hatta ölümleri artırmaktadır. Peki besinlerle folik asit alımı neden önemlidir? Ne zaman folik asit takviyesi almamız lazım? Yetersizliğinde anne ve bebekte nasıl etkiler görülür?

Folik asit eksikliğinin belirtileri nelerdir?​

Folik asit eksikliğinde görülebilecek belirtiler:

• Zayıflık
• Yorgunluk
• Konsantre güçlüğü
• Huzursuzluk
• Ziyaretçiler için gizlenmiş link,görmek için Giriş yap veya üye ol.
• Kalp çarpıntısı
• Nefes darlığı

Folik asit eksikliğinde ne gibi etkiler gözlenir?​

• Folat eksikliği olan gebe kadınlar genellikle nöral tüp defekti olan bebekler doğurmaya yatkındırlar.
• İleri seviyede folik asit eksikliği yetişkinlerde kansızlığa (megaloblastik anemi) neden olabilir.
• Yeni doğanlar ve çocuklarda folat eksikliği büyüme hızını yavaşlatabilir. Gelişme geriliğine neden olabilir.
• Gebenin folat yetersizliği,
  • Doğacak bebekte; düşük doğum ağırlığı, prematüre riski ve ölü doğuma neden olurken
  • Gebelerde; hipertansiyon, preeklampsi (gebelik tansiyonu) ve plasenta ayrılması gibi sebeplerle anne ölümlerine neden olabilmektedir.

Folik asit eksikliği nasıl giderilir?​

Gebelikte annenin folik asit ihtiyacı artmaktadır. Bu ihtiyacı karşılamak için bebek sahibi olmak isteyen annenin gebelik başlamadan aylar önce folik asitten zengin besinleri bol miktarda tüketmelidir.
Gebelik başlamadan önce sağlık bir kiloda olmak, alkol ve sigara gibi zararlı alışkanlıklardan arınmış olmak ve yeterli egzersizi yapmak gebeliğin daha sağlıklı geçmesini ve bebeğin daha sağlıklı gelişimini sağlar.
Bakınız:

Ziyaretçiler için gizlenmiş link,görmek için Giriş yap veya üye ol.

Gebelikte folat ihtiyacının artması sebebiyle tek başına besinlerle karşılanamayabilir. Bu nedenle folik asitten zengin besinlerle sağlıklı şekilde beslenmeye ek olarak folik asit takviyeleri önerilmektedir.

Folik asitten zengin besinler hangileridir?​

Folatın en yoğun bulunduğu besinler:

• Karaciğer ve diğer organ etleri
• Kurubaklagiller
• Fındık ve ceviz gibi yağlı tohumlar
• Ispanak ve brüksel lahanası gibi yeşil sebzeler
• Başta narenciye grubu olmak üzere meyveler
• Saflaştırılmamış (özü ve kepeği ayrılmamış) tahıl ürünleri ve patatestir.

B vitaminleri ile C vitamininden zengin bir diyet folattan da zengin kabul edilmektedir.

Folik asit takviyesi kullanmaya ne zaman başlamalıyım?​

Gebelik başlamadan yaklaşık 3 ila 4 ay öncesinde folik asit takviyesine başlanabilir.
Gebeler için günlük önerilen folat vitamini alım düzeyi 600 mcg ve emzirme döneminde de 500 mcg olmalıdır. (Türkiye Beslenme Rehberi-TÜBER, 2015)
, Elevit Pronatal ve Folbiol gibi folik asit içeren ilaçlar doktor önerisiyle gebelik öncesinde, gebeyken ve doğumdan sonra kullanılabilir.
Ayrıca, folat yetersizliğinde erkeklerde de sperm sayısında azalma ve kalitesinin düşük olduğu görülmüştür. ( ) Gebelik planlanırken folik asit yönüyle zengin sağlıklı besinleri tüketmeye gayret etmek sağlıklı bebek sahibi olma şansını arttırır.

Folik asit eksikliğine bağlı gelişebilecek hastalıklar neler?​

Gebelikte neden folik asit kullanılır? Folik asit eksikliğine bağlı bazı hastalıklar gelişebilmektedir.

1. Nöral tüp defektleri​

Bebeğin anne karnında gelişmesinin ilk 3-4 haftasında omurilik, beyin, çevrelerini saran kemik ve dokuları oluşturan bir tüp meydana gelir.
Bu tüpün oluşum süresi genellikle gebeliğin 28. gününe doğru, hatta birçok kadın hamile olduğunu anlamadan önce tamamlanmış olur.
Bu dönemde folik asit alımı nöral tüpün gelişmesini etkiler ve yetersizliğinde tüpte açıklık, tam kapanamama meydana gelir.
Folat alımı DNA oluşumuyla ilgilidir ve üreme çağındaki kadınlarda yeterli düzeyde folat alımı önemlidir. Alımla birlikte nöral tüp defektleri %70’e kadar azaltılabilir.
Nöral tüp defektlerinin gelişme riskini arttıran faktörler nelerdir?

• Yetersiz ya da sağlıksız beslenme
• Yüksek ateş
• Ziyaretçiler için gizlenmiş link,görmek için Giriş yap veya üye ol.
• Ziyaretçiler için gizlenmiş link,görmek için Giriş yap veya üye ol.
• Obezite
• Kullanılan bazı ilaçlar
• Çevresel kirleticiler
• Geçmişte nöral tüp defekti öyküsü olması
• Annenin 20 yaşından küçük 35 yaşından büyük olması

2. Doğum sonrası depresyon (Postpartum depresyon)​

Çocuk doğurmanın yaygın bir komplikasyonu olarak, doğumdan sonraki 1 ile 12 ay içerisinde gözlenen depresif durumlar olarak tanımlanır.
Postpartum depresyonu olan annelerin çocuklarında, uyku bozuklukları, huzursuzluk, olumsuz duygusallık, daha zayıf fiziksel büyüme, bebek beslenme bozukluğu, ishal ve solunum yolu hastalıkları gibi sosyal, duygusal, bilişsel ve gelişimsel alanlarda olumsuz sonuç riskleri daha yüksektir.
Yapılan çalışmalarda folik asit desteğinin annenin depresyon sürecini azalttığı görülmüştür.

3. Otizm​

Otizm bedensel bazı engellerle, beyin gelişim bozukluğuna neden olan bir hastalıktır. Üç yaşına kadar belirgin hale gelen iletişim kuramama, tekrarlayan davranışlarla kendini göstermektedir. Folat metabolizmasında meydana gelen birkaç anormallik otizm ile ilişkilidir. Otizm tanısı alan çocuklarda çoğunlukla folat yetersizliği gözlemlenmektedir. ( )

4. Koroner kalp hastalığı​

Fetüsün kalp sisteminin normal gelişimi için folatın yeterli alımı önemlidir. Çalışma sonuçları gebelik öncesi folik asit takviyesinin koroner kalp hastalığı riskini azalttığını ve gebelikte düşük diyet folat alımının kalp hastalığı riskini arttırdığını göstermektedir.
Yapılan bir çalışmada gebeliğin ilk 3 ayı takviyenin kalp hastalığı riskini yaklaşık dörtte bir oranında azalttığı bulunmuştur. ( )

5. Megaloblastik anemi​

Folatın yetersiz miktarda bulunması sonucu olarak, DNA sentezinde eksiklik ile sonuçlanır. Megaloblastik anemi sadece folat eksikliğine değil aynı zamanda B12 vitaminin eksikliğinde de oluşur.

Folik asit takviyesi almak doğacak bebekte astım gelişme riskini arttırır mı?​

Astım, en yaygın kronik çocukluk hastalıklarından biridir.
Şu ana kadar bilinenler doğrultusunda, gebelerin folik asit takviyesi almalarıyla bebekte gelişme riski arasında bir somut bağlantı yoktur.
Gebeliğin ilk 3 aylık döneminde folik asit takviyesi almanın doğacak bebekte, bebek 6 yaşına gelene kadar astıma neden olup olmayacağını araştıran bir çalışmada, gebelikte folik asit takviyesi almanın bebekte astım gelişme riskine neden olabileceğine dair kanıt bulamamıştır. ( , )
Ancak gebelikte folik asit takviyesi almanın doğacak bebeğin hayatının ilk 6 yılında astıma yakalanma olasılığının daha yüksek olduğunu gösteren çalışmalar da vardır. ( )
Gebelikte folik asit takviyesi kullanımıyla çocukluk çağında astım gelişme riskini araştıran 10 büyük prospektif kohort çalışmasın bir derlemesine göre; çalışmaların çoğu, gebelikte folik asit kullanımıyla çocukluk çağında astım gelişme riski arasında bir ilişki bildirmemiştir. Ayrıca gebelikte folik asit kullanımının çocukluk çağında astım gelişme riskini arttırdığını destekleyen çalışmalarda görülen astım genellikle erken çocukluk döneminde görülmektedir, kısa sürelidir ve anne folik asit takviyesini gebeliğin geç döneminde almaktadır. ( )

---

Kaynaklar

1. Dayı, T., Pekcan, G. (2019). Gebelerde folik asit desteği ve güncel yaklaşımlar. Food and Health, 5(2): 128-138.
2. Martinussen MP, Risnes KR, Jacobsen GW, Bracken MB. (2012). Folic acid supplementation in early pregnancy and asthma in children aged 6 years. Am J Obstet Gynecol 206: 1-7.
3. Frye, E.R. (2015) Metabolic and mitochondrial disorders associated with epilepsy in children with autism spectrum disorder. Epilepsy & Behavior, 47: 147- 157.
4. Botto LD, Mulinare J, Erickson JD. (2000). Occurrence of congenital heart defects in relation to maternal multivitamin use. Am J Epidemiol. 151(9): 878-84