Gecmişten Gunumuze Aydınlatma Teknolojileri
Gecmişten Gunumuze Aydınlatma seruveni
Ay ışıgı ve gun ışığından başka aydınlık bilmeyen insanoğlu ateşin bulunuşuyla yeni bir ışık kaynağına kavuştu Sacayakların uzerine konan korlar ilkel insanlar icin ışık kaynağı olurken zamanla elde taşınan meşaleler geliştirilmiştir Klasik cağlarda icyağından yapılan mumlar uretilebilmiştir 1784'te Argant cift hava akımlı lambayı buldu
Lebon'un bulduğu havagazıyla calışan lambalar 1805'te İngiltere'de sanayi kuruluşlarında kullanılmaya başlanmıştır
Osmanlı doneminde havagazı lambaları başlarda İstanbul'da ve yanlız saraylarda kullanılmaya başlanmıştır 1853'te sırf bu amacla bir gazhane kurulmuştur
Modernleşmeyle beraber Edison ve Swan'ın 1879'da akkor lambayı bulmasıyla aydınlatma kavramında bir devrim yaşanmıştır
Kapalı mekanlarda elektrikle aydınlatma kriterlerinden once tasarruf acısından gun ışığından mumkun olduğu kadar fazla yararlanmak gerekir Mimari yapı itibarıyla buyuk ama ısı izolastonunu engellemeyecek pencereler bulunması doğru bir aydınlatma icin baş koşuldur Bu aşamadan sonra yapay aydınlatma kriterlerinin uygun şekilde sağlanması gerekir
Bilindiği gibi yapay ışık doğru ayarlanmadığında yorucu etki yapmaktadır Bunun icin insan bunyesinin alışık olduğu gun ışığı taklit edilmelidir Bu aşamadı bazı onemli kriterlere dikkat etmek gerekmektedir
* Işık Doğrudan goze gelmemeli yukarıdan aydınlatmalıdır
* Dekoratif amaclı olan ve gozle doğrudan temas eden armaturler ışık yarısaydam kaplamalarla dengelenmelidir
* Birden cok ışık kaynağı kullanılıyorsa lambalar ışık gecişlerini dengelenecek uzaklıkta yerleştirilmelidir
* Daha estetik amaclarla kullanılan bolgesel aydınlatıcılarda ışık farlı renklerde secilecek olursa bunların keskinliği azaltılarak gozu yorması engellenmelidir
* Oda duvarları acık renkli yapılarak gun ışığından yararlanma miktarı artırılabilir
* Tv izlerken duşuk şiddetli ampuller kullanılmalıdır
* Enerji tasarrufu yapan ampuller kullanılmalıdır
Gerek kapalı mekanlar, gerekse sokak aydınlatmasında ışığın verimli kullanlılması gerekir Işık kaynağından gelen ışığın tumunun istenilen alanları aydınlatması sağlanmalıdır Işık taşması denilen ve istenmeyen alanların da aydınlatılması verimi duşurur
Ozellikle sokak aydınlatmasında ışık kayıpları fazla olmaktadır Bircok sokak lambası sokakları aydınlatmakla beraber havayı da aydınlatmaktadır Bu lambalar secilirken belediyeler ust bolgesi kapalı olan lambaları tercih etmelidir Bununla beraber panosu, onemli binalar, şelaler veya anıtların gece aydınlatması alttan yukarı değil, yukardan aşağı olacak şekilde ayarlanması gerekir
Sokak aydınlatmalarının sadece tasarruf amacı gudulerek uygun yerleştirilmesi gerektiği soylenemez son yıllarda kentlerin metropol haline donuşmesiyle sokak aydınlatması sonderece yaygınlaşmıştır Bu da cok tartışılan ve uzerinde mutabakata varılan ışık kirliliğinin onlenmesi gereken bir sorun olarak ortaya cıkmasına sebeb olmuştur Işık kirliliği kısaca acıklamak gerekirse gerek duyulan alanlar dışında atmosfere de bolca ışık salınmasıdır Buyuk şehirlerde geceleri gokyuzu de ışıtıldığı icin yıldızları gormek mumkun olamamaktadır Yıldızlar ancak şehrin dışına cıkıldığında gorulebilir hale gelmiştir Bunda sokak lambaları ve dekoratif amaclı aydınlatmalar buyuk rol oynamaktadır
Tum dunyada olduğu gibi ulkemizde de ışık kirliliği hakkında bilimsel calışmalar yapılmaktadır Fakat bu calışmaların devlet tarafından belirgin bir kabul gorduğunu soylemek zordur Bircok sokak ve resmi bina cevresinin aydınlatmasında bu gerceklere uyulmamaktadır ozellikle kucuk kentlerde bu turden kaygılar neredeyse yok sayılmaktadır
Gecmişten Gunumuze Aydınlatma seruveni
Ay ışıgı ve gun ışığından başka aydınlık bilmeyen insanoğlu ateşin bulunuşuyla yeni bir ışık kaynağına kavuştu Sacayakların uzerine konan korlar ilkel insanlar icin ışık kaynağı olurken zamanla elde taşınan meşaleler geliştirilmiştir Klasik cağlarda icyağından yapılan mumlar uretilebilmiştir 1784'te Argant cift hava akımlı lambayı buldu
Lebon'un bulduğu havagazıyla calışan lambalar 1805'te İngiltere'de sanayi kuruluşlarında kullanılmaya başlanmıştır
Osmanlı doneminde havagazı lambaları başlarda İstanbul'da ve yanlız saraylarda kullanılmaya başlanmıştır 1853'te sırf bu amacla bir gazhane kurulmuştur
Modernleşmeyle beraber Edison ve Swan'ın 1879'da akkor lambayı bulmasıyla aydınlatma kavramında bir devrim yaşanmıştır
Kapalı mekanlarda elektrikle aydınlatma kriterlerinden once tasarruf acısından gun ışığından mumkun olduğu kadar fazla yararlanmak gerekir Mimari yapı itibarıyla buyuk ama ısı izolastonunu engellemeyecek pencereler bulunması doğru bir aydınlatma icin baş koşuldur Bu aşamadan sonra yapay aydınlatma kriterlerinin uygun şekilde sağlanması gerekir
Bilindiği gibi yapay ışık doğru ayarlanmadığında yorucu etki yapmaktadır Bunun icin insan bunyesinin alışık olduğu gun ışığı taklit edilmelidir Bu aşamadı bazı onemli kriterlere dikkat etmek gerekmektedir
* Işık Doğrudan goze gelmemeli yukarıdan aydınlatmalıdır
* Dekoratif amaclı olan ve gozle doğrudan temas eden armaturler ışık yarısaydam kaplamalarla dengelenmelidir
* Birden cok ışık kaynağı kullanılıyorsa lambalar ışık gecişlerini dengelenecek uzaklıkta yerleştirilmelidir
* Daha estetik amaclarla kullanılan bolgesel aydınlatıcılarda ışık farlı renklerde secilecek olursa bunların keskinliği azaltılarak gozu yorması engellenmelidir
* Oda duvarları acık renkli yapılarak gun ışığından yararlanma miktarı artırılabilir
* Tv izlerken duşuk şiddetli ampuller kullanılmalıdır
* Enerji tasarrufu yapan ampuller kullanılmalıdır
Gerek kapalı mekanlar, gerekse sokak aydınlatmasında ışığın verimli kullanlılması gerekir Işık kaynağından gelen ışığın tumunun istenilen alanları aydınlatması sağlanmalıdır Işık taşması denilen ve istenmeyen alanların da aydınlatılması verimi duşurur
Ozellikle sokak aydınlatmasında ışık kayıpları fazla olmaktadır Bircok sokak lambası sokakları aydınlatmakla beraber havayı da aydınlatmaktadır Bu lambalar secilirken belediyeler ust bolgesi kapalı olan lambaları tercih etmelidir Bununla beraber panosu, onemli binalar, şelaler veya anıtların gece aydınlatması alttan yukarı değil, yukardan aşağı olacak şekilde ayarlanması gerekir
Sokak aydınlatmalarının sadece tasarruf amacı gudulerek uygun yerleştirilmesi gerektiği soylenemez son yıllarda kentlerin metropol haline donuşmesiyle sokak aydınlatması sonderece yaygınlaşmıştır Bu da cok tartışılan ve uzerinde mutabakata varılan ışık kirliliğinin onlenmesi gereken bir sorun olarak ortaya cıkmasına sebeb olmuştur Işık kirliliği kısaca acıklamak gerekirse gerek duyulan alanlar dışında atmosfere de bolca ışık salınmasıdır Buyuk şehirlerde geceleri gokyuzu de ışıtıldığı icin yıldızları gormek mumkun olamamaktadır Yıldızlar ancak şehrin dışına cıkıldığında gorulebilir hale gelmiştir Bunda sokak lambaları ve dekoratif amaclı aydınlatmalar buyuk rol oynamaktadır
Tum dunyada olduğu gibi ulkemizde de ışık kirliliği hakkında bilimsel calışmalar yapılmaktadır Fakat bu calışmaların devlet tarafından belirgin bir kabul gorduğunu soylemek zordur Bircok sokak ve resmi bina cevresinin aydınlatmasında bu gerceklere uyulmamaktadır ozellikle kucuk kentlerde bu turden kaygılar neredeyse yok sayılmaktadır