Masallar, çocukların edebiyatla tanıştıkları birinci yapıtlardır. Bu eserler, her kültürün kendine has öğelerini içerirler. Türk kültüründe tarih boyunca lisandan lisana aktarılarak günümüze kadar gelmiş sayısız masal ve sayısız karakter olmasına karşın dünya çapında bir üne kavuşmuş olan Grimm Masallarının yeri pek çok kişi de farklıdır. Grimm Kardeşler tarafından kaleme alınan bu masallar, Alman halk kültürü öyküleridir.
Grimm Kardeşler olarak bildiğimiz Jacob Grimm ve Wilhelm Grimm, aslında birer halkbilimci ve dilbilimcidir. Zorluklarla dolu bir hayat yaşayan bu kardeşler, yaptıkları uzun çalışmalar sonucunda Alman halk kültürünün kaybolmaya yüz tutmuş öykülerini yine gün yüzüne çıkarmış ve yazdıkları kitap ile tüm dünyada tanınır olmasını sağlamışlardır. Gelin Grimm Kardeşler kimdir yakından bakalım ve dünya edebiyatına kazandırdıkları masallardan kimilerini görelim.
Grimm Kardeşler kimdir, hayatları ve masalları:
Grimm Kardeşler kimdir?
Grimm Kardeşler, Alman halk kültürünü keşfe çıkıyor:
Grimm Kardeşler masalları hangi millete aitttir?
Bilinen Grimm Masallarından kimileri:
Pamuk Prenses ve Yedi Cüceler
Külkedisi
Rapunzel
Hansel ve Gretel
Bremen Mızıkacıları
Uyuyan Güzel
Fareli Köyün Kavalcısı
Kurbağa Prens
Kırmızı Başlıklı Kız
Grimm Kardeşler kimdir?
Grimm Kardeşlerin büyüğü olan Jacob Ludwig Carl Grimm 4 Ocak 1785, küçüğü Wilhelm Carl Grimm ise 24 Şubat 1786 tarihinde Almanya'nın Hessen eyaletine bağlı Hanau kentinde dünyaya geldiler. 6 çocuklu Grimm ailesinin babası hukukçu bir devlet memuruydu. Babanın ve birkaç yıl sonra da annenin vefatı sonrası kardeşlerin bütün yükü en büyük çocuk olan Jacob’un omuzlarına kaldı.
Jacob da Wilhelm de sanata ve edebiyata meraklı insanlardı. Babalarının yolundan giderek devlet memuru olmak için Marburg Üniversitesi'nde hukuk okudular. Üniversite okudukları devirde Clemens Brentano, Friedrich Karl von Savigny, Johann Gottfried von Herder üzere isimlerle tanışarak içlerindeki tarih, halk şiiri ve halkbilimi ateşini alevlendirdiler.
Bundan sonraki süreç hem Grimm Kardeşler hem de Almanya için hayli sıkıntı geçti. Ülke siyasi olarak hayli çalkantılıydı. Grimm Kardeşler bu süreçte birtakım halk kütüphanelerinde çalışmaya başladılar. Zar güç geçinseler bile kütüphanede geçirdikleri vakit boyunca yaptıkları araştırmalar onların içindeki ateşi yeterlice harlmış ve yollara dökülmelerine neden olmuştur.
Grimm Kardeşler, Alman halk kültürünü keşfe çıkıyor:
Grimm Kardeşler, kitaplardan okuyarak öğrendikleri Alman halk kültürünü biraz daha yakından tanıyabilmek için bir seyahate çıktılar. Köy köy, kasaba kasaba Alman hudutlarını gezerek halkla konuştular. Ateş başında yapılan sohbetlerde unutulmaya yüz tutmuş halk öykülerini dinlediler ve en küçük ayrıntıları hakkında bile notlar aldılar.
Halk kıssaları hoş ve eğlencelidir lakin bilimsel olarak kıymetli değildir. İşte bu noktada devreye Grimm Kardeşlerin dilbilimci kimlikleri devreye girdi. Halk kıssalarını öğrendikleri her bölgenin kendine özel aksanlarını, söylem biçimlerini, tabirlerin, söyleyişlerini de not aldılar. Böylelikle ortaya Alman halk kültürünün unutulmaya yüz tutmuş öyküleri ve hatta kültürün ta kendisi çıktı.
Grimm Kardeşler, tüm bu araştırmaları 1812 yılında yayımlanan Kinder- und Hausmärchen, Türkçesi ile Çocuk ve Yuva Masalları; daha bilinen ismiyle Grimm Masalları adı verilen bir kitapta topladılar. 1857 yılına kadar 7 baskı yapan bu kitabın son baskısında 211 masal bulunmaktadır. 1863 yılında Jacob Grimm, 1859 yılında ise Wilhelm Grimm öldüğü vakit işte artlarında bu türlü bir miras bıraktılar.
Grimm Kardeşler masalları hangi millete aitttir?
Grimm Kardeşler tarafından kaleme alınan kitapla tüm dünyaya duyrulan masallar, Alman halk kültürünün bir eseridir. Fakat geçmiş periyottan bahsettiğimiz için Alman halk kültürünü, bugün olduğundan daha geniş çaplı düşünmeliyiz. Bu açıdan baktığımız vakit Grimm Masalları, tüm Avrupa milletlerinin bir noktada ortak mirası sayılabilir.
Bilinen Grimm Masallarından kimileri:
- Pamuk Prenses ve Yedi Cüceler
- Külkedisi
- Rapunzel
- Hansel ve Gretel
- Bremen Mızıkacıları
- Uyuyan Güzel
- Fareli Köyün Kavalcısı
- Kurbağa Prens
- Kırmızı Başlıklı Kız
Pamuk Prenses ve Yedi Cüceler:
Sayısız sefer sinema ve tiyatroya uyarlanmış olan Pamuk Prenses ve Yedi Cüceler masalının bilinen versiyonunda prenses genç kızımız üvey annesi tarafından kıskanılır, avcı tarafından öldürülmek yerine kaçması tembihlenir ve gidip cücelerle yaşamaya başlar. Üvey anne bunu öğrenir ve kızımıza zehirli bir elma verir. Öldü zannedilen kızımız cam tabutunda taşınırken düşer ve boğazındaki elma kesiminin çıkmasıyla kendine gelir. Bunu duyun kral babası üvey anneyi ölene kadar kızgın demir ayakkabılarla dans etme cezasına çarptırır.
Külkedisi:
Yüzlerce farklı anlatıya sahip olsa da Külkedisi masalının en bilinen versiyonunda üvey anne ve üvey ablalardan zulüm gören genç kızımız bir gün bir perinin yardımı ile bir baloya masraf ve prensi kendine aşık eder. Meskene gitme vakti gelince gerisinde ayakkabısının bir tekini bırakarak kaçar. Prens koca ülkenin tüm genç kızlarına bu ayakkabıyı denete denete, sonunda bizim kızı bulur ve evlenir.
Rapunzel:
Rapunzel masalının Grimm Kardeşler versiyonunda bir adam devamlı komşu cadının bahçesinden marul çalar. Yakalandığı vakit ise yeni doğan kızını cadıya vermeyi kabul eder. Cadı, kızı alır ve bir kuleye kapatır. Yıllar içinde kız büyür, saçları uzar. Oradan geçen bir prens kızımızın sesini duyar ve upuzun saçlarına tırmanarak kuleye çıkıp genç kızımızı kurtarır.
Hansel ve Gretel:
Hansel ve Gretel masalının Grimm Kardeşler versiyonunda oduncu bir aile artık bakamadıkları için çocuklarını ormana bırakmaya karar verirler. Bunu duyan çocuklar beyaz çakıl taşları ile yollarını çizerler. Bu ortada acıktıkları için şekerden yapılma bir konutu yemeye başlarlar. Meskenin sahibi olan cadı çocukları yakalar, tam fırına atacakken kendi düşer ve ölür. Çocuklar taşları takip ederek meskene döner ve memnun mesut yaşarlar.
Bremen Mızıkacıları:
Gördükleri zulüm nedeniyle meskenden kaçan ve yolları bir biçimde kesişen bir eşek, bir köpek, bir kedi ve bir horoz müzik kümesi kurmak için çıktıkları yolda bir hırsız kümesini kovar ve o konuta yerleşerek memnun mesut yaşarlar.
Uyuyan Hoş:
Bir cadı laneti nedeniyle hükümdarın kızı olan prenses 16 yaşına gelince eline batan bir iğne yüzünden yüzlerce yıl sürecek bir uykuya yatar. Yüzlerce yıl sonra bir prens, uyuyan prensesi bulur ve öperek uyandırır. Masalın farklı versiyonları da vardır.
Fareli Köyün Kavalcısı:
Köyü basan farelerden kurtulmak için bir kavalcı ile anlaşan köy halkı, fareler gittikten sonra kavalcının parasını vermez. Kavalcı da bu sefer tüm köy çocuklarını büyüleyen bir melodi çalarak kaçırır. Çocuklardan biri kavalı çalar ve böylelikle herkesi kurtararak çocukların köye dönmelerini sağlar.
Kurbağa Prens:
Bir cadının laneti sonucunda bir prens, kurbağa dönüşür. Bir formda bir prenses bu kurbağayı öper ve üzerindeki laneti kaldırarak tekrar güzel prens olmasını sağlar. Masal, pek çok sinema ve animasyona ilham olmuştur.
Kırmızı Başlıklı Kız:
Büyükannesine yemek götüreyim derken yoldan çıkan genç kızımızın büyükannesi kurt tarafından yenir ve onun kılığına girerek kızı da kandırmaya çalışır. Bu numarayı yemeyen genç kızımız kurdun midesini fayda ve büyükannesini kurtarır. Masalın farklı versiyonları da vardır.
Dünya edebiyatının en sevilen masallarını yazan Grimm Kardeşler kimdir sorusunu yanıtladık ve en bilinen Grimm Masallarının kimilerinden bahsettik. Çocukken okuduğunuz ve unutamadığınız masalları yorumlarda paylaşabilirsiniz.