Glikoz nedir?
Monosakkaritler denilen basit şekerlerin en yaygını Kapalı formulu C6H12O6 olup, karbonhidratların monosakkaritler sınıfından bir aldoheksozdurglikoz
Glikoz Ozellikleri
Glikoz beyazrenksiz toz veya kristal şeklinde olup, mol ağırlığı 180 gramdır Kokusuz, suda cozunen, oldukca tatlı bir maddedir Spesifik gravitesi, 1,54 ve erime noktası 146°C ’dir Nişasta ve glikojen (hayvan nişastası) glikozun polimerleşmiş halidir Glikoz, insan ve hayvan vucudu icin vazgecilmez bir maddedir Enerji, canlılık ve bazı kimyevi maddelerin sentezi, glikozun parcalanmasıyla olur
Glikoz Bulunuşu
Uzumde ve hemen hemen butun meyvelerde bulunur Balda serbest haldedir Kanda ve şeker hastalarının idrarlarında da glikoz cıkar
Glikoz Yapısı
Glikoz iki şekilde bulunabilir Bunlardan biri duz, zincir şeklinde bir yapıdadır Diğer şekli ise halkalı bir yapı gosterir Halkalı yapıya sahip glikozda bir ve beş numaralı karbon atomları, aralarındaki oksijen atomuyla halkayı tamamlarlar Bu durumda bir numaralı karbon asimetrik olur
Glikoz Elde edilişi
Glikoz ticari olarak mısır nişastasının hidroklorik asit ile hidrolizinden elde edilir
Glikoz Bileşikleri
Birinci karbondaki yarı asetal teşekkulu ile karbonil grubunda serbest kalmış hidroksil grubu, diğer bileşiğin hidroksil grubu ile reaksiyona girer ve iki bileşik (COC) eterik bağlantısı ile birbirine bağlanırken su cıkar Bu bileşiklere glikozit adı verilir Eğer bu olay iki glikoz veya glikoz ile bir şeker molekulu arasında oluyorsa meydana gelen bileşiğe disakkarit denir Eğer aynı şekilde olmak kaydıyla bu olay uc şeker arasında oluyorsa elde edilen bir trisakkarittir Bu olay
tane şeker molekulu arasında olursa polisakkaritler (nişasta, seluloz ve glikojen gibi) meydana gelir Mesela:
Glikoz+fruktoz › Sakkaroz (kamış veya pancar şekeri) Glikoz+galaktoz › Sut şekeri n tane glikoz › nişasta, seluloz vs
Glikozun altıncı karbonundaki hidroksil grubunun oksitlenmesi ile glukuronik asit elde edilir Bu asidin vucuddaki rolu, alkol veya fenol hidroksil grubu taşıyan zehirli bileşikleri zararsız asetaller haline getirmektir Bu asetaller suda cozundukleri icin idrarla dışarı atılırlar Glukuronik asidden vucutta heparin maddesi meydana gelir ki bu, kanın pıhtılaşmasını onler Glukuronik asidin polimerleşmesi ile meyvelerde pektin maddesi husule gelir
Monosakkaritler denilen basit şekerlerin en yaygını Kapalı formulu C6H12O6 olup, karbonhidratların monosakkaritler sınıfından bir aldoheksozdurglikoz
Glikoz Ozellikleri
Glikoz beyazrenksiz toz veya kristal şeklinde olup, mol ağırlığı 180 gramdır Kokusuz, suda cozunen, oldukca tatlı bir maddedir Spesifik gravitesi, 1,54 ve erime noktası 146°C ’dir Nişasta ve glikojen (hayvan nişastası) glikozun polimerleşmiş halidir Glikoz, insan ve hayvan vucudu icin vazgecilmez bir maddedir Enerji, canlılık ve bazı kimyevi maddelerin sentezi, glikozun parcalanmasıyla olur
Glikoz Bulunuşu
Uzumde ve hemen hemen butun meyvelerde bulunur Balda serbest haldedir Kanda ve şeker hastalarının idrarlarında da glikoz cıkar
Glikoz Yapısı
Glikoz iki şekilde bulunabilir Bunlardan biri duz, zincir şeklinde bir yapıdadır Diğer şekli ise halkalı bir yapı gosterir Halkalı yapıya sahip glikozda bir ve beş numaralı karbon atomları, aralarındaki oksijen atomuyla halkayı tamamlarlar Bu durumda bir numaralı karbon asimetrik olur
Glikoz Elde edilişi
Glikoz ticari olarak mısır nişastasının hidroklorik asit ile hidrolizinden elde edilir
Glikoz Bileşikleri
Birinci karbondaki yarı asetal teşekkulu ile karbonil grubunda serbest kalmış hidroksil grubu, diğer bileşiğin hidroksil grubu ile reaksiyona girer ve iki bileşik (COC) eterik bağlantısı ile birbirine bağlanırken su cıkar Bu bileşiklere glikozit adı verilir Eğer bu olay iki glikoz veya glikoz ile bir şeker molekulu arasında oluyorsa meydana gelen bileşiğe disakkarit denir Eğer aynı şekilde olmak kaydıyla bu olay uc şeker arasında oluyorsa elde edilen bir trisakkarittir Bu olay
tane şeker molekulu arasında olursa polisakkaritler (nişasta, seluloz ve glikojen gibi) meydana gelir Mesela:Glikoz+fruktoz › Sakkaroz (kamış veya pancar şekeri) Glikoz+galaktoz › Sut şekeri n tane glikoz › nişasta, seluloz vs
Glikozun altıncı karbonundaki hidroksil grubunun oksitlenmesi ile glukuronik asit elde edilir Bu asidin vucuddaki rolu, alkol veya fenol hidroksil grubu taşıyan zehirli bileşikleri zararsız asetaller haline getirmektir Bu asetaller suda cozundukleri icin idrarla dışarı atılırlar Glukuronik asidden vucutta heparin maddesi meydana gelir ki bu, kanın pıhtılaşmasını onler Glukuronik asidin polimerleşmesi ile meyvelerde pektin maddesi husule gelir