Göktürklerin yeniden doğuşunu anlatan Ergenekon Destanı ilk türk destanıdır Tamamı hakkında fikir birliği olmadığı ve yazılı metinlerde kısa özet şeklinde olduğu için Ergenekon Efsanesişeklinde de isimlendirilmektedirÖnce sözlü olan efsane sonra dağıtılmış kaynaklarda bahsedilerek yazılmış hale getirilmiştir Ergenekon Destanı olarak bilinen hikaye, iki ana kısımdan oluşmaktadır:
bir bozkurdun yardımı ve korumasıyla soyun devamlılığının sağlanması;
geçit vermez dağlarla taraflı bir vadiye yerleşilmesi ve sonradan buradan çıkılması
Birincil hikaye üç öbür Çin vakayinamesinde Türklerin türeyiş öyküsü olarak anlatılmıştırİkinci öykünün özeti tekrar Çin kaynaklarında yer almıştır Reşidüddin Hamedani'nin CamiütTevarih'i ve ikincisi ise Ebul Gazi Bahadır Han'ın Şecerei Türkî isimli eserleri gibi XIIIXVII yüzyıl arasında yazılmış farklı alanlara yönlendirilmiş eserlerde, efsanede bulunan vadiye Ergenekonadı verilmiştir; fakat bu kaynaklarda efsanenin kahramanı Türkler değil, Moğollardır *