GENEL OLARAK KAZALAR VE TRAFİK KAZALARI
A Kaza: Beklenmedik bir anda meydana gelen, daha onceden olacağı tahmin edilemeyen, planlanmayan, onlemler alındığı zaman Coğunun onlenebileceği olum, yaralanma ve maddi hasarla sonuclanan olaylara KAZA denir
Ev kazaları, iş kazaları, spor kazaları , okul kazaları trafik kazaları gibi gruplara ayrılabilirler
ulkemizde coğu kez boyutunun buyukluğune gore felaket ile karıştırılır Oysa FELAKET, kasıt olmaksızın oluşan, insanları ve cevreyi olumsuz etkileyen doğal kaynaklı olaylardır Depremde ve selde olduğu gibi
Kazaların nedenleri biraz sonra sayılacaktır; ama burada şunu belirtmek gerekir ki, kazaların en buyuk sorumlusu insan iken felaketlerin sorumlusu doğal olaylardır Ayrıca meydana geldikleri sırada verdikleri zarar acısından felaketler kazalara gore daha buyuk olcude zarar verirler Oreğin Marmara depreminde 45 saniyede binlerce kişi yaşamını yitirirken, ulkemizdeki en fazla olumun yaşandığı bir trafik kazasında 37 kişi yaşamını yitirmiştir Ancak trafik kazalarındaki yıllık olu sayısı felaket boyotuna ulaşmaktadır
B Kazaların Nedenleri:
Şoyle ozetlenebilir:
• İnsanın kendi kendine kazaya neden olması
• Başka insanların kaza ile karşı karşıya bırakılması
• Kullanılan arac ve gerecler
• Cevre ve doğa olayları
• Eğilim eksikliği ve ihmaller
• Teknik ve yasal yetersizlikler,Kişisel yetersizlikler
• Uygulama ve denetim azlığı
• Yanlış inanc, orf ve adetler
C Trafik Kazaları:
Karayolu uzerinde hareket halinde olan bir veya birden fazla aracın karıştığı olum, yaralanma ve carpan carpılan nesnede maddi hasar oluşturan olaylara Trafik kazası denir Kapsamı:
• En az 2 aracın carpışması
• Arac ile yayanın carpışması
• Arac ile hayvanların carpışması
• Arac ile sabit nesnelerin carpışmasıdır
D Ulkemizde ve Dunyada Trafik Kazaları:
Ulkemiz her yıl binlerce insanı yaşamından eden, binlercesini sakat bırakan, milyarlarca liralık milli servet kaybına, insanların işgucu kaybına, ruhsal yapılarının bozulmasına neden olan trafik kazaları ile dunyada ilk 10 sırada yer almaktadır
Ulkemiz istatistiklerine bakıldığında kaza, yaralı ve olu sayılarının gercekci olmadıkları gorulmektedir Emniyet Genel Mudurluğu rakamları, Jandarma kayıtları, Hastanede olenler veya kırsal alanlarda kayıtlara girmeyenleri toplayabilirsek; rakamlar korkunc boyutlara ulaşmaktadır Sadece EGM ve jandarma kayıtlarına gore yaşamını kaybedenlerin sayısı:
1998 yılında 8944, 1999 yılında 8523, 2000 yılında ise 7306 olarak kaydedilmiştir Araştırmalara gostermiştir ki; ulkemizde en fazla kaza; yaz mevsiminde, haftanın cuma ve cumartesi gunleri, gunun 12:00 18:00 saatleri arasında olduğudur
Gelişmiş ulkelerde kaza sayısı daha az olduğu gibi toplumsal olarak ilkyardım bilinci ve uygulaması yerleştiği icin olu sayısı da oldukca azdır
Bunun nedenleri:
• İlkyardım eğitiminin ilk oğretim aşamasında verilmeye başlanması,
• İyi bir haberleşme sisteminin bulunması,
• ilkyardım merkezlerinin ana arterlerde belli aralıklarla bulunması,
• Trafik kurallarına tam uyulması,
• Trafik cezalarının ağır ve caydırıcı olması doğru uygulanması,
• Aksaklıkların kısa surede giderilip sorun olmaktan cıkarılması sayılabilir
E Trafik Kazalarının Nedenleri
uc başlık altında toplanabilir:
1 ARAC: %24 oranında kusurlu
Lastik patlaması
Fren, silecek, rot, direksiyon ve mala arızaları
Arac bakımının zamanında yapılmayışı
Eski ve yetersiz aracların kullanılması
2 CEVRE:
AYOL:%24
Artan nufusa paralel yeni yolların yapılmayışı,
Artan yolların bakımsızlığı,
Uyarı işaretlerinin yetersizliği,
Kaldırımların yetersizliği veya amacı dışında kullanılışı
B İKLİM KOŞULLARI %12
Buzlanma, sis, yağmur
Cok sıcak, cok soğuk
3 İNSAN:
%9095 hata payına sahiptir
A Muhendislik hataları: Yol ve arac yapımında , planlanmasındaki hatalar
B Yolcular: Surucunun dikkatini dağıtabilirler
C Yayalar: Şehir icinde daha, fazla kazaya neden olmaktalar Zira, Yaya gecitlerini kullanmıyorlar, aniden yola cıkıyorlar, trafik kurallarına uymuyorlar, dikkatsiz ve bilgisizler
D Suruculer: %8085 kazadan sorumlular Cunku;
1 Trafik kurallarına uymuyorlar, kural ciğnemek bir hobi
2 Alkollu arac kullanıyorlar
3 Dikkatsiz ,uykusuz ve yorgun arac kullanıyorlar
4 Bilincsizce, sorumsuzca arac kullanıyorlar
5 Ruhsal yapılarında dengesizlik olabilir
6 Bedensel organ eksiklikleri olabilir
İLKYARDIM
TANIMI:
Birdenbire hastalanan veya yaralanan kişiye tıbbi tedavi yapılıncaya kadar anında ve olay yerinde cevre olanaklarıyla yapılan gecici mudahaleye ilkyardım nedir
İlkyardımcı şunu asla unutmamalıdır ki; yapacağı işlem bir tedavi değildir; cunku amacımız tedavi değildir ilk yardımdır Bazı kitaplarda ilk yardım, 3T (tanı tedavi taşıma) olarak acıklamaktadır Ancak bura da gecen ikinci T (tedavi) ifadesi surucu kurslarında verilen ilkyardım eğitiminde doğru olarak kabul edilemez Bilindiği gibi, tedaviyi sağlıkla ilgili okullarda eğitim alarak meslek sahibi olanlar yapabilirler
O halde burada ilkyardımcı şoyle ifade edebiliriz:
TANİ GECİCİ MUDAHİLE
İLK YARDIM
TAŞIMA
AMACI:
Yaralının durumunu kontrol altına alıp daha kotuye gitmemesine engelleyerek hayat kurtarmaktır
SAKATLIĞI ONLER SAKATLIK DERECESİNİ AZALTIR
İLK YARDIM
HAYAT KURTARIR
İLKELERİ:
İyi bir ilkyardım icin şu ilkelere uyulmalıdır:
Cabuk karar vererek yaralıyı değerlendirmek
Yaralıyı bulunduğu pozisyondan kurtararak uygun pozisyon vermek
Gecici onlemi hemen almak
Kalabalığı uzaklaştırmak
Moral vermek
Bilincini acık tutmak
Sıcak tutmak
Camaşırları keserek cıkarmak
Guvenli yere almak
HEDEFLERİ:
Solunumun sağlanması
Kalbin calıştırılması
Kanamanın durdurulması
Şokun engellenmesi
Yaranın dış etkenlerden korunması
Uygun pozisyon verilmesi
Haberleşmenin sağlanması
yaralının taşınarak sevk edilmesi
Orneğin, bir otobus kazasında bircok yaralı var ise, once soluk almayandan, kalbi calışmayandan, kanaması olandan başlayarak ilk yardım yapılmalıdır
AŞAMALARI:
1 Trafik emniyet onlemlerini almak
Kaza yapan aracın arkasına 150m geriden gorulebilecek şekilde reflektor koyulmalı donemecte ise on tarafa da yerleştirilebilir( Taş,lastik ve ağac dalı koymak yanlıştır Orada bırakılabilecekleri ihtimali duşunulurse başka kazalara neden olabilir)
Boylece hem zincirleme kaza onlenerek yeni yaralanmalar da onlenmiş olacak, hemde aractaki yaralının durumu ikinci darbe ile daha kotuye gitmemiş olacak
İlk yardımcının da guvenliği sağlanmış olacaktır
2 Yaralıyı tehlikeli yerden guvenli yere almak
3 Hangi konuda ilkyardım yapılacağına karar vermek ve uygulamak
4 Haberleşmeyi sağlamak
5 Hangi yaralının once taşına cağına karar vermek; gruplamak
6 Yaralıları taşıyarak sevk etmek
ilerideki konularımızda bu aşamalar tek tek acıklanacağı icin burada sadece aşama olarak sayılmış ve detaylandırılmamıştır
İLK YARDIMCININ OZELLİKLERİ:
Yaşamak bir insan hakkı, yaşatmak icin caba harcamak da bir yurttaşlık gorevidir Bu bilincle bir ilkyardımcıda şu ozellikler bulunmalıdır:
Oncelikle ilkyardım konusunda yeterli bilgi ve beceriyesahip olmalıdır
A’da bilgi var beceri yok
B’de bilgi yok beceri var
C’de hem bilgi hemde beceri var
Ornek bir ilkyardımcı C’de gorulduğu gibidir
Empati geliştirmeli (kendisini yaralının yerine koyma)
Yarayı iyi değerlendirmeli
Umitsizlik belirtisi gostermeden sakin olmalı
İlkyardımcı kendi guvenliğini riske atmamalı
Cevre olanaklarından iyi yararlanmalı
Eldeki malzemeyi en iyi şekilde kullanmalı
Yaralıya moral verebilmeli
Ambulans geldiğinde sağlık gorevlilerine gerekli bilgileri aktara bilmeli
İlkyardım bilgi ve becerisini kazanan suruculer, kazayı gorduğu anda mudahale etmek zorundadırlar Yoksa hem insanlık gorevlerini yapmamış olacaklar hem de puan ve para cezasını birlikte odeyeceklerdir
A Kaza: Beklenmedik bir anda meydana gelen, daha onceden olacağı tahmin edilemeyen, planlanmayan, onlemler alındığı zaman Coğunun onlenebileceği olum, yaralanma ve maddi hasarla sonuclanan olaylara KAZA denir
Ev kazaları, iş kazaları, spor kazaları , okul kazaları trafik kazaları gibi gruplara ayrılabilirler
ulkemizde coğu kez boyutunun buyukluğune gore felaket ile karıştırılır Oysa FELAKET, kasıt olmaksızın oluşan, insanları ve cevreyi olumsuz etkileyen doğal kaynaklı olaylardır Depremde ve selde olduğu gibi
Kazaların nedenleri biraz sonra sayılacaktır; ama burada şunu belirtmek gerekir ki, kazaların en buyuk sorumlusu insan iken felaketlerin sorumlusu doğal olaylardır Ayrıca meydana geldikleri sırada verdikleri zarar acısından felaketler kazalara gore daha buyuk olcude zarar verirler Oreğin Marmara depreminde 45 saniyede binlerce kişi yaşamını yitirirken, ulkemizdeki en fazla olumun yaşandığı bir trafik kazasında 37 kişi yaşamını yitirmiştir Ancak trafik kazalarındaki yıllık olu sayısı felaket boyotuna ulaşmaktadır
B Kazaların Nedenleri:
Şoyle ozetlenebilir:
• İnsanın kendi kendine kazaya neden olması
• Başka insanların kaza ile karşı karşıya bırakılması
• Kullanılan arac ve gerecler
• Cevre ve doğa olayları
• Eğilim eksikliği ve ihmaller
• Teknik ve yasal yetersizlikler,Kişisel yetersizlikler
• Uygulama ve denetim azlığı
• Yanlış inanc, orf ve adetler
C Trafik Kazaları:
Karayolu uzerinde hareket halinde olan bir veya birden fazla aracın karıştığı olum, yaralanma ve carpan carpılan nesnede maddi hasar oluşturan olaylara Trafik kazası denir Kapsamı:
• En az 2 aracın carpışması
• Arac ile yayanın carpışması
• Arac ile hayvanların carpışması
• Arac ile sabit nesnelerin carpışmasıdır
D Ulkemizde ve Dunyada Trafik Kazaları:
Ulkemiz her yıl binlerce insanı yaşamından eden, binlercesini sakat bırakan, milyarlarca liralık milli servet kaybına, insanların işgucu kaybına, ruhsal yapılarının bozulmasına neden olan trafik kazaları ile dunyada ilk 10 sırada yer almaktadır
Ulkemiz istatistiklerine bakıldığında kaza, yaralı ve olu sayılarının gercekci olmadıkları gorulmektedir Emniyet Genel Mudurluğu rakamları, Jandarma kayıtları, Hastanede olenler veya kırsal alanlarda kayıtlara girmeyenleri toplayabilirsek; rakamlar korkunc boyutlara ulaşmaktadır Sadece EGM ve jandarma kayıtlarına gore yaşamını kaybedenlerin sayısı:
1998 yılında 8944, 1999 yılında 8523, 2000 yılında ise 7306 olarak kaydedilmiştir Araştırmalara gostermiştir ki; ulkemizde en fazla kaza; yaz mevsiminde, haftanın cuma ve cumartesi gunleri, gunun 12:00 18:00 saatleri arasında olduğudur
Gelişmiş ulkelerde kaza sayısı daha az olduğu gibi toplumsal olarak ilkyardım bilinci ve uygulaması yerleştiği icin olu sayısı da oldukca azdır
Bunun nedenleri:
• İlkyardım eğitiminin ilk oğretim aşamasında verilmeye başlanması,
• İyi bir haberleşme sisteminin bulunması,
• ilkyardım merkezlerinin ana arterlerde belli aralıklarla bulunması,
• Trafik kurallarına tam uyulması,
• Trafik cezalarının ağır ve caydırıcı olması doğru uygulanması,
• Aksaklıkların kısa surede giderilip sorun olmaktan cıkarılması sayılabilir
E Trafik Kazalarının Nedenleri
uc başlık altında toplanabilir:
1 ARAC: %24 oranında kusurlu
Lastik patlaması
Fren, silecek, rot, direksiyon ve mala arızaları
Arac bakımının zamanında yapılmayışı
Eski ve yetersiz aracların kullanılması
2 CEVRE:
AYOL:%24
Artan nufusa paralel yeni yolların yapılmayışı,
Artan yolların bakımsızlığı,
Uyarı işaretlerinin yetersizliği,
Kaldırımların yetersizliği veya amacı dışında kullanılışı
B İKLİM KOŞULLARI %12
Buzlanma, sis, yağmur
Cok sıcak, cok soğuk
3 İNSAN:
%9095 hata payına sahiptir
A Muhendislik hataları: Yol ve arac yapımında , planlanmasındaki hatalar
B Yolcular: Surucunun dikkatini dağıtabilirler
C Yayalar: Şehir icinde daha, fazla kazaya neden olmaktalar Zira, Yaya gecitlerini kullanmıyorlar, aniden yola cıkıyorlar, trafik kurallarına uymuyorlar, dikkatsiz ve bilgisizler
D Suruculer: %8085 kazadan sorumlular Cunku;
1 Trafik kurallarına uymuyorlar, kural ciğnemek bir hobi
2 Alkollu arac kullanıyorlar
3 Dikkatsiz ,uykusuz ve yorgun arac kullanıyorlar
4 Bilincsizce, sorumsuzca arac kullanıyorlar
5 Ruhsal yapılarında dengesizlik olabilir
6 Bedensel organ eksiklikleri olabilir
İLKYARDIM
TANIMI:
Birdenbire hastalanan veya yaralanan kişiye tıbbi tedavi yapılıncaya kadar anında ve olay yerinde cevre olanaklarıyla yapılan gecici mudahaleye ilkyardım nedir
İlkyardımcı şunu asla unutmamalıdır ki; yapacağı işlem bir tedavi değildir; cunku amacımız tedavi değildir ilk yardımdır Bazı kitaplarda ilk yardım, 3T (tanı tedavi taşıma) olarak acıklamaktadır Ancak bura da gecen ikinci T (tedavi) ifadesi surucu kurslarında verilen ilkyardım eğitiminde doğru olarak kabul edilemez Bilindiği gibi, tedaviyi sağlıkla ilgili okullarda eğitim alarak meslek sahibi olanlar yapabilirler
O halde burada ilkyardımcı şoyle ifade edebiliriz:
TANİ GECİCİ MUDAHİLE
İLK YARDIM
TAŞIMA
AMACI:
Yaralının durumunu kontrol altına alıp daha kotuye gitmemesine engelleyerek hayat kurtarmaktır
SAKATLIĞI ONLER SAKATLIK DERECESİNİ AZALTIR
İLK YARDIM
HAYAT KURTARIR
İLKELERİ:
İyi bir ilkyardım icin şu ilkelere uyulmalıdır:
Cabuk karar vererek yaralıyı değerlendirmek
Yaralıyı bulunduğu pozisyondan kurtararak uygun pozisyon vermek
Gecici onlemi hemen almak
Kalabalığı uzaklaştırmak
Moral vermek
Bilincini acık tutmak
Sıcak tutmak
Camaşırları keserek cıkarmak
Guvenli yere almak
HEDEFLERİ:
Solunumun sağlanması
Kalbin calıştırılması
Kanamanın durdurulması
Şokun engellenmesi
Yaranın dış etkenlerden korunması
Uygun pozisyon verilmesi
Haberleşmenin sağlanması
yaralının taşınarak sevk edilmesi
Orneğin, bir otobus kazasında bircok yaralı var ise, once soluk almayandan, kalbi calışmayandan, kanaması olandan başlayarak ilk yardım yapılmalıdır
AŞAMALARI:
1 Trafik emniyet onlemlerini almak
Kaza yapan aracın arkasına 150m geriden gorulebilecek şekilde reflektor koyulmalı donemecte ise on tarafa da yerleştirilebilir( Taş,lastik ve ağac dalı koymak yanlıştır Orada bırakılabilecekleri ihtimali duşunulurse başka kazalara neden olabilir)
Boylece hem zincirleme kaza onlenerek yeni yaralanmalar da onlenmiş olacak, hemde aractaki yaralının durumu ikinci darbe ile daha kotuye gitmemiş olacak
İlk yardımcının da guvenliği sağlanmış olacaktır
2 Yaralıyı tehlikeli yerden guvenli yere almak
3 Hangi konuda ilkyardım yapılacağına karar vermek ve uygulamak
4 Haberleşmeyi sağlamak
5 Hangi yaralının once taşına cağına karar vermek; gruplamak
6 Yaralıları taşıyarak sevk etmek
ilerideki konularımızda bu aşamalar tek tek acıklanacağı icin burada sadece aşama olarak sayılmış ve detaylandırılmamıştır
İLK YARDIMCININ OZELLİKLERİ:
Yaşamak bir insan hakkı, yaşatmak icin caba harcamak da bir yurttaşlık gorevidir Bu bilincle bir ilkyardımcıda şu ozellikler bulunmalıdır:
Oncelikle ilkyardım konusunda yeterli bilgi ve beceriyesahip olmalıdır
A’da bilgi var beceri yok
B’de bilgi yok beceri var
C’de hem bilgi hemde beceri var
Ornek bir ilkyardımcı C’de gorulduğu gibidir
Empati geliştirmeli (kendisini yaralının yerine koyma)
Yarayı iyi değerlendirmeli
Umitsizlik belirtisi gostermeden sakin olmalı
İlkyardımcı kendi guvenliğini riske atmamalı
Cevre olanaklarından iyi yararlanmalı
Eldeki malzemeyi en iyi şekilde kullanmalı
Yaralıya moral verebilmeli
Ambulans geldiğinde sağlık gorevlilerine gerekli bilgileri aktara bilmeli
İlkyardım bilgi ve becerisini kazanan suruculer, kazayı gorduğu anda mudahale etmek zorundadırlar Yoksa hem insanlık gorevlerini yapmamış olacaklar hem de puan ve para cezasını birlikte odeyeceklerdir