Google Çeviri birinci kullanıma sunulduğu yıllarda kimi hatalı çevirileriyle internet güldürüsüne gereçler çıkarmıştı. Çeviri ile yabancılarla konuşmaya çalışanlar, karşı tarafın cümleleri anlamamasıyla hüsrana uğruyordu. Hatta birçoğumuzun bildiği "chicken translate" (yanlış çevirisiyle "tavuk çevirme") esprisi sinemalarda ve dizilerde bile yer edinmişti. Yıllar geçtikçe Google Çeviri'de de öbür çeviri uygulamalarında olduğu üzere çevirilerde gelişmeler fark edilmeye başlandı. Hatta yavaş yavaş çeviri esprileri azalmaya ve insanların ortasındaki yanlış çeviriden kaynaklanan uyuşmazlık da son bulmaya başladı.
Peki Google Çeviri'deki gözle görülen bu iyileşmeler nasıl oldu? İnsanların sohbet edebileceği kaliteli çeviriler nasıl ortaya çıktı? Haydi daima bir arada inceleyelim.
Google Çeviri birinci çıktığı yıllarda istatistiklerle çalışıyordu.
Google Çeviri, birinci olarak 2006 yılında ortaya çıktı. Kullanıma sunulduğu birinci yıllarda büyük ölçüde çevrim içi istatistiklere dayanarak çalışıyordu. Bir söz yazdığınızda sistem tüm internet veritabanını tarıyor, seçilen lisan çiftinde çevrilmiş mevcut dokümanları buluyor ve rastgele bir sözün en sık kullanılan versiyonunu çeviri olarak karşınıza çıkarıyordu.
Çevirinin birinci çalışma mantığı, kısa cümleler ve tek sözler için çok yeterli çalışıyordu, zira çevirinin tek sözleri çevirmesi kolaydı ama konu karmaşık lisan bilgisi içeren lisanlara ve uzun metinlere gelindiğindeyse kötü, komik sonuçları doğuruyordu. Kısaca Google Çeviri, ilk teknolojisiyle bağlam ve cümle yapısı çevirilerinde manalı çeviri sonuçları ortaya çıkartamıyordu.
Köklü değişikler 2016'da "sinirsel makine çevirisi" teknolojisi ile başladı.
Google, 2016 yılında yaptığı açıklamada web ve taşınabilir çeviride büyük bir gelişme yaptığını söylemişti. Bu gelişme "sinirsel makine çevirisi" denen bir teknolojiye dayanmaktaydı. Bu uygunlaştırma birinci olarak İngilizcenin yanında Türkçenin de yer aldığı Fransızca, Almanca, İspanyolca, Portekizce, Çince, Japonca, Korece lisanlarına geldi. Sinirsel makine çevirisi olarak isimlendirilen teknoloji sayesinde çeviri uygulaması; metni artık küçük küçük parçalara bölüp çeviriyi yapmıyor, bunun yerine tek seferde tüm cümleleri kalıplar halinde çeviriyor. Bu gelişme sayesinde ortaya daha yeterli kelam dizimi, daha doğal ve manalı sonuçlar ortaya çıkıyor.
Ek olarak Google Translate'in eser önderi Barak Turovsky'nin dediğine nazaran çevirideki bu teknolojik gelişme 10 yıllık gelişmeye eş değer seviyede. Google'nin çeviri uygulamasındaki esaslı iyileştirmeler bu yıllarda büyük yollar kat ediyor.
Çevrim dışı çeviride de kimi lisanlarda yüzde 20 oranında gelişmeler yaşandı.
Çevrim dışı çeviri özelliği Google Çeviri uygulamasının içinden indirilen ek paketler sayesinde kullanılabiliyor. Çevrim içi lisan paketleri, internet erişimi olmayan yerlerde kullanılmasıyla biliniyor. Yurt dışında lisan bilmeyenlerin ve interneti olmayanların hayatını kurtaran bu özellik, tahminen de çeviri uygulamasının en sevilen, en sık kullanılan özelliklerinden biri.
Google cephesinden 2019 yılında gelen açıklamaya nazaran Çeviri, çevrim dışı özelliğine gelen yenilikle 59 lisanda; sözcük seçimi, lisan bilgisi ve cümle yapısıyla yüzde 12 oranında doğruluk sağlıyor. Bu doğruluk Japonca, Korece, Tayca, Lehçe ve Hintçe üzere kimi lisanlarda de yüzde 20'li rakamlara ulaşabiliyor.
Çeviri, yapay zekadan da faydalanarak gücüne güç kattı.
Google, AI (yapay zeka) ve algoritma tabanlı öğrenme metotlarını de kullanıyor. Çeviri uygulaması, beşerler tarafından halihazırda çevrilmiş milyonlarca evrak keşfediyor ve bu keşiflerinden yola çıkarak metinde bulunan kalıpları kullanarak çeviriler üretebiliyor. Vakit geçtikçe çeviri; daha fazla kalıbı bünyesine katıyor, gerçek insanlardan girdi alıyor ve çevirilerini bu sayede geliştirebiliyor.
Yapboz kesimlerini birleştirdiğimizde sonuçların nasıl güzelleştiğini görüyoruz.
Google Çeviri, kullanıma sunulmasının akabinde geçen 13 yıl içinde "sinirsel makine çevirisi, yeniden yazmaya dayalı paradigmalar, cihaz üzerinde işleme üzere teknikler ve yapay zeka" ile gelişmeler yaşadı. Google'ın geliştirdiği bu teknolojiler çeviri doğruluğunda mükemmel olmasa da eskiye göre gözle görülebilir değişmeler ortaya çıkardı. En azından artık çevirilerde komik ve garip sonuçlarla karşılaşmıyoruz.
Bu gelişmelere ek olarak Google Çeviri'nin cümleleri ve kelimeleri çeviren, sistemdeki çevirilerin yanlışsız olup olmadığını denetim eden, düşük verisi olan lisanlarda performans iyileştirmelerinde katkı sağlayacak insanlardan oluşan Google Çeviri Topluluğu adında gönüllü bir topluluğu da bulunuyor. Bu topluluğa ek olarak sıradan bir çeviri kullanıcısı da yapmış olduğu çevirilerinin yanlışsız olup olmadığını puanlayarak Google Çeviri'ye katkı sağlayabiliyor.
Peki sizler Google Çeviri'nin çeviri sonuçları hakkında ne düşünüyorsunuz? Çevirilerden şad musunuz?
Kaynaklar: CNET, Google Blog, INC, TTC We Translate, Venture Beat
