Genel İlk Yardım Bilgileri

Genel İlk Yardım Bilgileri Nelerdir
Genel İlk Yardım Nasıl Yapılır
İlk Yardım Nasıl Olur

Herhangi bir kaza veya hayatı tehlikeye duşuren bir durum karşısında sağlık personelinin yardımı sağlanıncaya kadar hayatın kurtarılması ya da durumun daha kotuye gitmesini onlemek amacıyla ilacsız olarak yapılan uygulamalara ilkyardım denir
İlkyardımcı kişiler aldıkları eğitimlerle sağlık mesleğine mensup kişilerin yetki ve sorumluluklarını kazanmadıklarını bilmelidirler İlkyardım eğitimi kişilere sağlık personelinin yetkisinde bulunan bazı uygulamaları yapabilme yetkisi vermeyecektir

İlkyardımcı uygulamalarda kesin karar verme yetkisinin sağlık personelinde olduğunu bilmelidir Onun yardımcısı durumunda hareket etmeli ve tartışmamalıdır Hasta en yakındaki sağlık kuruluşuna goturulmeli uzak hastanelere goturulmeye calışılmamalıdır

İlkyardım yapan kişinin ozellikleri: Sakin olmalıdır, telaşa kapılmamalıdır Hasta ile onu rahatlatacak tonda konuşmalıdır Hicbir zaman kendi can guvenliğini tehlikeye atmamalıdır Kendi can guvenliğini aldıktan sonra mudahale etmelidir Cevrede bulunanları organize etmeli (polis, itfaiye, ambulans cağırma konusunda) Hastaya mudahalede onem sırasını iyi bilmeli orneğin nefes almayan bir hastanın ayağında kanayan bir yara ile uğraşmamalıdır

İlkyardım ilkeleri ve oncelikler: Oncelikli amac yaralı kişinin hayatının korunması ve mevcut sağlık durumunun daha kotuleşmesini onlemektir Kanaması olan bir hastanın kan kaybı devam ettikce mevcut durumu da kotuleşecektir Kanama durdurulursa mevcut durum korunmuş olur ve sıra iyileşmeyi kolaylaştırıcı onlemlere gelir Orneğin yara su ve sabunla yıkanır ise enfeksiyon oluşma riski azalır ve iyileşme hızlanmış olur

Hastanın boynunu sıkan kravat duğme vs gibi şeyler gevşetilir Solunum kontrol edilir Durmuş ise yapay solunum yapılır Hastanın kalbi kontrol edilir Eğer kalp atımı yok ise gecikmeden kalp masajı uygulanır Kanama kontrolu yapılır kanama varsa daha sonra anlatılacak olan tekniklerle durdurulur

Cevredekilerin hastanın başına toplanıp onu huzursuz edecek bicimde konuşmaları engellenir Kazazede kendine gelse, kendini iyi hissetse bile durumundan emin olunmadan ayağa kalkmasına izin verilmemelidir Bilici kapalı hastalara ağızdan hicbir yiyecek yada icecek verilmez Hastanın uzerine bir battaniye ortulerek ısıtılması gereklidir Kaza ortam koşullarına bağlı ise hemen ortamdan uzaklaştırılmalıdır (orneğin gaz zehirlenmesi) ancak boyle bir neden yoksa hastanın yerinden kıpırdatılmaması esastır Kırık varsa kırık bolgesi hareketsiz bırakılır Şok var ise şokla savaşılır Bilinci acık ise sakinleştirilir Hastanın ağzında toz toprak kırık diş vs olabileceği akla getirilmeli ve temizlenmelidir Hastaya turnike uygulanmış ise bu bildirilmelidir İlkyardımcının kaza yerinde kalmasını gerektirecek bir neden yoksa hastaneye kadar yaralı ile birlikte gitmelidir

İlkyardımın A B C si: (A) Hava yolunun acılması, (B) Solunumun duzenlenmesi, (C) Dolaşımın sağlanması Hastaya saplanmış herhangi bir şey varsa bunlar cıkartılmaz Cıkartılmaya calışılırsa hasta olebilir Ameliyatla hastanede cıkartılır Mumkunse kesilir veya sokulur Elbiselerin cıkartılmasında hırpalayıcı hareketlerden kacınılmalıdır Once sağlam kol ve bacak cıkartılır Hırpalanma olacaksa kesilip cıkartılmalıdır Yanık olan bolgelerde elbiseler kesinlikle sıyrılmamalı kesilip cıkartılmalıdır Hastanın veya ilkyardımcının hayatını tehdit eden bir durum yoksa hastanın durumu kontrol altında değilse hareket ettirilmemelidir taşımaya en elverişi arac sedyedir

Bilinc Kaybı ve Koma: Bilinc kapalı kişilerde 5 duyu ile algılama ortadan kalkar İleri derecede komada ise ağrılı uyaranlara cevap veremez, bilinci kapalı kişiler

1 Yardım isteyemez
2 Dikkatli değerlendirilemez ise olu sanılabilirler
3 Nedene yonelin tahmin hayat kurtarabilir
4 Kolayca zarar gorebilirler
5 Solunum yolu tıkanmış olabilir
6 Hasta kusabilir kusmuk solunum yollarına kacabilir
7 Refleksler ortadan kalkmıştır

En ileri bilinc kaybına koma denir Ceşitli nedenlerle oluşabilir İlk olarak hava yolu acılır Soluk alıyor ise koma duruşuna getirilir Soluk almıyor ise yapay solunum başlanır Nabız kontrol edilir Kalp durmuş ise yapay solunumla birlikte kalp masajı ile birlikte yapay solum devam ettirilir Kalp ve solunum geri dondukten sonra koma duruşuna getirilerek hastaneye nakledilir

Kafa travmalarına bağlı komalar: Beyin sarsıntısı, zedelenme, kanama koma nedeni olabilir Kaza sonrası kulaktan veya burundan kan veya beyaz bir sıvı gelmesi kırık riskini ve ileri derecede beyin sarsıntısını gosterir Kafa travmasına uğrayan kişinin muayenesi normal olsa bile 24 saat sure ile yalnız kalmamalıdır Derin uykuya dalar ve uyanmazsa, fışkırır tarzda kusarsa en yakın hastaneye goturulmelidir Bu sure icinde ağrı kesici ve uyku ilacı verilmemelidir

Olum: Cevre ile anlamlı iletişim kurma yeteneği kaybolur Bilinc kaybı ve hava yolu tıkanıklığı bunu izler dil koku geriye kayarak soluk borusunun ağzını kapatır Daha sonra solunum durur Solunum ile sağlanan oksijenin kesilmesinin 12 dakika ardından kalpte durur Kalbin durmasına klinik olum denir Kalbin durması ile butun hucrelere oksijen gitmesi engellenir Oksijensizliğe en duyarlı hucreler beyin hucreleridir 46 dakika sonra beyinde geri donuşu olmayan doku olumu olur Beyin hucreleri oldukten sonra kalp calışacak olursa kişi bitkisel hayata girer Soğukta beyin olumu gecikebilir İlkyardımcı kişinin olup olmediğini değerlendirmelidir Nabız alınmıyorsa (boyundan, bilekten, kasıktan) kulak goğse dayanıp dinlendiğinde ses duyulmuyorsa Soluk almıyorsa, gozler mat bulanık ve kaymış durumda ise her iki gozbebeği de ileri derecede genişlemişse vucut gittikce soğuyorsa olmuş demektir

Gorulduğunden daha onemli olan durumlar: Bilinc kaybı; İc kanama olasılığı kuşkusu; Puskurur tarzda kusma kafaya darbe geldikten sonra veya darbe ile birlikte bilinc kaybı olması; Delici yaralar; Eklemlere yakın yaralanmalar; Kırık olasılığı; Goz yaralanmaları; Elektrik carpması; Etkeni bilinmeyen zehirlenmeler

Hava Yolu Tıkanıklığı: Oksijen olmazsa hucreler kacınılmaz olarak olurler Beyin hucreleri oksijene en duyarlı olanlardır Genellikle oksijensizliğe 3 dakika dayanabildiği kabul edilir Kalp hucreleri oksijensizliğe 20–30 dakika dayanabilirler Deri ve tırnaktaki hucreler oksijensizliğe en cok dayanan hucrelerdir Solunum dakikada 12–20 kez olur Ve beyin sapı tarafından kontrol edilir Solunum yolu tıkanırsa 2 dakika icinde bilinc kaybı olur 5–10 dakika icinde kalp durur Hava yolu tıkanıklığına dilin geri kacması, yabancı cisimler nefes borusunun şişlikleri ve odemi neden olur Dil tabanının geriye sarkmasına bağlı tıkanıklıklarda hava yolu birkac yontemle acılabilir Sırtustu yatırılır Baş geri bukulur boyun desteklenerek kaldırılır Boyun kırığı riski varsa yapılmamalıdır Bebekler dede uygulanabilir Baş bukulurken cene kaldırılması Buda boyun kırığı riski varsa yapılmamalıdır Uclu havayolu manevrası: Baş geri bukulurken cene one cekilir alt dudak aşağı itilir Ceneye baskı yontemi hasta sırtustu yancene one cekilir baş notral durumda kalır Boyun kırığı riskinde uygulanabilir

Koma duruşu: Hasta sol yana cevrilir, sol bacak ve kalca ice bukulur Baş kol uzerinde yarı yuzustu durumudur Boyun kırığı tehlikesi varsa kullanılmaz

Yabancı Cisim: Hasta birdenbire konuşamaz hale gelir Soluk alamadığını belirten işaretler yapar Hastanın oksurukle yabancı cismi cıkarabilmesi icin akciğerlere kısmen hava girmesi gereklidir Sırta darbe yontemi ile kurek kemiklerinin arasına el tabanı ile 4 kez sert darbe vurulur Goğusten desteklenmelidir

Elle bası: Karnın ust kısmına veya goğse bası yaparak adeta yapay oksuruk oluşturma durumudur Cocuk ve bebeklerde karna baskı uygulanmamalı sırta darbe ve goğse baskı uygulanmalıdır Parmakla sıvazlama Bu yontemler etkisiz kaldı ise cene ve dil başparmak ve parmaklarla yukarı cekilir Nefes borusunun ağzı gorulur Bu uygulama ile oksuruk refleksi uyarılır elin işaret parmağı ile boğaza yakın cisimler cıkartılır Başka bir cisim sokulmalıdır

Solunumun Durması: Solunumu durmuş kişilerde vakit kaybetmeden yapay solunuma gecilmeli buda ağızdan ağza veya ağızdan buruna hava verilerek yapılmalıdır Coğu zaman suda boğulmalarda hastanın midesindeki ve akciğerindeki suyu cıkartmak icin gereksiz yere zaman kaybedilmektedir Oysaki midedeki suyun herhangi bir zararı yoktur Akciğerdeki suyunda cıkarılması mumkun değildir Hasta sert bir zemine sırt ustu yatırılır Ağız ici sıvazlanarak icinde kusmuk, toprak, yosun, kırık diş, takma diş vs varsa cıkartılır Cene yukarı cekilirken baş hafif geri yatırılır Ağızdan solunum yapılacaksa burun burundan yapılacaksa ağız kapatılır Derin nefes alınır Capraz olarak ağız ağza yerleştirilir Goğsun kabarmasına yetecek kadar nefes verilmelidir Baş yana cevrilerek yeniden nefes alınır Bu işlem 3–4 sn de bir tekrarlanır Hastanın kendi solunumu gelene kadar tekrarlanır

Kalp Durması: Kalp Durmasında hastanın bilincinin kapalı olduğunu kalp atımlarının nabız hissedilmediğini goruruz Boyunda şah damarı kalp atımlarının en kolay hissedildiği yerdir

Kalp Masajı: Kesinlikle kalp durduğundan emin olduktan sonra yapılmalıdır Hasta sert bir zemine sırt ustu yatırılır Hastanın ayaklarının altına bir yastık konur Kalbe kanın donuşu kolaylaşır Goğus kemiğinin 13 alt kısmına gelecek şekilde el ayası altta diğer el ayası alttaki elin ustunde olacak şekilde baskı uygulanır Parmaklar goğse değmemelidir Kollar dirsekten bukulmeden baskı uygulanır Normal bir erişkinde goğusun 4–5 cm aşağı inmesi yeterlidir Dakikada 80–100 kez masaj yapılır Her 5 kalp masajından sonra 1 kez yapay solunum yaptırılır Eğer tek kişi var ise her 15 kalp masajından sonra 2 kez yapay solunum yaptırılır

Suda Boğulma: İster tuzlu suda ister tatlı suda boğulma olsun yapılacaklar aynıdır Boğulma sırasında soluk borusunun kasılmasına bağlı olarak cok az miktarda su akciğere gider Soğuk havada suda boğulanlarda 20–30 dakika gecse bile yapay solunum ve kalp masajına başlanmalıdır

Şok: Kan dolaşımının etkin olarak calışabilmesi icin kalbin pompa gorevini yapması, kapalı damar ağının ve dolaşım sisteminin butunluğunun korunması ve yeterli miktarda kan hacminin bulunması gereklidir Bu bolumlerden herhangi birinde bir eksiklik olursa dokulara kan iletimi bozulacak ve şok oluşacaktır Kalp dakikada yaklaşık 8 litre kanı damarlara pompalar Kalp krizi, şiddetli kanamalar, aşırı sıvı kayıpları, buyuk yanıklar, aşırı isal, kusma, karın ici iltihaplanmalar, karın ve başa şiddetli darbelerde aşırı korku ve heyecanlanmalarda şok gorulebilir

Başlıca Şok Belirtileri: Huzursuzluk, endişe hali, aşırı susama, dudakların kuruması, bulantı, kusma, soğuk ve nemli deri Nabız zayıf ve hızlıdır Solunum yuzeysel ve hızlıdır Bilinc bozulur, uyku hali ve komaya doğru giden evreler olabilir Kan basıncında duşme olur

Kanama Nedeniyle Olan Şokta İlkyardım: Kan kaybı olunca vucut bunu kendi cabalarıyla onlemeye calışır Damarlar buzulur ve daralır, kalp atımı hızlanır Eğer bunlar etkili olmaz kan kaybı devam ederse şok gelişir Kan kaybı durdurulmalı ve ilkyardımın ABC si yerine getirilmelidir Eğer imkan varsa hastaya oksijen verilmelidir Ayaklarının altına bir yastık konularak ayaklar yukseltilir Cok fazla yukseltilmemeli solunum sıkıntısı oluşabilir Şoktaki hastaya ağızdan hicbir şey verilmez Cok susamış ise ıslak pamukla ağız silinir Kırık varsa sabit hale getirilmeli Hastanın uzerine battaniye ortulerek uşumesi engellenmelidir

Kanamalar: Damarlar atardamar, toplardamar, kılcal damar olarak ayrılmıştır Atardamarlar kalpten dokulara kan taşıyan damarlardır Atardamarlarda basınc yuksektir ve her kalp atımıyla daha da yukselir, kılcal damarlar dokular arası dağılmış olan kucuk ince damarlardır Toplardamarlar ise dokulardan kanı tekrar kalbe getiren damarlardır, negatif bir basınc vardır ve surekli bir kan akımı vardır Atardamar kanamalarında kan nabızla birlikte kan ritmik olarak fışkırır Kısa surede cok miktarda kan kaybına neden olabilir Toplardamar kanaması ise daha yavaştır ama sureklidir

Kanama Tedavisi:
1 Direk Bası uygulama: En basit ve en etkili yoldur Kanayan bolgenin uzerine mikropsuz bir gazlı bez ile el ayası ile baskı uygulanır Kanama nedeniyle bezin dış kısmı ıslanırsa bez kaldırılmadan uzerine bir bez daha konarak baskı uygulanır
2 Basınc Noktalarına Baskı: Buyuk damarların kolayca bastırılarak kan akımının kesilebileceği noktalarına baskı uygulanarak kanama durdurulabilir bunlar genellikle nabız noktalarıdır
3 Turnike Veya Boğucu Sargı Uygulaması: Turnike uygulaması istenen bir uygulama değildir Butun yollar denendikten sonra kanama durmazsa uygulanmalıdır Alttaki dokuları ezme damar ve sinirlere kalıcı zararlar verme riski vardır Turnike ince olmamalıdır Genişliği 7–8 cm olmalıdır Sıkıştırma işlemi kanama durana kadar yapılmalıdır Daha fazla sıkılmaz 15 dakika da bir gevşetilmeli ve kan gecişi sağlanmalıdır Elbise kolları vs turnikeyi otmemelidir Hastaya turnike uygulandığı belirtilmelidir Dikkatli olunmalıdır

Kucuk dış kanamalar: Kısa sureli basınc uygulama kolayca pıhtılaşmayı sağlar hicbir zaman yaradaki pıhtı silinmez Yara kirli ise su ve sabunla yıkanır Yaranın uzerine mikropsuz sargı bezi ile baskı uygulanır Yara kolda elde veya bacakta ise kalp seviyesinden yukarı kaldırılırsa kanama durması kolaylaşır Yaraya herhangi bir ilac vs surulmemelidir

Buyuk Dış Kanamalar: Kanama cok fazla olursa şok gelişebilir İlkyardımın ABC si unutulmamalıdır Kanama durdurulmaya calışılır Gerekirse turnike uygulanır

Kol ve Bacak Kopmaları: Kopan kol ve bacak gibi uzuvların yerine dikilmesi mumkundur Guduk bolumune baskı uygulanarak kanama durdurulur Kopan bolumler plastik bir torba icinde buz dolu bir kaba konur Buz ile doğrudan temas engellenmelidir Hasta hemen en yakın sağlık kuruluşuna iletilmelidir

İc Kanmalar: Vucut boşluklarına olan kanamalardır Karın ici, goğus ici veya kafa ici kanamalardır Biriken kan dışarı akmıyor olsa da damar icinden kayıp olduğundan şok gelişebilir Buyuk kemik kırıklarında onemli miktarda kan kayıpları olabilmektedir Hasta başı aşağıda ayakları hafif yukseltilerek yatırılır Boğazını sıkan şeyler kravat duğme vs gevşetilir Hasta rahatlatılmaya calışılır Şok onlenmeye calışılır Hastada başka yaralanma ve darbe olup olmadığı kontrol edilir Bilinc kapanır ise kalp atımı ve solunum varsa koma yatışına getirilir Uzerine battaniye ortulerek uşumesi engellenir En yakın sağlık kuruluşuna iletilir

Delici Goğus Yaralanmaları: Hemen goğusteki delik kapatılır Goğus icinde kanama varsa hasta sağlık kuruluşuna yarı oturur bicimde iletilmelidir

Burun Kanamaları: Eğer kafatası kırığından kuşkulanılıyorsa burun kanamasını durdurmak icin uğraşılmamalıdır 35 yaş uzerinde burun kamalarında yuksek tansiyon akla gelmelidir Hasta oturtulur sakinleştirilir Başı one eğilerek kendisine burun delikleri sıkıca tutturulur Gerekirse buruna buz torbası uygulanabilir 30 dakika uzerinde devam ederse sağlık kuruluşuna iletilmelidir

Kulak Kanamaları: Kafa darbesi sonucu olursa cok onemlidir Kanama dış kulak veya ic kulaktan olabilir Hasta yarı oturur pozisyonda baş kanayan tarafa eğilir Kulak ilacsız ve mikropsuz bir sargı bezi ile sarılır

Saclı deri Kanamaları: Onemli miktarda kanama olur Kafatası kırığı olabileceği unutulmamalıdır Bilinc kaybı varsa bu ihtimal yuksektir Doğrudan bası uygulanarak kontrol altına alınabilir İcinde yabancı cisim varsa doğrudan bası uygulanmamalıdır Simit sargı konulur

Yaralar: Deriye gelen darbeler soncu kapalı doku zedelenmeleri olabilir Bu durumda ağrı ve şişlik meydana gelebilir Bazen morarma ve şişlik icinde kan birikebilir Şiş olan bolgeye sıkı bandaj uygulanır soğuk uygulanır Yalnız bandaj kan dolaşımını engelleyecek derecede sıkı olmamalıdır Acık yaralarda tetanos riski unutulmamalıdır bu neden tetanos aşısı yapılmalıdır

Yanıklar: 1 derece yanık: yuzeysel yanıktır, kızarıklık ve ağrı vardır İz bırakmadan 1 haftada iyileşir 2 Derece yanık: cilt ve cilt altı dokularda yanmıştır Benekli kırmızı renkli kabarcık oluşumu vardır Derideki sinir ucları da zarar gormuştur Enfeksiyon gelişmezse 2–3 hafta da iyileşir 3 derece yanık: Deri tamamen yanmıştır Alttaki kas tabakasına kadar uzanır Tehlikeli yanıklar: Vucudun %30 dan fazlasının yanması, solunum sistemini icine alan yanıklar, vucudun %10 dan fazlasında 3 derece yanık olması, yuz, el, genital bolge yanıkları, goz yanıkları, derin asit ve elektrik yanıkları, boyunda halka şeklinde yanıklar Yanık yuzeye hicbir şey ortulmez Soğuk su ağrıyı azaltır Kabarcıklar patlatılmaz yanık alanındaki kolye yuzuk bilezik vs cıkartılmalıdır Elbiseler kesilerek cıkartılmalı sıyrılmamalıdır

Kimyasal Yanıklar: Etken hızla uzaklaştırılmalı 1020 dakika bol su altında tutulmalıdır Daha sonra yumuşak sabunla yıkanır Sonmemiş kirec su ile karşılaştığında yakıcı etki gosterir Tozlar fırca ile alındıktan sonra bol su ile yıkanır Elektrik yanığından şuphelenilen her hasta durumu normal olsada hastanede değerlendirilmelidir

Sargı ve Ateller: Sargıların cok sıkı ve gevşek sarılmaması gerekir El ve ayak parmakları dışarıda kalacak şekilde sarılmalıdır Parmaklarda uyuşma karıncalanma morarma olduğu gorulurse sargı sıkı sarılmış demektir Sargılar mikropsuz olmalıdır Ateller ise herhangi bir vucut bolgesini hareketsiz olarak bırakmak icin kullanılan desteklerdir Kırık bacağa sağlam bacağı kırık kola govdeyi destek yapmakta mumkundur Mumkunse şişme ateller kullanılmalı bunlar kırığı her yonden desteklerler Tekrar tekrar kullanılabilirler

Kırık cıkık ve incilmelerde ilkyardım: kemik uzerine darbe gelen yada zorlanma olan bolgelerde ağrı, şişme, kabarıklık, olağan dışı gorunum, bicim bozukluğu, eklem olmayan yerde eklem gorunumu, kol veya bacağın boyunda kısalma, yarada kırık uclarının gorulmesi O bolgede kırık olduğunu gosterir Kırık olup olmadığını belirlemeden hasta yerinden oynatılmamalıdır Eğer hasta kırık bolgesi hareketsiz hale getirilmeden kıpırdatılmaya calışılırsa kırık ucları kemiğe yakın veya paralel uzana damar ve sinirlere zarar verebilir Hasta taşınmadan once kırık atele alınmalıdır Kırığın ilerisindeki nabız kontrol edilmelidir Atel kırığa yakın yerdeki eklemide hareketsiz hale getirmelidir Acık kırıklarda kanama kontrol altına alınır Kırık bolgesinde kopmuş kemik parcaları varsa dokunulmaz, kırık ucları ucuca getirilmeye calışılmaz Hastaneye nakledilirken ağızdan yiyecek verilmemelidir Cunku hasta ameliyat olacaksa bu nedenle gecikebilir

Cıkıklar: Hareketle artan ağrı olur Yapısal şekil bozukluğu olur Hassasiyet vardır Şilik erken donemde olmayabilir Hareket kısıtlılığı olabilir Anatomik yapıyı iyi bilen kişiler tarafından oturtulması gerekir Burkulmalarda eklem sabitleştirilir ve hastaneye iletilir

Boyun Kırığı: Kafası uzerine duşen kafasına darbe gelen herkeste boyun kırığı akla gelmelidir Ani frenlerde kamcı hareketi sonrasında boyun kırığı oluşabilir Hastanın boynu boyunlukla desteklenmelidir Hasta yerinden oynatılmamalı bu konuda eğitim gormuş personelce taşınmalıdır

Zehirlenmeler: Kusturulur Alınan maddenin sulandırılması icin bol miktarda su veya sut verilir Bilinc kaybı varsı havale geciriyorsa yakıcı madde icti ise petrol urunu icmiş ise kusturulmaz Gaz zehirlenmelerinde hasta hemen acık havaya cıkarılmalı oksijen verilmelidir

Bocek, Yılan Sokmaları: Yara bol su ile yıkanır Hasta sakinleştirilir Yara bolgesindeki şişliğin 5 er cm altından ve ustunden turnike uygulanır Turnike venoz dolaşımı engelleyecek arteryel dolaşımı engellemeyecek şekilde sıkılmalıdır Hastanın yurumesine izin verilmez Isırılan extremite atele alınmalıdır Isırılan alanda diş izleri arasında yarım santim derinliğinde kesi yapılır Zorunlu olmadıkca ağız kullanılmadan kanama sağlanır İlkyardımın ABC si yonunden izlenir Yılan serumu uygulanmak uzree hastaneye iletilir

Soğuk ve Donma: Yuzeysel soğuk carpması: deri mumsu bir gorunum alır Dokunmakla serttir Ellerde kuntluk hissedilir Şişlik ve kabarcık olabilir Hasta sıcak biryere alınır uşuyen bolge vucut ısısıyla ısıtılır Doğrudan ısı kaynağı ile ısıtılmamalıdır Ovmaktan masajdan kacınılmalıdır Derin soğuk carpması kısmi donma: dokunmakla his alınmaz Travmadan kacınılmalıdır 37740,5 C arasında ısıtılır Kabarcıkların patlatılması tehlikelidir