Buzdolabının icadı,
Buzdolabı Tarihçesi,
Geçmişten Günümüze Buzdolabı
Karl Linde birincil elektrikli buzdolabını suni olarak 1877 yılında yapmayı başardı Ama bu buzdolabı gerçekte yiyeceklerin bozulmaması için soğuk ortamın gerekliliğinin ispatı niteliğindeydi Çünkü bu haliyle kullanılabilir bir yapıdan epeyce uzaktı Linde ’ nin cihazı, gıda kabininin arkasına freon gazı yerine metil ether gibi son derece patlayıcı bir gaz pompalıyordu Emniyet endişesi nedeniyle pek kullanılamadı Sonraki yıllarda ise, freon gazı kullanılan birincil buzdolabını Balzer Von Platen ve Carl Munters birlikte tasardı
Mekanik soğutucu sistemlerin geliştirilmesinden önce eski uygarlıklarda, mesela Eski Yunanlılar ve Romalılarda beslenme maddeleri dağlardan taşınan buz veya karla soğutuluyordu Buz ve kar özel kilerlerde ya da yere çözülmüş ve odun ya da samanlar yalıtılmış çukurlarda uzun zaman erimeden korunabiliyordu Daha sonraları geliştirilen buz depoları 20 yüzyılın başlarına dek esas soğutma ortamı olarak kaldı
Hindistan ve Darı ’da ise buharlaştırarak soğutma tekniğinden yararlanılmıştır Sıvılar çabuk buharlaştırıldığında (kaynatma), buhar kısa sürede genleşir Buharla yükselen moleküllerin kinetik enerjisi de bir anda artar Bu ek enerjinin büyük bölümü, buharın yakın çevresindeki ortamdan soğurulur, bu da ortamın soğumasına yol açar Örneğin bir tepsiye su konur ve tepsi serin bir tropik akşamda gece boyu açıkta bırakılırsa , suyun şipşak buharlaşması sonucunda hava sıcaklığı donma noktasının altına düşmese bile tepside buz oluşur Buharlaşma koşulları denetlenerek, benzer yöntemle çok büyük buz blokları üretilebilir
Çağdaş soğutucularda da gazların çabucak genleştirilmesi ilkesinden yararlanılır Buharlaştırarak soğutma yöntemi yüzyıllardan beri bilinmekle birlikte, mekanik soğutma yönteminin temel ilkeleri oysa 19 yüzyılın ortalarında ortaya konabildi Bilinen ilk suni soğutma sistemi 1748 ’de William Cullen tarafından Glaskov Üniversitesi ’nde sergilendi Cullen etil eterin kısmî vakumda kaynatılmasından yararlanılıştı; fakat bu yöntemini herhangi bir pratik amaca karşın olarak kullanmadı 1805 ’te ABD ’li mucit Oliver Evans, değişken yerine buharla çalışan birincil soğutma makinesini tasarladı
Ticari amaçlı ilk soğutma işleminin, 1856 ’da buhar sıkıştırma makinesi yardımıyla ürettiği buzları satmaya başlayan ABD ’li işadamı Alexander C Twinning göre gerçekleştirildiği sanılmaktadır Birkaç yıl daha sonra, Avustralyalı James Harrison ilk buhar sıkıştırmalı soğutma makinelerini yaptı Fransız Ferdinand Carré 1959 ’da birazcık daha kompleks bir sistem geliştirdi Carré ’nin aygıtında buhar sıkıştırmalı makinelerde soğutucu gaz olarak kullanılan havanın yerine tez genleşen amonyak kullanılıyordu Carré ’nin soğutucuları kısa sürede tutuldu ve bu teknik ufak değişikliklerle günümüze dek geldi
1960 ’larda ise soğutucularda Peltier etkisinden yararlanılmaya başlandı
Kaynak: wikipedia *
Buzdolabı Tarihçesi,
Geçmişten Günümüze Buzdolabı
Karl Linde birincil elektrikli buzdolabını suni olarak 1877 yılında yapmayı başardı Ama bu buzdolabı gerçekte yiyeceklerin bozulmaması için soğuk ortamın gerekliliğinin ispatı niteliğindeydi Çünkü bu haliyle kullanılabilir bir yapıdan epeyce uzaktı Linde ’ nin cihazı, gıda kabininin arkasına freon gazı yerine metil ether gibi son derece patlayıcı bir gaz pompalıyordu Emniyet endişesi nedeniyle pek kullanılamadı Sonraki yıllarda ise, freon gazı kullanılan birincil buzdolabını Balzer Von Platen ve Carl Munters birlikte tasardı
Mekanik soğutucu sistemlerin geliştirilmesinden önce eski uygarlıklarda, mesela Eski Yunanlılar ve Romalılarda beslenme maddeleri dağlardan taşınan buz veya karla soğutuluyordu Buz ve kar özel kilerlerde ya da yere çözülmüş ve odun ya da samanlar yalıtılmış çukurlarda uzun zaman erimeden korunabiliyordu Daha sonraları geliştirilen buz depoları 20 yüzyılın başlarına dek esas soğutma ortamı olarak kaldı
Hindistan ve Darı ’da ise buharlaştırarak soğutma tekniğinden yararlanılmıştır Sıvılar çabuk buharlaştırıldığında (kaynatma), buhar kısa sürede genleşir Buharla yükselen moleküllerin kinetik enerjisi de bir anda artar Bu ek enerjinin büyük bölümü, buharın yakın çevresindeki ortamdan soğurulur, bu da ortamın soğumasına yol açar Örneğin bir tepsiye su konur ve tepsi serin bir tropik akşamda gece boyu açıkta bırakılırsa , suyun şipşak buharlaşması sonucunda hava sıcaklığı donma noktasının altına düşmese bile tepside buz oluşur Buharlaşma koşulları denetlenerek, benzer yöntemle çok büyük buz blokları üretilebilir
Çağdaş soğutucularda da gazların çabucak genleştirilmesi ilkesinden yararlanılır Buharlaştırarak soğutma yöntemi yüzyıllardan beri bilinmekle birlikte, mekanik soğutma yönteminin temel ilkeleri oysa 19 yüzyılın ortalarında ortaya konabildi Bilinen ilk suni soğutma sistemi 1748 ’de William Cullen tarafından Glaskov Üniversitesi ’nde sergilendi Cullen etil eterin kısmî vakumda kaynatılmasından yararlanılıştı; fakat bu yöntemini herhangi bir pratik amaca karşın olarak kullanmadı 1805 ’te ABD ’li mucit Oliver Evans, değişken yerine buharla çalışan birincil soğutma makinesini tasarladı
Ticari amaçlı ilk soğutma işleminin, 1856 ’da buhar sıkıştırma makinesi yardımıyla ürettiği buzları satmaya başlayan ABD ’li işadamı Alexander C Twinning göre gerçekleştirildiği sanılmaktadır Birkaç yıl daha sonra, Avustralyalı James Harrison ilk buhar sıkıştırmalı soğutma makinelerini yaptı Fransız Ferdinand Carré 1959 ’da birazcık daha kompleks bir sistem geliştirdi Carré ’nin aygıtında buhar sıkıştırmalı makinelerde soğutucu gaz olarak kullanılan havanın yerine tez genleşen amonyak kullanılıyordu Carré ’nin soğutucuları kısa sürede tutuldu ve bu teknik ufak değişikliklerle günümüze dek geldi
1960 ’larda ise soğutucularda Peltier etkisinden yararlanılmaya başlandı
Kaynak: wikipedia *