Son Konu

Geçmişten günümüze saatler ve takvimler nelerdir?

Forumdas

Editor
Katılım
6 Ara 2022
Mesajlar
7,544
Tepkime
15,298
Puanları
113
Konum
adana
Web
forumdas.com.tr
Credits
-11
Geri Bildirim : 0 / 0 / 0
Geçmişten Günümüze Kullanılan Takvim Çeşitleri,

Takvimlerin Gelişimi;


Takvim sosyal ticari dini ya da idari amaçla gün organize bir sistemdir. Takvim organizasyonu zamanı dilimlere bölerek gün hafta ay ve yıl gibi isimlendirerek yapılır. Takvimde süreler güneş ve ay döngüsü gibi bazı astronomik olayların çevrimi ile eşitlendiği gibi hasat zamanı suların yükselmesi ve çekilmesi gibi doğal olaylar üzerinden de belirlenebilir. Birçok uygarlık ve toplum kendi özel ihtiyaçlarına uygun modelli takvimler geliştirmiştir. Dünyada en çok miladi ve hicri takvimler kullanılır. Miladı takvim İsa'nın doğumunu başlangıç olarak alır. Ayrıca Güneş'e göre hazırlanmıştır. Hicri takvim ise Muhammed'in Mekke'den Medine'ye göçünü başlangıç olarak alır.

İlk Babil takvimleri kameri ayı yani birbirini izleyen iki dolunay arasındaki 295 günlük dönemi temel alan bir sistemdi. Bu döngüye göre 36524199 gün olarak gözlemlenen ortalama güneş yılından daha kısa 354 günlük bir ay yılı (kameri yıl) ortaya çıktı. Güneş yılına dayalı takvimi ilk geliştirenler eski çağ Mısırlılarıydı. Mısır'da yaşam Nil taşkınlarının etrafında dönüyordu. Gece göğünün en parlak yıldızı olan Sirius her yıl Nil'in taştığı zamanlarda gün doğumundan hemen önce parlamaktaydı. Mısırlılar takvimlerini bu olayla ilgili yapılandırdılar. Mayalar da zaman kaydı tutmakla ilgileniyorlardı ama takvimlerini yıllık bir periyotla ilişkilendirmemişlerdi. Onlar hem geçmişe hem de geleceğe yönelik bir takvim sistemi kurmuşlardı. Modern takvimlerin temeli ise 8. yüzyılda atıldı. Bu takvimler M.Ö. 46 yılında Jül Sezar tarafından kullanıma sokulan Jülyen takvimine dönüştü. Jülyen takvimi son şekline M.S. 8 civarında imparator Augustus döneminde kavuştu.

Genel Kullanım

Çin (12 Hayvanlı) · ISO · Astronomik · Hicri · Rumi · Celali · Jülyen · Gregoryen

Takvim Türleri: Ay-güneş · Güneş · Ay

Özel Kullanım

Ermeni · Bahá'í · Bengali · Berber · Budist · Koptik · Etiyopya · Cermenik · Yahudi · Hindu · Hint · İran · İrlanda · Japon · Javan · Juche · Kore · Malayalam · Maya · Minguo · Nanakshahi · Nepal · Nepal Sambat · Tamil · Tayland (Ay – Güneş) · Tibet · Vietnam· Yoruba · Zoroastrian

Takvim Türleri: Özgün Jülyen · Runic

JÜLYEN TAKVİMİ


Jülyen takvimi Julius Caesar tarafından M.Ö. 46 yılında kabul edilen ve batı dünyasında 16. yüzyıla kadar kullanılan takvimdir. Artık yıl hesaplamasındaki ufak bir fark sonucu yaklaşık her 128 yılda bir günlük bir kayma oluşturduğu için yerini Gregoryen takvimi almıştır.


Jülyen Takviminin Hikayesi


Olay Sezar döneminde geçiyor. Julius Sezar takvimdeki karışıklıkları çözmesi için Mısırlı astronomi bilgini Sosigenes'e emir veriyor. o zamanlarda 1 yılın 365 gün 6 saat sürdüğü biliniyor. Sosigenes de çözüyor : Her yıl 365 gün çekecek. Her yıldan 6 saat artacak artan saatler 4 yılda bir takvime eklenecek o yıl 365 + 24 saat = 366 gün olacak. 366 gün 12 eşit parçaya bölünmediği için 6 ay 30 gün diğer 6 ay 31 gün çekecek. Peki 365 gün çeken yıllarda aylara göre dağılım nasıl olacak ? yüce Sezar emir veriyor : 365 gün çeken yıllarda en son aydan 1 gün düşülsün. o zamanlar yılbaşı mart ayında yani şubat yılın son ayı. (september=7 october=8 november=9 december=10 da buradan geliyor) böylece şubat ayı 4 yılda bir 30 gün diğer yıllarda 29 gün olmuş. Yüce Sezar bununla da yetinmeyip aylardan birine kendi ismini vermiş : julius yani july(temmuz). Sonradan imparator olan Augustus Sezar'dan aşağı kalmamış ve sonraki aya kendi ismini vermiş : augustus yani august(ağustos). ancak Julius Sezar'in ayı 31 günken Augustus'un ayı 30 gün olur mu ? o da emir vermiş : yılın son ayından 1 gün daha alın benim ayımı da 31 gün yapın. zavallı şubat'tan 1 gün daha alınmış ve ağustos'a eklenmiş. o gün bu gündür şubat ayı 4 yılda bir 29 gün diğer yıllarda 28 gün Sezar'in ayı temmuz ve augustus'un ayı ağustos da peş peşe 31 gün çeker oluvermiş.

GREGORYEN TAKVİMİ

Gregoryen takvimi 1926 yılından itibaren Türkiye'de de kullanılmaya başlanan ve Batı dünyasında en yaygın kullanılan takvimdir. Artık yıl hesaplamasındaki ufak bir fark dışında Jülyen takvimi ile aynıdır. Miladi takvim olarak da bilinir. Dünya'nın Güneş etrafında dönüşünü 1 yıl olarak kabul eder.


MİLADİ TAKVİM

Türkiye'de 1926 yılında kullanıma giren Gregoryen takvimine Miladi takvim denir. Hz. İsa'nın doğumunu (Milad) başlangıç olarak aldığı için bu adla anılır.

Osmanlı İmparatorluğu döneminde önce Hicri takvim sonra da 1 Mart'ı yılbaşı kabul eden mali takvim kullanılmıştı. Cumhuriyet'in ilanından sonra mali 26 Kânunıevvel 1341'de (26 Aralık 1925) kabul edilen "Takvimde Tarih Mebdeinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun" ve "Günün Yirmidört Saate Taksimi Hakkında Kanun" adlı iki ayrı yasayla 1 Ocak 1926'dan başlayarak Gregoryen takvim benimsendi. Yılbaşını 1 Ocak olarak alan bu takvimin yanı sıra günü 12 saat gündüz ve 12 saat gece dilimlerine ayıran saat sistemi yerine 24 saatlik gün kabul edildi.


RUMİ TAKVİM
Tarih boyunca insanlar toplumsal ve ekonomik işlerin düzenlenmesi için sanal zaman birimlerini saat gün hafta ay mevsim yıl başlangıç ve bitiş tarihlerini belirlediler takvim şeklinde bunları tespit edip uyguladılar.

Zamanın belirlenmesinde güneş dünya ve ay hareketleri esas alındı.

Tanzimata kadar Hicri takvim kullanılırken Tanzimatta yılbaşı Mart ayına alınarak Rumi takvime geçildi. Takvimler arasında zaman farkı vardı. Hicri ile Miladi takvim arasında 11 Rumi ile Miladi arasında 13 gün fark vardı. Cumhuriyette Miladi takvime 26 Aralık 1925'de geçildi. 1 Martta başlayan Mali takvim uygulaması ise 1983'e kadar devam etti.

2006 miladi yılında Hicri yıl 1427 Rumi yıl 1422'yi göstermektedir. Takvimlerdeki eksik yılları ilk düzelten Sezar'dır. Sezar peş peşe gelen 4 yılın ilk üçünü 365 sonuncu yılı 366 yaptı. İÖ 45 yılını 85 gün artırdı bu takvim Jülyen takvimi olarak 1600 yıl kullanıldı. 13. Gregorius 1582'de 4 Ekimden 15 Ekime atlatarak yılı 10 gün kısalttı artıkyılları kaldırdı peş peşe gelen 4 yüzyılın üçünün normal ve 400 tam bölünen yüzyıl başlarının artıkyıl olacağını kararlaştırdı. Bu Gregoryen takvimine göre 1700 1800 1900 normal 2000 artıkyıl oldu. 1 Ocak yılbaşı olarak tespit edildi. Evrensel uluslararası ortak takvim Gregoryen takvimidir İslam dünyasının bir bölümünde Hicri takvim kullanılmaktadır.

Rumi takvim mali takvimdir. Bu Jülyen takvimine göredir. Tanzimatta resmi olarak Rumi takvime geçildi. Yılbaşı Mart idi. 1870'e kadar Hicri takvimin de kullanılması ikiliğe yol açmıştı.


HİCRİ TAKVİM


Hicri Takvim Hz. Muhammed (sav)'in Mekke'den Medine'ye hicretini başlangıç kabul eden ve ayın dünya çevresinde dolanımını esas alan bir takvim sistemidir. Hicri Takvim; Hicri Şemsi ve Hicri Kameri Takvim olmak üzere ikiye ayrılır:

Hz. Peygamber Safer ayının 27.günü Hz. Ebubekir ile birlikte Medine'ye hicret etmek üzere Mekke'den ayrılmış 4 gece Sevr Mağarası'nda kalmış. 1 Rebiülevvel Pazartesi günü Sevr Mağarasından Medine'ye doğru yola çıkmışlardır. 8 Rebiülevvel / 20 Eylül 622 Pazartesi günü Kuba köyüne gelmiş. Burada Kuba Mescidi'ni inşa etmiş ve 12 Rebiülevvel Cuma günü Medine'ye doğru hareket etmişlerdir.


Hicri Şemsi Takvim


Hicrî Şemsi Takvime Türkiye'de Rumî takvim de denir. Hz. Peygamberin Kuba'ya geliş günü olan miladi 20 Eylül 622 tarihini Hicri sene başlangıcı olarak kabul eden Arapça'da güneş anlamına gelen Şems kelimesinden de anlaşılacağı üzere dünyanın güneş etrafındaki dolanımını esas alan bir takvimdir.

Rumi takvim Osmanlı devletinde miladî tarihiyle 13 Mart 1840 tarihinde kabul edilmiş ve o gün karşılığı olarak Rumî takvimde 1 Mart 1256 günü olarak saptanmıştır. Rumî takvim miladî takvim gibi bir güneş yılını esas aldığı için Rumî takvim Hicrî (Kameri=ay) takviminden farklı olarak miladi yılın sabit olarak 13 gün geride takip etmiştir. Rumî yılbaşı olarak 1 Mart günü kabul edilmiştir.

8 Şubat 1332 R. tarihinde alınan bir kararla Julyen Takvim esaslı Rumî takvim yürürlükten kaldırılarak yerine Gregoryen tavimi esaslı Rumî takvimi düzenine geçilmiştir. Gregoryen takviminde yılbaşı 1 Mart yerine 1 Kanunisanî (Ocak) olup gün sayısı da 13 gün ileridedir. Alınan karar uyarınca 15 Şubat 1332 tarihinden sonra 1 Mart 1333 günü ilan edilerek aradaki 13 günlük fark ortadan kaldırılmış oldu. 1333 yılı teknik olarak sadece 10 ay sürdü ve 31 Kanunievvel (Aralık) 1333 tarihinde sona erdi. Bu günü takip eden 1 Kanunisani (Ocak) günü 1334 yılının ilk günüydü.

Bunun için hesaplamalarda 1334 Rumî yılından önceki tarihlerde Miladî yıla çevirim yapmak için gün sayısına 13 gün ilave edilmeli ve ilave edilen gün sayısı ile birlikte Ocak ya da Şubat aylarına tekabül ettiyse yıl sayısında 585 diğer aylar içinse 584 yıl eklenecektir. 1334 Rumî yılı ve daha sonraki tarihler için sadece 584 sene ilave etmek yeterlidir. Gün sayısında değişiklik yapmaya gerek yoktur.

İran İslam Devleti'nde hala bir Hicri Şemsi takvimi kullanılmaktadır. Ülkenin gündemleri bu takvime göre düzenlenir ve resmî evraklarda bu takvim kullanılır.



Buna göre 1 Ocak 2006 Miladî tarihi İran'ın Hicrî Şemsî Takvimine göre 11 Daî 1384 gününe tekabül eder.


Hicri Kameri Takvim

Hz. Ömer zamanında Hicretin 17. yılında alınan bir kararla Hicretin olduğu sene Hicri Takvimin 1. yılı ve o yılın Muharrem ayı da Hicri Kameri takvimin yılbaşısı kabul edilmek suretiyle o yıl 1 Muharrem'in rastladığı 16 Temmuz 622 tarihi de Hicri Kameri Takvimin başlangıcı olarak kabul edilmiştir. Uygulamada Hicri Takvim olarak bu bilinmektedir.

Hicri Takvimde Aylar
Muharrem
Safer
Rebiülevvel
Rebiülahir
Cemaziyelevvel
Cemaziyelahir
Recep
Şaban
Ramazan
Şevval
Zilkade
Zilhicce

Gün adları: Pazardan başlayarak ahad isneyn sülasa irbia hamis cuma sebt. boyle takvimmi olur.

Artık Yıl

Hicri takvimlerde de miladi takvim gibi artık yıllar mevcuttur. 30 yılda yaklaşık 11 günlük bir gerileme yapmaktadır. Bu gerilemeyi düzeltmek için 30 yıllık dönemde 2 5 7 10 13 15 18 21 24 26 ve 29 yılları 355 gün diğer yıllar ise 354 gün çekmektedir.

Türkiye'de yılbaşı ayının Ocak oluşu 1925 1 Ocak'ın yılbaşı tatili olması da 1935 tarihindedir.


Kameri Sene

Ayın dünya etrafında 12 defa dönüşü yaklaşık 354.367 gündür (354 gün 8 saat 48 dakika 34.68 saniyedir). Dünyanın güneş etrafında dönüşü ise 365.2422 gündür.

Hicri yıl miladi yıldan ( 365.2422 - 354.367 strichauge 10.8752 gün daha kısa olduğundan aylar da bazen 29. bazen de 30 gün çekmektedir.


M (Miladi takvime göre yıl) H (Hicri takvime göre yıl)
 

Forumdas

Editor
Katılım
6 Ara 2022
Mesajlar
7,544
Tepkime
15,298
Puanları
113
Konum
adana
Web
forumdas.com.tr
Credits
-11
Geri Bildirim : 0 / 0 / 0
Tarih boyunca kullanılan saatler
Saatin tarihçesi

GÜNEŞ SAATİ


Özel olarak hazırlanmış bir milin gölgesinin, Güneşin görünen hareketine uygun olarak yine özel olarak hazırlanmış mermer, taş veya madeni bir zemin (kadran) üzerindeki hareketine göre zamanın ölçülmesine yarayan araçlardır.

SU SAATİ

Tek çanaktan oluşan su saatlerinde, içi su dolu ve altında bir delik olan çanağın içinden dışarı su boşaldıkça içindeki işaretler zamanın geçişini gösterirdi. Birkaç çanaktan oluşan türlerde ise, su bir çanaktan diğerine doluyordu.
Güneş saatleri belirli bir zamanı gösterirken, su saatleri ne kadar zaman geçtiğini de gösteriyordu. Bu yüzden su saatinin icadı zaman ölçümünün gerçek başlangıcı sayılabilir.

KUM SAATİ

Yumurta biçiminde bir cam kaptan diğer bölüme akan kum,iyice kırılıp pudra haline getirilmiş yumurta kabuğu, cına ya da mermer tozu akması ilkesine dayanan saatlerdir. daha çok kısa zaman dilimlerinin ölçülmesinde kullanılırlardı.

ATEŞ SAATİ
Petrol lambasının alevi ile çalışan saat mekanizmasında, tüketilen yağın bölmeli bir saydam kapta izlenmesi ya da kısalan mumun gölgesinin, arkadaki bir cetvel üzerindeki boyuna göre saatler belirleniyordu.

MEKANİK SAATLER
Mekanik saatler için bulunan mekanizma, ağırlığın asılı olduğu ipi ya da zinciri kısa aralıklarla tutan ve bırakan bir vargel düzenidir ve tüm modern saatlerin de ortak özelliğidir

KUVARS SAATİ
Enerjisini bir yıl ya da daha uzun ömürlü pilden sağlayan saat türüdür
ATOM SAATİ
Hidrojen veya sezyum atomunun potansiyel birer sarkaç olarak kullanıldığı saatlerdir.

Bilim adamları, atomların çok uzun zaman durağan kalabilen rezonanslara sahip olduklarını anladıklarında, hidrojen veya sezyum atomunun daha hassas saatler için potansiyel birer sarkaç olabileceğini buldular. 1930 ve 40’larda radar ve yüksek frekanslı radyo iletişimleri, atomlarla etkileşime girecek elektromanyetik mikrodalgaların üretilebilmesini olanaklı kılmıştır. 1949’da ABD’de NIST laboratuvarlarında amonyağa dayanan ilk atom saati yapılmıştır. 1957’de ise yine NIST, ilk sezyum atom saatini gerçekleştirmiş ve 1967’de atomun doğal frekansı, yeni uluslaraarası zaman birimi olarak tanınmıştır. Buna göre, 1965 yılına kadar bir yılın 31 556 925.974 7’de biri olarak kabul edilen saniye sezyum atomunun rezonans frekansının 9 192 631 770 salınımına eşittir. Bu, sezyum atomunun ileri geri titreşim yapması için geçen süreye karşılık gelir.

Şu anda 1/10 trilyonluk hatayla zamanı ölçebilen atom saatleri de geliştiriliyor. NIST labaratuvarlarında yapılmakta olan yeni sezyum atom saati 300 milyon yıl 14. ondalık haneye, ABD’de Ulusal Standartlar Enstitüsü’nde üzerinde çalışılan cıva iyonu saati ise 30 milyar yıl boyunca 16. ondalık haneye kadar şaşmadan çalışabilecek.

Atom saatinin keşfiyle sağlanan uzun süreli hassaslığın yanında çeşitli olaylar ve süreçler birbiriyle mükemmel bir şekilde senkronize edilebiliyor ve yer tayinleri kesin bir doğrulukla
 
Üst Alt