Gökyüzünü inceLeyen biLim daLı hAngisidiR?Bu biLim daLı iLe iLgiLenen kişiLer kimLeRdiR?
Gökbilimi, gök cisimlerinin özelliklerini araştıran bir bilim dalıdır.
Gök cisimlerini inceleyen bilimadamları
1.2. Battani
Battani
(858-929)
Devrinin en önemli astronomlarından ve matematikçilerinden olan Battani,
Sabit ibn Kurra gibi, Urfa� nın Harran bölgesindendir ve yıldızlara tapan Sabii dinine
mensuptur. Rakka� da özel bir gözlemevi kurmuş ve burada 887-918 tarihleri arasında
son derece önemli gözlemler yapmıştır. Güneş, Ay ve gezegenlerin hareketlerini
gözlemlemiş, yörüngelerini doğru bir biçimde belirlemeye çalışmıştır. Güneş ve Ay
tutulmalarıyla ilgilenmiş, mevsimlerin süresini büyük bir doğrulukla hesaplamış,
ekliptiğin eğimini de dakik olarak belirlemeyi başarmıştır. Ayrıca, Güneş yılını 365 gün
5 saat 46 dakika 24 saniye olarak belirlemiş; Güneş� in apojesinin (Güneş�in Yer�e en
yakın olduğu nokta) boylamının Batlamyus� un gözlemlerinden bu yana 16º 47� artmış
olduğunu bulmuştur. Bu, apoje ve perije noktalarının hareketli olduğu anlamına
gelmekteydi. Ancak sonraları Copernicus ekinoksların salınımına inandığı halde Battani
inanmamıştır.
Battani, İslam astronomisinin önemli problemlerinden Kıble tayini meselesini
de ele almıştır. Namaz kılarken secd edilmesi gereken yön kıble doğrultusudur. Bu
yüzden islam dünyası�nda kıble yönünün belirlenmesinin büyük önemi vardır. İslam
astronomlarının çoğu hazırladıkları cizlere, usturlablara ve rubu tahtalarına kıble
cetvelleri eklemişlerdir. Kıble doğrultusunu ise İslam astronomları değişik yöntemlerle
belirlemişlerdi. Bunlardan biri, usturlabın arkasındaki rüzgar gülü adı ile işlenmiş
levhadan yararlanarak tayin etme yöntemidir. Battani ise kıble doğrultusu belirlenecek
yerin ve Mekke� nin boylam ve enlemini tespit etmiş ve boylam ve enlem farkını alıp
Kıble doğrultusunu bulmuştur. Bu yöntem, daha sonra, İbn Yunûs (ölümü 1009),
tarafından da kullanılmıştır
Yıldız bilimci" sözcükleri bu sayfaya yönlendirilmiştir. İncil'deki Yıldız bilimciler için, Müneccim Krallar sayfasına bakınız. Astronom, astrofizikçi ya da gök bilimci, astronomi ya da astrofizik üzerine araştırmalar ve çalışmalar yapan biliminsanıdır.
Tarih öncesi çağlardan bu yana gökyüzü, dünyanın her yerindeki kültürlerden insanların ilgisini çekmiştir. Bu kültürlerden bazıları, birbirinden bağımsız olarak, gökyüzündeki cisimlerin gözlemlenmesine kendini adamış olan katip veya rahiplere destek vermeye başlamışlardır. Gezegenlerin hareketlerinin gözlemlenmesi ve gelecekteki hareketlerinin tahmini antik astronominin başlıca uğraşı olmuştur. Batıda, astronominin antik Mezopotamya'da ortaya çıktığı düşünülmektedir. Babil kayıtları üzerine yakın zamanda yapılan araştırmalar, bunların kusursuz olduğunu göstermektedir.
Galileo Galilei, teleskobik astro nominin kurucularından olan İtalyan astronom.
Yaklaşık 1750'lerden önce, astroloji ile astronominin birbirine çok yakın kabul edildiğinin anlaşılması önemlidir. Kimi yer ve zamanlarda, bu ikisine aynı gözüyle bakılmıştır.
Diğer pek çok bilim alanında çalışan kimselerden farklı olarak astronomlar, üzerinde çalıştıkları cisimlerle temas kuramaz. Bunun yerine, keşif yapmak için detaylı gözlemlere başvururlar. Genel olarak astronomlar, gözlem yapmak için teleskop ya da diğer görüntüleme ekipmanları kullanırlar.
Harezmi
(770-840)
Memun zamanında yetişmiştir. Zamanının en büyük bilim adamlarından
biridir. Matematik, astronomi ve coğrafya üzerine çalışmıştır. Yunan ve Hint bilgisini
birleştirmeye çalışmıştır. Cebirin kurucusu olan Harezmi�nin iki önemli matematik
kitabı vardır; �Cebir� ve �Hint Hesabı�.
Astronomik ve trigonometrik tabloları vardır. Bu tablolar 1126�dan daha erken
bir zamanda Bathlı Adelard tarafından Latince�ye tercüme edilmiştir. Bu tablolar sadece
sinüs değil tanjantı da içeren ilk tablolardır. Bağdat�da Şemasiye ve Şam�da Kasiyun
gözlemevlerinde gözlem yapan Harezmi, enlem dairesinin bir derecelik yayını
ölçmüştür. Hazırladığı astronomi çizelgeleri Avrupa dillerine ve daha sonra Çince�ye
çevrilmiştir. Hint rakamları ile hesap yapma yöntemlerini tanıtmış ve buna sıfır
karakterini ekleyerek 10 tabanlı sistemi tamamlamıştır. Güneş saatlerine ilişkin de bir
eseri vardır. Bir Dünya haritası hazırlamış, onun çevresini ve hacmini ölçmüştür
Gökbilimi, gök cisimlerinin özelliklerini araştıran bir bilim dalıdır.
Gök cisimlerini inceleyen bilimadamları
1.2. Battani
Battani
(858-929)
Devrinin en önemli astronomlarından ve matematikçilerinden olan Battani,
Sabit ibn Kurra gibi, Urfa� nın Harran bölgesindendir ve yıldızlara tapan Sabii dinine
mensuptur. Rakka� da özel bir gözlemevi kurmuş ve burada 887-918 tarihleri arasında
son derece önemli gözlemler yapmıştır. Güneş, Ay ve gezegenlerin hareketlerini
gözlemlemiş, yörüngelerini doğru bir biçimde belirlemeye çalışmıştır. Güneş ve Ay
tutulmalarıyla ilgilenmiş, mevsimlerin süresini büyük bir doğrulukla hesaplamış,
ekliptiğin eğimini de dakik olarak belirlemeyi başarmıştır. Ayrıca, Güneş yılını 365 gün
5 saat 46 dakika 24 saniye olarak belirlemiş; Güneş� in apojesinin (Güneş�in Yer�e en
yakın olduğu nokta) boylamının Batlamyus� un gözlemlerinden bu yana 16º 47� artmış
olduğunu bulmuştur. Bu, apoje ve perije noktalarının hareketli olduğu anlamına
gelmekteydi. Ancak sonraları Copernicus ekinoksların salınımına inandığı halde Battani
inanmamıştır.
Battani, İslam astronomisinin önemli problemlerinden Kıble tayini meselesini
de ele almıştır. Namaz kılarken secd edilmesi gereken yön kıble doğrultusudur. Bu
yüzden islam dünyası�nda kıble yönünün belirlenmesinin büyük önemi vardır. İslam
astronomlarının çoğu hazırladıkları cizlere, usturlablara ve rubu tahtalarına kıble
cetvelleri eklemişlerdir. Kıble doğrultusunu ise İslam astronomları değişik yöntemlerle
belirlemişlerdi. Bunlardan biri, usturlabın arkasındaki rüzgar gülü adı ile işlenmiş
levhadan yararlanarak tayin etme yöntemidir. Battani ise kıble doğrultusu belirlenecek
yerin ve Mekke� nin boylam ve enlemini tespit etmiş ve boylam ve enlem farkını alıp
Kıble doğrultusunu bulmuştur. Bu yöntem, daha sonra, İbn Yunûs (ölümü 1009),
tarafından da kullanılmıştır
Yıldız bilimci" sözcükleri bu sayfaya yönlendirilmiştir. İncil'deki Yıldız bilimciler için, Müneccim Krallar sayfasına bakınız. Astronom, astrofizikçi ya da gök bilimci, astronomi ya da astrofizik üzerine araştırmalar ve çalışmalar yapan biliminsanıdır.
Tarih öncesi çağlardan bu yana gökyüzü, dünyanın her yerindeki kültürlerden insanların ilgisini çekmiştir. Bu kültürlerden bazıları, birbirinden bağımsız olarak, gökyüzündeki cisimlerin gözlemlenmesine kendini adamış olan katip veya rahiplere destek vermeye başlamışlardır. Gezegenlerin hareketlerinin gözlemlenmesi ve gelecekteki hareketlerinin tahmini antik astronominin başlıca uğraşı olmuştur. Batıda, astronominin antik Mezopotamya'da ortaya çıktığı düşünülmektedir. Babil kayıtları üzerine yakın zamanda yapılan araştırmalar, bunların kusursuz olduğunu göstermektedir.
Galileo Galilei, teleskobik astro nominin kurucularından olan İtalyan astronom.
Yaklaşık 1750'lerden önce, astroloji ile astronominin birbirine çok yakın kabul edildiğinin anlaşılması önemlidir. Kimi yer ve zamanlarda, bu ikisine aynı gözüyle bakılmıştır.
Diğer pek çok bilim alanında çalışan kimselerden farklı olarak astronomlar, üzerinde çalıştıkları cisimlerle temas kuramaz. Bunun yerine, keşif yapmak için detaylı gözlemlere başvururlar. Genel olarak astronomlar, gözlem yapmak için teleskop ya da diğer görüntüleme ekipmanları kullanırlar.
Harezmi
(770-840)
Memun zamanında yetişmiştir. Zamanının en büyük bilim adamlarından
biridir. Matematik, astronomi ve coğrafya üzerine çalışmıştır. Yunan ve Hint bilgisini
birleştirmeye çalışmıştır. Cebirin kurucusu olan Harezmi�nin iki önemli matematik
kitabı vardır; �Cebir� ve �Hint Hesabı�.
Astronomik ve trigonometrik tabloları vardır. Bu tablolar 1126�dan daha erken
bir zamanda Bathlı Adelard tarafından Latince�ye tercüme edilmiştir. Bu tablolar sadece
sinüs değil tanjantı da içeren ilk tablolardır. Bağdat�da Şemasiye ve Şam�da Kasiyun
gözlemevlerinde gözlem yapan Harezmi, enlem dairesinin bir derecelik yayını
ölçmüştür. Hazırladığı astronomi çizelgeleri Avrupa dillerine ve daha sonra Çince�ye
çevrilmiştir. Hint rakamları ile hesap yapma yöntemlerini tanıtmış ve buna sıfır
karakterini ekleyerek 10 tabanlı sistemi tamamlamıştır. Güneş saatlerine ilişkin de bir
eseri vardır. Bir Dünya haritası hazırlamış, onun çevresini ve hacmini ölçmüştür
