Glukoz Ne Demek Glukoz Nedir Glukoz Hakkında Bilgi
Glukoz Ne Demek Glukoz Nedir Glukoz Hakkında Bilgi
Basit bir şeker (veya monosakkarit) olan glukoz (veya glikoz veya glukoz) yaşam icin en onemli karbonhidratlardan biridir Hucreler onu bir enerji kaynağı ve metabolik reaksiyonlarda bir ara urun olarak kullanırlar Glukoz fotosentezin ana urunlerinden biridir ve hucresel solunum onunla başlar
Ad Yunanca tatlıanlamına gelen glukus (γλυκύς) ve kimyada şekerlere verilen ozsonekinden turetilmiştir Turkcede glikoz, glukoz 'dan daha yaygın kullanılmakla beraber kimyasal adlandırma sistemleri bakımından bu hatalıdır Uluslararası Temel ve Uygulamalı Kimya Birliği (IUPAC)'ın onerdiği adlandırma kurallarına gore glikoz, monosakkarit yerine kullanılan bir sozcuktur, glukoz ise burada soz konusu olan şeker turudur Kimyada gliko oneki ile başlayan isimler şekerli bileşiklere aittir, gluko oneki ile başlayan isimler ise glukozlu bileşiklere aittir Orneğin glukozitler, glikozitlerin bir alt grubudur Bu nedenle, bu metinde 'glukoz' kullanılacaktır
Doğal bicimine (Dglukoz) gıda sanayisinde dekstroz olarak da değinilir Bu maddede glukozun Dbicimine değinilmektedir (molekulun ayna goruntusu Lglukoz olarak adlandırılır
Yapısı
Glukoz altı karbon atomu ve bir aldehit grubuna sahip olduğu icin aldoheksoz olarak sınıflandırılır Glukoz molekulu acık halkalı (asiklik) veya halkalı (siklik) bicimli olabilir Halkalı hali aldehitli C atomu ile C5 hidroksil grubu arasında molekul ici bir reaksiyon ile bir hemiasetal oluşumunun sonucudur Suda her iki bicim birbiriyle dengededir ve pH 7'de halkalı bicim coğunluktadır Beş karbon ve bir oksijenden oluşan halka piran yapısına benzediği icin glukozun halkalı bicimine glukopiranoz olarak da değinilir Halkadaki karbonlardan dordu bir hidroksil grubuna bağlı, beşincisi ise halkanın dışında yer alan ve CH2OH grubu oluşturan altıncı bir karbona bağlıdır
İzomerler
Glukozun altı optik merkezi vardır, yani teorik olarak glukozun (4²1) 15 optik stereoizomere sahip olabilir Canlı organizmalarda bunların yedisine raslanır, bunlardan galaktoz ve mannoz en onemlileridir Bu sekiz izomer (glukoz da sayılırsa) birbirlerininin diastereoizomerleridir ve hepsi Dserisine aittirler
Glukoz halkalaşınca (anomerik karbon atomu denen) C1'de bir asimetrik merkez daha oluştuğundan iki halkasal yapı oluşabilir: αglukoz ve βglukoz Aralarındaki yapısal fark, halkadaki C1'e bağlı hidroksil grubunun yonudur Dglukoz Haworth projeksiyonu ile cizildiğinde α, C1'e bağlı olan hidroksilin halka duzleminin altında olduğu anlamına gelir, β ise ustunde Mutarotasyon olarak adlandırılan bir surecte α ve β bicimleri sulu cuzeltilde saatler mertebesinde bir surede birbirlerine donuşup sonunda 36:64 gibi bir α:β oranıyla dengeye ulaşırlar
Uretimi
Doğal
Glukoz bitkilerde ve bazı bakterilerde fotosentezin urunlerinden biridir
Hayvan ve mantarlarda glikoz, glikojenin yıkımı sonucu ortaya cıkar; bu surece glukojenoliz denir
Hayvanlarda glukoz karaciğer ve bobrekte piruvat ve gliserol gibi başka bileşiklerden sentezlenir; bu surece glukoneojenez denir
Endustriyel
Glukoz gıda sanayisinde nişastanın enzimatik hidrolizi ile uretilir Nişasta kaynağı olarak pek cok tarım mahsulu kullanılabilir Mısır, pirinc, buğday, patates, manyok, ararot, sagu dunyanın ceşitli yorelerinde kullanılır
Bu enzimatik işlem iki aşamalıdır Yaklaşık 100 °C'de 12 saat boyunca enzim nişastayı 510 glukoz birimli kucuk karbonhidratlara parcalar Bu işlemin bazı ceşitlemelerinde nişasta karışımı bir veya birkac kere 130 °C veya ustunde kısaca ısıtılır Bu ısıtma nişastanın suda cozunurluğune yardım eder, ama enzimi de calışmaz hale getirdiği icin her ısıtmadan sonra yeniden enzim eklenmesi gerekir
Şekerleşme (sakkarifikasyon) diye adlandırılan ikinci adımda kısmen hidroliz olmuş nişasta Aspergillus niger mantarından elde edilen glukoamilaz enzimi aracılığıyla tamamen glukoza parcalanır Tipik reaksiyon şartları pH 4045, 60 °C ve %3035 oranında karbonhidrat konsantrasyonudur Bu şartlarda 14 gun icinde nişastanın %96'dan fazlası glikoza donuşur Daha sulandırılmış reaksiyonlarda daha yuksek verim elde etmek mumkundur ama daha buyuk bir reaktor ve daha cok su gerektiğiden genelde ekonomik değildir Elde edilen glukoz suzulerek saflaştırılır ve cok kademeli evaporator ile yoğunlaştırılır Katı DGlukoz tekrarlanan kristelleştirmelerle uretilir
İşlevi
Canlıların neden fruktoz gibi başka bir monosakkarit değil de glukozu bu kadar yaygın bir şekilde kullandıkları konusunda ancak tahmin yurutulebilir Glukoz, abiyotik şartlarda formaldehitten oluşabilir, dolayısıyla ilkel biyokimyasal sistemler icin kullanıma hazırdı Gelişmiş organizmalar icin daha onemli olan bir ozelliği glukozun proteinlerin amino grupları ile reaksiyona girme eğiliminin diğer heksoz şekerlere kıyasla cok daha duşuk olmasıdır Glikasyon adı verilen bu reaksiyon pek cok enzimi ya yavaşlatır ya da tamamen durdurur Glikasyon reaksiyonunun yavaş olmasının nedeni, glukozun daha az reaktif olan halkasal izomerini tercih etmesidir Buna rağmen diabetin uzun donemli komplikasyonlarının coğu (orneğin korluk, bobrek yetmezliği, periferal noropati) protein ve lipitlerin glikasyonundan kaynaklanır
Glikozilasyon, glukozun katıldığı onemli reaksiyonlardan bir diğeridir
Enerji kaynağı olarak
Glukoz canlılarda cok yaygın bulunan bir yakıttır Karbonhidratlar insan vucudunun başlıca enerji kaynağıdır, gram başına 4 kalori (17 Joule) (1 kalori 4184 Joule)gıda enerjisi sağlarlar Karbonhidratların (orneğin nişastanın) yıkımı mono ve disakkaritler sağlar ve bunların coğu glukozdur Glikoliz ve bunu izleyen sitrik asit dongusu yoluyla glukoz sonunda CO2 ve suya oksitlenir ve başlıca ATP şeklinde olmak uzere enerji sağlar İnsulin hormonu kandaki glukoz seviyesini duzenler Ac karnına kanda glukoz seviyesinin yuksek olması diyabet oncesi veya diyabetik bir durumun gostergesidir
Oncul olarak
Glukoz proteinlerin uretiminde ve lipit metabolizmasında onemli bir rol oynar Bitkilerde ve coğu hayvanda C vitamini (askorbik asit) uretiminin bir onculudur
Glukoz ceşitli onemli bileşiğin sentezinde bir oncul olarak kullanılır Nişasta, seluloz ve glikojen (hayvan nişastası) glukoz polimerleri yani polisakkaritlerdir Sutun başlıca şekeri olan laktoz, bir glukozgalaktoz disakkaritidir Onemli bir diğer disakkarit olan sukroz da fruktoza bağlı glukozdur
Kaynakları ve absorpsiyonu
Butun gıdasal karbonhidratlar glukoz icerirler, ya bir polimerin yapı taşı olarak (nişasta ve glikojende olduğu gibi) veya başka bir monosakkaritle birleşik olarak (sukroz ve laktoz gibi) Duodenum ve ince bağırsakta oligo ve polisakkaritler pankreatik ve bağırsak glikozidazları tarafından monosakkaritlere parcalanırlar Ardından, glukoz, enterositlerin once bağırsak tarafındaki (apikal) zarlarındaki taşıyıcılar tarafından, sonra da dolaşım sistemi tarafındaki (bazal) zarlardaki taşıyıcılar tarafından taşınarak kana aktarılır Glukozun bir kısmı doğrudan beyin ve alyuvarlara giderek onlara yakıt olur, gerisi ise glikojen olarak depolanmak uzere karaciğer ve kaslara, ve yağ olarak depolanmak uzere yağ dokulara gider
Glukoz Ne Demek Glukoz Nedir Glukoz Hakkında Bilgi
Basit bir şeker (veya monosakkarit) olan glukoz (veya glikoz veya glukoz) yaşam icin en onemli karbonhidratlardan biridir Hucreler onu bir enerji kaynağı ve metabolik reaksiyonlarda bir ara urun olarak kullanırlar Glukoz fotosentezin ana urunlerinden biridir ve hucresel solunum onunla başlar
Ad Yunanca tatlıanlamına gelen glukus (γλυκύς) ve kimyada şekerlere verilen ozsonekinden turetilmiştir Turkcede glikoz, glukoz 'dan daha yaygın kullanılmakla beraber kimyasal adlandırma sistemleri bakımından bu hatalıdır Uluslararası Temel ve Uygulamalı Kimya Birliği (IUPAC)'ın onerdiği adlandırma kurallarına gore glikoz, monosakkarit yerine kullanılan bir sozcuktur, glukoz ise burada soz konusu olan şeker turudur Kimyada gliko oneki ile başlayan isimler şekerli bileşiklere aittir, gluko oneki ile başlayan isimler ise glukozlu bileşiklere aittir Orneğin glukozitler, glikozitlerin bir alt grubudur Bu nedenle, bu metinde 'glukoz' kullanılacaktır
Doğal bicimine (Dglukoz) gıda sanayisinde dekstroz olarak da değinilir Bu maddede glukozun Dbicimine değinilmektedir (molekulun ayna goruntusu Lglukoz olarak adlandırılır
Yapısı
Glukoz altı karbon atomu ve bir aldehit grubuna sahip olduğu icin aldoheksoz olarak sınıflandırılır Glukoz molekulu acık halkalı (asiklik) veya halkalı (siklik) bicimli olabilir Halkalı hali aldehitli C atomu ile C5 hidroksil grubu arasında molekul ici bir reaksiyon ile bir hemiasetal oluşumunun sonucudur Suda her iki bicim birbiriyle dengededir ve pH 7'de halkalı bicim coğunluktadır Beş karbon ve bir oksijenden oluşan halka piran yapısına benzediği icin glukozun halkalı bicimine glukopiranoz olarak da değinilir Halkadaki karbonlardan dordu bir hidroksil grubuna bağlı, beşincisi ise halkanın dışında yer alan ve CH2OH grubu oluşturan altıncı bir karbona bağlıdır
İzomerler
Glukozun altı optik merkezi vardır, yani teorik olarak glukozun (4²1) 15 optik stereoizomere sahip olabilir Canlı organizmalarda bunların yedisine raslanır, bunlardan galaktoz ve mannoz en onemlileridir Bu sekiz izomer (glukoz da sayılırsa) birbirlerininin diastereoizomerleridir ve hepsi Dserisine aittirler
Glukoz halkalaşınca (anomerik karbon atomu denen) C1'de bir asimetrik merkez daha oluştuğundan iki halkasal yapı oluşabilir: αglukoz ve βglukoz Aralarındaki yapısal fark, halkadaki C1'e bağlı hidroksil grubunun yonudur Dglukoz Haworth projeksiyonu ile cizildiğinde α, C1'e bağlı olan hidroksilin halka duzleminin altında olduğu anlamına gelir, β ise ustunde Mutarotasyon olarak adlandırılan bir surecte α ve β bicimleri sulu cuzeltilde saatler mertebesinde bir surede birbirlerine donuşup sonunda 36:64 gibi bir α:β oranıyla dengeye ulaşırlar
Uretimi
Doğal
Glukoz bitkilerde ve bazı bakterilerde fotosentezin urunlerinden biridir
Hayvan ve mantarlarda glikoz, glikojenin yıkımı sonucu ortaya cıkar; bu surece glukojenoliz denir
Hayvanlarda glukoz karaciğer ve bobrekte piruvat ve gliserol gibi başka bileşiklerden sentezlenir; bu surece glukoneojenez denir
Endustriyel
Glukoz gıda sanayisinde nişastanın enzimatik hidrolizi ile uretilir Nişasta kaynağı olarak pek cok tarım mahsulu kullanılabilir Mısır, pirinc, buğday, patates, manyok, ararot, sagu dunyanın ceşitli yorelerinde kullanılır
Bu enzimatik işlem iki aşamalıdır Yaklaşık 100 °C'de 12 saat boyunca enzim nişastayı 510 glukoz birimli kucuk karbonhidratlara parcalar Bu işlemin bazı ceşitlemelerinde nişasta karışımı bir veya birkac kere 130 °C veya ustunde kısaca ısıtılır Bu ısıtma nişastanın suda cozunurluğune yardım eder, ama enzimi de calışmaz hale getirdiği icin her ısıtmadan sonra yeniden enzim eklenmesi gerekir
Şekerleşme (sakkarifikasyon) diye adlandırılan ikinci adımda kısmen hidroliz olmuş nişasta Aspergillus niger mantarından elde edilen glukoamilaz enzimi aracılığıyla tamamen glukoza parcalanır Tipik reaksiyon şartları pH 4045, 60 °C ve %3035 oranında karbonhidrat konsantrasyonudur Bu şartlarda 14 gun icinde nişastanın %96'dan fazlası glikoza donuşur Daha sulandırılmış reaksiyonlarda daha yuksek verim elde etmek mumkundur ama daha buyuk bir reaktor ve daha cok su gerektiğiden genelde ekonomik değildir Elde edilen glukoz suzulerek saflaştırılır ve cok kademeli evaporator ile yoğunlaştırılır Katı DGlukoz tekrarlanan kristelleştirmelerle uretilir
İşlevi
Canlıların neden fruktoz gibi başka bir monosakkarit değil de glukozu bu kadar yaygın bir şekilde kullandıkları konusunda ancak tahmin yurutulebilir Glukoz, abiyotik şartlarda formaldehitten oluşabilir, dolayısıyla ilkel biyokimyasal sistemler icin kullanıma hazırdı Gelişmiş organizmalar icin daha onemli olan bir ozelliği glukozun proteinlerin amino grupları ile reaksiyona girme eğiliminin diğer heksoz şekerlere kıyasla cok daha duşuk olmasıdır Glikasyon adı verilen bu reaksiyon pek cok enzimi ya yavaşlatır ya da tamamen durdurur Glikasyon reaksiyonunun yavaş olmasının nedeni, glukozun daha az reaktif olan halkasal izomerini tercih etmesidir Buna rağmen diabetin uzun donemli komplikasyonlarının coğu (orneğin korluk, bobrek yetmezliği, periferal noropati) protein ve lipitlerin glikasyonundan kaynaklanır
Glikozilasyon, glukozun katıldığı onemli reaksiyonlardan bir diğeridir
Enerji kaynağı olarak
Glukoz canlılarda cok yaygın bulunan bir yakıttır Karbonhidratlar insan vucudunun başlıca enerji kaynağıdır, gram başına 4 kalori (17 Joule) (1 kalori 4184 Joule)gıda enerjisi sağlarlar Karbonhidratların (orneğin nişastanın) yıkımı mono ve disakkaritler sağlar ve bunların coğu glukozdur Glikoliz ve bunu izleyen sitrik asit dongusu yoluyla glukoz sonunda CO2 ve suya oksitlenir ve başlıca ATP şeklinde olmak uzere enerji sağlar İnsulin hormonu kandaki glukoz seviyesini duzenler Ac karnına kanda glukoz seviyesinin yuksek olması diyabet oncesi veya diyabetik bir durumun gostergesidir
Oncul olarak
Glukoz proteinlerin uretiminde ve lipit metabolizmasında onemli bir rol oynar Bitkilerde ve coğu hayvanda C vitamini (askorbik asit) uretiminin bir onculudur
Glukoz ceşitli onemli bileşiğin sentezinde bir oncul olarak kullanılır Nişasta, seluloz ve glikojen (hayvan nişastası) glukoz polimerleri yani polisakkaritlerdir Sutun başlıca şekeri olan laktoz, bir glukozgalaktoz disakkaritidir Onemli bir diğer disakkarit olan sukroz da fruktoza bağlı glukozdur
Kaynakları ve absorpsiyonu
Butun gıdasal karbonhidratlar glukoz icerirler, ya bir polimerin yapı taşı olarak (nişasta ve glikojende olduğu gibi) veya başka bir monosakkaritle birleşik olarak (sukroz ve laktoz gibi) Duodenum ve ince bağırsakta oligo ve polisakkaritler pankreatik ve bağırsak glikozidazları tarafından monosakkaritlere parcalanırlar Ardından, glukoz, enterositlerin once bağırsak tarafındaki (apikal) zarlarındaki taşıyıcılar tarafından, sonra da dolaşım sistemi tarafındaki (bazal) zarlardaki taşıyıcılar tarafından taşınarak kana aktarılır Glukozun bir kısmı doğrudan beyin ve alyuvarlara giderek onlara yakıt olur, gerisi ise glikojen olarak depolanmak uzere karaciğer ve kaslara, ve yağ olarak depolanmak uzere yağ dokulara gider