eskiden kullanılan saatler ve ozellikleri
Guneş saati, zamanı Guneş’in konumuna gore olcmeye yarayan alettir Genel olarak rastlanan yatay guneş saati tasarımlarında dikey olarak yerleştirilmiş bir cubuğun golgesi, yatay yerleştirilmiş bir yuzeyde gunun saatlerini gosteren kadrana duşer Guneş gokyuzunde ilerledikce cubuğun ucunun saat uzerinde bıraktığı golge, farklı saat cizgilerine denk gelecek şekilde hareket eder Bu tasarımlarda cubuğun Dunya’nın donme eksenine hizalanması gerekir Dolayısıyla bu tur guneş saatinin doğru zamanı gostermesi icin cubuğun manyetik kuzeyi değil, coğrafi kuzeyi gosteriyor olması gereklidir Ayrıca cubuğun yatay duzlemle yapacağı acı, saatin bulunduğu coğrafi enleme eşit olmalıdır Yine de bu iki ozelliğe sahip olmayıp farklı ilkeler cercevesinde calışan guneş saatleri de tasarlanabilirBu saatler bir dairenin ortasına cubuk konularak ve pusula yardımı ile (her yerde kuzey’i gostermesi lazım) her saat golgenin duştuğu yere işaret konularak yapılabilir Ama bulutlu gunler, gece gibi etkenler bu saat turunu kullanışsız kılacaktır
Kum saatleri icinde kum olan, altı ustu geniş, beli ince, eşit miktarda bir sıvının ya da cok ince taneli bir katının bir delikten gecerken daima aynı zamana ihtiyac gostereceği ilkesine dayanarak calışan zaman olcme aracıdır
Akış hızının sabit olmayıp, işlemin toplam suresinin sabit oluşu bu saatlerin dezavantajıdır Saatlerde kumun yanında, zaman zaman pudra haline getirilmiş yumurta kabuğu, cıva ya da ince toz siyah mermer de kullanılmıştır Kum saati, Avrupa’da ilk kez 8 yuzyılda bir papazın buluşuyla kullanılmaya başlanmıştır Camcılık becerisi geliştikce, kumun doldurulduğu ağız da eritilerek kapatılmış ve nemlenerek akışın zorlaşmaması sağlanmıştır
16 yuzyıldan gunumuze bu saatler surekli zamanı olcmek icin değil, belirli bir surenin başlangıcını ve bitişini gostermek icin kullanılmıştır; kiliselerdedua suresi, gemilerde tayfaların nobet suresi ya da gemilerin hızlarının belirlenmesi amacıyla da kullanılmıştırVe gunumuzde oyun vs benzeri yerlerde de kullanılmaktadır
Soğuk iklimlerde su saatine gore daha yaygın kullanımı olduğu halde, kum saati gun boyunca zaman olcumu icin cok uygun bir gerec değildi Bunun icin, ya cok buyuk yapılması ya da başında her an birinin beklemesi gerekiyordu Bazı kum saatlerinde bulunan kadrandaki gosterge, saatin her başaşağı edilişinde bir saat ileri alınıyordu Yine de, kum saati uzun bir donem boyunca kucuk zaman aralıklarının olculmesinde başarıyla kullanılmıştır
Su saati , suyun duzenli bicimde su miktarının olculduğu bir kabın icine veya kaptan dışarıya akmasına dayanan bir saat turudur
Su saatleri guneş saatleri ile birlikte en eski zaman olcum yontemlerinden biridir Ne zaman icat edildiği bilinmemektedir Antik Mısır ve Babil’de MO 16 yuzyılda kullanıldıkları bilinmektedir Hindistan ve Cin gibi dunyanın bazı diğer bolgelerinde de su saati kullanımının antik doneme dayandığı bilinmekte olup bu bolgelerde ilk ortaya cıkış tarihi bilinmemektedir Bazı yazarlar Cin’de MO 4000 civarında ortaya cıktığını one surmektedir
Mekanik saatler icin bulunan mekanizma, ağırlığın asılı olduğu ipi ya da zinciri kısa aralıklarla tutan ve bırakan bir vargel duzenidir ve tum modern saatlerin de ortak ozelliğidir Boylece, kısa aralıklarla duran ve inen bir ağırlık, saat mekanizmasını gunun uzunluğuna ya da kısalığına bağlı olmaktan kurtarıyordu
Bu mekanizmanın en eski turu “kamalı olarak biliniyor Ucuna ağırlık bağlı iki yanından atlamalı olarak tırnaklarla donatılmış bir metal cubuk ve yatay olarak gidip gelen bir milden oluşan mekanizmada, her gidişte bir tırnak salıveren bir duzen oluşturulmuş ve milin ivmesi de dış ucuna takılmış bir ağırlıkla kontrol edilmiş Ağırlık uzağa cekilince salınım hızlanıyor, yaklaştırılınca da yavaşlıyor Boylece, başlangıcta dakikaların ve daha sonra da saniyelerin belirlenmesi mumkun olmuştur
Guneş saati, zamanı Guneş’in konumuna gore olcmeye yarayan alettir Genel olarak rastlanan yatay guneş saati tasarımlarında dikey olarak yerleştirilmiş bir cubuğun golgesi, yatay yerleştirilmiş bir yuzeyde gunun saatlerini gosteren kadrana duşer Guneş gokyuzunde ilerledikce cubuğun ucunun saat uzerinde bıraktığı golge, farklı saat cizgilerine denk gelecek şekilde hareket eder Bu tasarımlarda cubuğun Dunya’nın donme eksenine hizalanması gerekir Dolayısıyla bu tur guneş saatinin doğru zamanı gostermesi icin cubuğun manyetik kuzeyi değil, coğrafi kuzeyi gosteriyor olması gereklidir Ayrıca cubuğun yatay duzlemle yapacağı acı, saatin bulunduğu coğrafi enleme eşit olmalıdır Yine de bu iki ozelliğe sahip olmayıp farklı ilkeler cercevesinde calışan guneş saatleri de tasarlanabilirBu saatler bir dairenin ortasına cubuk konularak ve pusula yardımı ile (her yerde kuzey’i gostermesi lazım) her saat golgenin duştuğu yere işaret konularak yapılabilir Ama bulutlu gunler, gece gibi etkenler bu saat turunu kullanışsız kılacaktır
Kum saatleri icinde kum olan, altı ustu geniş, beli ince, eşit miktarda bir sıvının ya da cok ince taneli bir katının bir delikten gecerken daima aynı zamana ihtiyac gostereceği ilkesine dayanarak calışan zaman olcme aracıdır
Akış hızının sabit olmayıp, işlemin toplam suresinin sabit oluşu bu saatlerin dezavantajıdır Saatlerde kumun yanında, zaman zaman pudra haline getirilmiş yumurta kabuğu, cıva ya da ince toz siyah mermer de kullanılmıştır Kum saati, Avrupa’da ilk kez 8 yuzyılda bir papazın buluşuyla kullanılmaya başlanmıştır Camcılık becerisi geliştikce, kumun doldurulduğu ağız da eritilerek kapatılmış ve nemlenerek akışın zorlaşmaması sağlanmıştır
16 yuzyıldan gunumuze bu saatler surekli zamanı olcmek icin değil, belirli bir surenin başlangıcını ve bitişini gostermek icin kullanılmıştır; kiliselerdedua suresi, gemilerde tayfaların nobet suresi ya da gemilerin hızlarının belirlenmesi amacıyla da kullanılmıştırVe gunumuzde oyun vs benzeri yerlerde de kullanılmaktadır
Soğuk iklimlerde su saatine gore daha yaygın kullanımı olduğu halde, kum saati gun boyunca zaman olcumu icin cok uygun bir gerec değildi Bunun icin, ya cok buyuk yapılması ya da başında her an birinin beklemesi gerekiyordu Bazı kum saatlerinde bulunan kadrandaki gosterge, saatin her başaşağı edilişinde bir saat ileri alınıyordu Yine de, kum saati uzun bir donem boyunca kucuk zaman aralıklarının olculmesinde başarıyla kullanılmıştır
Su saati , suyun duzenli bicimde su miktarının olculduğu bir kabın icine veya kaptan dışarıya akmasına dayanan bir saat turudur
Su saatleri guneş saatleri ile birlikte en eski zaman olcum yontemlerinden biridir Ne zaman icat edildiği bilinmemektedir Antik Mısır ve Babil’de MO 16 yuzyılda kullanıldıkları bilinmektedir Hindistan ve Cin gibi dunyanın bazı diğer bolgelerinde de su saati kullanımının antik doneme dayandığı bilinmekte olup bu bolgelerde ilk ortaya cıkış tarihi bilinmemektedir Bazı yazarlar Cin’de MO 4000 civarında ortaya cıktığını one surmektedir
Mekanik saatler icin bulunan mekanizma, ağırlığın asılı olduğu ipi ya da zinciri kısa aralıklarla tutan ve bırakan bir vargel duzenidir ve tum modern saatlerin de ortak ozelliğidir Boylece, kısa aralıklarla duran ve inen bir ağırlık, saat mekanizmasını gunun uzunluğuna ya da kısalığına bağlı olmaktan kurtarıyordu
Bu mekanizmanın en eski turu “kamalı olarak biliniyor Ucuna ağırlık bağlı iki yanından atlamalı olarak tırnaklarla donatılmış bir metal cubuk ve yatay olarak gidip gelen bir milden oluşan mekanizmada, her gidişte bir tırnak salıveren bir duzen oluşturulmuş ve milin ivmesi de dış ucuna takılmış bir ağırlıkla kontrol edilmiş Ağırlık uzağa cekilince salınım hızlanıyor, yaklaştırılınca da yavaşlıyor Boylece, başlangıcta dakikaların ve daha sonra da saniyelerin belirlenmesi mumkun olmuştur